Harmonik Nedir? Nasıl Oluşur?

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Harmonik Nedir? Nasıl Oluşur? 

Harmonik nedir? Harmoniklerin özellikleri nelerdir, nasıl oluşur? Harmonikler hakkında bilgi.

HARMONİKLER

Eğer verilen bir notayı —meselâ orta C yi— çalan musiki aletlerinin hepsi tam aynı sesi verselerdi, musiki tasarlanamayacak derecede tatsız olurdu. Bir trompetle bir keman birbirlerinin tam aynı olan, ayırt edilemez sesler hasıl ederlerdi ve farklı musiki aletleri yapmanın bir manası kalmazdı. Bu aletlerin her ikisi de aynı notayı hasıl edebilirler ve bununla beraber sesleri farklı olur. Etraflarındaki havayı belirli bir frekansla titreştirirler. Orta C halinde, bu titreşimin sayısı saniyede 256’dır. Mümkün en büyük dalga biçimindeki temel titreşime fondamental adı verilir (ya da ana ses), ilâve dalgalar hasıl etmeksizin ana sesi verebilen en tanınmış alet diyapazondur (piyanoları akort için kullanılır) ve bu sebeple çok «temiz» bir nota verir. İlâve ses dalgaları musiki notalarına «tını» ya da «kalite» verirler. Bu ilâve ses dalgalarına harmonikler denir. Bir nota çalındığı vakit, fondamental titreşimler ve keza başka titreşimler (harmonikler ya da üst tonlar adı verilen) uyartılırlar Ana sesin yarısı kadar uzun dalgalı bir titreşime 2’nci harmonik adı verilir; üçte biri kadar dalgalı bir titreşime 3’üncü harmonik denir. Aletlerin farklı ses tınıları, ana ses, yani birinci harmonikle beraber, bazıları ötekilerden daha kuvvetli olmak üzere, bazı başka harmoniklerin de çalınmalarıdır.

Harmonik Nedir? Nasıl Oluşur? 

Seslerin dalga biçimlerinin resimleri, kendisine katot ışını osilografı adı verilen bir elektronik aygıt kullanarak elde edilebilir. Bu aygıt, saniyede birkaç yüz ya da birkaç bin defa tekrarlanan dalga biçimlerinin duran’bir resmini verir. Resim, ana sesle çeşitli harmoniklerinin bir kombinezonu olan çok karışık bir dalga olacaktır, ve mekanik bir harmonik analizör vasıtasıyla, her bir harmoniği gösteren basit dalgalara ayrılması gerekir. Bazı dalgaların harmonikleri o kadar zayıftırlar ki mevcut olmadıkları kabul edilebilir. Orta C nin yukarısındaki G notasını çalan bir klarinet halinde, 1 ‘inci ve 3’üncü harmonikler en önemli olanlarıdırlar ve 4’üncü ve 5’inci harmonikler daha az önemlidirler, ikinci harmonik hemen hemen ortaya konamayacak kadar zayıftır.

Farklı tipten iki ses borusu, aynı notayı çaldıkları halde, farklı harmonikler bulunmasından dolayı farklı sesler hasıl ederler. Bu iki tipten biri açık boru olup her iki ucu açıktır ve uçlarından her birinde karınlar (titreşimlerin en büyük oldukları yerler) vardır; öbürü kapalı boru olup açık ucunda bir karın ve kapalı ucunda bir düğüm (titreşim olmayan yer) vardır.

(1) diygaramı, açık bir boru içindeki havanın, her bir halde uçlardan her birinde bir karın bulunmak üzere, nasıl birçok tarzlarda titreşebileceğim göstermektedir. En basit titreşim tarzı, borunun ortasında sadece bir düğüm bulunması halidir. Bu titreşim tarafından hasıl edilen ses ana ses ya da birinci harmoniktir. Boru içindeki hava, boru boyunca dörtte birde ve dörtte üçte olmak üzere iki düğüm bulunacak tarzda da titreşebilir. Bu da ikinci harmoniği —dalga boyu ana sesinkinin yarısı kadar olan sesi— verir. Aynı boru 3’üncü, 4’üncü ve 5’inci ve daha yüksek harmonikleri de hasıl edebilir. (2) diyagramı, bir ucu kapalı bir boru içindeki havanın, her birinde kapalı uçta bir düğüm ve açık uçta bir karın olmak üzere, nasıl birçok tarzlarda titreşebileceğim göstermektedir. Sadece bir düğüm ve bir karın bulunduğu vakit, boru fondamental notayı ya da birinci harmoniği verir. Boru uzunluğunun üçte birinde bulunan ikinci bir düğümle, hasıl olan ses ana sesinkinin üçte biri kadar bir dalga boyuna maliktir. Bu da üçüncü harmoniği verir, kapalı bir boruda “ikinci harmonik yoktur, sadece tek numaralı harmonikler vardır. Çift sayılı harmonikler bulunmadığından, kapalı boru açık bir borudan farklı kalitede ses verir, fondamental notalar aynı oldukları halde.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ