DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ!
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları Sayfa 77-98
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları ders Kitabı Cevap Anahtarı Zambak Yayınları, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyat Ders Kitabı Cevapları, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Dersi Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları DERS Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar. Sitemizde 10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar cevaplarını bulabilirsiniz. Öncelikle siz kendiniz yapmayı deneyin. Burdaki amacımız size yapamadığınız sorularda, yada aklınıza takılan, yerlerde yardımcı olmaktır. Lütfen burdan kontol ediniz, burdan bakıp aynısını yazmak öğrenmeniz açıısndan faydalı olmayacaktır. 2014-2015 Eğitim öğretim yılı.
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları DERS Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar. Sitemizde 10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları Tüm Sayfalar cevaplarını bulabilirsiniz. Öncelikle siz kendiniz yapmayı deneyin. Burdaki amacımız size yapamadığınız sorularda, yada aklınıza takılan, yerlerde yardımcı olmaktır. Lütfen burdan kontol ediniz, burdan bakıp aynısını yazmak öğrenmeniz açıısndan faydalı olmayacaktır. 2014-2015 Eğitim öğretim yılı.
Altta yer alan cevaplarla kendi cevaplarınızı karşılaştırarak sorularla,çözümlerle ilgili fikir elde edebilirsiniz.Siz değerli öğrenci arkadaşlarımıza derslerinde yardımcı olmak adına çalışma kitabı cevapları ve ders kitabı cevapların sunuyoruz. Sitemizde çalışma kitabı cevaplarının yanı sıra derslerin kitabı cevapları da bulunmaktadır. Ek olarak birden çok yayın evinin bu kitapları yayınlaması nedeniyle kitaplar sizin kullandıklarınız ile farklılık gösterebilir. Bu sebeple farklı bir yayının kitap cevaplarını sitemizden arayarak bulabilirsiniz. Bütün Yayınların cevapları sitemizde bulunmaktadır.
Altta yer alan cevaplarla kendi cevaplarınızı karşılaştırarak sorularla,çözümlerle ilgili fikir elde edebilirsiniz.Siz değerli öğrenci arkadaşlarımıza derslerinde yardımcı olmak adına çalışma kitabı cevapları ve ders kitabı cevapların sunuyoruz. Sitemizde çalışma kitabı cevaplarının yanı sıra derslerin kitabı cevapları da bulunmaktadır. Ek olarak birden çok yayın evinin bu kitapları yayınlaması nedeniyle kitaplar sizin kullandıklarınız ile farklılık gösterebilir. Bu sebeple farklı bir yayının kitap cevaplarını sitemizden arayarak bulabilirsiniz. Bütün Yayınların cevapları sitemizde bulunmaktadır.
* Not: Cevap Kağıtları, Çözdüğünüz Soruları Kontrol Etmeniz Amacıyla Eklenmiştir.
* Not: Cevap Kağıtları, Çözdüğünüz Soruları Kontrol Etmeniz Amacıyla Eklenmiştir.
b. Olay Çevresinde Oluşan Edebî Metinler
HAZIRLIK
1. Aşağıda boş bırakılan bölüme kişi, zaman, mekân ve olay unsurlarını içine alan kısa bir yazı yazınız.
1. Adam yorgun argın eve döndüğünde 5 yaşındaki çocuğunu kapının önünde beklerken buldu. Çocuk babasına, “Baba bir saatte ne kadar para kazanıyorsun” diye sordu… Zaten yorgun gelen adam, “Bu senin işin değil” diye cevap verdi. Bunun üzerine çocuk “Babacım lütfen, bilmek istiyorum” diye üsteledi. Adam “İllâ da bilmek istiyorsan 20 milyon” diye cevap verdi. Bunun üzerine çocuk “Peki bana 10 milyon borç verir misin” diye sordu. Adam iyice sinirlenip, “Benim senin saçma oyuncaklarına veya benzeri şeylerine ayıracak param yok. Hadi, derhal odana git ve kapını kapat” dedi. Çocuk sessizce odasına çıkıp kapıyı kapattı. Adam sinirli sinirli “Bu çocuk nasıl böyle şeylere cesaret eder.” diye düşündü. Aradan bir saat geçtikten sonra adam biraz daha sakinleşti ve çocuğa parayı neden istediğini bile sormadığını düşündü, “Belki de gerçekten lazımdı”… Yukarı çocuğunun odasına çıktı ve kapıyı açtı…
Yatağında olan çocuğa, “Uyuyor musun” diye sordu. Çocuk “Hayır” diye cevap verdi… “Al bakalım, istediğin 10 milyon. Sana az önce sert davrandığım için üzgünüm. Ama uzun ve yorucu bir gün geçirdim” dedi… Çocuk sevinçle haykırdı, “Teşekkürler babacığım”… Hemen yastığının altından diğer buruşuk paraları çıkardı. Adamın suratına baktı ve yavaşça paraları saydı. Bunu gören adam iyice sinirlenerek, “Paran olduğu halde neden benden para istiyorsun?…
Benim, senin saçma çocuk oyunlarına ayıracak vaktim yok” diye kızdı… Çocuk “Param vardı ama yeterince yoktu ” dedi ve yüzünde mahcup bir gülücükle paraları babasına uzattı; “İşte 20 milyon…
Şimdi bir saatini alabilir miyim babacım?…”
2. Yazınızı anlatım biçimi ve ifade yönüyle daha önce okuduğunuz bir roman veya hikâye ile karşılaştırınız. Sonuçları defterinize yazınız.
2.
3. Menkıbe sözcüğünü araştırınız. Bulduğunuz bilgileri sınıfa sununuz.
3. Din büyüklerinin veya tarihe geçmiş ünlü kimselerin yaşamları ve olağanüstü davranışlarıyla ilgili hikâye. (TDK Sözlüğü)
İNCELEME
1. Metin
Battalname’den
1. Etkinlik
Battalname’de anlatılan olayları olay örgüsü bütünlüğü oluşturacak şekilde aşağıya yazınız.
- Simbat’ın harap bir kaleyi onarıp oraya yerleşerek Müslüman halka zulüm etmesi.
- Battal Gazi’nin kaleye gelip kaleyi ele almaya karar vermesi.
- Savaş sırasında Battal’ın Simbat’ın karşısına çıkması ve onunla vuruşması
- Simbat’ın kendini kaleye kapatması
- Battal’ın bir sarnıçtan kaleye girmesi
- Bir yaşlı kadının Battal’ı oğlu sanması ve onu evine alması
- Battal’ın Simbat’ın karşına çıkması ve onu esir alması
- Battal’ın Simbat’ı dine davet etmesi Battal’ın Simbat’ı kale duvarına asması
- Malatya’dan gazilerin gelmesi
- Battal’ın Simbat’ın kızını Hüseyin İbn-i Ali’ye vermesi
- Battal’ın kaleyi yıkması ve Malatya’ya geri dönmesi.
2. Etkinlik
a. Metinde hangi temanın işlendiğini bulunuz. Eserin yazıldığı dönemle temayı ilişkilendiriniz.
Metnin teması Yazıldığı dönemle temanın ilişkilendirilmesi Kahramanlık Metnin yazıldığı dönemde İslamiyet’in etkisiyle daha önce var olan Cihangirlik duygusu yerini cihat duygusuna bırakmıştır. Dönemin insanlarında var olan düşünce din adına bir kahramanlık yapmayı gerektirir, küfre karşı savaşmayı gerektirir.
b. Temanın evrensel olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları belirtiniz.
b. Tema evrenseldir. Kahramanlık temasını her ulusta her çağda işlendiği bilinmektedir.
3. Etkinlik
Metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını söyleyiniz. Metinde insana özgü gerçeklikler olay örgüsü içinde nasıl dile getirilmiştir? Belirtiniz.
Gerçekleşmesi mümkün olmayan insanların tahayyülünde olan şeyleri ifade eder. Metinde insana özgü gerçeklikler ifade edilse bunların abartılarak verildiği için gerçekliği çok yoktur.
4. Etkinlik
Okuduğunuz metnin yapısını oluşturan unsurları aşağıdaki kavram haritasına yerleştiriniz.
Olay çevresinde gelişen edebi metin olduğu için olay örgüsü, yer , zaman ve mekan kavram haritasıdır.
5. Etkinlik
Okuduğunuz metinde geçen kişilerin özelliklerini tespit ediniz ve olay örgüsündeki işlevlerini yazınız.
BATTAL: Vatanı için her şeyini feda edebilecek cesarette bir kahraman, bir anda yüz kişiyle savaşan, dindar, inançlı birisidir. Metindeki kahramanlık duygusu onun kişiliği üzerinden verilmiştir. Bu nedenle metinde önemli bir işlevi vardır.
SİMBAT: Metinde kötüyü temsil eden tiptir. Müslüman halka zulmeden, acımasız ve yalancı bir tiptir. Metindeki işlevi kötülüğü temsil etmektir.
YAŞLI KADIN: Metindeki merhamet duygusu ve anne sevgisini olun üzerinden verilmiştir.
6. Etkinlik
Okuduğunuz metindeki kişi, zaman ve mekân ilişkisi hakkında bir paragraf yazınız.
Bu üç özellik olay çevresinde gelişen edebi metinlerde birleşerek olay örgüsünü oluştururlar ve bunların bir tanesi değişir ve farklılaşırsa olay örgüsü kendiliğinden değişir. Bunlardan bir tanesi diğeriyle uyum içinde olmazsa olay örgüsü inandırıcılığını kaybeder.
7. Etkinlik
Okuduğunuz metnin mekânını ve zamanını belirleyiniz; mekânın ve zamanın nasıl anlatıldığını sözlü olarak ifade ediniz.
Simbat’ın sarayıdır. Onun dışındaki yerler çok fazla verilmemiştir. Zaman ise belirli bir zaman değildir. Sadece gün içindeki vakitler geçmektedir.
8. Etkinlik
Okuduğunuz metindeki olayları yaşandığı dönemin gerçekliğiyle ilişkilendiriniz.
Metinde olayların geçtiği mekanlar o döneme uygundur. Kılıçlar, kaleler, sarnıçlar kullanılmıştır.
9. Etkinlik
Okuduğunuz metni İslamiyet öncesi destanlar ve İslami dönemde oluşan eserlerle karşılaştırınız. Bunlardan etkilenip etkilenmediğini örnekler vererek açıklayınız.
Metinde anlatınlar öncesinde de sonrasında da vardı. Tek farklılık bu kahramanlıklar İslamiyet öncesinde Türklük ve kendi milleti adına yapılırken sonraki dönemde din adına yapılmaktadır. Öncesinde anlatılan mekan göçebelikle ilgili orman, mera gibi yerlerken şimdi kaleler,surlar gibi unsurlarla Malatya gibi şehir isimleri verilmiştir.
10. Etkinlik
Okuduğunuz metinden anlatıcının hangi konumda olduğunu tespit ediniz. Eserin hangi bakış açısıyla yazıldığını belirtiniz.
İlahi (Tanrısal – Hakim) Bakış Açısı
12. Etkinlik
Metinde geçen tasvir cümlelerini bulunuz. Bu cümlelerden hareketle tasvirin metindeki işlevini belirtiniz. Sonuçları aşağıdaki boş bırakılan yerlere yazınız.
“Seyyit yüz kişiyi dört yol eyledi, yirmi beş kişi, dört yandan davlumbaz urdular, baskın yaptılar. Frenk askeri, birbirini kırdılar. Seyit, vakit vakit bir taraftan nağra ururdu. Erteye değin, kâfirler birbirleriyle cenk eylediler. Cenk arasında Battal, Simbat’a erişti. Bir vuruş ile yıktı. Üstüne saldırdılar, ortadan Simbat’ı aldılar. Lâkin artık durmadı, kaleye çıktı, kapıyı kapadı. Çerisi sindi, tarumar oldu. On bin erin malın aldılar, bir yere topladılar.”
Metinde yapılan tasvirler okuyucunun anlatılan olayı daha iyi anlaması için yardımcı olan en önemli araçtır.
11. Etkinlik
Aşağıda Battalname’nin özgün yazımıyla bir paragraf verilmiştir. Bu paragraftan ve altı çizili kelimelerden hareketle metnin dil özellikleri hakkında çıkarımlarda bulununuz.
Metinde altı çizili kelimelerde genel olarak ses kurallarına aykırılıklar vardır. Aynı zamanda o dönemin Türkçesine özgü olarak eklerde yuvarlaşmalar görülüyor. Kimsenün, benüm gibi. Metindeki Türkçe kelimeler bugün için değişiklikler göstermesine rağmen, yabancı dillerden Türkçeye giren kelimeler değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Cümleler kısa ve özdür. Uzun cümleler pek kullanılmamış. Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir.
2. Metin
Deli Dumrul
13. Etkinlik
Dede Korkut Hikâyesi’nde anlatılan olayları olay örgüsü bütünlüğü oluşturacak şekilde yazınız.
- Deli Dumrul’un kuru çayın üzerine bir köprü yaptırması
- Deli Dumrul’un köprüden geçenlerden para alması
- Köprünün yamacına bir obanın gelmesi
- Obadan bir delikanlının vefat etmesi
- Deli Dumrul’un Azrail’e kafa tutması
- Azrail’in Deli Dumrul’un karşısına çıkması
- Deli Dumrul’un Azrail kapışması ve yenilmesi
- Deli Dumrul’un Allah’a bağışlanması için yalvarması
- Deli Dumrul’un canı karşı can bulması için annesi ve babasından can istemesi
- Deli Dumrul’a eşinin can vermesi
- Allah’ın Deli Dumrul’un Anne ve babasının
- Deli Dumrul yerine canlarını alması
- Deli Dumrul ve eşinin ömürlerinin uzaması
- Dede Korkut’un gelip dua etmesi
14. Etkinlik
a. Yukarıdaki metinde hangi temanın işlendiğini bulunuz. Eserin yazıldığı dönemle temayı ilişkilendiriniz.
a.
Metnin teması Yazıldığı dönemle temanın ilişkilendirilmesi Kahramanlık Metnin yazıldığı dönemde İslamiyet’in etkisiyle daha önce var olan Cihangirlik duygusu yerini cihat duygusuna bırakmıştır. Dönemin insanlarında var olan düşünce din adına bir kahramanlık yapmayı gerektirir, küfre karşı savaşmayı gerektirir.
b. Temanın evrensel olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları belirtiniz.
b. Tema evrenseldir. Kahramanlık temasını her ulusta her çağda işlendiği bilinmektedir.
15. Etkinlik
Okuduğunuz metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını söyleyiniz. Metinde insana özgü gerçekliklerin olay örgüsü içinde nasıl dile getirildiğini belirtiniz.
Gerçekleşmesi mümkün olmayan insanların tahayyülünde olan şeyleri ifade eder. Metinde insana özgü gerçeklikler ifade edilse bunların abartılarak verildiği için gerçekliği çok yoktur.
16. Etkinlik
Okuduğunuz metnin yapısını oluşturan unsurları aşağıdaki kavram haritasına yerleştiriniz.
Olay çevresinde gelişen edebi metin olduğu için olay örgüsü, yer , zaman ve mekan kavram haritasıdır.
17. Etkinlik
Okuduğunuz metinde geçen kişilerin özelliklerini tespit ediniz ve olay örgüsündeki işlevlerini yazınız.
Deli Dumrul: Güçlü kuvvetli, gözü pek biridir. İnanç noktasında biraz zayıftır. Azrail’e kafa tutabilir. Ama yaptıklarından pişman olup kusurlarını da gören biridir. Deli Dumrul’un üzerinden kahramanlık ve pişmanlık kavramları verilmeye çalışılmıştır.
Azrail: Melek, Deli Dumrul’a Allah’ın gönderdiği kişi, Deli Dumrul’u yenip ona ders vermek için gönderilmiş vazifeli.
Deli Dumrul’un eşi: Vefalı, kocası için canını vermekten çekinmeyen biri.
Deli Dumrul’un annesi –babası: Kendi canlarından oğulları için vazgeçemeyen kişiler.
18. Etkinlik
Okuduğunuz metindeki kişi, zaman ve mekân ilişkisi hakkında bir paragraf yazınız.
Bu üç özellik olay çevresinde gelişen edebi metinlerde birleşerek olay örgüsünü oluştururlar ve bunların bir tanesi değişir ve farklılaşırsa olay örgüsü kendiliğinden değişir. Bunlardan bir tanesi diğeriyle uyum içinde olmazsa olay örgüsü inandırıcılığını kaybeder.
19. Etkinlik
İncelediğiniz metnin mekânını ve zamanını belirleyiniz; mekânın ve zamanın nasıl anlatıldığını sözlü olarak ifade ediniz.
Okuduğumuz metinde mekan tam olarak belli değildir. Köprü, Deli Dumrul ile Azrail’in karşılaştıkları ev mekanlar olarak verilmiş ama bunlar betimlenmemiştir. Zaman olarak da tam bir ifade yoktur. Akşam, sabah, biraz sonra gibi zaman ifadeleri kullanılmıştır.
20. Etkinlik
İncelediğiniz temayı olayın yaşandığı dönemin gerçekliğiyle ilişkilendirerek aşağıya yazınız.
Metindeki anlatılan olaylar dönemin gerçekliğine uygun düşmektedir.
21. Etkinlik
Okuduğunuz metni İslamiyet öncesi destanlar ve İslami döneminde oluşan eserlerle karşılaştırınız. Bunlardan etkilenip etkilenmediğini örnekler vererek açıklayınız.
Metinde anlatınlar öncesinde de sonrasında da vardı. Tek farklılık bu kahramanlıklar İslamiyet öncesinde Türklük ve kendi milleti adına yapılırken sonraki dönemde din adına yapılmaktadır. Öncesinde anlatılan mekan göçebelikle ilgili orman, mera gibi yerlerken şimdi köprü, ev, oba, mera yerleşik hayata dair yerlerdir.
22. Etkinlik
Okuduğunuz metinden anlatıcının hangi konumda olduğunu tespit ediniz. Eserin hangi bakış açısıyla yazıldığını belirtiniz.
İlahi (Tanrısal – Hakim) Bakış Açısı
23. Etkinlik
Aşağıya Dede Korkut Hikâyesi’ nin özgün yazımından bir bölüm alınmıştır. Bu bölümleri göz önünde bulundurarak metnin dil özelliklerini belirtiniz.
Metinde altı çizili kelimelerde genel olarak ses kurallarına aykırılıklar vardır. Aynı zamanda o dönemin Türkçesine özgü olarak eklerde yuvarlaklaşmalar görülüyor. köprüsü, konmışıdı, ol, yahşı, deyü gibi. Metindeki Türkçe kelimeler bugün için değişiklikler göstermesine rağmen, yabancı dillerden Türkçeye giren kelimeler değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Cümleler kısa ve özdür. Uzun cümleler pek kullanılmamış. Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir.
24. Etkinlik
İki gruba ayrılınız. Okuduğunuz metinde insanüstü olayların anlatıldığı bölümleri bulunuz. Bu bölümlerden hareketle insana özgü gerçekliğin metinde nasıl anlatıldığını değerlendiriniz.
İnsanüstü olayların anlatıldığı bölümler İnsana özgü gerçekliğin nasıl anlatıldığı İnsanüstü olayların anlatıldığı bölümlerde kahramanlar olağanüstü özellikler göstererek destansı bölümü oluşturuyorlar. İnsana özgü gerçekliğin anlatıldığı bölümde kahramanlar gerçek hayata uygun gibi davranarak hikâyenin gerçekle de ilişkisi ortaya koymaktadır. Bu da eserin destandan ayrılan yönüdür.
25. Etkinlik
İncelediğiniz metinde anlatılan olayların, tanıtılan kişilerin benzerlerinin etrafınızda bulunup bulunmadığını tartışınız. Sonuçları sınıfa sununuz.
26. Etkinlik
İncelediğiniz metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
Gerçekleşmesi mümkün olmayan insanların tahayyülünde olan şeyleri ifade eder. Metinde insana özgü gerçeklikler ifade edilse bunların abartılarak verildiği için gerçekliği çok yoktur.
27. Etkinlik
Aşağıda verilen kavramları ve tanımları eşleştiriniz.
Akçe Küçük gümüş para. Bahadır Savaşlarda gücü ve yılmazlığıyla üstünlük gösteren kimse. Azrail Can alan melek.. Alp Yiğit
28. Etkinlik
Okuduğunuz metinden birkaç deyim bulunuz. Bulduğunuz deyimleri birer cümlede kullanınız. Metinde geçen deyimler
Gökte aramak , yerde bulmak: Bu anahtarı gökte ararken yerde buldum.
Gözü korkmak: Matematik sorularını görünce gözüm korktu.
Namerde muhtaç etmek: Böyle bir evlat insanı namerde muhtaç eder.
29. Etkinlik
Okuduğunuz metinden tasvir cümleleri bulunuz. Tasvirin cümledeki işlevini belirtiniz. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
“Deli Dumrul’un görür gözü görmez oldu, tutar elleri tutmaz oldu. Dünya âlem, Deli Dumrul’un gözüne karanlık oldu. Çağırıp Deli Dumrul söyler, görelim hanım, ne söyler:”
Metinde yapılan tasvirler okuyucunun anlatılan olayı daha iyi anlaması için yardımcı olan en önemli araçtır.
30. Etkinlik
Dört gruba ayrılınız. Dede Korkut Hikâyeleri’nin içeriği hakkında düşüncelerinizi belirtiniz.
1) Asıl adı “Kitab-ı Dede Korkut Alâ Lisan-ı Taife-i Oğuzan” şeklindedir.
2) 12, 13 ve 14. yy.da Doğu Anadolu’da ve Azerbeycan’da yaşayan müslüman Oğuz boylarının geleneklerini, göreneklerini, iç mücadelelerini, doğa üstü güçlerle, yaratıklarla savaşmalarını ele alır.
3) 14. ve 15. yy.da yazıya geçirilmiştir. Bu konudaki yaygın kanaat hikayelerin 14.yy.’da yazıya geçirildiği şeklindedir. Hikayelerin kimin tarafından yazıya geçirildiği bilinmemektedir.
4) Toplam on iki hikayeden oluşur.
5) Şiir ve düzyazı (nazım-nesir) karışık oluşturulmuştur.
6) Hikayelerde az da olsa masal ve destan unsurları görülür.
7) Çok temiz, güzel ve zengin bir kullanılmıştır.
8) Anlatım açık, yalın ve durudur. Kesinlik ifade eder.
9) Hikayelerde en önemli meziyet kahramanlıktır.
10) Aileye, çoğalmaya, kadına, çocuğa ve çocuk terbiyesine büyük önem verilir. Kadınların ailenin en önemli unsuru olduğu vurgulanır. Önsözünde dört ayrı tadın tipi çizilir.
11) Bütün hikayelerde dini unsurlar (namaz kılma, dua etme, arı sudan abdest alma) görülür.
12) Kahramanlar dövüşlerini, Allah ve peygamber sevgisi için yapar.
13) Türk milletinin karakteristik özellikleri; doğruluk, adalet, güzellik yüceltilir.
14) Misafirperverlik ve cömertlik insanların ortak özelliğidir.
15) At, ağaç, su, yeşillik kısaca tabiat çok sevilir.
16) Kahramanların en büyük yardımcısı atlardır.
17) Kadınlar, eşlerine karşı aşırı saygılı ve itaatkârdır. Eşler de kadınlarına önem verir, iyi davranır.
18) Hikâyelerde, birçok öğüt vardır. Bu nedenle bu hikayeler didaktiktir.
19) Hikayelerde yaşanan olayların tarihi bilgilerle ilgisi vardır.
20) Hikayelerde geçen ve hikayeler adını veren Dede Korkut; yaşlı, herkesin saygı gösterdiği, hakanların bile akıl danıştığı, çocuklara isim koyan, eğlencelerde kopuz çalıp şiirler söyleyen, kırgınlıkları gidermede aracılık eden kişidir.
Anlatılan hikayelerin isimleri:
1. Dirse Han Oğlu Boğaç Han
2. Salur Kazan’ın Evi Yağmalanması
3. Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek
4. Kazan Bey Oğlu Uruz’un Tutsak Olması
5. Duha Koca Oğlu Deli Dumrul
6. Kanlı Koca Oğlu Kanturalı
7. Kazılık Koca Oğlu Yegenek
8. Basat’ın Tepegöz’ü Öldürmesi
9. Begin Oğlu Emren
10. Uşun Koca Oğlu Segrek
11. Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Uruz’un Çıkarması
12. İç Oğuz’a Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldüğü
3. Metin
Dânişmendnâme
31. Etkinlik
Dânişmentname’de anlatılan olayları olay örgüsü bütünlüğü oluşturacak şekilde yazınız.
- Melik Danişment’in mektubu okuması ve kavmi İslam’a davet etmesi
- Melik’in Evkas ile mücadeleye tutuşması ve Evkas’ı öldürmesi
- Melik’in savaş meydanında yedi yüz kafiri öldürmesi
- Kafirlerin hileyle kaleye girmesi
- Melik’in Şettat’la karşılaşması
- Melik’in köşede birini görmesi, Artuhi’yi uyarması ve oradaki ahırdaki kamışları yakarak oradaki düşmanları öldürmesi
- Artuhi’nin düşmanın karşınına korkusuzca çıkması
- Artuhi’nin ARgumiye’yi öldürmesi
- Artuhi ile Şuzit’in karşılaşması ve Artuhi’nin yaralanması
- Artuhi’nin Nastor’a götürülmesi
- Melik’in Artuhi’yi kurtarması
- Melik’in Şuzit’i öldürmesi
32. Etkinlik
a. Dânişmentname adlı metinde hangi temanın işlendiğini bulunuz. Eserin yazıldığı dönemle temayı ilişkilendiriniz.
a.
Metnin teması Yazıldığı dönemle temanın ilişkilendirilmesi Kahramanlık Metnin yazıldığı dönemde İslamiyet’in etkisiyle daha önce var olan Cihangirlik duygusu yerini cihat duygusuna bırakmıştır. Dönemin insanlarında var olan düşünce din adına bir kahramanlık yapmayı gerektirir, küfre karşı savaşmayı gerektirir.
b. Temanın evrensel olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları belirtiniz.
b. İşlenen tema her ulus ve her zaman kullanılan evrensel bir temadır.
33. Etkinlik
Okuduğunuz metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını söyleyiniz. Metinde insana özgü gerçekliklerin olay örgüsü içinde nasıl dile getirildiğini belirtiniz.
Metinde anlatılanların gerçek hayatta aynısının yaşanması mümkün değildir. Ama gerçeğe uygun olan kısımların benzerleri yaşanmış olabilir. Halk hikâyeleri içinde hem gerçeğe uygun hem de olağanüstü özellikler barındıran metinlerdir. Metinde insana özgü gerçeklikler hikâyedeki gerçeğe uygun olan kısımları içeriyor.
34. Etkinlik
Okuduğunuz metnin yapısını oluşturan unsurları aşağıdaki kavram haritasına yerleştiriniz.
Olay çevresinde gelişen edebi metin olduğu için olay örgüsü, yer , zaman ve mekan kavram haritasıdır.
35. Etkinlik
Okuduğunuz metinde geçen kişilerin özelliklerini tespit ediniz ve olay örgüsündeki işlevlerini yazınız.
MELİK: Vatanı için her şeyini feda edebilecek cesarette bir kahraman, bir anda yedi yüz kişiyle savaşan, dindar, inançlı birisidir. Metindeki kahramanlık duygusu onun kişiliği üzerinden verilmiştir. Bu nedenle metinde önemli bir işlevi vardır.
ARTUHİ-EFRUMİYE: Melik’in en yakın dostlar. Dostları için her şeylerini veda edebilecek seviyedeler. Dindar bir tiplerdir.
ŞİZAT-ŞETTAT: Metinde kötüyü temsil eden tiplerdir. Müslüman halka zulmeden, acımasız ve yalancı bir tiplerdir. Metindeki işlevleri kötülüğü temsil etmeleridir.
YAŞLI KADIN: Metindeki merhamet duygusu ve anne sevgisini olun üzerinden verilmiştir.
36. Etkinlik
Okuduğunuz metindeki kişi, zaman ve mekân ilişkisi hakkında bir paragraf yazınız.
Bu üç özellik olay çevresinde gelişen edebi metinlerde birleşerek olay örgüsünü oluştururlar ve bunların bir tanesi değişir ve farklılaşırsa olay örgüsü kendiliğinden değişir. Bunlardan bir tanesi diğeriyle uyum içinde olmazsa olay örgüsü inandırıcılığını kaybeder.
37. Etkinlik
İncelediğiniz metnin mekânını ve zamanını belirleyiniz; mekânın ve zamanın nasıl anlatıldığını sözlü olarak ifade ediniz.
Okuduğumuz metinde mekan tam olarak belli değildir. Kale, sur, savaş meydanı gibi genel mekanlar verilmiştir.Zaman olarak da tam bir ifade yoktur. Akşam, sabah, biraz sonra gibi zaman ifadeleri kullanılmıştır.
38. Etkinlik
İncelenen temayı olayın yaşandığı dönemin gerçekliğiyle ilişkilendirerek aşağıya yazınız.
Metindeki anlatılan olaylar dönemin gerçekliğine uygun düşmektedir.
39. Etkinlik
Okuduğunuz metni İslamiyet öncesi destanlar ve İslami dönemde oluşan eserlerle karşılaştırınız. Bunlardan etkilenip etkilenmediğini örnekler vererek açıklayınız.
Metinde anlatınlar öncesinde de sonrasında da vardı. Tek farklılık bu kahramanlıklar İslamiyet öncesinde Türklük ve kendi milleti adına yapılırken sonraki dönemde din adına yapılmaktadır. Öncesinde anlatılan mekan göçebelikle ilgili orman, mera gibi yerlerken şimdi saray, savaş gibi yerleşik hayata dair yerlerdir.
40. Etkinlik
Okuduğunuz metinden anlatıcının hangi konumda olduğunu tespit ediniz. Eserin hangi bakış açısıyla yazıldığını belirtiniz.
İlahi (Tanrısal – Hakim) Bakış Açısı
41. Etkinlik
Aşağıya Dânişmentname’nin özgün yazımından bir bölüm alınmıştır. Bu bölümleri göz önünde bulundurarak metnin dil özelliklerini belirtiniz.
Metindeki kelimelerde genel olarak ses kurallarına aykırılıklar vardır. Aynı zamanda o dönemin Türkçesine özgü olarak eklerde yuvarlaşmalar görülüyor. kayurma, anun, diyüp, çevürdi, deyüp gibi. Metindeki Türkçe kelimeler bugün için değişiklikler göstermesine rağmen, yabancı dillerden Türkçeye giren kelimeler değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Cümleler kısa ve özdür. Uzun cümleler pek kullanılmamış. Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir.
42. Etkinlik
İki gruba ayrılınız. Okuduğunuz metinde insanüstü olayların anlatıldığı bölümleri bulunuz. Bu bölümlerden hareketle insana özgü gerçekliğin metinde nasıl anlatıldığını değerlendiriniz.
İnsanüstü olayların anlatıldığı bölümler İnsana özgü gerçekliğin nasıl anlatıldığı İnsanüstü olayların anlatıldığı bölümlerde kahramanlar olağan üstü özellikler göstererek destansı bölümü oluşturuyorlar. İnsana özgü gerçekliğin anlatıldığı bölümde kahramanlar gerçek hayata uygun gibi davranarak hikâyenin gerçekle de ilişkisi ortaya koymaktadır. Bu da eserin destandan ayrılan yönüdür
43. Etkinlik
İncelediğiniz metinde anlatılan olayların, tanıtılan kişilerin benzerlerinin etrafınızda bulunup bulunmadığını tartışınız. Sonuçları sınıfa sununuz.
44. Etkinlik
İncelediğiniz metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
Gerçekleşmesi mümkün olmayan insanların tahayyülünde olan şeyleri ifade eder. Metinde insana özgü gerçeklikler ifade edilse bunların abartılarak verildiği için gerçekliği çok yoktur.
45. Etkinlik
Aşağıda verilen kavramları ve tanımları eşleştiriniz.
Nâgâh Birdenbire, ansızın, hemen. Medâris Medreseler. Ders okunan yerler. Kalbgâh Ordunun sağ ve sol kanatlarının ortası. Merkez bölümü. Perrân Uçan, uçucu.
46. Etkinlik
Okuduğunuz metinden birkaç deyim bulunuz. Bulduğunuz deyimleri birer cümlede kullanınız.
Ak karadan seçilmek: Hakim karşısında ak karadan seçilecek.
Hesap sormak: Bir gün gelecek bu yaptıklarının hesabını sorcağım.
47. Etkinlik
Okuduğunuz metinden tasvir cümleleri bulunuz. Tasvirin cümledeki işlevini belirtiniz. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
“Melik Dânişmend ansızın köşede biri olduğunu gördü. Namazı bırakıp o yana baktı ama onu göremedi. Artuhi, Melik’ten çokça övgü aldı, sıçradı ve atına bindi. Melik dahi düşmanlara hamle etti. Savaşırken Artuhi, Þuzit melununa uğradı. Şuzit’in çok hamlelerini Artuhi savdı fakat bir kılıç darbesi Artuhi’yi vurdu ve onu attan düşürdü. Düşmanlar hemen onu bağlayıp Nastor’a götürdüler
Metinde yapılan tasvirler okuyucunun anlatılan olayı daha iyi anlaması için yardımcı olan en önemli araçtır.
48. Etkinlik
Dört gruba ayrılınız. Dânişmendname’nin içeriği hakkında tartışma yapınız. Sonuçları sınıfa sununuz.
1.Anadolu’nun fethini ve bu fethi gerçekleştiren kahramanların anlatıldığı bir destandır.
2. 12 yy’da sözlü olarak şekillenmiş 13 yy’da yazıya geçirilmiştir.
3. Anadolu coğrafyası destanda gerçek isimleriyle yer alır.
4. Destanda adı geçen kahramanlar gerçek Türk beyleridir.
5. Bu destan uzun bir süre bir tarih kitabı olarak nitelendirilmiştir.
6. Eser ilk defa Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus’un emriyle İbn-i Ala tarafından derlendi.
7. Eser ikinci olarak Osmanlı Hükümdarı Sultan İkinci Murad’ın emriyle Tokat Dizdarı Arif Ali tarafından Türkçe olarak aralarında manzum parçaların da bulunduğu bir nesir diliyle 17 bölüm halinde yazdı.
8.Battalname’nin bir devamı olarak kabul edilir.
9. Halk şairleri tarafından da “Mefailün mefailün faulün” vezniyle manzum olarak yazılmıştır.
10. Tarihçiler için kaynak eserlerden sayılmıştır.
4. Metin
Süheyl ü Nev-bahâr’dan
49. Etkinlik
Süheyl ü Nev-bahâr mesnevisinde anlatılan olayları olay örgüsü bütünlüğü oluşturacak şekilde aşağıya yazınız.
- Yemen Padişahı Bahr’ın çocuğunun olması
- Süleyl’in hazine odasında Nev-bahar’ın resmini görüp aşık olması
- Nev-bahar’ın rüyasında Süheyl’i görüp aşık olması
- Süheyl’in Çin’e gelmesi
- Süheyl’in Nev-bahar’ın sarayının yanına bir saray yaptırması
- Birbirleriyle tanışıp görüşmeleri
-
50. Etkinlik
a. Okuduğunuz metinde hangi temanın işlendiğini bulunuz. Eserin yazıldığı dönemle temayı ilişkilendiriniz.
a. Aşk teması işlemiştir. Yazıldığı dönemde genelde sıkıntıların olduğu dönemdir. Pek ilişkisi yoktur.
b. Temanın evrensel olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları belirtiniz.
b. Aşk teması her dönem ve zamanda kullanılan evrensel bir temadır.
Metnin
51. Etkinlik
İki gruba ayrılınız. İncelenen metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını tartışınız. Metinde insana özgü gerçeklikler olay örgüsü içinde nasıl dile getirilmiştir? Belirtiniz.
Metinde anlatılanların gerçek hayatta aynısının yaşanması mümkün değildir. Ama gerçeğe uygun olan kısımların benzerleri yaşanmış olabilir. Halk hikâyeleri içinde hem gerçeğe uygun hem de olağanüstü özellikler barındıran metinlerdir. Metinde insana özgü gerçeklikler hikâyedeki gerçeğe uygun olan kısımları içeriyor.
52. Etkinlik
İncelenen metnin mekânını ve zamanını belirleyiniz; mekânın ve zamanın nasıl anlatıldığını sözlü olarak ifade ediniz.
Okuduğumuz metinde mekan tam olarak belli değildir. Saray, hazine odası, Çin sarayı, Kale mekanlar olarak verilmiş ama bunlar betimlenmemiştir. Zaman olarak da tam bir ifade yoktur. Akşam, sabah, biraz sonra gibi zaman ifadeleri kullanılmıştır.
53. Etkinlik
Okuduğunuz metni İslamiyet öncesi destanlar ve İslami dönemde oluşan eserlerle karşılaştırınız. Bunlardan etkilenip etkilenmediğini örnekler vererek açıklayınız.
Okuduğumuz metin aşk temalı olup İslamiyet öncesi metinlerde de tabiat ve kahramanlık konuları işlenirdi. Sonrasında ise kahramanlık metinleri din adına anlatılan metinlerde görülür. Burada anlatılan metin temasında Arap ve Fars kültürünün etkisi görülmektedir.
54. Etkinlik
İncelediğiniz metnin yapısını oluşturan unsurları aşağıdaki kavram haritasına yerleştiriniz.
Olay çevresinde gelişen edebi metin olduğu için olay örgüsü, yer , zaman ve mekan kavram haritasıdır.
55. Etkinlik
Okuduğunuz metinde geçen kişilerin özelliklerini tespit ediniz ve olay örgüsündeki işlevlerini yazınız.
Süheyl: Duygusal, sevdiği için her şeyini feda edebilecek bir tiptir. Aşk onun üzerinde idealize edilmiştir.
Nev-bahar: Duygusal, sevdiği için her şeyini feda edebilecek bir tiptir.
56. Etkinlik
İncelediğiniz metindeki kişi, zaman ve mekân ilişkisi hakkında bir paragraf yazınız.
Bu üç özellik olay çevresinde gelişen edebi metinlerde birleşerek olay örgüsünü oluştururlar ve bunların bir tanesi değişir ve farklılaşırsa olay örgüsü kendiliğinden değişir. Bunlardan bir tanesi diğeriyle uyum içinde olmazsa olay örgüsü inandırıcılığını kaybeder.
57. Etkinlik
Metindeki işlenen temayı, olayın yaşandığı dönemin gerçekliğiyle ilişkilendirerek aşağıya yazınız.
Eserin yazıldığı dönem düşünülürse Anadolu’da bunalımı, karışıklıkların olduğu bir dönemdir. Aşk temalı konular genelde toplumların huzur içinde olduğu dönemlerde yazılır. Bu da yazıldığı dönemle uyuşmuyor. Bunda da o dönemde Arapça ve Farsçadan yapılan çeviri eserlerin varlığı etkili olmuştur.
58. Etkinlik
Okunan metinden anlatıcının hangi konumda olduğunu tespit ediniz. Eserin hangi bakış açısıyla yazıldığını belirtiniz.
İlahi (Tanrısal – Hakim) Bakış Açısı
59. Etkinlik
Metinde geçen tasvir cümlelerini bulunuz. Bu cümlelerden hareketle tasvirin metindeki işlevini belirtiniz. Sonuçları aşağıdaki boş bırakılan yerlere yazınız.
Kamu halk ilk uyhuya oldı tuş
Denizde balık yatdı yuvada kuş
Melik-zâde aldı eline kemend
Sanasın uyumamağa içdidi and
Kemendini atdı vü tutdı ucın
Düşürdü dam üstine ağdı gücin
Biribirini kuçdılar öpdiler
Sanasın yanar oda su serpdiler
Süheyl’ün elini tutup Nevbahâr
İletdi odasına andan sorar:
“Ki bensüz günün dün nite geçdidi
Hele cân tenümden benüm uçdıdı
Süheyl eydür ana ki “Hoş kanuma
Susadun, kasdun eyledün cânuma
Metinde yapılan tasvirler okuyucunun anlatılan olayı daha iyi anlaması için yardımcı olan en önemli araçtır.Olay çevresinde gelişen metinler için olmazsa olmazlardandır betimleme.
60. Etkinlik
Aşağıda verilen beyitler ve altı çizili ifadelerden hareketle metnin dil özellikleri hakkında çıkarımlarda bulununuz.
Metinde altı çizili kelimelerde genel olarak ses kurallarına aykırılıklar vardır. Aynı zamanda o dönemin Türkçesine özgü olarak eklerde yuvarlaklaşmalar ve daralmalar görülüyor. kuçdılar, öpdiler, nite, bensüz, ahmışdı gibi. Metindeki Türkçe kelimeler bugün için değişiklikler göstermesine rağmen, yabancı dillerden Türkçeye giren kelimeler değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Cümleler kısa ve özdür. Uzun cümleler pek kullanılmamış. Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir.
61. Etkinlik
a. İki gruba ayrılınız. Metinden hareketle yazarın fikrî ve edebî yönüyle ilgili çıkarımlarda bulununuz. Sonuçları aşağıya yazınız.
Eser aşk ve mâcera hikâyeciliği içinde yer alır. İlk bin beytini yeğeni İzzeddîn Ahmed, geriye kalan 4661 beyti de Hoca Mesud yazdığı anlşılmaktadır. Eser, Şehname vezni ” olarak bilinen faulün / fa’ûiün / fa’ülün / fa’ûl kalıbıyla yazılmış olan eser 5669 beyittir. Eserde, daha sonraki mesnevîlerde sık sık görüleceği üzere Süheyl ile Nevbahâr ın ağzından söylenilen gazeller vardır. Bu gazellerin vezni asıl eserin vezniyle aynı değildir. Konusu Fars edebiyatından alınan eserin aslına rastlanamamıştır. Eser Yemen hükümdarının oğlu Süheyl ile Çin hükümdarının kızı Nevbahar arasında geçen derin aşkın hikâyesidir. Bu itibarla romantiktir.
Bazen didaktik unsurlara yer verilen eserde, gerçeğe uymayan masal unsurları da bulunmaktadır.( Selami Ece, Mensur Süheyl ü Nevbahar İnceleme Metin Sözlük, Aktif Yayınevi; İst, 2003) Fakat bunlar pek fazla olarak eserde yer işgal etmez ve göze batmazlar. Eserin işlenişi bu kabil masal unsurlarını örtmeyi başarmıştır. Asıl mühim mesele Süheyl ü Nevbahâr ın saraylara yer vermesi ve idare sistemini ve tebaayı ele alması, devrine göre bir nevî siyâset tarzını da ortaya koymaktadır. Eser, dili bakımından mühimdir. Kelime hazinesi de zengindir.
b. Eserle yazar arasındaki ilişkiyi tartışınız. Sonuçları aşağıya yazınız.
b. Eserle yazar arasında bir ilişki yoktur. Fars edebiyatındaki özelliklerden etkilenip yazmıştır.
62. Etkinlik
ANLAMA VE YORUMLAMA
Okuduğunuz metinleri tablodaki özelliklere göre karşılaştırınız. Sonuçları belirtiniz.
Battalname Dede Korkut Danişmentname Süheyl ü Nev-bahar Duyguların dile getirilişi Nesir-Nazım karışığı Nesir-Nazım karışığı Nesir-Nazım karışığı Sadece nazım Anlatım biçimi Betimleme-öyküleme Betimleme-öyküleme Betimleme-öyküleme Betimleme-öyküleme Kahramanların özellikleri Olağanüstü özelliklere sahip destansı bir kahraman olup dindar bir kişiliğe sahip Olağanüstü özelliklere sahip destansı bir kahraman olup dindar bir kişiliğe sahip Olağanüstü özelliklere sahip destansı bir kahraman olup dindar bir kişiliğe sahip Duygusal ve sevdikleri için her şeyi göze alabilen tipler
63. Etkinlik
İslamiyet öncesi oluşan Oğuz Kağan Destanı ile İslami Dönemde oluşan Battalname’yi, Dede Korkut Hikâyesini, Dânişmentnâme’yi ve Süheyl ü Nev-bahâr mesnevisini aşağıdaki ölçütlere göre karşılaştırınız. Sonuçları belirtiniz.
64. Etkinlik
İncelediğiniz metinlerde İslam öncesi Türk kültürünün ve İslam uygarlığının izlerini taşıyan kavramları aşağıya yazınız.
İslamiyet öncesi: Göktanrı, Uluğtürk, Şaman…
İslamiyet sonrası: Hak, adalek, Allah, peygamber, melek, resul…
65. Etkinlik
Okuduğunuz metinleri o dönemin kültür, inanış ve yaşayışını düşünerek değerlendiriniz. Değerlendirmelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Yazılan metinlerin yazarlarıyla yazıldıkları dönem arasında az da olsa bir ilişki vardır. Yoksa hiçbir şeyden etkilenmeyen yazar hissetmediği bilmediği şeyleri eserlerine konu edinmez.
66. Etkinlik
Anlatmaya bağlı metinleri gruplandırınız. Bunu tahtada şema hâlinde gösteriniz.
Anlatmaya bağlı edebi metinleri iki gruba ayırabiliriz.
a) Mensur olanlar
b) Manzum olanlar
67. Etkinlik
Olay çevresinde oluşan edebî metinlerden beğendiğinizi sınıfta canlandırınız.
DEĞERLENDIRME
a. Aşağıdaki boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz.
Süheyl ü Nev-bahâr mesnevisi 14. yüzyılda HOCA MESUD tarafından kaleme alınmıştır.
Battalname eski edebiyatımızda DESTAN türünün yerine geçen uzun kahramanlık hikâyeleridir.
Dede Korkut Hikâyeleri’nin ilk anlatıcısı büyük Türk bilgesi DEDE KORKUTTUR.
b. Battalname, Dede Korkut Hikâyeleri, Dânişmendname ve Süheyl ü Nev-bahâr’ın Türk dili ve edebiyatı açısından önemini belirten kısa bir paragraf yazınız.
Bu eserler destan döneminden halk hikâyeciliğine geçişin ilk ürünleri oldukları için önemlidir. Aynı zamanda eseler yazıldıkları dönemin Türkçesi hakkında bilgi verdikleri için de Türk edebiyatı açısından önemlidir.
c. Battalname ile ilgili verilen bilgilerin başına doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.
( D ) Dilde Oğuz Türkçesinin özellikleri görülür.
( D ) Bu dönem eserlerinin teması genellikle fetih ve gazadır.
( D ) Evrensel bir tema işlenmiştir.
( Y ) Metinde diğer dillerin etkisi görülmez.
( Y ) Battal Gazi bir Osmanlı beyidir.
( Y ) Sözlü geleneğin özellikleri görülmez.
( D ) Olağanüstü olaylara yer verilmiştir.
( Y ) Hikâyelerin asıl adı Kitab-ı Dede Korkut Alâ Lisan-ı Tâife-i Oğuzân’dır.
( Y ) Öyküler Karahanlı Türkçesi ile yazılmıştır.
( Y ) Hikâyelerde Oğuzların komşularıyla olan ilişkileri anlatılır.
c. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Aşağıdakilerden hangisi aşk konulu bir mesnevi değildir?
A) Ferhat ile Şirin
B) Vamık ile Azra
C) Aşık ile Garip
D) Cemşid ile Hurşit
E) İskendername
CEVAP: E
2. I. Eski Türkçenin özelliklerini gösterir.
II. Hoca Mesud tarafından yazılmıştır.
III. Nev-bahâr İran şahının kızıdır.
Süheyl ü Nev-bahâr mesnevisi ile ilgili verilen bilgilerden hangisi veya hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) II ve III
E) I ve III
CEVAP: E
3. I. Battalname
II. Dânişmendnâme
III.Fütüvvetname
Yukarıdakilerden hangisinde kahramanlık söz konusu değildir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I-II
E) II-III
CEVAP: C
4. Battalname ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Destani özellikler vardır.
B) İslamiyet’in etkisi görülür.
C) Hikâye kahramanları olağanüstü özelliklere sahiptir.
D) Anonimdir.
E) Tamamen mensur olarak yazılmıştır.
CEVAP:E
5.Battal Gazi Destanı’nda işlenen tema İslam öncesi sözlü ürünlerin hangisinde de ele alınmıştır?
A) Koşma
B) Sav
C) Sagu
D) Koşuk
E) Mersiye
CEVAP: D
6. Dede Korkut Hikâyeleri’yle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Türk toplumunun gelenek ve görenekleri anlatılır.
B) Hikâyelerde aile kavramına büyük önem verildiği görülür.
C) Kimi hikâye kahramanları halk dilindeki deyimlerde yaşar.
D) Hikâyeler Türk dili açısından büyük öneme sahiptir.
E) Hikâyeler XX. yüzyılda yazıya geçirilmiştir.
CEVAP: E
7. XV. yüzyılda yazıya geçirildiği bilinen hikâyelerde Türk toplumunun hayat tarzı ve idare ediliş biçimiyle ilgili bilgilere rastlamak mümkündür. Bu eserlerde gelişmiş ve yer yer şiirselleşmiş bir dil vardır. XV. yüzyıl Türkçesinin bütün özelliklerini yansıtan bu eserler nazım-nesir karışık yazılmıştır.
Yukarıda tanıtılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutadgu Bilig
B) Divanü Lügati’t Türk
C) Köktürk Yazıtları
D) Dede Korkut Hikâyeleri
E) Divan-ı Hikmet
CEVAP: D
8. Dede Korkut Hikâyeleri’yle ilgili verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?
I. Türklerin yönetim biçimiyle ilgili bilgiler bulunur.
II. On iki hikâyeden oluşur.
III. Eserlerde İslamiyet’in etkisi görülmez.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I-III
D) II-III
E) I-II
CEVAP: E
b. Olay Çevresinde Oluşan Edebî Metinler
HAZIRLIK
1. Aşağıda boş bırakılan bölüme kişi, zaman, mekân ve olay unsurlarını içine alan kısa bir yazı yazınız.
1. Adam yorgun argın eve döndüğünde 5 yaşındaki çocuğunu kapının önünde beklerken buldu. Çocuk babasına, “Baba bir saatte ne kadar para kazanıyorsun” diye sordu… Zaten yorgun gelen adam, “Bu senin işin değil” diye cevap verdi. Bunun üzerine çocuk “Babacım lütfen, bilmek istiyorum” diye üsteledi. Adam “İllâ da bilmek istiyorsan 20 milyon” diye cevap verdi. Bunun üzerine çocuk “Peki bana 10 milyon borç verir misin” diye sordu. Adam iyice sinirlenip, “Benim senin saçma oyuncaklarına veya benzeri şeylerine ayıracak param yok. Hadi, derhal odana git ve kapını kapat” dedi. Çocuk sessizce odasına çıkıp kapıyı kapattı. Adam sinirli sinirli “Bu çocuk nasıl böyle şeylere cesaret eder.” diye düşündü. Aradan bir saat geçtikten sonra adam biraz daha sakinleşti ve çocuğa parayı neden istediğini bile sormadığını düşündü, “Belki de gerçekten lazımdı”… Yukarı çocuğunun odasına çıktı ve kapıyı açtı…Yatağında olan çocuğa, “Uyuyor musun” diye sordu. Çocuk “Hayır” diye cevap verdi… “Al bakalım, istediğin 10 milyon. Sana az önce sert davrandığım için üzgünüm. Ama uzun ve yorucu bir gün geçirdim” dedi… Çocuk sevinçle haykırdı, “Teşekkürler babacığım”… Hemen yastığının altından diğer buruşuk paraları çıkardı. Adamın suratına baktı ve yavaşça paraları saydı. Bunu gören adam iyice sinirlenerek, “Paran olduğu halde neden benden para istiyorsun?…Benim, senin saçma çocuk oyunlarına ayıracak vaktim yok” diye kızdı… Çocuk “Param vardı ama yeterince yoktu ” dedi ve yüzünde mahcup bir gülücükle paraları babasına uzattı; “İşte 20 milyon…
Şimdi bir saatini alabilir miyim babacım?…”
2. Yazınızı anlatım biçimi ve ifade yönüyle daha önce okuduğunuz bir roman veya hikâye ile karşılaştırınız. Sonuçları defterinize yazınız.
2.
3. Menkıbe sözcüğünü araştırınız. Bulduğunuz bilgileri sınıfa sununuz.
3. Din büyüklerinin veya tarihe geçmiş ünlü kimselerin yaşamları ve olağanüstü davranışlarıyla ilgili hikâye. (TDK Sözlüğü)
İNCELEME
1. Metin
Battalname’den
1. Etkinlik
Battalname’de anlatılan olayları olay örgüsü bütünlüğü oluşturacak şekilde aşağıya yazınız.
- Simbat’ın harap bir kaleyi onarıp oraya yerleşerek Müslüman halka zulüm etmesi.
- Battal Gazi’nin kaleye gelip kaleyi ele almaya karar vermesi.
- Savaş sırasında Battal’ın Simbat’ın karşısına çıkması ve onunla vuruşması
- Simbat’ın kendini kaleye kapatması
- Battal’ın bir sarnıçtan kaleye girmesi
- Bir yaşlı kadının Battal’ı oğlu sanması ve onu evine alması
- Battal’ın Simbat’ın karşına çıkması ve onu esir alması
- Battal’ın Simbat’ı dine davet etmesi Battal’ın Simbat’ı kale duvarına asması
- Malatya’dan gazilerin gelmesi
- Battal’ın Simbat’ın kızını Hüseyin İbn-i Ali’ye vermesi
- Battal’ın kaleyi yıkması ve Malatya’ya geri dönmesi.
2. Etkinlik
a. Metinde hangi temanın işlendiğini bulunuz. Eserin yazıldığı dönemle temayı ilişkilendiriniz.
| Metnin teması | Yazıldığı dönemle temanın ilişkilendirilmesi | |
| Kahramanlık | Metnin yazıldığı dönemde İslamiyet’in etkisiyle daha önce var olan Cihangirlik duygusu yerini cihat duygusuna bırakmıştır. Dönemin insanlarında var olan düşünce din adına bir kahramanlık yapmayı gerektirir, küfre karşı savaşmayı gerektirir. | |
b. Temanın evrensel olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları belirtiniz.
b. Tema evrenseldir. Kahramanlık temasını her ulusta her çağda işlendiği bilinmektedir.
3. Etkinlik
Metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını söyleyiniz. Metinde insana özgü gerçeklikler olay örgüsü içinde nasıl dile getirilmiştir? Belirtiniz.
Gerçekleşmesi mümkün olmayan insanların tahayyülünde olan şeyleri ifade eder. Metinde insana özgü gerçeklikler ifade edilse bunların abartılarak verildiği için gerçekliği çok yoktur.
4. Etkinlik
Okuduğunuz metnin yapısını oluşturan unsurları aşağıdaki kavram haritasına yerleştiriniz.
Olay çevresinde gelişen edebi metin olduğu için olay örgüsü, yer , zaman ve mekan kavram haritasıdır.
5. Etkinlik
Okuduğunuz metinde geçen kişilerin özelliklerini tespit ediniz ve olay örgüsündeki işlevlerini yazınız.
BATTAL: Vatanı için her şeyini feda edebilecek cesarette bir kahraman, bir anda yüz kişiyle savaşan, dindar, inançlı birisidir. Metindeki kahramanlık duygusu onun kişiliği üzerinden verilmiştir. Bu nedenle metinde önemli bir işlevi vardır.
SİMBAT: Metinde kötüyü temsil eden tiptir. Müslüman halka zulmeden, acımasız ve yalancı bir tiptir. Metindeki işlevi kötülüğü temsil etmektir.
YAŞLI KADIN: Metindeki merhamet duygusu ve anne sevgisini olun üzerinden verilmiştir.
6. Etkinlik
Okuduğunuz metindeki kişi, zaman ve mekân ilişkisi hakkında bir paragraf yazınız.
Bu üç özellik olay çevresinde gelişen edebi metinlerde birleşerek olay örgüsünü oluştururlar ve bunların bir tanesi değişir ve farklılaşırsa olay örgüsü kendiliğinden değişir. Bunlardan bir tanesi diğeriyle uyum içinde olmazsa olay örgüsü inandırıcılığını kaybeder.
7. Etkinlik
Okuduğunuz metnin mekânını ve zamanını belirleyiniz; mekânın ve zamanın nasıl anlatıldığını sözlü olarak ifade ediniz.
Simbat’ın sarayıdır. Onun dışındaki yerler çok fazla verilmemiştir. Zaman ise belirli bir zaman değildir. Sadece gün içindeki vakitler geçmektedir.
8. Etkinlik
Okuduğunuz metindeki olayları yaşandığı dönemin gerçekliğiyle ilişkilendiriniz.
Metinde olayların geçtiği mekanlar o döneme uygundur. Kılıçlar, kaleler, sarnıçlar kullanılmıştır.
9. Etkinlik
Okuduğunuz metni İslamiyet öncesi destanlar ve İslami dönemde oluşan eserlerle karşılaştırınız. Bunlardan etkilenip etkilenmediğini örnekler vererek açıklayınız.
Metinde anlatınlar öncesinde de sonrasında da vardı. Tek farklılık bu kahramanlıklar İslamiyet öncesinde Türklük ve kendi milleti adına yapılırken sonraki dönemde din adına yapılmaktadır. Öncesinde anlatılan mekan göçebelikle ilgili orman, mera gibi yerlerken şimdi kaleler,surlar gibi unsurlarla Malatya gibi şehir isimleri verilmiştir.
10. Etkinlik
Okuduğunuz metinden anlatıcının hangi konumda olduğunu tespit ediniz. Eserin hangi bakış açısıyla yazıldığını belirtiniz.
İlahi (Tanrısal – Hakim) Bakış Açısı
12. Etkinlik
Metinde geçen tasvir cümlelerini bulunuz. Bu cümlelerden hareketle tasvirin metindeki işlevini belirtiniz. Sonuçları aşağıdaki boş bırakılan yerlere yazınız.
“Seyyit yüz kişiyi dört yol eyledi, yirmi beş kişi, dört yandan davlumbaz urdular, baskın yaptılar. Frenk askeri, birbirini kırdılar. Seyit, vakit vakit bir taraftan nağra ururdu. Erteye değin, kâfirler birbirleriyle cenk eylediler. Cenk arasında Battal, Simbat’a erişti. Bir vuruş ile yıktı. Üstüne saldırdılar, ortadan Simbat’ı aldılar. Lâkin artık durmadı, kaleye çıktı, kapıyı kapadı. Çerisi sindi, tarumar oldu. On bin erin malın aldılar, bir yere topladılar.”
Metinde yapılan tasvirler okuyucunun anlatılan olayı daha iyi anlaması için yardımcı olan en önemli araçtır.
11. Etkinlik
Aşağıda Battalname’nin özgün yazımıyla bir paragraf verilmiştir. Bu paragraftan ve altı çizili kelimelerden hareketle metnin dil özellikleri hakkında çıkarımlarda bulununuz.
Metinde altı çizili kelimelerde genel olarak ses kurallarına aykırılıklar vardır. Aynı zamanda o dönemin Türkçesine özgü olarak eklerde yuvarlaşmalar görülüyor. Kimsenün, benüm gibi. Metindeki Türkçe kelimeler bugün için değişiklikler göstermesine rağmen, yabancı dillerden Türkçeye giren kelimeler değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Cümleler kısa ve özdür. Uzun cümleler pek kullanılmamış. Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir.
2. Metin
Deli Dumrul
13. Etkinlik
Dede Korkut Hikâyesi’nde anlatılan olayları olay örgüsü bütünlüğü oluşturacak şekilde yazınız.
- Deli Dumrul’un kuru çayın üzerine bir köprü yaptırması
- Deli Dumrul’un köprüden geçenlerden para alması
- Köprünün yamacına bir obanın gelmesi
- Obadan bir delikanlının vefat etmesi
- Deli Dumrul’un Azrail’e kafa tutması
- Azrail’in Deli Dumrul’un karşısına çıkması
- Deli Dumrul’un Azrail kapışması ve yenilmesi
- Deli Dumrul’un Allah’a bağışlanması için yalvarması
- Deli Dumrul’un canı karşı can bulması için annesi ve babasından can istemesi
- Deli Dumrul’a eşinin can vermesi
- Allah’ın Deli Dumrul’un Anne ve babasının
- Deli Dumrul yerine canlarını alması
- Deli Dumrul ve eşinin ömürlerinin uzaması
- Dede Korkut’un gelip dua etmesi
14. Etkinlik
a. Yukarıdaki metinde hangi temanın işlendiğini bulunuz. Eserin yazıldığı dönemle temayı ilişkilendiriniz.
a.
| Metnin teması | Yazıldığı dönemle temanın ilişkilendirilmesi | |
| Kahramanlık | Metnin yazıldığı dönemde İslamiyet’in etkisiyle daha önce var olan Cihangirlik duygusu yerini cihat duygusuna bırakmıştır. Dönemin insanlarında var olan düşünce din adına bir kahramanlık yapmayı gerektirir, küfre karşı savaşmayı gerektirir. | |
b. Temanın evrensel olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları belirtiniz.
b. Tema evrenseldir. Kahramanlık temasını her ulusta her çağda işlendiği bilinmektedir.
15. Etkinlik
Okuduğunuz metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını söyleyiniz. Metinde insana özgü gerçekliklerin olay örgüsü içinde nasıl dile getirildiğini belirtiniz.
Gerçekleşmesi mümkün olmayan insanların tahayyülünde olan şeyleri ifade eder. Metinde insana özgü gerçeklikler ifade edilse bunların abartılarak verildiği için gerçekliği çok yoktur.
16. Etkinlik
Okuduğunuz metnin yapısını oluşturan unsurları aşağıdaki kavram haritasına yerleştiriniz.
Olay çevresinde gelişen edebi metin olduğu için olay örgüsü, yer , zaman ve mekan kavram haritasıdır.
17. Etkinlik
Okuduğunuz metinde geçen kişilerin özelliklerini tespit ediniz ve olay örgüsündeki işlevlerini yazınız.
Deli Dumrul: Güçlü kuvvetli, gözü pek biridir. İnanç noktasında biraz zayıftır. Azrail’e kafa tutabilir. Ama yaptıklarından pişman olup kusurlarını da gören biridir. Deli Dumrul’un üzerinden kahramanlık ve pişmanlık kavramları verilmeye çalışılmıştır.
Azrail: Melek, Deli Dumrul’a Allah’ın gönderdiği kişi, Deli Dumrul’u yenip ona ders vermek için gönderilmiş vazifeli.
Deli Dumrul’un eşi: Vefalı, kocası için canını vermekten çekinmeyen biri.
Deli Dumrul’un annesi –babası: Kendi canlarından oğulları için vazgeçemeyen kişiler.
18. Etkinlik
Okuduğunuz metindeki kişi, zaman ve mekân ilişkisi hakkında bir paragraf yazınız.
Bu üç özellik olay çevresinde gelişen edebi metinlerde birleşerek olay örgüsünü oluştururlar ve bunların bir tanesi değişir ve farklılaşırsa olay örgüsü kendiliğinden değişir. Bunlardan bir tanesi diğeriyle uyum içinde olmazsa olay örgüsü inandırıcılığını kaybeder.
19. Etkinlik
İncelediğiniz metnin mekânını ve zamanını belirleyiniz; mekânın ve zamanın nasıl anlatıldığını sözlü olarak ifade ediniz.
Okuduğumuz metinde mekan tam olarak belli değildir. Köprü, Deli Dumrul ile Azrail’in karşılaştıkları ev mekanlar olarak verilmiş ama bunlar betimlenmemiştir. Zaman olarak da tam bir ifade yoktur. Akşam, sabah, biraz sonra gibi zaman ifadeleri kullanılmıştır.
20. Etkinlik
İncelediğiniz temayı olayın yaşandığı dönemin gerçekliğiyle ilişkilendirerek aşağıya yazınız.
Metindeki anlatılan olaylar dönemin gerçekliğine uygun düşmektedir.
21. Etkinlik
Okuduğunuz metni İslamiyet öncesi destanlar ve İslami döneminde oluşan eserlerle karşılaştırınız. Bunlardan etkilenip etkilenmediğini örnekler vererek açıklayınız.
Metinde anlatınlar öncesinde de sonrasında da vardı. Tek farklılık bu kahramanlıklar İslamiyet öncesinde Türklük ve kendi milleti adına yapılırken sonraki dönemde din adına yapılmaktadır. Öncesinde anlatılan mekan göçebelikle ilgili orman, mera gibi yerlerken şimdi köprü, ev, oba, mera yerleşik hayata dair yerlerdir.
22. Etkinlik
Okuduğunuz metinden anlatıcının hangi konumda olduğunu tespit ediniz. Eserin hangi bakış açısıyla yazıldığını belirtiniz.
İlahi (Tanrısal – Hakim) Bakış Açısı
23. Etkinlik
Aşağıya Dede Korkut Hikâyesi’ nin özgün yazımından bir bölüm alınmıştır. Bu bölümleri göz önünde bulundurarak metnin dil özelliklerini belirtiniz.
Metinde altı çizili kelimelerde genel olarak ses kurallarına aykırılıklar vardır. Aynı zamanda o dönemin Türkçesine özgü olarak eklerde yuvarlaklaşmalar görülüyor. köprüsü, konmışıdı, ol, yahşı, deyü gibi. Metindeki Türkçe kelimeler bugün için değişiklikler göstermesine rağmen, yabancı dillerden Türkçeye giren kelimeler değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Cümleler kısa ve özdür. Uzun cümleler pek kullanılmamış. Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir.
24. Etkinlik
İki gruba ayrılınız. Okuduğunuz metinde insanüstü olayların anlatıldığı bölümleri bulunuz. Bu bölümlerden hareketle insana özgü gerçekliğin metinde nasıl anlatıldığını değerlendiriniz.
| İnsanüstü olayların anlatıldığı bölümler | İnsana özgü gerçekliğin nasıl anlatıldığı |
| İnsanüstü olayların anlatıldığı bölümlerde kahramanlar olağanüstü özellikler göstererek destansı bölümü oluşturuyorlar. | İnsana özgü gerçekliğin anlatıldığı bölümde kahramanlar gerçek hayata uygun gibi davranarak hikâyenin gerçekle de ilişkisi ortaya koymaktadır. Bu da eserin destandan ayrılan yönüdür. |
25. Etkinlik
İncelediğiniz metinde anlatılan olayların, tanıtılan kişilerin benzerlerinin etrafınızda bulunup bulunmadığını tartışınız. Sonuçları sınıfa sununuz.
26. Etkinlik
İncelediğiniz metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
Gerçekleşmesi mümkün olmayan insanların tahayyülünde olan şeyleri ifade eder. Metinde insana özgü gerçeklikler ifade edilse bunların abartılarak verildiği için gerçekliği çok yoktur.
27. Etkinlik
Aşağıda verilen kavramları ve tanımları eşleştiriniz.
| Akçe | Küçük gümüş para. |
| Bahadır | Savaşlarda gücü ve yılmazlığıyla üstünlük gösteren kimse. |
| Azrail | Can alan melek.. |
| Alp | Yiğit |
28. Etkinlik
Okuduğunuz metinden birkaç deyim bulunuz. Bulduğunuz deyimleri birer cümlede kullanınız. Metinde geçen deyimler
Gökte aramak , yerde bulmak: Bu anahtarı gökte ararken yerde buldum.
Gözü korkmak: Matematik sorularını görünce gözüm korktu.
Namerde muhtaç etmek: Böyle bir evlat insanı namerde muhtaç eder.
29. Etkinlik
Okuduğunuz metinden tasvir cümleleri bulunuz. Tasvirin cümledeki işlevini belirtiniz. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
“Deli Dumrul’un görür gözü görmez oldu, tutar elleri tutmaz oldu. Dünya âlem, Deli Dumrul’un gözüne karanlık oldu. Çağırıp Deli Dumrul söyler, görelim hanım, ne söyler:”
Metinde yapılan tasvirler okuyucunun anlatılan olayı daha iyi anlaması için yardımcı olan en önemli araçtır.
30. Etkinlik
Dört gruba ayrılınız. Dede Korkut Hikâyeleri’nin içeriği hakkında düşüncelerinizi belirtiniz.
1) Asıl adı “Kitab-ı Dede Korkut Alâ Lisan-ı Taife-i Oğuzan” şeklindedir.2) 12, 13 ve 14. yy.da Doğu Anadolu’da ve Azerbeycan’da yaşayan müslüman Oğuz boylarının geleneklerini, göreneklerini, iç mücadelelerini, doğa üstü güçlerle, yaratıklarla savaşmalarını ele alır.3) 14. ve 15. yy.da yazıya geçirilmiştir. Bu konudaki yaygın kanaat hikayelerin 14.yy.’da yazıya geçirildiği şeklindedir. Hikayelerin kimin tarafından yazıya geçirildiği bilinmemektedir.4) Toplam on iki hikayeden oluşur.5) Şiir ve düzyazı (nazım-nesir) karışık oluşturulmuştur.6) Hikayelerde az da olsa masal ve destan unsurları görülür.7) Çok temiz, güzel ve zengin bir kullanılmıştır.8) Anlatım açık, yalın ve durudur. Kesinlik ifade eder.9) Hikayelerde en önemli meziyet kahramanlıktır.10) Aileye, çoğalmaya, kadına, çocuğa ve çocuk terbiyesine büyük önem verilir. Kadınların ailenin en önemli unsuru olduğu vurgulanır. Önsözünde dört ayrı tadın tipi çizilir.11) Bütün hikayelerde dini unsurlar (namaz kılma, dua etme, arı sudan abdest alma) görülür.12) Kahramanlar dövüşlerini, Allah ve peygamber sevgisi için yapar.13) Türk milletinin karakteristik özellikleri; doğruluk, adalet, güzellik yüceltilir.14) Misafirperverlik ve cömertlik insanların ortak özelliğidir.15) At, ağaç, su, yeşillik kısaca tabiat çok sevilir.16) Kahramanların en büyük yardımcısı atlardır.17) Kadınlar, eşlerine karşı aşırı saygılı ve itaatkârdır. Eşler de kadınlarına önem verir, iyi davranır.18) Hikâyelerde, birçok öğüt vardır. Bu nedenle bu hikayeler didaktiktir.19) Hikayelerde yaşanan olayların tarihi bilgilerle ilgisi vardır.20) Hikayelerde geçen ve hikayeler adını veren Dede Korkut; yaşlı, herkesin saygı gösterdiği, hakanların bile akıl danıştığı, çocuklara isim koyan, eğlencelerde kopuz çalıp şiirler söyleyen, kırgınlıkları gidermede aracılık eden kişidir.Anlatılan hikayelerin isimleri:1. Dirse Han Oğlu Boğaç Han2. Salur Kazan’ın Evi Yağmalanması3. Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek4. Kazan Bey Oğlu Uruz’un Tutsak Olması5. Duha Koca Oğlu Deli Dumrul6. Kanlı Koca Oğlu Kanturalı7. Kazılık Koca Oğlu Yegenek8. Basat’ın Tepegöz’ü Öldürmesi9. Begin Oğlu Emren10. Uşun Koca Oğlu Segrek11. Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Uruz’un Çıkarması12. İç Oğuz’a Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldüğü
3. Metin
Dânişmendnâme
31. Etkinlik
Dânişmentname’de anlatılan olayları olay örgüsü bütünlüğü oluşturacak şekilde yazınız.
- Melik Danişment’in mektubu okuması ve kavmi İslam’a davet etmesi
- Melik’in Evkas ile mücadeleye tutuşması ve Evkas’ı öldürmesi
- Melik’in savaş meydanında yedi yüz kafiri öldürmesi
- Kafirlerin hileyle kaleye girmesi
- Melik’in Şettat’la karşılaşması
- Melik’in köşede birini görmesi, Artuhi’yi uyarması ve oradaki ahırdaki kamışları yakarak oradaki düşmanları öldürmesi
- Artuhi’nin düşmanın karşınına korkusuzca çıkması
- Artuhi’nin ARgumiye’yi öldürmesi
- Artuhi ile Şuzit’in karşılaşması ve Artuhi’nin yaralanması
- Artuhi’nin Nastor’a götürülmesi
- Melik’in Artuhi’yi kurtarması
- Melik’in Şuzit’i öldürmesi
32. Etkinlik
a. Dânişmentname adlı metinde hangi temanın işlendiğini bulunuz. Eserin yazıldığı dönemle temayı ilişkilendiriniz.
a.
| Metnin teması | Yazıldığı dönemle temanın ilişkilendirilmesi | |
| Kahramanlık | Metnin yazıldığı dönemde İslamiyet’in etkisiyle daha önce var olan Cihangirlik duygusu yerini cihat duygusuna bırakmıştır. Dönemin insanlarında var olan düşünce din adına bir kahramanlık yapmayı gerektirir, küfre karşı savaşmayı gerektirir. | |
b. Temanın evrensel olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları belirtiniz.
b. İşlenen tema her ulus ve her zaman kullanılan evrensel bir temadır.
33. Etkinlik
Okuduğunuz metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını söyleyiniz. Metinde insana özgü gerçekliklerin olay örgüsü içinde nasıl dile getirildiğini belirtiniz.
Metinde anlatılanların gerçek hayatta aynısının yaşanması mümkün değildir. Ama gerçeğe uygun olan kısımların benzerleri yaşanmış olabilir. Halk hikâyeleri içinde hem gerçeğe uygun hem de olağanüstü özellikler barındıran metinlerdir. Metinde insana özgü gerçeklikler hikâyedeki gerçeğe uygun olan kısımları içeriyor.
34. Etkinlik
Okuduğunuz metnin yapısını oluşturan unsurları aşağıdaki kavram haritasına yerleştiriniz.
Olay çevresinde gelişen edebi metin olduğu için olay örgüsü, yer , zaman ve mekan kavram haritasıdır.
35. Etkinlik
Okuduğunuz metinde geçen kişilerin özelliklerini tespit ediniz ve olay örgüsündeki işlevlerini yazınız.
MELİK: Vatanı için her şeyini feda edebilecek cesarette bir kahraman, bir anda yedi yüz kişiyle savaşan, dindar, inançlı birisidir. Metindeki kahramanlık duygusu onun kişiliği üzerinden verilmiştir. Bu nedenle metinde önemli bir işlevi vardır.
ARTUHİ-EFRUMİYE: Melik’in en yakın dostlar. Dostları için her şeylerini veda edebilecek seviyedeler. Dindar bir tiplerdir.
ŞİZAT-ŞETTAT: Metinde kötüyü temsil eden tiplerdir. Müslüman halka zulmeden, acımasız ve yalancı bir tiplerdir. Metindeki işlevleri kötülüğü temsil etmeleridir.
YAŞLI KADIN: Metindeki merhamet duygusu ve anne sevgisini olun üzerinden verilmiştir.
36. Etkinlik
Okuduğunuz metindeki kişi, zaman ve mekân ilişkisi hakkında bir paragraf yazınız.
Bu üç özellik olay çevresinde gelişen edebi metinlerde birleşerek olay örgüsünü oluştururlar ve bunların bir tanesi değişir ve farklılaşırsa olay örgüsü kendiliğinden değişir. Bunlardan bir tanesi diğeriyle uyum içinde olmazsa olay örgüsü inandırıcılığını kaybeder.
37. Etkinlik
İncelediğiniz metnin mekânını ve zamanını belirleyiniz; mekânın ve zamanın nasıl anlatıldığını sözlü olarak ifade ediniz.
Okuduğumuz metinde mekan tam olarak belli değildir. Kale, sur, savaş meydanı gibi genel mekanlar verilmiştir.Zaman olarak da tam bir ifade yoktur. Akşam, sabah, biraz sonra gibi zaman ifadeleri kullanılmıştır.
38. Etkinlik
İncelenen temayı olayın yaşandığı dönemin gerçekliğiyle ilişkilendirerek aşağıya yazınız.
Metindeki anlatılan olaylar dönemin gerçekliğine uygun düşmektedir.
39. Etkinlik
Okuduğunuz metni İslamiyet öncesi destanlar ve İslami dönemde oluşan eserlerle karşılaştırınız. Bunlardan etkilenip etkilenmediğini örnekler vererek açıklayınız.
Metinde anlatınlar öncesinde de sonrasında da vardı. Tek farklılık bu kahramanlıklar İslamiyet öncesinde Türklük ve kendi milleti adına yapılırken sonraki dönemde din adına yapılmaktadır. Öncesinde anlatılan mekan göçebelikle ilgili orman, mera gibi yerlerken şimdi saray, savaş gibi yerleşik hayata dair yerlerdir.
40. Etkinlik
Okuduğunuz metinden anlatıcının hangi konumda olduğunu tespit ediniz. Eserin hangi bakış açısıyla yazıldığını belirtiniz.
İlahi (Tanrısal – Hakim) Bakış Açısı
41. Etkinlik
Aşağıya Dânişmentname’nin özgün yazımından bir bölüm alınmıştır. Bu bölümleri göz önünde bulundurarak metnin dil özelliklerini belirtiniz.
Metindeki kelimelerde genel olarak ses kurallarına aykırılıklar vardır. Aynı zamanda o dönemin Türkçesine özgü olarak eklerde yuvarlaşmalar görülüyor. kayurma, anun, diyüp, çevürdi, deyüp gibi. Metindeki Türkçe kelimeler bugün için değişiklikler göstermesine rağmen, yabancı dillerden Türkçeye giren kelimeler değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Cümleler kısa ve özdür. Uzun cümleler pek kullanılmamış. Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir.
42. Etkinlik
İki gruba ayrılınız. Okuduğunuz metinde insanüstü olayların anlatıldığı bölümleri bulunuz. Bu bölümlerden hareketle insana özgü gerçekliğin metinde nasıl anlatıldığını değerlendiriniz.
| İnsanüstü olayların anlatıldığı bölümler | İnsana özgü gerçekliğin nasıl anlatıldığı |
| İnsanüstü olayların anlatıldığı bölümlerde kahramanlar olağan üstü özellikler göstererek destansı bölümü oluşturuyorlar. | İnsana özgü gerçekliğin anlatıldığı bölümde kahramanlar gerçek hayata uygun gibi davranarak hikâyenin gerçekle de ilişkisi ortaya koymaktadır. Bu da eserin destandan ayrılan yönüdür |
43. Etkinlik
İncelediğiniz metinde anlatılan olayların, tanıtılan kişilerin benzerlerinin etrafınızda bulunup bulunmadığını tartışınız. Sonuçları sınıfa sununuz.
44. Etkinlik
İncelediğiniz metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
Gerçekleşmesi mümkün olmayan insanların tahayyülünde olan şeyleri ifade eder. Metinde insana özgü gerçeklikler ifade edilse bunların abartılarak verildiği için gerçekliği çok yoktur.
45. Etkinlik
Aşağıda verilen kavramları ve tanımları eşleştiriniz.
| Nâgâh | Birdenbire, ansızın, hemen. |
| Medâris | Medreseler. Ders okunan yerler. |
| Kalbgâh | Ordunun sağ ve sol kanatlarının ortası. Merkez bölümü. |
| Perrân | Uçan, uçucu. |
46. Etkinlik
Okuduğunuz metinden birkaç deyim bulunuz. Bulduğunuz deyimleri birer cümlede kullanınız.
Ak karadan seçilmek: Hakim karşısında ak karadan seçilecek.
Hesap sormak: Bir gün gelecek bu yaptıklarının hesabını sorcağım.
47. Etkinlik
Okuduğunuz metinden tasvir cümleleri bulunuz. Tasvirin cümledeki işlevini belirtiniz. Sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.
“Melik Dânişmend ansızın köşede biri olduğunu gördü. Namazı bırakıp o yana baktı ama onu göremedi. Artuhi, Melik’ten çokça övgü aldı, sıçradı ve atına bindi. Melik dahi düşmanlara hamle etti. Savaşırken Artuhi, Þuzit melununa uğradı. Şuzit’in çok hamlelerini Artuhi savdı fakat bir kılıç darbesi Artuhi’yi vurdu ve onu attan düşürdü. Düşmanlar hemen onu bağlayıp Nastor’a götürdüler
Metinde yapılan tasvirler okuyucunun anlatılan olayı daha iyi anlaması için yardımcı olan en önemli araçtır.
48. Etkinlik
Dört gruba ayrılınız. Dânişmendname’nin içeriği hakkında tartışma yapınız. Sonuçları sınıfa sununuz.
1.Anadolu’nun fethini ve bu fethi gerçekleştiren kahramanların anlatıldığı bir destandır.2. 12 yy’da sözlü olarak şekillenmiş 13 yy’da yazıya geçirilmiştir.3. Anadolu coğrafyası destanda gerçek isimleriyle yer alır.4. Destanda adı geçen kahramanlar gerçek Türk beyleridir.5. Bu destan uzun bir süre bir tarih kitabı olarak nitelendirilmiştir.6. Eser ilk defa Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus’un emriyle İbn-i Ala tarafından derlendi.7. Eser ikinci olarak Osmanlı Hükümdarı Sultan İkinci Murad’ın emriyle Tokat Dizdarı Arif Ali tarafından Türkçe olarak aralarında manzum parçaların da bulunduğu bir nesir diliyle 17 bölüm halinde yazdı.8.Battalname’nin bir devamı olarak kabul edilir.9. Halk şairleri tarafından da “Mefailün mefailün faulün” vezniyle manzum olarak yazılmıştır.10. Tarihçiler için kaynak eserlerden sayılmıştır.
4. Metin
Süheyl ü Nev-bahâr’dan
49. Etkinlik
Süheyl ü Nev-bahâr mesnevisinde anlatılan olayları olay örgüsü bütünlüğü oluşturacak şekilde aşağıya yazınız.
- Yemen Padişahı Bahr’ın çocuğunun olması
- Süleyl’in hazine odasında Nev-bahar’ın resmini görüp aşık olması
- Nev-bahar’ın rüyasında Süheyl’i görüp aşık olması
- Süheyl’in Çin’e gelmesi
- Süheyl’in Nev-bahar’ın sarayının yanına bir saray yaptırması
- Birbirleriyle tanışıp görüşmeleri
50. Etkinlik
a. Okuduğunuz metinde hangi temanın işlendiğini bulunuz. Eserin yazıldığı dönemle temayı ilişkilendiriniz.
a. Aşk teması işlemiştir. Yazıldığı dönemde genelde sıkıntıların olduğu dönemdir. Pek ilişkisi yoktur.
b. Temanın evrensel olup olamayacağını tartışınız. Sonuçları belirtiniz.
b. Aşk teması her dönem ve zamanda kullanılan evrensel bir temadır.
Metnin
51. Etkinlik
İki gruba ayrılınız. İncelenen metinde işlenen olayların gerçek hayatta yaşanmasının mümkün olup olamayacağını tartışınız. Metinde insana özgü gerçeklikler olay örgüsü içinde nasıl dile getirilmiştir? Belirtiniz.
Metinde anlatılanların gerçek hayatta aynısının yaşanması mümkün değildir. Ama gerçeğe uygun olan kısımların benzerleri yaşanmış olabilir. Halk hikâyeleri içinde hem gerçeğe uygun hem de olağanüstü özellikler barındıran metinlerdir. Metinde insana özgü gerçeklikler hikâyedeki gerçeğe uygun olan kısımları içeriyor.
52. Etkinlik
İncelenen metnin mekânını ve zamanını belirleyiniz; mekânın ve zamanın nasıl anlatıldığını sözlü olarak ifade ediniz.
Okuduğumuz metinde mekan tam olarak belli değildir. Saray, hazine odası, Çin sarayı, Kale mekanlar olarak verilmiş ama bunlar betimlenmemiştir. Zaman olarak da tam bir ifade yoktur. Akşam, sabah, biraz sonra gibi zaman ifadeleri kullanılmıştır.
53. Etkinlik
Okuduğunuz metni İslamiyet öncesi destanlar ve İslami dönemde oluşan eserlerle karşılaştırınız. Bunlardan etkilenip etkilenmediğini örnekler vererek açıklayınız.
Okuduğumuz metin aşk temalı olup İslamiyet öncesi metinlerde de tabiat ve kahramanlık konuları işlenirdi. Sonrasında ise kahramanlık metinleri din adına anlatılan metinlerde görülür. Burada anlatılan metin temasında Arap ve Fars kültürünün etkisi görülmektedir.
54. Etkinlik
İncelediğiniz metnin yapısını oluşturan unsurları aşağıdaki kavram haritasına yerleştiriniz.
Olay çevresinde gelişen edebi metin olduğu için olay örgüsü, yer , zaman ve mekan kavram haritasıdır.
55. Etkinlik
Okuduğunuz metinde geçen kişilerin özelliklerini tespit ediniz ve olay örgüsündeki işlevlerini yazınız.
Süheyl: Duygusal, sevdiği için her şeyini feda edebilecek bir tiptir. Aşk onun üzerinde idealize edilmiştir.
Nev-bahar: Duygusal, sevdiği için her şeyini feda edebilecek bir tiptir.
56. Etkinlik
İncelediğiniz metindeki kişi, zaman ve mekân ilişkisi hakkında bir paragraf yazınız.
Bu üç özellik olay çevresinde gelişen edebi metinlerde birleşerek olay örgüsünü oluştururlar ve bunların bir tanesi değişir ve farklılaşırsa olay örgüsü kendiliğinden değişir. Bunlardan bir tanesi diğeriyle uyum içinde olmazsa olay örgüsü inandırıcılığını kaybeder.
57. Etkinlik
Metindeki işlenen temayı, olayın yaşandığı dönemin gerçekliğiyle ilişkilendirerek aşağıya yazınız.
Eserin yazıldığı dönem düşünülürse Anadolu’da bunalımı, karışıklıkların olduğu bir dönemdir. Aşk temalı konular genelde toplumların huzur içinde olduğu dönemlerde yazılır. Bu da yazıldığı dönemle uyuşmuyor. Bunda da o dönemde Arapça ve Farsçadan yapılan çeviri eserlerin varlığı etkili olmuştur.
58. Etkinlik
Okunan metinden anlatıcının hangi konumda olduğunu tespit ediniz. Eserin hangi bakış açısıyla yazıldığını belirtiniz.
İlahi (Tanrısal – Hakim) Bakış Açısı
59. Etkinlik
Metinde geçen tasvir cümlelerini bulunuz. Bu cümlelerden hareketle tasvirin metindeki işlevini belirtiniz. Sonuçları aşağıdaki boş bırakılan yerlere yazınız.
Kamu halk ilk uyhuya oldı tuş
Denizde balık yatdı yuvada kuş
Melik-zâde aldı eline kemend
Sanasın uyumamağa içdidi and
Kemendini atdı vü tutdı ucın
Düşürdü dam üstine ağdı gücin
Biribirini kuçdılar öpdiler
Sanasın yanar oda su serpdiler
Süheyl’ün elini tutup Nevbahâr
İletdi odasına andan sorar:
“Ki bensüz günün dün nite geçdidi
Hele cân tenümden benüm uçdıdı
Süheyl eydür ana ki “Hoş kanuma
Susadun, kasdun eyledün cânuma
Metinde yapılan tasvirler okuyucunun anlatılan olayı daha iyi anlaması için yardımcı olan en önemli araçtır.Olay çevresinde gelişen metinler için olmazsa olmazlardandır betimleme.
60. Etkinlik
Aşağıda verilen beyitler ve altı çizili ifadelerden hareketle metnin dil özellikleri hakkında çıkarımlarda bulununuz.
Metinde altı çizili kelimelerde genel olarak ses kurallarına aykırılıklar vardır. Aynı zamanda o dönemin Türkçesine özgü olarak eklerde yuvarlaklaşmalar ve daralmalar görülüyor. kuçdılar, öpdiler, nite, bensüz, ahmışdı gibi. Metindeki Türkçe kelimeler bugün için değişiklikler göstermesine rağmen, yabancı dillerden Türkçeye giren kelimeler değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Cümleler kısa ve özdür. Uzun cümleler pek kullanılmamış. Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir.
61. Etkinlik
a. İki gruba ayrılınız. Metinden hareketle yazarın fikrî ve edebî yönüyle ilgili çıkarımlarda bulununuz. Sonuçları aşağıya yazınız.
Eser aşk ve mâcera hikâyeciliği içinde yer alır. İlk bin beytini yeğeni İzzeddîn Ahmed, geriye kalan 4661 beyti de Hoca Mesud yazdığı anlşılmaktadır. Eser, Şehname vezni ” olarak bilinen faulün / fa’ûiün / fa’ülün / fa’ûl kalıbıyla yazılmış olan eser 5669 beyittir. Eserde, daha sonraki mesnevîlerde sık sık görüleceği üzere Süheyl ile Nevbahâr ın ağzından söylenilen gazeller vardır. Bu gazellerin vezni asıl eserin vezniyle aynı değildir. Konusu Fars edebiyatından alınan eserin aslına rastlanamamıştır. Eser Yemen hükümdarının oğlu Süheyl ile Çin hükümdarının kızı Nevbahar arasında geçen derin aşkın hikâyesidir. Bu itibarla romantiktir.
Bazen didaktik unsurlara yer verilen eserde, gerçeğe uymayan masal unsurları da bulunmaktadır.( Selami Ece, Mensur Süheyl ü Nevbahar İnceleme Metin Sözlük, Aktif Yayınevi; İst, 2003) Fakat bunlar pek fazla olarak eserde yer işgal etmez ve göze batmazlar. Eserin işlenişi bu kabil masal unsurlarını örtmeyi başarmıştır. Asıl mühim mesele Süheyl ü Nevbahâr ın saraylara yer vermesi ve idare sistemini ve tebaayı ele alması, devrine göre bir nevî siyâset tarzını da ortaya koymaktadır. Eser, dili bakımından mühimdir. Kelime hazinesi de zengindir.
b. Eserle yazar arasındaki ilişkiyi tartışınız. Sonuçları aşağıya yazınız.
b. Eserle yazar arasında bir ilişki yoktur. Fars edebiyatındaki özelliklerden etkilenip yazmıştır.
62. Etkinlik
ANLAMA VE YORUMLAMA
Okuduğunuz metinleri tablodaki özelliklere göre karşılaştırınız. Sonuçları belirtiniz.
| Battalname | Dede Korkut | Danişmentname | Süheyl ü Nev-bahar | |
| Duyguların dile getirilişi | Nesir-Nazım karışığı | Nesir-Nazım karışığı | Nesir-Nazım karışığı | Sadece nazım |
| Anlatım biçimi | Betimleme-öyküleme | Betimleme-öyküleme | Betimleme-öyküleme | Betimleme-öyküleme |
| Kahramanların özellikleri | Olağanüstü özelliklere sahip destansı bir kahraman olup dindar bir kişiliğe sahip | Olağanüstü özelliklere sahip destansı bir kahraman olup dindar bir kişiliğe sahip | Olağanüstü özelliklere sahip destansı bir kahraman olup dindar bir kişiliğe sahip | Duygusal ve sevdikleri için her şeyi göze alabilen tipler |
63. Etkinlik
İslamiyet öncesi oluşan Oğuz Kağan Destanı ile İslami Dönemde oluşan Battalname’yi, Dede Korkut Hikâyesini, Dânişmentnâme’yi ve Süheyl ü Nev-bahâr mesnevisini aşağıdaki ölçütlere göre karşılaştırınız. Sonuçları belirtiniz.
64. Etkinlik
İncelediğiniz metinlerde İslam öncesi Türk kültürünün ve İslam uygarlığının izlerini taşıyan kavramları aşağıya yazınız.
İslamiyet öncesi: Göktanrı, Uluğtürk, Şaman…
İslamiyet sonrası: Hak, adalek, Allah, peygamber, melek, resul…
65. Etkinlik
Okuduğunuz metinleri o dönemin kültür, inanış ve yaşayışını düşünerek değerlendiriniz. Değerlendirmelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Yazılan metinlerin yazarlarıyla yazıldıkları dönem arasında az da olsa bir ilişki vardır. Yoksa hiçbir şeyden etkilenmeyen yazar hissetmediği bilmediği şeyleri eserlerine konu edinmez.
66. Etkinlik
Anlatmaya bağlı metinleri gruplandırınız. Bunu tahtada şema hâlinde gösteriniz.
Anlatmaya bağlı edebi metinleri iki gruba ayırabiliriz.
a) Mensur olanlar
b) Manzum olanlar
67. Etkinlik
Olay çevresinde oluşan edebî metinlerden beğendiğinizi sınıfta canlandırınız.
DEĞERLENDIRME
a. Aşağıdaki boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz.
Süheyl ü Nev-bahâr mesnevisi 14. yüzyılda HOCA MESUD tarafından kaleme alınmıştır.
Battalname eski edebiyatımızda DESTAN türünün yerine geçen uzun kahramanlık hikâyeleridir.
Dede Korkut Hikâyeleri’nin ilk anlatıcısı büyük Türk bilgesi DEDE KORKUTTUR.
b. Battalname, Dede Korkut Hikâyeleri, Dânişmendname ve Süheyl ü Nev-bahâr’ın Türk dili ve edebiyatı açısından önemini belirten kısa bir paragraf yazınız.
Bu eserler destan döneminden halk hikâyeciliğine geçişin ilk ürünleri oldukları için önemlidir. Aynı zamanda eseler yazıldıkları dönemin Türkçesi hakkında bilgi verdikleri için de Türk edebiyatı açısından önemlidir.
c. Battalname ile ilgili verilen bilgilerin başına doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.
( D ) Dilde Oğuz Türkçesinin özellikleri görülür.
( D ) Bu dönem eserlerinin teması genellikle fetih ve gazadır.
( D ) Evrensel bir tema işlenmiştir.
( Y ) Metinde diğer dillerin etkisi görülmez.
( Y ) Battal Gazi bir Osmanlı beyidir.
( Y ) Sözlü geleneğin özellikleri görülmez.
( D ) Olağanüstü olaylara yer verilmiştir.
( Y ) Hikâyelerin asıl adı Kitab-ı Dede Korkut Alâ Lisan-ı Tâife-i Oğuzân’dır.
( Y ) Öyküler Karahanlı Türkçesi ile yazılmıştır.
( Y ) Hikâyelerde Oğuzların komşularıyla olan ilişkileri anlatılır.
c. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Aşağıdakilerden hangisi aşk konulu bir mesnevi değildir?
A) Ferhat ile Şirin
B) Vamık ile Azra
C) Aşık ile Garip
D) Cemşid ile Hurşit
E) İskendername
CEVAP: E
2. I. Eski Türkçenin özelliklerini gösterir.
II. Hoca Mesud tarafından yazılmıştır.
III. Nev-bahâr İran şahının kızıdır.
Süheyl ü Nev-bahâr mesnevisi ile ilgili verilen bilgilerden hangisi veya hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) II ve III
E) I ve III
CEVAP: E
3. I. Battalname
II. Dânişmendnâme
III.Fütüvvetname
Yukarıdakilerden hangisinde kahramanlık söz konusu değildir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I-II
E) II-III
CEVAP: C
4. Battalname ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Destani özellikler vardır.
B) İslamiyet’in etkisi görülür.
C) Hikâye kahramanları olağanüstü özelliklere sahiptir.
D) Anonimdir.
E) Tamamen mensur olarak yazılmıştır.
CEVAP:E
5.Battal Gazi Destanı’nda işlenen tema İslam öncesi sözlü ürünlerin hangisinde de ele alınmıştır?
A) Koşma
B) Sav
C) Sagu
D) Koşuk
E) Mersiye
CEVAP: D
6. Dede Korkut Hikâyeleri’yle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Türk toplumunun gelenek ve görenekleri anlatılır.
B) Hikâyelerde aile kavramına büyük önem verildiği görülür.
C) Kimi hikâye kahramanları halk dilindeki deyimlerde yaşar.
D) Hikâyeler Türk dili açısından büyük öneme sahiptir.
E) Hikâyeler XX. yüzyılda yazıya geçirilmiştir.
CEVAP: E
7. XV. yüzyılda yazıya geçirildiği bilinen hikâyelerde Türk toplumunun hayat tarzı ve idare ediliş biçimiyle ilgili bilgilere rastlamak mümkündür. Bu eserlerde gelişmiş ve yer yer şiirselleşmiş bir dil vardır. XV. yüzyıl Türkçesinin bütün özelliklerini yansıtan bu eserler nazım-nesir karışık yazılmıştır.
Yukarıda tanıtılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutadgu Bilig
B) Divanü Lügati’t Türk
C) Köktürk Yazıtları
D) Dede Korkut Hikâyeleri
E) Divan-ı Hikmet
CEVAP: D
8. Dede Korkut Hikâyeleri’yle ilgili verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?
I. Türklerin yönetim biçimiyle ilgili bilgiler bulunur.
II. On iki hikâyeden oluşur.
III. Eserlerde İslamiyet’in etkisi görülmez.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I-III
D) II-III
E) I-II
CEVAP: E
Zambak Yayınları 10. Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları sayfa 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100 ve diğer Çalışma Kitabı sayfalarına buradan göz atabilirsiniz.
10. Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları ders Kitabı Cevap Anahtarı Zambak Yayınları, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyat Ders Kitabı Cevapları, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Zambak Yayınları Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Dersi Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı, 10. Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı bul, 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, Zambak Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı çöz, 10.Sınıf Zambak Yayınları Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevap Anahtarı ödev
Ziyaretçi sayısı gün geçtikçe artan Sınıf Evrakları Com; kullanıcıların bilgisayar, tablet, veya telefon üzerinden ders ve ödevlerle ilgili yaşadıkları sorunlara kolayca çözüm bulmalarına yardımcı olmayı amaç etmiş ve bu sorunları en açıklayıcı ve anlaşılır bir dille takipçilerine sunan bir sitedir. Kullanıcılar sitemizdeki yararlı bilgilerden yararlandıkça tekrardan sitemizi ziyaret etmektedirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder