Başlık Parası Geleneği Hakkında Bilgi

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Başlık Parası Geleneği Hakkında Bilgi 

Başlık parası nedir, neden verilir? Başlık parasının geçmişle bağlantısı, diğer toplumlarda ve Türk toplumundaki yeri hakkında bilgi.

Başlık Parası Geleneği

Başlık parası, evliliğin onaylanması için, güvey ya da akrabaları tarafından kadının akrabalarına yapılan ödemedir. Dünyanın her yanında görülen bu uygulama, evliliği yasallaştırma yolu olarak en çok Afrika’da geçerlidir. Çoğu Afrika toplumunda başlığın belirli bir bölümü ödenmeden, erkeğin karısı üzerinde cinsel ve ekonomik bakımlardan kocalık hakkı doğmaz. Buna bağlı olarak, evliliğin sona ermesi, yani boşanmanın gerçekleşmesi için de başlığın geri verilmesi gerekir.

Başlık Parası Geleneği Hakkında Bilgi 

Başlık verme, çoğu durumda ekonomik olduğu kadar toplumsal ve simgesel bir ilişki biçimidir. Eğer zaten akraba değillerse, birbirlerinden kız alıp veren iki ailenin karşılıklı ilişkilerinin bir parçası olarak aralarındaki dostluğu pekiştirir. Hem geline iyi davranılacağı konusunda bir güvence, hem de bir anlamda, onun yokluğuna karşı ailesine ödenen bir tazminattır. Ödeme mal ya da ender olarak hizmet biçiminde olabileceği gibi, bir seferde ya da uzun bir zaman boyunca düzenli aralıklarla da yapılabilir. Verilen mallar belirli miktarda hayvandan silaha, kumaş, içki, yiyecek, para ve hatta kadına kadar çeşitlilik gösterir.

Türkiye’de başlık verilmesi zamana ve toplumların özelliklerine göre bazı değişikliklerle uygulanmaktadır. Bazı yörelerde ağırlık diye de adlandırılır ve yalnız para ve ziynet eşyası olarak ödenir. Bunun dışında hayvan ve toprak verildiği de olur. Başlık Türkiye’de çoğunlukla köy ve kasaba topluluklarında uygulanan yaygın bir gelenektir.

Başlık genellikle söz kesilirken verilir. Nişanda, nişanla nikâh arasında verildiği de olur. Ama ne olursa olsun, nikâhtan önce yerine getirilmesi gerekir. Eski Türklerde başlık dört parçadan oluşurdu:

1) Kara-mal, kız babasına verilir, baba bunu kızı için harcardı;

2) yelü, nişanlı erkeğin nişanlısını görmeye gittiğinde yüzgörümlüğü olarak verdiği bir armağandı;

3) tüy-mal, düğün giderlerinin karşılanması için verilen bedeldi;

4) süt hakkı, nişanlı erkeğin kız anasına verdiği armağandı.

Başlık günümüzde genellikle para ve ziynet olarak ödenmekte, seyrek de olsa hayvan ya da tarla verilerek gerçekleştirildiği de görülmektedir. Başlık parası, kız tarafının “evet” cevabından sonra yapılan bir toplantıda görüşülüp belirlenir. Başlık miktarı taraflara toplumda bir tür saygınlık sağlar. Başlık alınmadığında, kızın çirkin ve kusurlu olduğu ya da bakire olmadığı düşünülür. Ödenen başlık parası genellikle çeyiz olarak geri dönmekteyse de, bazı yörelerde de babanın kazanç kaynağı durumundadır. Başlık parasının, herhangi bir karşı öneriye olanak tanımadan yüksek tutulması, evlenecek erkeğin bunu kazanmak için gurbete çıkmasına ya da kızı kaçırmasına yol açmakta, bu da birtakım önemli toplumsal sorunlar doğurmaktadır.

Bu gelenek Türkiye’de, toplumsal gelişmeyle birlikte yavaş yavaş ortadan kalkmıştır. Hatta bazı köylerde, köy kökenli aydınların ve köy ileri gelenlerinin öncülüğü ile başlık parasının kaldırılması yolunda kararlar alındığı ve bu kararların belli yaptırımlara bağlanarak uygulandığı da gözlenmektedir.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ