DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ!
Cıvanın Doğada Bulunuşu ve Çıkarılması
Cıva doğada nasıl bulunur? Cıva madeni nereden ve nasıl çıkarılır, nasıl işlenir? Cıva hakkında bilgi.
Cıvanın Doğada Bulunuşu ve Çıkarılması
Cıva, çoğu kez kırmızımsı zincifre minerali veya gri-siyah renkli ve zincifreye benzeyen metacinbar biçiminde bulunur; cıvaya doğal biçimde ancak çok az yerde rastlanır. Cıva ve kükürtün bileşimi olan zincifrenin iki türünde de çok ender durumlarda gözle görülebilir kristaller bulunabilir. Maden cevherindeki cıva oranı % 5-10 arasında değişir.
Cıvanın Doğada Bulunuşu ve Çıkarılması |
Zincifre, maden cevherinde damarlar halinde ortaya çıkar ve hemen her kez volkanik kayalar ve sıcak su kaynaklarıyla birlikte bulunur. Her yıl, binlerce ton cıva, volkanik patlamalar ve cıva içeren kayaların aşınması sonucunda, doğal bir biçimde dünya üzerine aşağı yukarı eşit olarak dağılır. Bu cıvanın büyük bir bölümü okyanuslara akar gider, bu nedenle de henüz kirlenmenin başlamadığı bölgelerde bile, 1 m3 deniz suyunda yaklaşık olarak 0.1 mg cıva vardır. Yüzyıllar boyunca ticari bakımdan işletilebilecek oranda cıva bulunan en önemli yer, İspanya’da Cordoba’nın 10 km kuzeyindeki Almadén kasabası olmuştur. Bu cıva madenlerinde İÖ 4. yy’dan bu yana çalışılmaktadır. Madendeki cıvalı kayalar, cıva bakımından öylesine zengindir ki, 1755 yılındaki bir yangın maden ocağını bütünüyle yok ettiğinde, maden ocağının alt bölümlerini sıvı cıva doldurmuştu.
Çıkarılması
Cıva madeni, başlıca yeraltı madenlerinden çıkarılır. Çoğunlukla madencilikte yarma ve dolgu biçiminde kazılar yapılmakta ve adım adım yapılan kazıda daha yukarı yüzeylere çıkmadan önce, açılmış bölgeler molozla doldurulmaktadır. Cıva buharları zehirli olduğundan bir cıva madeninde çalışmak sağlığa çok zararlıdır. Bu nedenle cıva üretiminde bulunan ülkelerin çoğunda, madencilerin sağlığını olabildiğince koruyabilmek amacıyla özel önlemler alınmaktadır. Örneğin, çalışma saatleri çoğu kez normalin çok altındadır. İspanya, Rusya, Cezayir, ABD ve Çin dünyanın önde gelen cıva üreticileridir.
Cıvanın çıkartılması oldukça basittir. Maden cevherinin oksijen, demir ya da yanmış kireçle yaklaşık 500°C’ye kadar ısıtılması sonunda cıva buharları açığa çıkar. Bu gazlar soğutulur ve cıva çökeltilir; daha sonra sıvı nitrikasitle yıkanır ve damıtılarak arıtılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder