DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ!
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları Sayfa 51-56
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları ders Kitabı Cevap Anahtarı Zambak Yayınları, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyat Ders Kitabı Cevapları, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Dersi Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları DERS Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar. Sitemizde 10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar cevaplarını bulabilirsiniz. Öncelikle siz kendiniz yapmayı deneyin. Burdaki amacımız size yapamadığınız sorularda, yada aklınıza takılan, yerlerde yardımcı olmaktır. Lütfen burdan kontol ediniz, burdan bakıp aynısını yazmak öğrenmeniz açıısndan faydalı olmayacaktır. 2014-2015 Eğitim öğretim yılı.
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları DERS Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar. Sitemizde 10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar cevaplarını bulabilirsiniz. Öncelikle siz kendiniz yapmayı deneyin. Burdaki amacımız size yapamadığınız sorularda, yada aklınıza takılan, yerlerde yardımcı olmaktır. Lütfen burdan kontol ediniz, burdan bakıp aynısını yazmak öğrenmeniz açıısndan faydalı olmayacaktır. 2014-2015 Eğitim öğretim yılı.
Altta yer alan cevaplarla kendi cevaplarınızı karşılaştırarak sorularla,çözümlerle ilgili fikir elde edebilirsiniz.Siz değerli öğrenci arkadaşlarımıza derslerinde yardımcı olmak adına çalışma kitabı cevapları ve ders kitabı cevapların sunuyoruz. Sitemizde çalışma kitabı cevaplarının yanı sıra derslerin kitabı cevapları da bulunmaktadır. Ek olarak birden çok yayın evinin bu kitapları yayınlaması nedeniyle kitaplar sizin kullandıklarınız ile farklılık gösterebilir. Bu sebeple farklı bir yayının kitap cevaplarını sitemizden arayarak bulabilirsiniz. Bütün Yayınların cevapları sitemizde bulunmaktadır.
Altta yer alan cevaplarla kendi cevaplarınızı karşılaştırarak sorularla,çözümlerle ilgili fikir elde edebilirsiniz.Siz değerli öğrenci arkadaşlarımıza derslerinde yardımcı olmak adına çalışma kitabı cevapları ve ders kitabı cevapların sunuyoruz. Sitemizde çalışma kitabı cevaplarının yanı sıra derslerin kitabı cevapları da bulunmaktadır. Ek olarak birden çok yayın evinin bu kitapları yayınlaması nedeniyle kitaplar sizin kullandıklarınız ile farklılık gösterebilir. Bu sebeple farklı bir yayının kitap cevaplarını sitemizden arayarak bulabilirsiniz. Bütün Yayınların cevapları sitemizde bulunmaktadır.
* Not: Cevap Kağıtları, Çözdüğünüz Soruları Kontrol Etmeniz Amacıyla Eklenmiştir.
* Not: Cevap Kağıtları, Çözdüğünüz Soruları Kontrol Etmeniz Amacıyla Eklenmiştir.
2. İslami Dönemde İlk Dil ve Edebiyat Ürünleri (XI-XII. yy.)
Kutadgu Bilig
Atebetü’l-Hakayık
Divan-ı Hikmet
Divanü Lügati’t-Türk
HAZIRLIK
1. XI-XII. yüzyıllarda Türklerin tarihî, siyasi ve sosyal yapısı hakkında bilgi toplayınız ve bunların özetini çıkarınız.
1. 8. yy.’dan itibaren Müslüman olmaya başlayan Türkler’in yaşadığı Maveraünnehr, Horasan, Kaşgar yöresi 4 yüzyıl süren bir dönem içerisinde Müslüman olmuştur. Müslüman olan Türklerin ibadet için Kuran okumaları gerekiyordu. Böylece Türkler, Müslüman diğer milletler gibi Arap yazısını kullanmaya başladılar. Müslüman olan Türklerin yavaş yavaş İslam kültürüne girmesinde Araplardan çok İranlıların etkisi olmuştur. Başka bir değişle İslam kültürü, dünya görüşü ve bunların ürünü olan ortak İslam edebiyatının iç ve dış yapısını oluşturan ögeler İranlıların aracılığıyla Türk edebiyatına girmiştir. Bu tarihlerde özellikle dinin etkisiyle sosyal ve kültürel hayat şekillenmiştir.
2. Hakaniye Lehçesi ve Karahanlı Türkçesinin özelliklerini ve kullanım alanlarını araştırınız.
2. Türk lehçelerinden biri, Orta Asya Türk yazı dilinin başlangıcı. Orta Asya Türk yazı dili, Karahanlı (ya da Hakaniye) Türkçesi, Harizm-Altınordu Türkçesi ve Çağatayca olmak üzere üç döneme ayrılır. İlk İslâmî edebiyat dili olan Karahanlı 11.-12. yüzyıllar arasında Kaşgar ile Doğu ve Batı Türkistan’dan gelişmiştir. Karahanlı Türkçesi aynı zamanda Karahanlı Devleti’nin resmî dili olmuştur. Doğu Türkistan ile Maveraünnehir arasındaki bölgede kurulan Karahanlı Devleti’nin içinde çeşitli Türk boyları bulunmaktaydı. Ancak Karahanlı Devleti’ni oluşturan asıl boylar Karluklar ile Uygurlardı. Karahanlı devleti 10. yüzyılda İslâm dinini benimsedi ve çevredeki İslâm devletleriyle yakın ilişkiler kurdu. Bu ilişkiler zamanla çeşitli toplum kurumlarında, bu arada özellikle dil üzerinde birtakım etkiler yaptı.
Karahanlı Türkçesinde Arapça ve Farsça kimi dil ögeleri (sözcükler, ekler vb.) yerleşmeye ve halk dili dışında bir zümre dili oluşmaya başladı. Orta Asya’da İslâm dil ve kültürünün Abbasîler dönemindeki (9.-10. yüzyıl) akınlarla yayılması sonucu, çeşitli kültür merkezlerinde yankılar uyandırdı.
Karahanlı Türkçesinin özelliklerini gösteren yapıtlar arasında Kaşgarlı Mahmut’un “Divan-ı Lugat-it-Türk”ü (Türk Lehçeleri Sözlüğü), Yusuf Has Hacib’in “Kutadgu Bilig”i (Saadetli Olma Bilgisi), Edip Ahmet’in “Atabet-ül Hakayık”ı (Hakikatlerin Eşiği) ve “Ashab-ül-Kehf” (Yedi Uyurlar) özellikle anılabilir. Karahanlılar dönemi kültür ve sanat yaşamında İslâm gelenek ve göreneklerinin büyük etkisi görülür.
Zaten bu dönem, Türk dünyasında İslâm kültür ve uygarlığına geçişi simgelemektedir. Bu etkiler dilde de kendini göstermektedir. Adı geçen yapıtlarda görülen “aceb, adavet, âdet, beyt, cahil, ceza, dost, dünya, ecel, edeb, emir, fazilet, gazab, hayır, kerem, resul, tekebbür, zikir” gibi Arapça ve Farsça sözcükler bunun en güzel kanıtıdır.
3. Mesnevi nazım şeklinin özelliklerini ve Türk edebiyatındaki kullanımını araştırınız.
3.Mesnevi Divan edebiyatı içinde uzun hikayelerin anlatılması için kullanılan bir türdür.
Mesnevi:
* Hikâye ve romanlarda anlatılan olayların Divan edebiyatında şiir şeklinde anlatıldığı türdür. Hikâyeler, destanlar, dini öyküler bu türle anlatılır.
* Her beyit kendi içinde kafiyelidir: aa bb cc dd …
* Aruzun kısa kalıplarıyla yazılır.
* Beyit birimi kullanılır. Beyit sayısı sınırsızdır.
* Türk edebiyatının ilk örneği Yusuf Has Hacib’in yazdığı “Kutadgu Bilig”dir.
* Beş mesnevinin oluşturduğu birliğin bütününe “Hamse” denir.
4. Bir milletin dinini değiştirmesi onun edebiyatına ne şekilde yansır?
4. Kişiler, toplumlar ve milletler inandıkları ve hissettikleri anlatırlar ve yaşama tarzı edebiyatlarına bir şekilde yansır.
5. Türkler İslamiyet’i seçtikten sonra eski kültürlerini tamamen bırakmışlar mıdır? Düşüncelerinizi söyleyiniz.
5. Hiçbir toplum eski kültüre dair bazı alışkanlıklarını bırakmaz. Yeni kültürün kabul gördüğü bazı şeyleri yaşamlarında devam ettirirler.
6. Yusuf Has Hâcip, Edip Ahmet Yüknekî, Ahmet Yesevî ve Kaşgarlı Mahmut’un edebî ve fikrî özelliklerini araştırınız.
6. YUSUF HAS HACİP (1017-1077)
Balasagun şehrinde dünyaya geldi ve Kaşgar’da öldü. Günümüzde türbesi, Çin sınırları içinde kalan Doğu Türkistan’da Kaşgar’dadır.
Karahanlı devlet hükümdarı Ulu Kara Buğra Han’a, Kutadgu Bilig adlı eseri 18 aylık bir çalışma sonunda 1070 yılında sundu ve Ulu Kara Buğra Han kendisine “Ulu Has Hacib” unvanı ve Kaşgar’da vezir yardımcılığı görevini verdi.
KAŞGARLI MAHMUT (1008 – 1105)
Kaşgar’da doğmuş, yaşamının önemli bir kısmını Karahanlılar bölgesinde geçirmiştir. Birçok Türk ilini gezdiği, Orta Asya’yı boydan boya kat ederek Anadolu’ya, oradan da Bağdat’a geldiği ve 1072-1077 yıllarında Bağdat’ta bulunduğu bilinmektedir. Ünlü eseri Divanü Luga-ti’t-Türk’ü burada yazmış, Abbasi halifesine armağan etmiştir.
Kaşgarlı Mahmut, iyi silâh kullanan bir asker olmanın yanında Türkçe sevgisini her şeyin üstün¬de tutan ilk büyük dil bilginimizdir.
EDİP AHMET YÜKNEKÎ (12. yüzyıl)
Yaşamı hakkında belgelere dayanan kesin bilgiler yoktur. Doğuştan kör olduğu; ancak çok zeki bir insan olduğu söylenir. Edip Ahmet Yüknekî di¬ye anılmasını sağlayan ve doğduğu belde olan Yüknekî’nin Türkistan’da Taşkent yakınlarında bir şehir olduğu tahmin edilmektedir.
Döneminin saygı duyulan bir din adamı ve bilgili bir edibi olmakla birlikte sanatçılık yönünün çok güçlü olduğu söylenemez. Onun gözünde sana¬tın, din ve ahlak değerlerini yayan yararlı bir araç olmaktan öteye geçmediği söylenebilir.
HOCA AHMET YESEVÎ (? – 1166)
İranlı şairlerin Pîr-i Türkistan adını verdikleri Ahmet Yesevî’nin yaşamı üzerine bilinenler bazı menakıp-namelere dayanır.
Güney Kazakistan’da bugün Türkistan adıyla tanınan Yesi şehri yakınlarındaki Sayram kasabasında doğmuştur. Manevî babası olan Şeyh Arslan Baha’dan tasavvufla ilgili ilk bilgileri almış, daha sonra dönemin kültür merkezi olan Buhâra’ya gitmiştir. Burada Şeyh Yusuf Hemedanî’ye bağlanmış, bir süre sonra onun halifesi olarak şeyhlik postuna oturmuş, yaşamının sonraki yıllarını Yesi şehrinde geçirmiştir. Altmış üç yaşına geldiğinde geleneğe uyarak tekkesinin avlusunda hazırlattığı çilehaneye girmiş, ölünceye kadar buradan çıkmamıştır.
Yaşadığı bölgede İslamiyet’i yeni kabul eden göçebe Türk boyları arasında hikmet adını verdiği şiirleriyle çok sevilmiş, ünü bütün Türkistan’a yayılmış, Anadolu’ya dek geniş bir coğrafyada etkili olarak Yunus Emre’yi yetiştirecek olan düşünce ortamını hazırlamıştır.
Edebiyat tarihimizde edebî kişiliğinden çok, düşüncesi ve öğretici yanıyla önemlidir.
7. Atatürk’ün Türk diline verdiği önemi ve bu konudaki sözlerini araştırınız.
İNCELEME
1. Metin: Kutadgu Bilig
Metin İnceleme
1. Metindeki kültürel farklılaşmaya ait ifadeleri örneklerle açıklayınız.
1. Fazilet, ahlak, erdem gibi kavramlardan bahsetmiştir. İki dünya diyerek dünya ve ahiret kavramlarına değinmiştir.
2. Metinden İslamiyet’le ilgili değer, düşünce ve bilgilere örnekler veriniz. Bunlar, yeni değerlerin benimsenmesi midir? Belirtiniz.
2. “Yabancının kusurunu bağışla, onu yedir ve içir; ey âlim ve hâkim, misafire iyi muamele et. Eş dost edindi, onlara yaklaştı; büyüğe ve küçüğe güler yüz gösterdi.” Ahiret inancı, doğruluk, hesap verme, halka kendini sevdirme gibi ifadeler İslamiyet’in değer ölçülerinden bazılarıdır. Bunlar yeni değerlerin benimsenmesidir. Sanatçı bu değer ölçülerini okuyana kavratmak için gayret göstermiştir.
3. Metinde kullanılan lehçeyi ve bu lehçenin özelliklerini belirtiniz.
3. Hakaniye Lehçesi dendiği zaman akla Kaşgarlı Mahmut’un en çok beğendiği, öyle ki “Kaşgar dili”,”Kaşgar Türkçesi” olarak da adlandırılan, bir diğer şekilde “Karahanlı Türkçesi” (Karahanlıca)dilinin devirlerinden biri gelir.Kaşgarlı’nın şivelerle karşılaştırılırken “Türkçe” diye adlandırdığı Hakaniye lehçesi, ilk Türk yazı dilidir.
Bu yazı dili devresinden gelen eserlerin büyük kısmı Uygur yazısı ile yazılmış olduğundan bu döneme Uygur dönemi(devri), bu yazı diline de Uygurca denilebilir. Fakat Türkoloji ve Türk dili öğretiminde Türkçe’nin bu ilk devresi için biz “Eski Türkçe” adlandırmasını yapıyoruz.” Eski Türkçe” dönemini incelerken bu dönemin kapsadığı Hakaniye lehçesini ve özelliklerini de inceleyebiliyoruz…Türkçe’nin ilk devirlerinden olan Eski Türkçe devresi, dilimizin diğer evrelerindeki gelişmelerin kaynağıdır. Kısacası, Türkçemizin bütün şekillerinin kökenine inecek olursak Eski Türkçe dönemini incelemeliyiz. Türkçe’nin ana devresi ve temel yapıları bu dönemde temellenmiştir.
Eski Türkçe döneminde Köktürk yazısı (6.-8. yy.),Uygur Türklerinin kullandığı Uygur Yazısı (8.-13. yy.) ve Müslüman olan Karahanlı Türklerinin Uygur yazısı ile birlikte Arap yazısını da kullanmaya başladıkları Karahanlıca (10.-13. yy.) dediğimiz birbirine çok yakın ağızlarda olan üç yazı dili meydana gelmiştir.Üç ayrı alfabe kullanılmış olmasına rağmen yazı geleneğimizin izleri üçünde de aynı özellikler gösterir.
4. Metinde kültürel farklılaşmadan söz edilmiş midir? Kültürel özelliklerin dil ve söyleyişe nasıl yansıdığını örnekler vererek açıklayınız
4. Metinde direkt kültürel farklılaşmadan bahsedilmemiş ama anlatılanlar ve kullanılan kelimelerin daha önceki anlatılan ve kullanılan kelimelerle aynı olmadığı görülünce bu farklılık ister istemez ortaya çıkmaktadır. Değişen din anlayışı sadece insanların ibadetine değil hayatın bütününe yansımış ve bunları hepsi kendini edebiyatta göstermiştir.
5. Metnin nazım şeklini ve bağlı olduğu geleneği sözlü olarak ifade ediniz.
5. Mesnevi nazım şekli ile yazılmıştır. Bu nazım şekli Divan edebiyatı geleneği içinde ortaya çıkmış ve Arap ve Fars kültürüne aittir.
6. Eseri günümüz şartlarına göre düşünerek yorumlayınız.
6. Yorumlayın. Cevabı size kalmış….
1. Etkinlik
a. Metnin olay örgüsünü sırasıyla aşağıya yazınız.
- Ay-Toldı’nın Kül-Toğdı’nın şöhretini işitmesi
- Ay-Toldı’nın Kül-Toğdı’nın hizmetine girmeyi istemesi
- Ay-Toldı’nın Kül-Toğdı’nın yanına giderken hazırlık yapması
- Ay-Toldı’nın hazırlanıp Kül-Toğdı’nın şehrine gitmesi
- Ay-Toldı’nın Hükamdarın şehrine varması
- Ay-Toldı’nın bir imarethaneye gitmesi
- Ay-Toldı’nın eş dost edinmesi
- Ay-Toldı’nın Küsemiş ile dostluk kurması
- Kesemiş’in Has Hâcip’e gitmesi ve Ay-Toldı’yı anlatması
- Hükümdarın Ay-Toldı’yı huzuruna ve hizmetine kabul etmesi
b. Olay örgüsü çevresinde düşüncelerin nasıl ifade edildiğini açıklayınız.
b. Olay örgüsü sembolik tarz oluşturulan dört unsurun konuşturulması ile ifade edilmiştir.
2. Etkinlik
a. Kutadgu Bilig’de kullanılan Hakaniye Türkçesiyle günümüz Türkiye Türkçesinde kullanılan birçok sözcük aynıdır. Ancak bazı sözcükler ses değişikliğine uğrayarak kullanılmaktadır. “Bilig, til, bol, anıng, togdı, sözlerse, atı” sözcüklerinde meydana gelen ses değişikliklerini dikkate alarak bu sözcükleri aşağıda günümüz Türkçesiyle verilen sözcüklerin karşısına yazınız.
a.
Söylese sözlerse Dil til Bilgi bilig Doğdu togdı Ol bol Adı atı Onun anıng
b. Araştırmalarınızdan hareketle Hakaniye Lehçesi ve Karahanlı Türkçesinin özelliklerini ve kullanım alanlarını örnek vererek açıklayınız.
b. Daha önce cevaplanmıştı..
3. Etkinlik
a. Kutadgu Bilig’in yazılış amacı ne olabilir? Düşüncelerinizi okuduğunuz metni de dikkate alarak yazınız.
a. Öğüt vermek ve isminden de anlaşılacağı gibi insanlara iki cihanda da doğruya götürecek doğru bilginin kaynağı anlatmak ve insanlara mutluluk anahtarını göstermek amacıyla yazılmıştır.
b. Kutadgu Bilig’de olay, kişi, mekân ve düşünceler birbirinden bağımsız mı yoksa bir düzen içinde mi idealize edilmiştir? Düşüncelerinizi belirtiniz.
b. Bu dört unsur birbiriyle ilişkili şekilde belli sistem içerisinde verilmiştir. Bu kişiler idealize edilmiş örnek tiplerdir.
4. Etkinlik
a. Aşağıdaki metni inceleyiniz. İncelediğiniz metnin sanat metni ve öğretici metin olarak kesin çizgilerle ayrılıp ayrılmadığını gösteriniz.
a. Öğretici yönü ağır basan sanatsal metindir. Dolayısıyla böyle kesin çizgilerle ayırmak doğru değildir. Her iki özelliği de vardır.
b. Metnin edebiyat ve kültür tarihimizdeki yerini tartışınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
b. Kutadgu Bilig (Mutluluk veren bilgi):
* 11. yy’da (1069-1070) Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
* Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur.
* Hakaniye Türkçesi (Doğu Türkçesi) ile yazılmıştır.
* Aruzla yazılan ilk eserdir.
* Beyit birimiyle ve mesnevi tarzında yazılmıştır.
* Türklerin ilk mesnevi örneğidir.
* Türk edebiyatının bilinen en eski İslami ürünüdür.
* 6645 beyitten ve 173 dörtlükten oluşur. Türk edebi geleneğine bağlılık devam eder.
* Dil sadedir. İslamiyet’in etkisiyle Arapça ve Farsça sözcüklerde kullanılmıştır.
* Didaktik (öğretici) bir eser olup ilk siyasetnâme sayılır.
* Eserde, dünya ve ahirette mutlu olmanın yolları; devlet, kişi ve toplum ilişkileri ile erdemli olmanın şartları anlatılır.
* Alegorik (sembolik) bir anlatım vardır. Eser dört kişinin konuşturulması şeklinde yazılmıştır.
Küntoğdı → Hükümdar: kanun ve adaleti;
Aytoldı → Vezir: saadeti (mutluluğu);
Ögdilmiş → Vezirin oğlu: akıl ve ilmi;
Odgurmuş → Dindar: Akıbet(son)’i temsil eder.
5. Etkinlik
a. Yusuf Has Hâcip’in fikrî ve edebî yönü hakkında çıkarımlarda bulununuz. Çıkarımlarınızı aşağıya maddeler hâlinde yazınız.
Şairin fikrî ve edebî yönü:
1. Yusuf, Balasagun’un asil bir ailesine mensup olup 1019 yılı civarında doğmuştur.
2. Arapçayı ve Farsçayı öğrenmiş, bu dillerin edebiyatlarına, zamanının ilim ve hünerlerine vâkıf olmuştur.
3. Balasagun’da değerini gösterme fırsatını bulamayan Yusuf, elli yaşını geçince Kaşgâr’a gelmiş, hükümdara sunduğu ve huzurunda okuduğu Kutadgu Bilig sayesinde “Ulug Has Hâciblik” (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği) makamına getirilmiştir.
4. Bundan sonraki ömrünü devlet hizmetinde geçiren Yusuf Has Hâcib uzun bir ömür sürdükten sonra vefat etmiştir. Akıllı; ilim, fazilet ve takva sahibi bir zat olduğu için halk içinde çok itibar ve hürmet görmüştür.
b. Eserle yazar arasında nasıl bir bağ olduğunu anlatınız.
b. Her yazar eserinde kendini anlatır. Bu da yazarın inandığı değerleri anlattığını gösteriyor.
2. İslami Dönemde İlk Dil ve Edebiyat Ürünleri (XI-XII. yy.)
Kutadgu Bilig
Atebetü’l-Hakayık
Divan-ı Hikmet
Divanü Lügati’t-Türk
HAZIRLIK
1. XI-XII. yüzyıllarda Türklerin tarihî, siyasi ve sosyal yapısı hakkında bilgi toplayınız ve bunların özetini çıkarınız.
1. 8. yy.’dan itibaren Müslüman olmaya başlayan Türkler’in yaşadığı Maveraünnehr, Horasan, Kaşgar yöresi 4 yüzyıl süren bir dönem içerisinde Müslüman olmuştur. Müslüman olan Türklerin ibadet için Kuran okumaları gerekiyordu. Böylece Türkler, Müslüman diğer milletler gibi Arap yazısını kullanmaya başladılar. Müslüman olan Türklerin yavaş yavaş İslam kültürüne girmesinde Araplardan çok İranlıların etkisi olmuştur. Başka bir değişle İslam kültürü, dünya görüşü ve bunların ürünü olan ortak İslam edebiyatının iç ve dış yapısını oluşturan ögeler İranlıların aracılığıyla Türk edebiyatına girmiştir. Bu tarihlerde özellikle dinin etkisiyle sosyal ve kültürel hayat şekillenmiştir.
2. Hakaniye Lehçesi ve Karahanlı Türkçesinin özelliklerini ve kullanım alanlarını araştırınız.
2. Türk lehçelerinden biri, Orta Asya Türk yazı dilinin başlangıcı. Orta Asya Türk yazı dili, Karahanlı (ya da Hakaniye) Türkçesi, Harizm-Altınordu Türkçesi ve Çağatayca olmak üzere üç döneme ayrılır. İlk İslâmî edebiyat dili olan Karahanlı 11.-12. yüzyıllar arasında Kaşgar ile Doğu ve Batı Türkistan’dan gelişmiştir. Karahanlı Türkçesi aynı zamanda Karahanlı Devleti’nin resmî dili olmuştur. Doğu Türkistan ile Maveraünnehir arasındaki bölgede kurulan Karahanlı Devleti’nin içinde çeşitli Türk boyları bulunmaktaydı. Ancak Karahanlı Devleti’ni oluşturan asıl boylar Karluklar ile Uygurlardı. Karahanlı devleti 10. yüzyılda İslâm dinini benimsedi ve çevredeki İslâm devletleriyle yakın ilişkiler kurdu. Bu ilişkiler zamanla çeşitli toplum kurumlarında, bu arada özellikle dil üzerinde birtakım etkiler yaptı.Karahanlı Türkçesinde Arapça ve Farsça kimi dil ögeleri (sözcükler, ekler vb.) yerleşmeye ve halk dili dışında bir zümre dili oluşmaya başladı. Orta Asya’da İslâm dil ve kültürünün Abbasîler dönemindeki (9.-10. yüzyıl) akınlarla yayılması sonucu, çeşitli kültür merkezlerinde yankılar uyandırdı.Karahanlı Türkçesinin özelliklerini gösteren yapıtlar arasında Kaşgarlı Mahmut’un “Divan-ı Lugat-it-Türk”ü (Türk Lehçeleri Sözlüğü), Yusuf Has Hacib’in “Kutadgu Bilig”i (Saadetli Olma Bilgisi), Edip Ahmet’in “Atabet-ül Hakayık”ı (Hakikatlerin Eşiği) ve “Ashab-ül-Kehf” (Yedi Uyurlar) özellikle anılabilir. Karahanlılar dönemi kültür ve sanat yaşamında İslâm gelenek ve göreneklerinin büyük etkisi görülür.Zaten bu dönem, Türk dünyasında İslâm kültür ve uygarlığına geçişi simgelemektedir. Bu etkiler dilde de kendini göstermektedir. Adı geçen yapıtlarda görülen “aceb, adavet, âdet, beyt, cahil, ceza, dost, dünya, ecel, edeb, emir, fazilet, gazab, hayır, kerem, resul, tekebbür, zikir” gibi Arapça ve Farsça sözcükler bunun en güzel kanıtıdır.
3. Mesnevi nazım şeklinin özelliklerini ve Türk edebiyatındaki kullanımını araştırınız.
3.Mesnevi Divan edebiyatı içinde uzun hikayelerin anlatılması için kullanılan bir türdür.
Mesnevi:
* Hikâye ve romanlarda anlatılan olayların Divan edebiyatında şiir şeklinde anlatıldığı türdür. Hikâyeler, destanlar, dini öyküler bu türle anlatılır.
* Her beyit kendi içinde kafiyelidir: aa bb cc dd …
* Aruzun kısa kalıplarıyla yazılır.
* Beyit birimi kullanılır. Beyit sayısı sınırsızdır.
* Türk edebiyatının ilk örneği Yusuf Has Hacib’in yazdığı “Kutadgu Bilig”dir.
* Beş mesnevinin oluşturduğu birliğin bütününe “Hamse” denir.
4. Bir milletin dinini değiştirmesi onun edebiyatına ne şekilde yansır?
4. Kişiler, toplumlar ve milletler inandıkları ve hissettikleri anlatırlar ve yaşama tarzı edebiyatlarına bir şekilde yansır.
5. Türkler İslamiyet’i seçtikten sonra eski kültürlerini tamamen bırakmışlar mıdır? Düşüncelerinizi söyleyiniz.
5. Hiçbir toplum eski kültüre dair bazı alışkanlıklarını bırakmaz. Yeni kültürün kabul gördüğü bazı şeyleri yaşamlarında devam ettirirler.
6. Yusuf Has Hâcip, Edip Ahmet Yüknekî, Ahmet Yesevî ve Kaşgarlı Mahmut’un edebî ve fikrî özelliklerini araştırınız.
6. YUSUF HAS HACİP (1017-1077)
Balasagun şehrinde dünyaya geldi ve Kaşgar’da öldü. Günümüzde türbesi, Çin sınırları içinde kalan Doğu Türkistan’da Kaşgar’dadır.
Karahanlı devlet hükümdarı Ulu Kara Buğra Han’a, Kutadgu Bilig adlı eseri 18 aylık bir çalışma sonunda 1070 yılında sundu ve Ulu Kara Buğra Han kendisine “Ulu Has Hacib” unvanı ve Kaşgar’da vezir yardımcılığı görevini verdi.
KAŞGARLI MAHMUT (1008 – 1105)
Kaşgar’da doğmuş, yaşamının önemli bir kısmını Karahanlılar bölgesinde geçirmiştir. Birçok Türk ilini gezdiği, Orta Asya’yı boydan boya kat ederek Anadolu’ya, oradan da Bağdat’a geldiği ve 1072-1077 yıllarında Bağdat’ta bulunduğu bilinmektedir. Ünlü eseri Divanü Luga-ti’t-Türk’ü burada yazmış, Abbasi halifesine armağan etmiştir.
Kaşgarlı Mahmut, iyi silâh kullanan bir asker olmanın yanında Türkçe sevgisini her şeyin üstün¬de tutan ilk büyük dil bilginimizdir.
EDİP AHMET YÜKNEKÎ (12. yüzyıl)
Yaşamı hakkında belgelere dayanan kesin bilgiler yoktur. Doğuştan kör olduğu; ancak çok zeki bir insan olduğu söylenir. Edip Ahmet Yüknekî di¬ye anılmasını sağlayan ve doğduğu belde olan Yüknekî’nin Türkistan’da Taşkent yakınlarında bir şehir olduğu tahmin edilmektedir.
Döneminin saygı duyulan bir din adamı ve bilgili bir edibi olmakla birlikte sanatçılık yönünün çok güçlü olduğu söylenemez. Onun gözünde sana¬tın, din ve ahlak değerlerini yayan yararlı bir araç olmaktan öteye geçmediği söylenebilir.
HOCA AHMET YESEVÎ (? – 1166)
İranlı şairlerin Pîr-i Türkistan adını verdikleri Ahmet Yesevî’nin yaşamı üzerine bilinenler bazı menakıp-namelere dayanır.
Güney Kazakistan’da bugün Türkistan adıyla tanınan Yesi şehri yakınlarındaki Sayram kasabasında doğmuştur. Manevî babası olan Şeyh Arslan Baha’dan tasavvufla ilgili ilk bilgileri almış, daha sonra dönemin kültür merkezi olan Buhâra’ya gitmiştir. Burada Şeyh Yusuf Hemedanî’ye bağlanmış, bir süre sonra onun halifesi olarak şeyhlik postuna oturmuş, yaşamının sonraki yıllarını Yesi şehrinde geçirmiştir. Altmış üç yaşına geldiğinde geleneğe uyarak tekkesinin avlusunda hazırlattığı çilehaneye girmiş, ölünceye kadar buradan çıkmamıştır.
Yaşadığı bölgede İslamiyet’i yeni kabul eden göçebe Türk boyları arasında hikmet adını verdiği şiirleriyle çok sevilmiş, ünü bütün Türkistan’a yayılmış, Anadolu’ya dek geniş bir coğrafyada etkili olarak Yunus Emre’yi yetiştirecek olan düşünce ortamını hazırlamıştır.
Edebiyat tarihimizde edebî kişiliğinden çok, düşüncesi ve öğretici yanıyla önemlidir.
7. Atatürk’ün Türk diline verdiği önemi ve bu konudaki sözlerini araştırınız.
İNCELEME
1. Metin: Kutadgu Bilig
Metin İnceleme
1. Metindeki kültürel farklılaşmaya ait ifadeleri örneklerle açıklayınız.
1. Fazilet, ahlak, erdem gibi kavramlardan bahsetmiştir. İki dünya diyerek dünya ve ahiret kavramlarına değinmiştir.
2. Metinden İslamiyet’le ilgili değer, düşünce ve bilgilere örnekler veriniz. Bunlar, yeni değerlerin benimsenmesi midir? Belirtiniz.
2. “Yabancının kusurunu bağışla, onu yedir ve içir; ey âlim ve hâkim, misafire iyi muamele et. Eş dost edindi, onlara yaklaştı; büyüğe ve küçüğe güler yüz gösterdi.” Ahiret inancı, doğruluk, hesap verme, halka kendini sevdirme gibi ifadeler İslamiyet’in değer ölçülerinden bazılarıdır. Bunlar yeni değerlerin benimsenmesidir. Sanatçı bu değer ölçülerini okuyana kavratmak için gayret göstermiştir.
3. Metinde kullanılan lehçeyi ve bu lehçenin özelliklerini belirtiniz.
3. Hakaniye Lehçesi dendiği zaman akla Kaşgarlı Mahmut’un en çok beğendiği, öyle ki “Kaşgar dili”,”Kaşgar Türkçesi” olarak da adlandırılan, bir diğer şekilde “Karahanlı Türkçesi” (Karahanlıca)dilinin devirlerinden biri gelir.Kaşgarlı’nın şivelerle karşılaştırılırken “Türkçe” diye adlandırdığı Hakaniye lehçesi, ilk Türk yazı dilidir.
Bu yazı dili devresinden gelen eserlerin büyük kısmı Uygur yazısı ile yazılmış olduğundan bu döneme Uygur dönemi(devri), bu yazı diline de Uygurca denilebilir. Fakat Türkoloji ve Türk dili öğretiminde Türkçe’nin bu ilk devresi için biz “Eski Türkçe” adlandırmasını yapıyoruz.” Eski Türkçe” dönemini incelerken bu dönemin kapsadığı Hakaniye lehçesini ve özelliklerini de inceleyebiliyoruz…Türkçe’nin ilk devirlerinden olan Eski Türkçe devresi, dilimizin diğer evrelerindeki gelişmelerin kaynağıdır. Kısacası, Türkçemizin bütün şekillerinin kökenine inecek olursak Eski Türkçe dönemini incelemeliyiz. Türkçe’nin ana devresi ve temel yapıları bu dönemde temellenmiştir.
Eski Türkçe döneminde Köktürk yazısı (6.-8. yy.),Uygur Türklerinin kullandığı Uygur Yazısı (8.-13. yy.) ve Müslüman olan Karahanlı Türklerinin Uygur yazısı ile birlikte Arap yazısını da kullanmaya başladıkları Karahanlıca (10.-13. yy.) dediğimiz birbirine çok yakın ağızlarda olan üç yazı dili meydana gelmiştir.Üç ayrı alfabe kullanılmış olmasına rağmen yazı geleneğimizin izleri üçünde de aynı özellikler gösterir.
4. Metinde kültürel farklılaşmadan söz edilmiş midir? Kültürel özelliklerin dil ve söyleyişe nasıl yansıdığını örnekler vererek açıklayınız
4. Metinde direkt kültürel farklılaşmadan bahsedilmemiş ama anlatılanlar ve kullanılan kelimelerin daha önceki anlatılan ve kullanılan kelimelerle aynı olmadığı görülünce bu farklılık ister istemez ortaya çıkmaktadır. Değişen din anlayışı sadece insanların ibadetine değil hayatın bütününe yansımış ve bunları hepsi kendini edebiyatta göstermiştir.
5. Metnin nazım şeklini ve bağlı olduğu geleneği sözlü olarak ifade ediniz.
5. Mesnevi nazım şekli ile yazılmıştır. Bu nazım şekli Divan edebiyatı geleneği içinde ortaya çıkmış ve Arap ve Fars kültürüne aittir.
6. Eseri günümüz şartlarına göre düşünerek yorumlayınız.
6. Yorumlayın. Cevabı size kalmış….
1. Etkinlik
a. Metnin olay örgüsünü sırasıyla aşağıya yazınız.
- Ay-Toldı’nın Kül-Toğdı’nın şöhretini işitmesi
- Ay-Toldı’nın Kül-Toğdı’nın hizmetine girmeyi istemesi
- Ay-Toldı’nın Kül-Toğdı’nın yanına giderken hazırlık yapması
- Ay-Toldı’nın hazırlanıp Kül-Toğdı’nın şehrine gitmesi
- Ay-Toldı’nın Hükamdarın şehrine varması
- Ay-Toldı’nın bir imarethaneye gitmesi
- Ay-Toldı’nın eş dost edinmesi
- Ay-Toldı’nın Küsemiş ile dostluk kurması
- Kesemiş’in Has Hâcip’e gitmesi ve Ay-Toldı’yı anlatması
- Hükümdarın Ay-Toldı’yı huzuruna ve hizmetine kabul etmesi
b. Olay örgüsü çevresinde düşüncelerin nasıl ifade edildiğini açıklayınız.
b. Olay örgüsü sembolik tarz oluşturulan dört unsurun konuşturulması ile ifade edilmiştir.
2. Etkinlik
a. Kutadgu Bilig’de kullanılan Hakaniye Türkçesiyle günümüz Türkiye Türkçesinde kullanılan birçok sözcük aynıdır. Ancak bazı sözcükler ses değişikliğine uğrayarak kullanılmaktadır. “Bilig, til, bol, anıng, togdı, sözlerse, atı” sözcüklerinde meydana gelen ses değişikliklerini dikkate alarak bu sözcükleri aşağıda günümüz Türkçesiyle verilen sözcüklerin karşısına yazınız.
a.
| Söylese | sözlerse |
| Dil | til |
| Bilgi | bilig |
| Doğdu | togdı |
| Ol | bol |
| Adı | atı |
| Onun | anıng |
b. Araştırmalarınızdan hareketle Hakaniye Lehçesi ve Karahanlı Türkçesinin özelliklerini ve kullanım alanlarını örnek vererek açıklayınız.
b. Daha önce cevaplanmıştı..
3. Etkinlik
a. Kutadgu Bilig’in yazılış amacı ne olabilir? Düşüncelerinizi okuduğunuz metni de dikkate alarak yazınız.
a. Öğüt vermek ve isminden de anlaşılacağı gibi insanlara iki cihanda da doğruya götürecek doğru bilginin kaynağı anlatmak ve insanlara mutluluk anahtarını göstermek amacıyla yazılmıştır.
b. Kutadgu Bilig’de olay, kişi, mekân ve düşünceler birbirinden bağımsız mı yoksa bir düzen içinde mi idealize edilmiştir? Düşüncelerinizi belirtiniz.
b. Bu dört unsur birbiriyle ilişkili şekilde belli sistem içerisinde verilmiştir. Bu kişiler idealize edilmiş örnek tiplerdir.
4. Etkinlik
a. Aşağıdaki metni inceleyiniz. İncelediğiniz metnin sanat metni ve öğretici metin olarak kesin çizgilerle ayrılıp ayrılmadığını gösteriniz.
a. Öğretici yönü ağır basan sanatsal metindir. Dolayısıyla böyle kesin çizgilerle ayırmak doğru değildir. Her iki özelliği de vardır.
b. Metnin edebiyat ve kültür tarihimizdeki yerini tartışınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
b. Kutadgu Bilig (Mutluluk veren bilgi):
* 11. yy’da (1069-1070) Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
* Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur.
* Hakaniye Türkçesi (Doğu Türkçesi) ile yazılmıştır.
* Aruzla yazılan ilk eserdir.
* Beyit birimiyle ve mesnevi tarzında yazılmıştır.
* Türklerin ilk mesnevi örneğidir.
* Türk edebiyatının bilinen en eski İslami ürünüdür.
* 6645 beyitten ve 173 dörtlükten oluşur. Türk edebi geleneğine bağlılık devam eder.
* Dil sadedir. İslamiyet’in etkisiyle Arapça ve Farsça sözcüklerde kullanılmıştır.
* Didaktik (öğretici) bir eser olup ilk siyasetnâme sayılır.
* Eserde, dünya ve ahirette mutlu olmanın yolları; devlet, kişi ve toplum ilişkileri ile erdemli olmanın şartları anlatılır.
* Alegorik (sembolik) bir anlatım vardır. Eser dört kişinin konuşturulması şeklinde yazılmıştır.
Küntoğdı → Hükümdar: kanun ve adaleti;
Aytoldı → Vezir: saadeti (mutluluğu);
Ögdilmiş → Vezirin oğlu: akıl ve ilmi;
Odgurmuş → Dindar: Akıbet(son)’i temsil eder.
5. Etkinlik
a. Yusuf Has Hâcip’in fikrî ve edebî yönü hakkında çıkarımlarda bulununuz. Çıkarımlarınızı aşağıya maddeler hâlinde yazınız.
Şairin fikrî ve edebî yönü:
1. Yusuf, Balasagun’un asil bir ailesine mensup olup 1019 yılı civarında doğmuştur.
2. Arapçayı ve Farsçayı öğrenmiş, bu dillerin edebiyatlarına, zamanının ilim ve hünerlerine vâkıf olmuştur.
3. Balasagun’da değerini gösterme fırsatını bulamayan Yusuf, elli yaşını geçince Kaşgâr’a gelmiş, hükümdara sunduğu ve huzurunda okuduğu Kutadgu Bilig sayesinde “Ulug Has Hâciblik” (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği) makamına getirilmiştir.
4. Bundan sonraki ömrünü devlet hizmetinde geçiren Yusuf Has Hâcib uzun bir ömür sürdükten sonra vefat etmiştir. Akıllı; ilim, fazilet ve takva sahibi bir zat olduğu için halk içinde çok itibar ve hürmet görmüştür.
b. Eserle yazar arasında nasıl bir bağ olduğunu anlatınız.
b. Her yazar eserinde kendini anlatır. Bu da yazarın inandığı değerleri anlattığını gösteriyor.
Zambak Yayınları 10. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları sayfa 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100 ve diğer Çalışma Kitabı sayfalarına buradan göz atabilirsiniz.
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları ders Kitabı Cevap Anahtarı Zambak Yayınları, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyat Ders Kitabı Cevapları, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Dersi Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev
Ziyaretçi sayısı gün geçtikçe artan Sınıf Evrakları Com; kullanıcıların bilgisayar, tablet, veya telefon üzerinden ders ve ödevlerle ilgili yaşadıkları sorunlara kolayca çözüm bulmalarına yardımcı olmayı amaç etmiş ve bu sorunları en açıklayıcı ve anlaşılır bir dille takipçilerine sunan bir sitedir. Kullanıcılar sitemizdeki yararlı bilgilerden yararlandıkça tekrardan sitemizi ziyaret etmektedirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder