Eşeyli Üremenin Özellikleri

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Eşeyli Üremenin Özellikleri

Eşeyli üreme nedir, özellikleri nelerdir? Eşeyli üreme hangi canlılar arasında gerçekleşir, hakkında bilgi.

Eşeyli Üremenin Özellikleri

Üreme hücrelerinin birleşmesiyle oluşan “zigot”dan yeni bireyler oluşmasına eşeyli üreme denir.

Eşeyli Üremenin Özellikleri

Üreme hücrelerine, eşey hücresi veya gamet de denir. Üreme hücreleri iki çeşittir: dişi üreme hücresi ve erkek üreme hücresi- Dişi üreme hücrelerine; yumurta, ovum, oosfer gibi adlar verilir. Dişi üreme hücreleri, dişi canlılarda oluşturulur.

Erkeklerde oluşan üreme hücrelerine sperm denir.

Yüksek yapılı canlılarda üreme hücreleri, ayrı ayrı canlılarda oluşurken; bazı süngerler, hidralar, solucanlar ve salyangozlarda sperm ve yumurta aynı canlıda oluşur. Bu türlü çift eşeyli canlılara “erselik ” (hermafrodlt) denir. Bu canlılarda, üreme hücrelerinin oluştuğu eşey bezleri (testis ve yumurtalık) yoktur. Gametler vücut hücrelerinden özel biçimde oluşurlar.

Bitkilerin çoğu da erseliktir.

Üreme hücrelerinden yumurta hareketsizdir. Bol sitoplazmalı olduğundan ve de besin depo ettiğinden spermlere göre genellikle oldukça büyüktür. Spermler kamçılı hücrelerdir. Bu yüzden yüzerek hareket ederler. Az sitoplazmalıdırlar. Yok denilebilecek kadar az besin taşırlar. Yumurta hücresine göre genellikle oldukça küçüktürler.

Üreme hücrelerindeki kromozom sayısı, vücut hücrelerindeki kromozom sayısından farklıdır. Vücut hücrelerinde kromozomlar çift çift bulunur. Kromozom çiftleri birbirlerinin benzeridirler. Birbirine benzeyen kromozom çiftlerine “homolog kromozom” (eş kromozom) denir. Homolog kromozom çiftlerini taşıyan hücrelere, “diploid hücre” (2n kromozomlu hücre) denir. Canlıların vücudu, diploid hücrelerden oluşmuştur.

Üreme hücrelerinde ise o canlının vücut hücrelerindeki homolog kromozom çiftlerinden birer tanesi bulunur. Bu yüzden üreme hücrelerinde, vücut hücrelerindekinin yarısı kadar kromozom bulunur.üreme hücrelerine vücut hücrelerindekinin yarısı kadar kromozom taşıdığından “monoploid hücre” (haploid hücre = n kromozomlu hücre) denir. Örneğin, insanın diploid olan vücut hücrelerinde 23 homolog kromozom çifti bulunurken (46 tane), üreme hücrelerinde her çiftten bir tane, yani 23 tek kromozom bulunur. Aynı şekilde 44 kromozomu bulunan tavşanların vücut hücrelerinde 22 çift, üreme hücrelerinde 22 tek kromozom vardır.

Üreme hücrelerinin kromozomları, ana ve babanın kromozomlarıdır. Bu yüzden, üreme hücrelerinin birleşmesinden oluşan yeni canlılar ana ve babalarının karakterlerini

(özelliklerini) taşırlar. Ayrıca; değişik üreme hücreleri bir anaya geldiğinden, her defasında değişik yapıda kromozomu olan canlılar oluşur. Bu da değişik kalıtsal varyasyonlu bireylerin oluşmasına neden olur. Yavrularda görülen değişik kalıtsal varyasyonlar, o türün bireylerinden bazılarına doğal seleksiyonlarda başarılı olup adaptasyon yapma şansını verir. İşte bu yüzden “eşeyli üreme, eşeysiz üremeye göre evrimde başarılı olmayı sağlayan üreme biçimidir”, diyebiliriz.

Eşeyli üremeyi kavrayabilmek için, eşey hücrelerinin (gametlerin) oluştuğu mayoz bölünmeyi bilmek gerekir.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ