DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ!
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları Sayfa 170-181
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları ders Kitabı Cevap Anahtarı Zambak Yayınları, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyat Ders Kitabı Cevapları, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Dersi Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları DERS Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar. Sitemizde 10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar cevaplarını bulabilirsiniz. Öncelikle siz kendiniz yapmayı deneyin. Burdaki amacımız size yapamadığınız sorularda, yada aklınıza takılan, yerlerde yardımcı olmaktır. Lütfen burdan kontol ediniz, burdan bakıp aynısını yazmak öğrenmeniz açıısndan faydalı olmayacaktır. 2014-2015 Eğitim öğretim yılı.
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları DERS Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar. Sitemizde 10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar cevaplarını bulabilirsiniz. Öncelikle siz kendiniz yapmayı deneyin. Burdaki amacımız size yapamadığınız sorularda, yada aklınıza takılan, yerlerde yardımcı olmaktır. Lütfen burdan kontol ediniz, burdan bakıp aynısını yazmak öğrenmeniz açıısndan faydalı olmayacaktır. 2014-2015 Eğitim öğretim yılı.
Altta yer alan cevaplarla kendi cevaplarınızı karşılaştırarak sorularla,çözümlerle ilgili fikir elde edebilirsiniz.Siz değerli öğrenci arkadaşlarımıza derslerinde yardımcı olmak adına çalışma kitabı cevapları ve ders kitabı cevapların sunuyoruz. Sitemizde çalışma kitabı cevaplarının yanı sıra derslerin kitabı cevapları da bulunmaktadır. Ek olarak birden çok yayın evinin bu kitapları yayınlaması nedeniyle kitaplar sizin kullandıklarınız ile farklılık gösterebilir. Bu sebeple farklı bir yayının kitap cevaplarını sitemizden arayarak bulabilirsiniz. Bütün Yayınların cevapları sitemizde bulunmaktadır.
Altta yer alan cevaplarla kendi cevaplarınızı karşılaştırarak sorularla,çözümlerle ilgili fikir elde edebilirsiniz.Siz değerli öğrenci arkadaşlarımıza derslerinde yardımcı olmak adına çalışma kitabı cevapları ve ders kitabı cevapların sunuyoruz. Sitemizde çalışma kitabı cevaplarının yanı sıra derslerin kitabı cevapları da bulunmaktadır. Ek olarak birden çok yayın evinin bu kitapları yayınlaması nedeniyle kitaplar sizin kullandıklarınız ile farklılık gösterebilir. Bu sebeple farklı bir yayının kitap cevaplarını sitemizden arayarak bulabilirsiniz. Bütün Yayınların cevapları sitemizde bulunmaktadır.
* Not: Cevap Kağıtları, Çözdüğünüz Soruları Kontrol Etmeniz Amacıyla Eklenmiştir.
* Not: Cevap Kağıtları, Çözdüğünüz Soruları Kontrol Etmeniz Amacıyla Eklenmiştir.
B. Olay Çevresinde Oluşan Edebî Metinler
1. Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler
2. Metin
Leyla ve Mecnun
18. Etkinlik
Okuduğunuz hikâyede anlatılan olayların yaşanması mümkün müdür? Örnekler göstererek tartışınız. Sonuçları defterinize yazınız.
Metindeki olayların tıpa tıp yaşanması mümkün değildir. Çünkü metnin bazı yerlerinde olağanüstülükler var. Ama metindeki olayların bazılarının benzerleri yaşanabilir. Mecnun’un herkes gibi bir okula gitmesi, aile hayatı olması gibi günlük hayatın içindeki şeylerden iken çölde, ahularla, ceylanlarla, güvercinlerle arkadaşlık etmesi günlük hayatın içinde olmayan idealize edilmiş özelliklerdir.
19. Etkinlik
Leyla ile Mecnun mesnevisindeki yardımcı düşüncelerden hareketle olay örgüsünü bulunuz.
Yardımcı düşünceler Olay örgüsü
- Aşk acısı insana ıstırap verir.
- Sevgi her gücün anahtarıdır.
- Seven insan sevdiği için her zorluğu göze alabilir.
- Gerçek sevgi İlahi sevgidir.
- İnsan ancak sevdiği kadar vardır.
- Leyla ile Mecnunun okula başlaması
- Leyla ile Mecnun’un aşık olması
- Leyla ile Mecnun’un aşklarının Leyla’nın annesinin öğrenmesi
- Leyla’yı annesinin okula göndermemesi
- Leyla’yı okulda bulamayan Mecnun’un çöllere gitmesi
- Kays’ın babasının Leyla’yı istemsi ve Leyla’nın ailesinin Leyla’yı vermemesi
- Leyla’nın evden kaçıp çölde Kays’ı bulması
- Mecnun’un çölde hayvanlarla dostluk kurması
- Mecnun’u babasının Kabe’ye götürmesi
- Nevfel’in Mecnun’un haline acıması ve Leyla’yı ailesinden zorla alıp Mecnun’a getirmek istemesi; ancak yapılan savaşta yenilmesi
- Leyla’nın İbni Selam ile evlenmesi
- Mencun’un Zeyd’den Leyla’nın evlendiğini duyması
- Mecnun’un ahının tutup İbni Selam’ın ölmesi
- Leyla’nın çölde Mecnun’u araması
- Mecnun’un Leyla’nın kadınlığını ve maddi varlığını unutması
- Mecnun’un ilahi aşka ermesi
- Leyla’nın üzüntüsünden ölmesi
- Mezarı başında Mecnun’un ölmesi
- Zeyd’in rüyasında Leyla ile Mecnun’un kavuştuğunu görmesi
20. Etkinlik
Okuduğunuz mesnevide verilmek istenen mesaj nedir? Verilmek istenen mesajla olay örgüsü ve kişiler arasında nasıl bir bağ vardır? Açıklayınız.
Okuduğumuz mesnevide verilmek istenen mesaj “İnsan sevdiği şeyleri kaybetmemek için yaptığı mücadelede yenik düştüğünde gerçek sevgiyi ve sevgiliyi bulabilir.” Şeklinde olabilir. Çünkü metnin tamamında Mecnun ve Leyla birbirine kavuşmak için mücadele ediyor. Sonunda kavuşma imkânı buluyorlar. Ama Mecnun gerçek sevgili olan Allah’ı bulmuştur. Buluşmaları ahrete kalıyor. Olaylar da bu mesaj etrafında şekillenmiştir.
21. Etkinlik
Leyla ve Mecnun mesnevisinin temel ve yardımcı karakterlerini belirleyiniz. Bu karakterlerin metindeki işlevini belirtiniz.
Yardımcı karakterler Temel karakterler Karakterlerin işlevi
Nevfel, İbni Selam, Zeyd Leyla, Mecnun Karakterler metnin vermek istediği mesajı dinleyicinin zihninde somutlaştırır. Biz sevgi ve aşk kavramlarını bu karakterler sayesinde öğreniyoruz.
22. Etkinlik
Hikâyenin temel karakterleri olan Leyla ile Mecnun hangi değer ve kavramları temsil eder? Tespit ediniz.
Leyla’nın temsil ettiği değer ve kavramlar
Aşkı için ailesine karşı gelmesi Vefalı bir sevgili olması Mecnun için her şeyi göze olması Mecnun’un aşkından ölmesi
Mecnun’un temsil ettiği değer ve kavramlar
Aşkı için çöllere düşmüş Delirmiş Hayvanlarla dostluk kurmuş Leyla’nın yokluğuna dayanamayıp mezarı başında ölmüş
23. Etkinlik
a. Metinde mekân ve zaman nasıl anlatılmıştır? Mekânın ve zamanın işlevi nedir? Belirtiniz.
Mekân Zaman Nasıl anlatıldığı Mekânın ve zamanın işlevi
Metinde mekan isimleri geçmekte ancak mekanlar ayrıntılı olarak verilmemektedir. Metnin zamanı belirsizdir. Ancak metinde sabah, akşam, biraz sonra gibi zamanı çağrıştıran ifadeler vardır. Ama tam bir zaman ifadesi yoktur. Zaman ve mekanlar ayrıntıya girilmeden sadece isimleri verilerek anlatılmıştır. Mekan ve zaman olay çevresinde oluşan edebî metinlerin yapı unsurlarının ana ögelerindendir. Metinde mutlaka bir mekan ve zaman vardır. Metin bu mekan ve zaman üzerine şekillenir.
b. Metinde geçen mekânların gerçekliğini, bunların benzerlerinin yeryüzünde bulunup bulunamayacağını tartışınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
Metinde en bilindik yer Kabe’dir. Burası ise yeryüzünde vardır. Ancak çöl deniyor. Ama bu çölün nerede olduğu belli değildir.
24. Etkinlik
Kişi, zaman, mekân ilişkisiyle ilgili düşüncelerinizi yazınız.
Metindeki kişiler uygun bir zaman ve uygun bir mekan içinde verilmiştir. Buda hikâyenin vermek istediği mesajla uygunluk içerisindedir. Metnin yapısına ters bir mekan ve zaman yoktur.
25.Etkinlik
Leyla ve Mecnun hikâyesi neden mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır? Açıklayınız.
Divan edebiyatında nesir neredeyse hiç gelişmemiştir. Şairler anlatacakları uzun olayları hem yazımı kolay olduğu için hem de her beytin kendi arasında kafiyelenmesinden dolayı mesnevîyi seçmişlerdir. Aynı zamanda mesnevîlerde beyit sınırlaması da yoktur.
Sözlük anlamı ikişer ikişer anlamında, iki mısralık nazım birimidir. Mesnevî, aslı Arapça olmasına rağmen Arapçada kullanılmayan bir kelimedir. Edebiyatta her beyti kendi arasında kafiyeli, iki beyitten binlerce beyte kadar uzanan nazım şeklinin adıdır. Beyitlerin ayrı ayrı kafiyeli olması yanında her beytin anlamının kendi içinde tamamlanması ve öteki beyitlere geçmemesi gerekir. Ancak beyitler arasındaki konu birliğine de dikkat edilir. Mesnevî beyitlerinin kafiyeleri bağımsız olduğundan uzun hikâyelerin yazılmasına elverişli bir nazım şeklidir. Destanlar, uzun aşk hikâyeleri, didaktik, dinî ve ahlâkî konular ve ansiklopedik bilgiler veren eserler mesnevî şeklinde yazılmışlardır.
26.Etkinlik
İncelediğiniz mesneviden alınan aşağıdaki beyit ve bentlerin kafiye örgüsünü ve kafiyelerini gösteriniz.
Mısra örgüsü Kafiyeleri
aa-bb-cc-dd Mesnevide genel olarak tam ve zengin kafiye kullanılmıştır.
- Beyit: “em”ler tam kafiye
- Beyit: “an”lar tam kafiye
- Beyit: “âr”lar zengin kafiye
- Beyit: “âz”lar zengin kafiye
27. Etkinlik
a. Metnin temasıyla ilgili çıkarımlar yapınız. Sınıfça karar verdiğiniz en doğru temayı tahtaya yazınız.
a. Aşk teması üzerinde durulmuştur.
b. Metnin temasının evrenselliğini tartışınız. Evrensel temalara örnekler veriniz.
b. Aşk teması evrensel olup her devirde her mekanda bu tema sürekli olarak işlenmiştir.
c. Temanın yazıldığı dönemdeki önemini ve değerini belirtiniz.
c.
28. Etkinlik
a. İncelediğiniz şiirin temasının, insana özgü gerçekliği nasıl ifade ettiğini belirtiniz. Sonuçları
tahtaya çıkarak arkadaşlarınızla paylaşınız.
a. Teması bir aşk hikayesidir ve bu tema insan hayatında her zaman olabilen bir durumdur. Yalnız bunu aktarırken biraz insana özgü gerçekliğin dışında aşırı idealize edilerek verilmiştir. Yani aşk insan özgü gerçekliktir ama anlatımda zaman zaman bunun dışına çıkıldığı görülmüştür.
b. Temanın sosyal yapı, duyuş ve düşünüş ile ilişkisi var mıdır? Örnek vererek açıklayınız.
b. Sosyal yapısıyla ilişkisi vardır. Şair bu hikayeyi dile getirdiğinde toplumdaki herkesin duygu ve düşünüşüne tercüman olmuştur. Bir kıssa olmasına rağmen hikaye yaşanılmış gibi benimsenmiştir.
29. Etkinlik
Metnin bağlı olduğu geleneği belirtiniz. Metinden geleneğin etkisini gösteren örnekler veriniz.
Metnin bağlı olduğu gelenek Geleneğin etkisine örnekler
Metnin bağlı olduğu gelenek mesnevî geleneğidir. Aruzla yazılması, beyitler halinde olması, her beytin kendi içinde kafiyeli olması, olay anlatması, dilinin süslü olması, edebi sanatların kullanılması geleneğin özellikleridir.Her kirpiği bir hadeng-i hûnrîz
Peykân-ı hadengi gamze-i tiz
Deryâ-yı belâ cebîn-i pâki
Çîn-cünbiş-i mevc-i sehmnâki
30. Etkinlik
a. Hikâyenin anlatma, tasvir ve tahlil bölümlerini bulunuz. Bu bölümlerde dil hangi özellikleriyle kullanılmıştır? Örneklerle gösteriniz.
b. Anlatıcının bakış açısını ve özelliklerini belirtiniz.
Dil ve özelliklerine ait örnekler Anlatma, tasvir ve tahlil bölümlerinden örnekler Anlatıcının bakış açısı ve özellikleri
Dili süslü ve ağdalıdır.Her kirpiği bir hadeng-i hûnrîz
Peykân-ı hadengi gamze-i tiz
Deryâ-yı belâ cebîn-i pâki
Çîn-cünbiş-i mevc-i sehmnâki
Mektebde anunla oldı hemdemBir nice melek-misâl kız hem
Bir saf kız oturdı bir saf oğlan
Cem’ oldı behişte hûr u gılmân
Oğlanlara kızlar olsalar yâr
Aşkda bulunur revâc-ı bâzâr
Bakış açısı İlahî bakış açısıdır. Anlatıcı kahramanların bütün özellikleri bilmekte, olaya başından sonuna kadar hakim durumdadır.
31. Etkinlik
Altı çizili kelimelerden hareketle Leyla ve Mecnun mesnevisinin dil özelliklerini belirleyiniz.
Ebrûsı hamı belâ-yı uşşak
Hem cüft letafet içre hem tâk
Her kirpiği bir hadeng-i hûnriz
Peykân-ı hadengi gamze-i tiz
Deryâ-yı belâ cebin-i pâki
Çin-cünbiş-i mevc-i sehmnâki
Çeşm-i siyehine sürmeden âr
Hindûsına hem-giriftâr
Ruhsârma reng-i gözeden neng
Hergiz ana gâze vermemiş reng
Divan edebiyatında ve mesnevilerde Arapça ve Farsça kelimeler sıkça kullanılmıştır. Yine Türkçe de olmayan tamlamalar göze çarpmaktadır. Altı çizili olan kelimelerden yabancı olanları bugüne kadar hiç değişmeden gelebilmiştir.
32. Etkinlik
Leyla ile Mecnun hikâyesini yorumlayınız ve metnin sizde uyandırdığı hisleri aşağıya yazınız.
Hissettiklerim
33. Etkinlik
a. Okuduğunuz mesneviden hareketle Fuzûlî’nin fikrî ve edebî yönüyle ilgili çıkarımlar yapınız.
a. FUZULİ
Fuzûlî, Azeri asıllı Türk divan şairidir. Asıl adı Mehmet oğlu Süleyman’dır. Öğrenimi hakkında kesin bir bilgi olmayıp, eserlerinden İslami bilimler ve dil alanında çok iyi bir eğitim aldığı anlaşılmaktadır. Türkçe divanının önsözünde “Bilimsiz şiir temelsiz duvar gibidir, temelsiz duvar da değersizdir.” demektedir.
Türkçe divanındaki şiirlerini Azeri lehçesinde yazmıştır. Aynı zamanda Arapça ve Farsça divanlarından bu dilleri de çok iyi bildiği anlaşılmaktadır. Eserlerinde kullandığı dil dönemindeki divan şairlerine göre daha sade, anlaşılır bir Türkçedir. Halk deyişlerinden bolca yararlanmıştır.
Bedensel zevklerden ziyade tasavvufî bir aşk, ehlibeyte duyulan özlem, ayrılık acısı şiirlerinin konusunu teşkil etmiştir. Duygu ve düşüncelerini çok içten ve lirik bir şekilde ifade etmeyi kolayca başarmıştır. Bu açıdan bakıldığında Türk şiirinde karşılaştırılabileceği tek şair Yunus Emre’dir. Leyla ve Mecnun mesnevîsi aynı konuda yazılmış (Arapça ve Farsça dahil) en iyi mesnevîlerden biridir.
İran şiirinden Hafız, Türk şiirinden ise Nesimî ve Nevâî çizgisini en başarılı şekilde kemale erdirmiştir. Kendisinden sonra gelen bütün divan şairlerini etkilemiştir.
Kanuni‘nin Bağdat‘ı fethinden sonra (1534) padişaha kasideler sunmuştur. Padişah tarafından beğenilen kasideler karşılığında 9 akçelik maaşla ödüllendirilmiştir. Maaşını alamayınca Şikâyetname’yi yazmıştır. Şikâyetname Fuzuli’nin en önemli eserlerinden biridir.
Şikâyetnâmesinde Fuzuli şöyle der: “Selam verdim rüşvet değildir diye almadılar. Hüküm gösterdim faydasızdır diye mültefit olmadılar.”
Çokça zikredilen beyitlerinden bazıları şunlardır:
Aşk imiş her ne var âlemde
İlim bir kil ü kal imiş
Mende Mecnundan füzun aşıklık isti’dadı var
Aşık-ı sadık menem Mecnunun ancak adı var
Hasılım yoh ser-i küyunda beladan gayrı
Garazım yoh reh-i aşkında fenadan gayrı
Eyle sermestem ki idrak etmezem dünya nedir
Men kimem saki olan kimdir mey ü sahba nedir
Dest busi arzusıyle ger ölsem dustlar
Kuze eylen toprağım sunun anınla yare su
Ya rab bela-yı aşk ile kıl müptela meni
Bir dem bela-yı aşktan etme cüda meni
Yılda bir kurban keser halk-ı âlem ıyd içün,
Dem be dem saat be saat men senün kurbanınam.
Başlıca eserleri:
- Hadikatü’s-Süeda (1837, Kerbela olayını anlatan düzyazı)
- Türkçe Divan (1838, 1958)
- Sıhhat u Maraz (1940, tıp bilgileri)
- Enis’ül-Kalb (1944)
- Fuzûlî’nin Mektupları (1948)
- Terceme-i Hadis-i Erbain (1951)
- Leyla vü Mecnun (3 bin 96 beyitlik mesnevî)
- Rind ü Zahid (1956)
- Beng ü Bade (1956, 444 beyitlik Türkçe mesnevî)
- Arapça Divan (1958)
- Matlau’l İtikad (1962)
- Heft Cam (tasavvuf içerikli, 327 beyitlik Farsça mesnevî)
- Sakinâme(tasavvuf içerikli mesnevîsidir)
- Şikayetnãme(nesir türündedir)
b. Eserle şair arasında nasıl bir bağ vardır? Belirtiniz.
b. Her eser şairiyle mutlaka ilişkilendirilir. Eserine bakarak Fuzuli hakkında ve zihniyeti hakkında çıkarımlarda bulunabiliriz. Fuzuli aşk şairidir fakat ondaki aşk açısı aşktan zevk alma boyutundadır. Onun için önemli olan aşk ya da aşık olmak değil, aşk açısından zevk alma önemlidir. Kavuşmak onun için olumsuzdur ve kavuşmayı hep ertelemiştir ki burada da onun zihniyetinin yansıması vardır.
34. Etkinlik
Aşağıdaki konularla ilgili hazırladığınız sunumu arkadaşlarınızla paylaşınız.
- Halk hikâyeleri ve mesnevilerin yapısı, teması ve edebî değeri
Konunun sonundaki değerlendirme sorularında yapısı, teması ve edebi değeri hakkında bilgi verilmiştir.
- Halk hikâyelerinin konusundan hareketle film yapılıp yapılamayacağı
Film yapılabilir ki konu bakımından çok benzeyen birçok hikayenin filmi yapılmıştır.
- Halk hikâyeleri anlatan meddahların, günümüz şovmenleriyle ilgisi
İşlev olarak benzese de anlattıkları bakımından farklılık vardır. Bir diğer farklılık şovmenlikte bireysellik ve kişinin kendi yeteneği varken burda halkın ortak duygu ve düşüncesini anlatır meddah
- Halk hikâyeleri ve mesnevilerin çağdaş anlatılardaki yeri
Maalesef yeri kalmamıştır modern hayatta.
ANLAMA VE YORUMLAMA
35. Etkinlik
a. Dört gruba ayrılınız. İşlediğiniz metinleri ahenk, tema, dil ve gerçeklik yönünden aşağıdaki tabloda karşılaştırınız.
Leyla ve Mecnun Mesnevisi Süheyl ü Nev- bahâr Mesnevisi
Ahenk (ses-ritim) Aruz ölçüsü, tam ve zengin kafiye, aa-bb-cc.. kafiye örüsü Aruz ölçüsü, tam ve zengin kafiye, aa-bb-cc.. kafiye örüsü
Tema Aşk, sabır, ayrılık Aşk, sabır, ayrılık
Dil Süslü ve ağdalı bir dil Süslü ve ağdalı bir dil
Gerçeklik Gerçeklik kurgulanmış, olağanüstülükler eklenmiştir. Gerçeklik kurgulanmış, olağanüstülükler eklenmiştir.
Kerem ile Aslı Hikâyesi Dede Korkut Hikâyeleri
Ahenk (ses-ritim) Kısa cümleler, vurgu ve tonlama, manzum parçalar ahenk oluşturmuştur. Kısa cümleler, vurgu ve tonlama, manzum parçalar ahenk oluşturmuştur.
Tema Aşk Doğruluk, temizlik, kahramanlık…
Dil Sade ve anlaşılır, nazım-nesir karışık bir anlatım Sade ve anlaşılır, nazım-nesir karışık bir anlatım
Gerçeklik Gerçeklik kurgulanmış, yer yer bu gerçekliğie olağanüstülükler eklenmiş Gerçeklik kurgulanmış, yer yer bu gerçekliğie olağanüstülükler eklenmiş
b. Sınıfa getirdiğiniz metinleri inceleme bölümündeki metinlerle ahenk, tema, dil ve gerçeklik yönüyle karşılaştırınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
36. Etkinlik
a. Kerem ile Aslı hikâyesi ile Leyla ve Mecnun mesnevisinin temel karakterlerini; kişilik özellikleri, insana özgü gerçeklik ve aşk anlayışları yönüyle aşağıdaki tabloda karşılaştırınız.
Kerem ile Aslı Leyla ve Mecnun
Kişilik özellikleri Birbirlerini çok seviyorlar. Kavuşmak için her türlü gayreti gösteriyorlar. Kavuşamıyorlar. Birbirlerini çok seviyorlar. Kavuşmak için her türlü gayreti gösteriyorlar. Kavuşamıyorlar.
İnsana özgü gerçeklik İnsana özgü olan sevgi gerçeğini üzerlerinde taşıyorlar İnsana özgü olan sevgi gerçeğini üzerlerinde taşıyorlar
Aşk anlayışları İdealize edilmiş bir aşk anlayışları vardır. İdealize edilmiş bir aşk anlayışları vardır.
b. Yaşayan halk hikâyeciliği geleneğinin özelliklerini belirtiniz.
DEĞERLENDİRME
a. Aşağıdaki Leyla ve Mecnun hikâyesiyle ilgili verilen cümlelerin başına doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.
( D ) Mecnun’un beşerî aşktan ilahi aşka yükselişini anlatır.
( D ) Leyla ile Mecnun hikâyesinde murabba nazım şekliyle yazılmış bölümler vardır.
( Y ) Hikâyenin anlatıcısı kahramanlardan biridir.
( D ) Fuzûlî kendi aşk anlayışını yansıtır.
( Y ) Hikâyede olaylar olağanüstü yerlerde geçmektedir.
b. Aşağıda “Kerem ile Aslı” ve “Leyla ve Mecnun” hikâyesiyle ilgili verilen cümlelerin başına doğru ise (D), yanlış ise ( Y ) yazınız.
( D ) Leyla ve Mecnun’un yazarı bellidir. Kerem ile Aslı anonimdir.
( D ) Leyla ve Mecnun mesnevi nazım biçimiyle yazılmıştır. Kerem ile Aslı nazım – nesir karışıktır.
( D ) Leyla ve Mecnun’da bir kısım olaylar çölde geçer. Kerem ile Aslı’nın olayı birçok şehirde geçer.
( Y ) Leyla ve Mecnun, Kerem ile Aslı’dan sonra yazılmıştır.
( D ) Bu hikâyeler yüzyıllardır meddahlar tarafından anlatılır.
c. Aşağıdaki cümleler hangi hikâyede geçmektedir?
- Isfahan şahının oğludur. (Aslı ile Kerem)
- İlk defa mektepte karşılaşmışlardır. (Leyla ile Mecnun)
- Aşkı uğruna Müslüman olmuştur. (Aslı ile Kerem)
- İbni Selam adında bir zenginle evlenir. (Leyla ile Mecnun)
- Beşerî aşktan ilahi aşka yükselir. (Leyla ile Mecnun)
- Kayseri’ye uğrar. (Aslı ile Kerem)
- Kabe’de dua eder. (Leyla ile Mecnun)
- Ah çekip yanarak kül olur. (Aslı ile Kerem)
d. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Aşağıdakilerden hangisi “Leyla ve Mecnun” hikâyesinin olaylarından biri değildir?
A) İlk defa mektepte görüşmeleri
B) Annesinin Leyla’yı okula göndermemesi
C) Mecnun’un çöllere düşmesi
D) Babasının Mecnun’u bularak ona nasihat etmesi
E) Nevhel’in savaş sırasında Leyla’nın kabilesinden yana olması
CEVAP:E
2. Leyla ve Mecnun hikâyesiyle ilgili aşağıda verilen yargılardan hangisiyanlıştır?
A) Nazım birimi beyittir.
B) Her beyit kendi arasında kafiyelidir.
C) Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
D) Mesnevi nazım biçiminde yazılmıştır.
E) Beyit sayısı sınırlıdır.
CEVAP:E
3. I. Hikâyenin anlatıcısı belli değildir.
II. Ne zaman ortaya çıktığı tam olarak bilinmez.
III. Tamamen mensur şekilde yazılmıştır.
Kerem ile Aslı hikâyesiyle ilgili cümlelerden doğru olanlar hangi şıkta bir arada verilmiştir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) I ve III
E) II ve III
CEVAP:C
4. Aşağıdaki yargılardan hangisi halk hikâyelerinin özelliklerindendeğildir?
A) Olağanüstü olaylara ve kişilere rastlanır.
B) Aşk, kahramanlık, yiğitlik konularını işler.
C) Manzum ve mensur ifadeler bir aradadır.
D) Halk hikâyeleri yüzyıllar boyu meddahlar tarafından anlatılır.
E) Ortaya çıktıkları dönemde yazıya geçirilmiştir.
CEVAP:E
5. Aşağıdaki yargılardan hangisi mesnevilerle halk hikâyeleri arasındaki farklardan biri değildir?
A) Mesneviler bir kişi tarafından yazılır, halk hikâyeleri anonimdir.
B) Mesneviler manzum olarak yazılır, halk hikâyelerinde manzum-mensur ifadeler bir aradadır.
C) Mesneviler divan edebiyatının, halk hikâyeleri halk edebiyatının ürünleridir.
D) Mesnevilerde Arapça ve Farsça kelimelere yer verilir. Halk hikâyelerindeyse halk dili kullanılır.
E) Halk hikâyeleri Anadolu’da ortaya çıkmıştır. Mesneviler Türk edebiyatına İran’dan geçmiştir.
CEVAP:E
6.Aşağıdakilerin hangisi bir aşk hikâyesi değildir?
A) Ferhat ile Şirin
B) Vamık ile Azra
C) İskendername
D) Âşık ile Garip
E) Tahir ile Zühre
CEVAP:C
7. Halk hikâyelerinin edebiyatımızdaki yerini ve önemini belirten kısa bir paragraf yazınız.
HALK HİKÂYESİ
- Edebiyatımızda önemli bir yeri olan halk hikayeleri olağanüstü özelliklerin olduğu metinlerdir.
- Bir ozan tarafından icra edilir. İcra edilirken saz eşliğinde söylenir.
- Nesir ve nazım karışık olarak kullanılır. Olayların anlatımı nesir şeklinde anlatılır., karşılıklı konuşmalar ve duyguların anlatımı nazım biçimindedir. Nazım şeklinde anlatılan yerlerde saz da kullanılır.
- Âşıklar, hikayeyi anlatırken taklit yaparak, jest ve mimiklerle anlatımlarını canlandırırlar.
- Yazarı belli olamayan ürünlerdir ve nesilden nesile aktarılarak ortaya konur.
- Halk hikâyelerinde kahramanlar bey, tüccar, kadı, bey kızı, fakir delikanlı, eşkıya gibi halktan kişilerdir.
- Tıpkı masallar gibi giriş ve bitiş tekerlemeleri vardır.
- Masallara göre zaman ve mekan daha belirgindir.
- Halk hikâyesinin ilk örnekleri 16.yüzyıldan itibaren görülmüştür.
- Âşık Garip, Kerem ile Aslı, Emrah ile Selvi, Elif ile Mahmut, Arzu ile Kanber, Tahir ile Zühre, Köroğlu, Ferhat ile Şirin en ünlü halk hikâyeleridir.Bu halk hikayelerine bakıldığında bunların çoğunun aşk ve kahramanlık hikayesi olduğu göze çarpmaktadır.
NOT: Destan döneminden halk hikayesine geçişi sağlayan ilk ürünümüz Dede Korkut Hikayeleri’dir.
Halk hikâyeleri; Türk, Arap ve İran-Hint Kaynaklı olmak üzere üç grupta toplanır:
Kaynağı Türk olan hikâyeler: Dede Korkut Hikâyeleri, Kerem ile Aslı, Âşık Garip, Emrah ile Selvihan vb.
Kaynağı Arap olan hikâyeler: Yûsuf u Züleyhâ, Leyla ile Mecnun vb.
Kaynağı Hint-İran olan hikâyeler: Ferhat ile Şirin, Kelile ve Dimne vb.
B. Olay Çevresinde Oluşan Edebî Metinler
1. Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler
2. Metin
Leyla ve Mecnun
18. Etkinlik
Okuduğunuz hikâyede anlatılan olayların yaşanması mümkün müdür? Örnekler göstererek tartışınız. Sonuçları defterinize yazınız.
Metindeki olayların tıpa tıp yaşanması mümkün değildir. Çünkü metnin bazı yerlerinde olağanüstülükler var. Ama metindeki olayların bazılarının benzerleri yaşanabilir. Mecnun’un herkes gibi bir okula gitmesi, aile hayatı olması gibi günlük hayatın içindeki şeylerden iken çölde, ahularla, ceylanlarla, güvercinlerle arkadaşlık etmesi günlük hayatın içinde olmayan idealize edilmiş özelliklerdir.
19. Etkinlik
Leyla ile Mecnun mesnevisindeki yardımcı düşüncelerden hareketle olay örgüsünü bulunuz.
Yardımcı düşünceler | Olay örgüsü |
|
20. Etkinlik
Okuduğunuz mesnevide verilmek istenen mesaj nedir? Verilmek istenen mesajla olay örgüsü ve kişiler arasında nasıl bir bağ vardır? Açıklayınız.
Okuduğumuz mesnevide verilmek istenen mesaj “İnsan sevdiği şeyleri kaybetmemek için yaptığı mücadelede yenik düştüğünde gerçek sevgiyi ve sevgiliyi bulabilir.” Şeklinde olabilir. Çünkü metnin tamamında Mecnun ve Leyla birbirine kavuşmak için mücadele ediyor. Sonunda kavuşma imkânı buluyorlar. Ama Mecnun gerçek sevgili olan Allah’ı bulmuştur. Buluşmaları ahrete kalıyor. Olaylar da bu mesaj etrafında şekillenmiştir.
21. Etkinlik
Leyla ve Mecnun mesnevisinin temel ve yardımcı karakterlerini belirleyiniz. Bu karakterlerin metindeki işlevini belirtiniz.
Yardımcı karakterler | Temel karakterler | Karakterlerin işlevi |
Nevfel, İbni Selam, Zeyd | Leyla, Mecnun | Karakterler metnin vermek istediği mesajı dinleyicinin zihninde somutlaştırır. Biz sevgi ve aşk kavramlarını bu karakterler sayesinde öğreniyoruz. |
22. Etkinlik
Hikâyenin temel karakterleri olan Leyla ile Mecnun hangi değer ve kavramları temsil eder? Tespit ediniz.
Leyla’nın temsil ettiği değer ve kavramlar
| |||
Aşkı için ailesine karşı gelmesi | Vefalı bir sevgili olması | Mecnun için her şeyi göze olması | Mecnun’un aşkından ölmesi |
Mecnun’un temsil ettiği değer ve kavramlar
| |||
Aşkı için çöllere düşmüş | Delirmiş | Hayvanlarla dostluk kurmuş | Leyla’nın yokluğuna dayanamayıp mezarı başında ölmüş |
23. Etkinlik
a. Metinde mekân ve zaman nasıl anlatılmıştır? Mekânın ve zamanın işlevi nedir? Belirtiniz.
Mekân | Zaman | Nasıl anlatıldığı | Mekânın ve zamanın işlevi |
Metinde mekan isimleri geçmekte ancak mekanlar ayrıntılı olarak verilmemektedir. | Metnin zamanı belirsizdir. Ancak metinde sabah, akşam, biraz sonra gibi zamanı çağrıştıran ifadeler vardır. Ama tam bir zaman ifadesi yoktur. | Zaman ve mekanlar ayrıntıya girilmeden sadece isimleri verilerek anlatılmıştır. | Mekan ve zaman olay çevresinde oluşan edebî metinlerin yapı unsurlarının ana ögelerindendir. Metinde mutlaka bir mekan ve zaman vardır. Metin bu mekan ve zaman üzerine şekillenir. |
b. Metinde geçen mekânların gerçekliğini, bunların benzerlerinin yeryüzünde bulunup bulunamayacağını tartışınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
Metinde en bilindik yer Kabe’dir. Burası ise yeryüzünde vardır. Ancak çöl deniyor. Ama bu çölün nerede olduğu belli değildir.
24. Etkinlik
Kişi, zaman, mekân ilişkisiyle ilgili düşüncelerinizi yazınız.
Metindeki kişiler uygun bir zaman ve uygun bir mekan içinde verilmiştir. Buda hikâyenin vermek istediği mesajla uygunluk içerisindedir. Metnin yapısına ters bir mekan ve zaman yoktur.
25.Etkinlik
Leyla ve Mecnun hikâyesi neden mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır? Açıklayınız.
Divan edebiyatında nesir neredeyse hiç gelişmemiştir. Şairler anlatacakları uzun olayları hem yazımı kolay olduğu için hem de her beytin kendi arasında kafiyelenmesinden dolayı mesnevîyi seçmişlerdir. Aynı zamanda mesnevîlerde beyit sınırlaması da yoktur.
Sözlük anlamı ikişer ikişer anlamında, iki mısralık nazım birimidir. Mesnevî, aslı Arapça olmasına rağmen Arapçada kullanılmayan bir kelimedir. Edebiyatta her beyti kendi arasında kafiyeli, iki beyitten binlerce beyte kadar uzanan nazım şeklinin adıdır. Beyitlerin ayrı ayrı kafiyeli olması yanında her beytin anlamının kendi içinde tamamlanması ve öteki beyitlere geçmemesi gerekir. Ancak beyitler arasındaki konu birliğine de dikkat edilir. Mesnevî beyitlerinin kafiyeleri bağımsız olduğundan uzun hikâyelerin yazılmasına elverişli bir nazım şeklidir. Destanlar, uzun aşk hikâyeleri, didaktik, dinî ve ahlâkî konular ve ansiklopedik bilgiler veren eserler mesnevî şeklinde yazılmışlardır.
26.Etkinlik
İncelediğiniz mesneviden alınan aşağıdaki beyit ve bentlerin kafiye örgüsünü ve kafiyelerini gösteriniz.
Mısra örgüsü | Kafiyeleri |
aa-bb-cc-dd | Mesnevide genel olarak tam ve zengin kafiye kullanılmıştır.
|
27. Etkinlik
a. Metnin temasıyla ilgili çıkarımlar yapınız. Sınıfça karar verdiğiniz en doğru temayı tahtaya yazınız.
a. Aşk teması üzerinde durulmuştur.
b. Metnin temasının evrenselliğini tartışınız. Evrensel temalara örnekler veriniz.
b. Aşk teması evrensel olup her devirde her mekanda bu tema sürekli olarak işlenmiştir.
c. Temanın yazıldığı dönemdeki önemini ve değerini belirtiniz.
c.
28. Etkinlik
a. İncelediğiniz şiirin temasının, insana özgü gerçekliği nasıl ifade ettiğini belirtiniz. Sonuçları
tahtaya çıkarak arkadaşlarınızla paylaşınız.
tahtaya çıkarak arkadaşlarınızla paylaşınız.
a. Teması bir aşk hikayesidir ve bu tema insan hayatında her zaman olabilen bir durumdur. Yalnız bunu aktarırken biraz insana özgü gerçekliğin dışında aşırı idealize edilerek verilmiştir. Yani aşk insan özgü gerçekliktir ama anlatımda zaman zaman bunun dışına çıkıldığı görülmüştür.
b. Temanın sosyal yapı, duyuş ve düşünüş ile ilişkisi var mıdır? Örnek vererek açıklayınız.
b. Sosyal yapısıyla ilişkisi vardır. Şair bu hikayeyi dile getirdiğinde toplumdaki herkesin duygu ve düşünüşüne tercüman olmuştur. Bir kıssa olmasına rağmen hikaye yaşanılmış gibi benimsenmiştir.
29. Etkinlik
Metnin bağlı olduğu geleneği belirtiniz. Metinden geleneğin etkisini gösteren örnekler veriniz.
Metnin bağlı olduğu gelenek | Geleneğin etkisine örnekler |
Metnin bağlı olduğu gelenek mesnevî geleneğidir. | Aruzla yazılması, beyitler halinde olması, her beytin kendi içinde kafiyeli olması, olay anlatması, dilinin süslü olması, edebi sanatların kullanılması geleneğin özellikleridir.Her kirpiği bir hadeng-i hûnrîz
Peykân-ı hadengi gamze-i tiz
Deryâ-yı belâ cebîn-i pâki
Çîn-cünbiş-i mevc-i sehmnâki
|
30. Etkinlik
a. Hikâyenin anlatma, tasvir ve tahlil bölümlerini bulunuz. Bu bölümlerde dil hangi özellikleriyle kullanılmıştır? Örneklerle gösteriniz.
b. Anlatıcının bakış açısını ve özelliklerini belirtiniz.
Dil ve özelliklerine ait örnekler | Anlatma, tasvir ve tahlil bölümlerinden örnekler | Anlatıcının bakış açısı ve özellikleri |
Dili süslü ve ağdalıdır.Her kirpiği bir hadeng-i hûnrîz
Peykân-ı hadengi gamze-i tiz
Deryâ-yı belâ cebîn-i pâki
Çîn-cünbiş-i mevc-i sehmnâki
| Mektebde anunla oldı hemdemBir nice melek-misâl kız hem
Bir saf kız oturdı bir saf oğlan
Cem’ oldı behişte hûr u gılmân
Oğlanlara kızlar olsalar yâr
Aşkda bulunur revâc-ı bâzâr
| Bakış açısı İlahî bakış açısıdır. Anlatıcı kahramanların bütün özellikleri bilmekte, olaya başından sonuna kadar hakim durumdadır. |
31. Etkinlik
Altı çizili kelimelerden hareketle Leyla ve Mecnun mesnevisinin dil özelliklerini belirleyiniz.
Ebrûsı hamı belâ-yı uşşak
Hem cüft letafet içre hem tâk
Her kirpiği bir hadeng-i hûnriz
Peykân-ı hadengi gamze-i tiz
Deryâ-yı belâ cebin-i pâki
Çin-cünbiş-i mevc-i sehmnâki
Çeşm-i siyehine sürmeden âr
Hindûsına hem-giriftâr
Ruhsârma reng-i gözeden neng
Hergiz ana gâze vermemiş reng
Divan edebiyatında ve mesnevilerde Arapça ve Farsça kelimeler sıkça kullanılmıştır. Yine Türkçe de olmayan tamlamalar göze çarpmaktadır. Altı çizili olan kelimelerden yabancı olanları bugüne kadar hiç değişmeden gelebilmiştir.
32. Etkinlik
Leyla ile Mecnun hikâyesini yorumlayınız ve metnin sizde uyandırdığı hisleri aşağıya yazınız.
Hissettiklerim
33. Etkinlik
a. Okuduğunuz mesneviden hareketle Fuzûlî’nin fikrî ve edebî yönüyle ilgili çıkarımlar yapınız.
a. FUZULİ
Fuzûlî, Azeri asıllı Türk divan şairidir. Asıl adı Mehmet oğlu Süleyman’dır. Öğrenimi hakkında kesin bir bilgi olmayıp, eserlerinden İslami bilimler ve dil alanında çok iyi bir eğitim aldığı anlaşılmaktadır. Türkçe divanının önsözünde “Bilimsiz şiir temelsiz duvar gibidir, temelsiz duvar da değersizdir.” demektedir.
Türkçe divanındaki şiirlerini Azeri lehçesinde yazmıştır. Aynı zamanda Arapça ve Farsça divanlarından bu dilleri de çok iyi bildiği anlaşılmaktadır. Eserlerinde kullandığı dil dönemindeki divan şairlerine göre daha sade, anlaşılır bir Türkçedir. Halk deyişlerinden bolca yararlanmıştır.
Bedensel zevklerden ziyade tasavvufî bir aşk, ehlibeyte duyulan özlem, ayrılık acısı şiirlerinin konusunu teşkil etmiştir. Duygu ve düşüncelerini çok içten ve lirik bir şekilde ifade etmeyi kolayca başarmıştır. Bu açıdan bakıldığında Türk şiirinde karşılaştırılabileceği tek şair Yunus Emre’dir. Leyla ve Mecnun mesnevîsi aynı konuda yazılmış (Arapça ve Farsça dahil) en iyi mesnevîlerden biridir.
İran şiirinden Hafız, Türk şiirinden ise Nesimî ve Nevâî çizgisini en başarılı şekilde kemale erdirmiştir. Kendisinden sonra gelen bütün divan şairlerini etkilemiştir.
Kanuni‘nin Bağdat‘ı fethinden sonra (1534) padişaha kasideler sunmuştur. Padişah tarafından beğenilen kasideler karşılığında 9 akçelik maaşla ödüllendirilmiştir. Maaşını alamayınca Şikâyetname’yi yazmıştır. Şikâyetname Fuzuli’nin en önemli eserlerinden biridir.
Şikâyetnâmesinde Fuzuli şöyle der: “Selam verdim rüşvet değildir diye almadılar. Hüküm gösterdim faydasızdır diye mültefit olmadılar.”
Çokça zikredilen beyitlerinden bazıları şunlardır:
Aşk imiş her ne var âlemde
İlim bir kil ü kal imiş
Mende Mecnundan füzun aşıklık isti’dadı var
Aşık-ı sadık menem Mecnunun ancak adı var
Hasılım yoh ser-i küyunda beladan gayrı
Garazım yoh reh-i aşkında fenadan gayrı
Eyle sermestem ki idrak etmezem dünya nedir
Men kimem saki olan kimdir mey ü sahba nedir
Dest busi arzusıyle ger ölsem dustlar
Kuze eylen toprağım sunun anınla yare su
Ya rab bela-yı aşk ile kıl müptela meni
Bir dem bela-yı aşktan etme cüda meni
Yılda bir kurban keser halk-ı âlem ıyd içün,
Dem be dem saat be saat men senün kurbanınam.
Başlıca eserleri:
- Hadikatü’s-Süeda (1837, Kerbela olayını anlatan düzyazı)
- Türkçe Divan (1838, 1958)
- Sıhhat u Maraz (1940, tıp bilgileri)
- Enis’ül-Kalb (1944)
- Fuzûlî’nin Mektupları (1948)
- Terceme-i Hadis-i Erbain (1951)
- Leyla vü Mecnun (3 bin 96 beyitlik mesnevî)
- Rind ü Zahid (1956)
- Beng ü Bade (1956, 444 beyitlik Türkçe mesnevî)
- Arapça Divan (1958)
- Matlau’l İtikad (1962)
- Heft Cam (tasavvuf içerikli, 327 beyitlik Farsça mesnevî)
- Sakinâme(tasavvuf içerikli mesnevîsidir)
- Şikayetnãme(nesir türündedir)
b. Eserle şair arasında nasıl bir bağ vardır? Belirtiniz.
b. Her eser şairiyle mutlaka ilişkilendirilir. Eserine bakarak Fuzuli hakkında ve zihniyeti hakkında çıkarımlarda bulunabiliriz. Fuzuli aşk şairidir fakat ondaki aşk açısı aşktan zevk alma boyutundadır. Onun için önemli olan aşk ya da aşık olmak değil, aşk açısından zevk alma önemlidir. Kavuşmak onun için olumsuzdur ve kavuşmayı hep ertelemiştir ki burada da onun zihniyetinin yansıması vardır.
34. Etkinlik
Aşağıdaki konularla ilgili hazırladığınız sunumu arkadaşlarınızla paylaşınız.
- Halk hikâyeleri ve mesnevilerin yapısı, teması ve edebî değeri
Konunun sonundaki değerlendirme sorularında yapısı, teması ve edebi değeri hakkında bilgi verilmiştir.
- Halk hikâyelerinin konusundan hareketle film yapılıp yapılamayacağı
Film yapılabilir ki konu bakımından çok benzeyen birçok hikayenin filmi yapılmıştır.
- Halk hikâyeleri anlatan meddahların, günümüz şovmenleriyle ilgisi
İşlev olarak benzese de anlattıkları bakımından farklılık vardır. Bir diğer farklılık şovmenlikte bireysellik ve kişinin kendi yeteneği varken burda halkın ortak duygu ve düşüncesini anlatır meddah
- Halk hikâyeleri ve mesnevilerin çağdaş anlatılardaki yeri
Maalesef yeri kalmamıştır modern hayatta.
ANLAMA VE YORUMLAMA
35. Etkinlik
a. Dört gruba ayrılınız. İşlediğiniz metinleri ahenk, tema, dil ve gerçeklik yönünden aşağıdaki tabloda karşılaştırınız.
Leyla ve Mecnun Mesnevisi | Süheyl ü Nev- bahâr Mesnevisi | |
Ahenk (ses-ritim) | Aruz ölçüsü, tam ve zengin kafiye, aa-bb-cc.. kafiye örüsü | Aruz ölçüsü, tam ve zengin kafiye, aa-bb-cc.. kafiye örüsü |
Tema | Aşk, sabır, ayrılık | Aşk, sabır, ayrılık |
Dil | Süslü ve ağdalı bir dil | Süslü ve ağdalı bir dil |
Gerçeklik | Gerçeklik kurgulanmış, olağanüstülükler eklenmiştir. | Gerçeklik kurgulanmış, olağanüstülükler eklenmiştir. |
Kerem ile Aslı Hikâyesi | Dede Korkut Hikâyeleri | |
Ahenk (ses-ritim) | Kısa cümleler, vurgu ve tonlama, manzum parçalar ahenk oluşturmuştur. | Kısa cümleler, vurgu ve tonlama, manzum parçalar ahenk oluşturmuştur. |
Tema | Aşk | Doğruluk, temizlik, kahramanlık… |
Dil | Sade ve anlaşılır, nazım-nesir karışık bir anlatım | Sade ve anlaşılır, nazım-nesir karışık bir anlatım |
Gerçeklik | Gerçeklik kurgulanmış, yer yer bu gerçekliğie olağanüstülükler eklenmiş | Gerçeklik kurgulanmış, yer yer bu gerçekliğie olağanüstülükler eklenmiş |
b. Sınıfa getirdiğiniz metinleri inceleme bölümündeki metinlerle ahenk, tema, dil ve gerçeklik yönüyle karşılaştırınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
36. Etkinlik
a. Kerem ile Aslı hikâyesi ile Leyla ve Mecnun mesnevisinin temel karakterlerini; kişilik özellikleri, insana özgü gerçeklik ve aşk anlayışları yönüyle aşağıdaki tabloda karşılaştırınız.
Kerem ile Aslı | Leyla ve Mecnun | |
Kişilik özellikleri | Birbirlerini çok seviyorlar. Kavuşmak için her türlü gayreti gösteriyorlar. Kavuşamıyorlar. | Birbirlerini çok seviyorlar. Kavuşmak için her türlü gayreti gösteriyorlar. Kavuşamıyorlar. |
İnsana özgü gerçeklik | İnsana özgü olan sevgi gerçeğini üzerlerinde taşıyorlar | İnsana özgü olan sevgi gerçeğini üzerlerinde taşıyorlar |
Aşk anlayışları | İdealize edilmiş bir aşk anlayışları vardır. | İdealize edilmiş bir aşk anlayışları vardır. |
b. Yaşayan halk hikâyeciliği geleneğinin özelliklerini belirtiniz.
DEĞERLENDİRME
a. Aşağıdaki Leyla ve Mecnun hikâyesiyle ilgili verilen cümlelerin başına doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.
( D ) Mecnun’un beşerî aşktan ilahi aşka yükselişini anlatır.
( D ) Leyla ile Mecnun hikâyesinde murabba nazım şekliyle yazılmış bölümler vardır.
( Y ) Hikâyenin anlatıcısı kahramanlardan biridir.
( D ) Fuzûlî kendi aşk anlayışını yansıtır.
( Y ) Hikâyede olaylar olağanüstü yerlerde geçmektedir.
b. Aşağıda “Kerem ile Aslı” ve “Leyla ve Mecnun” hikâyesiyle ilgili verilen cümlelerin başına doğru ise (D), yanlış ise ( Y ) yazınız.
( D ) Leyla ve Mecnun’un yazarı bellidir. Kerem ile Aslı anonimdir.
( D ) Leyla ve Mecnun mesnevi nazım biçimiyle yazılmıştır. Kerem ile Aslı nazım – nesir karışıktır.
( D ) Leyla ve Mecnun’da bir kısım olaylar çölde geçer. Kerem ile Aslı’nın olayı birçok şehirde geçer.
( Y ) Leyla ve Mecnun, Kerem ile Aslı’dan sonra yazılmıştır.
( D ) Bu hikâyeler yüzyıllardır meddahlar tarafından anlatılır.
c. Aşağıdaki cümleler hangi hikâyede geçmektedir?
- Isfahan şahının oğludur. (Aslı ile Kerem)
- İlk defa mektepte karşılaşmışlardır. (Leyla ile Mecnun)
- Aşkı uğruna Müslüman olmuştur. (Aslı ile Kerem)
- İbni Selam adında bir zenginle evlenir. (Leyla ile Mecnun)
- Beşerî aşktan ilahi aşka yükselir. (Leyla ile Mecnun)
- Kayseri’ye uğrar. (Aslı ile Kerem)
- Kabe’de dua eder. (Leyla ile Mecnun)
- Ah çekip yanarak kül olur. (Aslı ile Kerem)
d. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Aşağıdakilerden hangisi “Leyla ve Mecnun” hikâyesinin olaylarından biri değildir?
A) İlk defa mektepte görüşmeleri
B) Annesinin Leyla’yı okula göndermemesi
C) Mecnun’un çöllere düşmesi
D) Babasının Mecnun’u bularak ona nasihat etmesi
E) Nevhel’in savaş sırasında Leyla’nın kabilesinden yana olması
CEVAP:E
2. Leyla ve Mecnun hikâyesiyle ilgili aşağıda verilen yargılardan hangisiyanlıştır?
A) Nazım birimi beyittir.
B) Her beyit kendi arasında kafiyelidir.
C) Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
D) Mesnevi nazım biçiminde yazılmıştır.
E) Beyit sayısı sınırlıdır.
CEVAP:E
3. I. Hikâyenin anlatıcısı belli değildir.
II. Ne zaman ortaya çıktığı tam olarak bilinmez.
III. Tamamen mensur şekilde yazılmıştır.
Kerem ile Aslı hikâyesiyle ilgili cümlelerden doğru olanlar hangi şıkta bir arada verilmiştir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) I ve III
E) II ve III
CEVAP:C
4. Aşağıdaki yargılardan hangisi halk hikâyelerinin özelliklerindendeğildir?
A) Olağanüstü olaylara ve kişilere rastlanır.
B) Aşk, kahramanlık, yiğitlik konularını işler.
C) Manzum ve mensur ifadeler bir aradadır.
D) Halk hikâyeleri yüzyıllar boyu meddahlar tarafından anlatılır.
E) Ortaya çıktıkları dönemde yazıya geçirilmiştir.
CEVAP:E
5. Aşağıdaki yargılardan hangisi mesnevilerle halk hikâyeleri arasındaki farklardan biri değildir?
A) Mesneviler bir kişi tarafından yazılır, halk hikâyeleri anonimdir.
B) Mesneviler manzum olarak yazılır, halk hikâyelerinde manzum-mensur ifadeler bir aradadır.
C) Mesneviler divan edebiyatının, halk hikâyeleri halk edebiyatının ürünleridir.
D) Mesnevilerde Arapça ve Farsça kelimelere yer verilir. Halk hikâyelerindeyse halk dili kullanılır.
E) Halk hikâyeleri Anadolu’da ortaya çıkmıştır. Mesneviler Türk edebiyatına İran’dan geçmiştir.
CEVAP:E
6.Aşağıdakilerin hangisi bir aşk hikâyesi değildir?
A) Ferhat ile Şirin
B) Vamık ile Azra
C) İskendername
D) Âşık ile Garip
E) Tahir ile Zühre
CEVAP:C
7. Halk hikâyelerinin edebiyatımızdaki yerini ve önemini belirten kısa bir paragraf yazınız.
HALK HİKÂYESİ
- Edebiyatımızda önemli bir yeri olan halk hikayeleri olağanüstü özelliklerin olduğu metinlerdir.
- Bir ozan tarafından icra edilir. İcra edilirken saz eşliğinde söylenir.
- Nesir ve nazım karışık olarak kullanılır. Olayların anlatımı nesir şeklinde anlatılır., karşılıklı konuşmalar ve duyguların anlatımı nazım biçimindedir. Nazım şeklinde anlatılan yerlerde saz da kullanılır.
- Âşıklar, hikayeyi anlatırken taklit yaparak, jest ve mimiklerle anlatımlarını canlandırırlar.
- Yazarı belli olamayan ürünlerdir ve nesilden nesile aktarılarak ortaya konur.
- Halk hikâyelerinde kahramanlar bey, tüccar, kadı, bey kızı, fakir delikanlı, eşkıya gibi halktan kişilerdir.
- Tıpkı masallar gibi giriş ve bitiş tekerlemeleri vardır.
- Masallara göre zaman ve mekan daha belirgindir.
- Halk hikâyesinin ilk örnekleri 16.yüzyıldan itibaren görülmüştür.
- Âşık Garip, Kerem ile Aslı, Emrah ile Selvi, Elif ile Mahmut, Arzu ile Kanber, Tahir ile Zühre, Köroğlu, Ferhat ile Şirin en ünlü halk hikâyeleridir.Bu halk hikayelerine bakıldığında bunların çoğunun aşk ve kahramanlık hikayesi olduğu göze çarpmaktadır.
NOT: Destan döneminden halk hikayesine geçişi sağlayan ilk ürünümüz Dede Korkut Hikayeleri’dir.
Halk hikâyeleri; Türk, Arap ve İran-Hint Kaynaklı olmak üzere üç grupta toplanır:
Kaynağı Türk olan hikâyeler: Dede Korkut Hikâyeleri, Kerem ile Aslı, Âşık Garip, Emrah ile Selvihan vb.
Kaynağı Arap olan hikâyeler: Yûsuf u Züleyhâ, Leyla ile Mecnun vb.
Kaynağı Hint-İran olan hikâyeler: Ferhat ile Şirin, Kelile ve Dimne vb.
Zambak Yayınları 10. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları sayfa 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100 ve diğer Çalışma Kitabı sayfalarına buradan göz atabilirsiniz.
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları ders Kitabı Cevap Anahtarı Zambak Yayınları, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyat Ders Kitabı Cevapları, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Dersi Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder