RUS RESİM SANATINDA V.G. PEROV VE KÜÇÜK İNSAN İMGESİ

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

RUS RESİM SANATINDA V.G. PEROV VE KÜÇÜK İNSAN İMGESİ

19. yüzyılın ikinci yarısında Rus sanatının öncü gerçekçi ressamlarından olan Vasiliy Grigoreviç Perov; dönemin resim sanatına hem estetik hem de sosyal açıdan kattığı değerlerle yeni sanat ilkelerinin oluşmasını sağlamış, sanatın halka hizmet etmesi ilkesi doğrultusunda çağdaşlarını yönlendirmiştir. Yapıtlarının konusunu yaşamdan alan sanatçı, Rus halkının çektiği sıkıntıları resimlerine gerçekçi bir şekilde yansıtmıştır. Rusya’da köylülerin yoksul yaşantısını gözler önüne seren ilk ressam olan Perov, köylülerin yanı sıra kadınların ve çocukların kaderi, şehir yaşamının zorluklarını da yapıtlarında işlemiştir. Makalede; Perov’un küçük insan imgesini işlediği yapıtları incelenerek, söz konusu imgenin ressamın sanatındaki yeri ve önemi açıklanmaya çalışılacaktır

Vasiliy Grigoreviç Perov (1834-1882); eleştirel gerçekçiliğin ilkeleri doğrultusunda, sanatı aracılığıyla Rus halkının yaşam koşullarının iyileşmesi uğruna mücadele veren, yapıtlarında toplumda var olan düzensizlikleri gözler önüne seren dönemin önemli Rus ressamlarından biridir. Perov; sadece bir kesiminin değil, tüm Rusya’nın sanata gereksinim duyduğuna ve sanat yapıtlarının toplumsal ve ekonomik adaletsizliklere karşı mücadelede bir araç olduğuna inanan sanatçıların bir araya geldiği, dönemin en önemli ilerici sanat topluluğu Gezgin Ressamlar Birliği’nin kurucu üyelerindendir. Moskova Resim ve Sanat Okulu Resim Bölümünde N.A. Kasatkin, A.K. Korovin, A.A. İvanov, A.E. Arhipov, M.V. Nesterov, S.İ. Smirnov, A.P. Ryabuşkin, V.N. Bakşeev gibi önemli ressamları yetiştiren sanatçının sosyal bir inceleme niteliği taşıyan estetik değere sahip yapıtları ve yenilikçi sanat ilkeleri dönemin resim sanatına yön vermiştir. Perov; sanatçıların, Rus halk yaşamının tüm gerçekliğiyle gözler önüne serilmesi, sosyal adaletsizliklerin açığa vurulması gibi ilkeleri benimsediği, sanat ve yaşam arasındaki ilişkinin farklı bir boyut kazandığı 1860’lı yıllarda, sıradan insanı yalın ve gerçekçi bir biçimde işleyerek, dönemin günlük yaşam konulu resimlerinin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Perov’un gerçekleri ön planda tutarak, Rusya’da köylülerin yoksul yaşantısını gözler önüne seren Rus ressamlardan ilki olması, sanatçının gerçekçi resim sanatına getirdiği önemli yeniliklerden biridir. Küçük insan imgesini işlediği yapıtlarda Rus köylülerinin yanı sıra, kadınların ve çocukların acılarına da romantizmin olağanüstü ve güçlü figürlerine tamamen karşıt olan boynu bükük, ezilen küçük insanların dünyası, aşağı ve orta sınıfın yaşamı yapıtlara konu olmaya başlamıştır (Olcay 2003:126). Küçük insan, yoksulluk ve güvensizlik içerisinde hayata karşı umutsuzluk besleyen, sosyal adaletsizliğin kurbanı olan edebi bir karakterdir. Küçük insanların zorlu yaşam koşulları iç dünyalarını etkilemekte fakat alçakgönüllü ve uysal karakterleri değişim göstermemektedir. Küçük insanların yaşamları, küçük mutlulukları ve büyük sorunları dış dünya tarafından önemsiz ve değersiz olarak görülmekte; bu yüzden, küçük insanlar acımasız dünya ile sürekli savaş halindedir. Fransız düşünür J.J. Rousseau ve çağdaşlarının eşitlik ile ilgili düşüncelerinin Rusya’da benimsenmesiyle ve sentimentalizm akımı etkisi altındaki Rus edebi yapıtlarında köylülerin duygularına yer verilmeye başlanmasıyla söz konusu imgenin ortaya çıkmasını sağlayan koşullar hazırlanmıştır. Küçük insan imgesinin ortaya çıkış sürecinde toplumsal olaylar da önemli bir yer tutmaktadır. Rusya’da 1820-1830’lu yıllarda baskıcı rejim, toprak köleliği, Aralık isyanı, sansür gibi olumsuz olayların şiddetlenmesi sonucunda insancılık, şefkat ve acıma duygusu ortaya çıkmış, aşağılanan insanların sorunlarına dikkat çekmek için uğraş verilmiştir.

Gerçekçi Rus edebiyatında Puşkin’in Belkin’in Hikayeleri adlı yapıtında Menzil Bekçisi adlı öykünün kahramanı Samson Vırin ile küçük insan ortaya çıkmış; Gogol’ün Palto adlı öyküsünde Akakiy Akakiyeviç karakteriyle küçük insanın sıradan yaşamı, duyguları, acıları ve iç dünyası belirgin hale gelmiştir. Dostoyevski’nin İnsancıklar adlı öyküsünde küçük insanın psikolojik özelliklerinin görüldüğü Makar Alekseyeviç Devuşkin karakteriyle gelişimini sürdürmüştür. Söz konusu imge Çehov’un öykülerinde ise doruk noktasına ulaşmıştır. Rus resim sanatında küçük insan imgesini ilk olarak P.A. Fedotov (1815- 1852) işlemiştir. Ressam yapıtlarında tarihten insanlar yerine sıradan insanlara yer vererek, gerçekçi Rus resim sanatının temellerini atmıştır. Ressam 1848 yılında Dinç Delikanlı (Svejiy kavaler) adlı çalışmasında bu imgeyi betimleyerek çağdaşlarının sanatına önemli bir etki bırakmıştır. Fetodov’un etkisi Perov’un ilk çalışmalarında oldukça belirgindir ve ressamın Fedotov’un sanat geleneğini geliştirdiği açıkça görülmektedir. Perov, köylüler ile ilgili daha önce Fedotov da dahil olmak üzere dönemin hiçbir ressamının ele almadığı yeni ve güncel sorunları sanatına ekleyerek, yer vermiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısında Rus resim sanatında önemli bir yer kaplayan küçük insan imgesi, 1820’li yıllardan itibaren Rus edebiyatında geniş yer tutmaktadır. 19. yüzyılın gerçekçi Rus yazarları yaşama ve topluma yönelerek, gerçekleri betimlemeye koyulmuşlardır. Böylece çalışmalarında Rus köylülerinin sefaletini, acılarını ve kanundan mahrum oluşlarını göstermeye çalışmıştır (Arhangelskaya TY). Perov’un resim sanatındaki gelişiminde, eğitim aldığı Moskova Resim ve Heykel Okulu’nun yanı sıra dönemin Rusyası’nda gerçekleşen toplumsal olayların da etkisi olmuştur. 1861 yılında toprak köleliğinin kaldırılması, Rus halkının tümünü etkilemiş olmakla birlikte, Rus sanatındaki gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Bu dönemde halkın acılarını yansıtmak, Rus resim sanatının temel konusu haline gelmiştir. Perov, dönemin diğer ressamlarından farklı olarak halkın acılarını daha derin bir şekilde irdeleyerek tüm bunları çalışmalarına yansıtmıştır. Dönemin aydınları gibi toprak köleliğine karşı olan ressam, bu fikri köyde yaşadığı sırada toprak kölelerinin yaşantısını, gördükleri zulmü, hukuktan yoksun olmalarını, çaresizlik içindeki acılarını ve umutlarını yakından gözlemlemiştir (Arhangelskaya TY). Perov’un akademi yıllarından itibaren küçük insanın dramını yansıttığı görülmektedir. 1857 yılında akademiden büyük gümüş madalya kazandığı Soruşturmaya Müfettişin Gelişi (Priezd stanovogo na sledstvie) (Resim 1) adlı yapıtın başlıca kahramanı soruşturmadaki genç köylü kadındır. Resimde zorlukla fark edilen erkek çocuğu ise dürüstlüğü, iyiliği ve masumiyeti temsil etmektedir. Yargıç konumundaki rüşvetçinin ve sanık konumundaki dürüst insanın tasvirinin, gerek sanat gerekse toplum açısından önemi vardır. Ressam, yarattığı karakterlerin özelliklerini renklerle ve ışıkla belirginleştirerek iyiyi ve kötüyü açığa çıkarmıştır (Obuhov TY).

Perov’un 1860’lı yıllardaki yapıtları eleştirel gerçekçiliğin önemli ürünlerindendir. Sanatçının bu dönemde resim sanatına getirdiği yenilikler, Rus resim sanatının gelişmesine yol açmış ve ardıllarına örnek olmuştur. Köylülerin uzun yıllar boyunca sefalet içinde yaşamalarına karşın, şereflerini ve asil ruhlarını koruyabilmiş olmaları, keskin bir gözlemci olan Perov’un ilgisini çekmiş, bu nedenle köylülere ve köy yaşantısına yapıtlarında sıklıkla yer vermiştir. Köylülerin yanı sıra halktan insanların, kadınların ve çocukların çektikleri acılar, geçim sıkıntısı, zorlu şehir yaşamı gibi temaların söz konusu dönemin resminde yer alması Rusya’nın gerçeklerini gözler önüne sermektedir. Bu bağlamda; insancı ilkelerin ve KÜÇÜK Sinem, Rus Resim Sanatında V.G. Perov ve Küçük İnsan İmgesi 37 www.idildergisi.com gündelik yaşamın korkunçluğunun birbiriyle bağdaşmaması, sanatçının yapıtlarında hissedilen endişe, acı ve üzüntünün sebebidir. (Allenova 2003: 134) Sanat anlayışı doğrultusunda yaşamı tüm gerçekliğiyle ele alan ve yapıtlarında sıradan insanları betimleyen Perov’un sanatında küçük insan imgesi ayrı bir yer tutar. Bu imge dönemin toplumsal ideallerine de uygun olarak alt sosyal sınıfa ait olan insanların çektikleri acıların, adaletten mahrum oluşlarının ve çaresizliklerinin toplum tarafından farkedilmesi ve bu zor durumdaki insanların yaşam koşullarının iyileşmesinin sağlanması amacıyla betimlenmiştir. Gündelik yaşam konulu gerçekçi Rus resminde Perov ile önem kazanan küçük insan imgesi, sanatçının ardıllarınca da ilgi odağı olmayı sürdürmüş; bu imge aracılığıyla, sanatın gündelik yaşamın sorunlarına hüküm verme gücü Rus ressamlar tarafından başarıyla uygulanmıştır.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ