Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı

Anlatım bozuklukları nelerdir, çeşitleri nedir? Anlatım bozuklukları çeşitleri, örneklerle açıklaması, konu anlatımı.

ANLATIM BOZUKLUKLARI

Bir duyguyu düşünceyi veya olayı yargı bildirerek anlatan söz ya da söz topluluğuna cümle denir. Cümleler, söylenen kişiye veya okuyucuya bilgi ya da haber verdiği için bazı kurallara uygun olmalıdır. Bu kuralları şöyle sıralandırabiliriz:

1. Yazar sözü kaleme alırken, noktalama ve imlaya dikkat etmelidir. Dikkat edilmezse sözcüklerin anlamları karışabilir. Noktalama işaretleri; konuşmadaki vurgunun, ses ayarının, sözü söylerken hissedilen duygu ve düşüncelerin yazıdaki aynasıdır.

2. Cümle, açık ve net olmalı; okuyucu, cümleyi okuduğu anda anlayabilmelidir.

3. Sade bir anlatım tercih edilmeli. Eş anlamlı veya birbirini karşılayan sözcüklerden kaçınılmalıdır.

4. Deyimler, kalıplaşmış ifadeler, birleşik yapılar, ikilemeler veya tamlamalar kullanılırken bu sözcük gruplarının özellikleri dikkate alınmalıdır.

5. Cümlede öğeler yerli yerinde olmalı. Sıralı ve bağlı cümlelerde öğelerle yüklemler arasındaki uyuma, ek kullanımına dikkat edilmelidir.

6. Cümle, özlülük ilkesine uygun olmalı. En az sözcükle çok şeyi anlatabilmelidir. Aynı anlama gelen ek, kelime veya kelime grubu bir arada kullanılmamalıdır.

7. Anlatım bozuklukları konusunun dil bilgisi kurallarını tamamen içerdiği ve bu kuralların bilinmeden konunun anlaşılmayacağı unutulmamalıdır.

Anlatım bozuklukları anlama dayalı ve yapıya dayalı olmak üzere iki grupta incelenir. Şimdi anlatım bozukluklarını tek tek inceleyelim.

A) ANLAMA DAYALI ANLATIM BOZUKLUKLARI

1) GEREKSİZ SÖZCÜK KULLANIMI

2) SÖZCÜĞÜN YANLIŞ YERDE KULLANIMI

3) SÖZCÜĞÜN YANLIŞ ANLAMDA KULLANILMASI

4) ANLAMCA ÇELİŞEN SÖZCÜKLERİN KULLANIMI

5) DEYİM VE ATASÖZÜ YANLIŞLIKLARI

6) MANTIK HATALARI

B) DİL BİLGİSİNE DAYALI ANLATIM BOZUKLUKLARI

1) TAMLAMA YANLIŞLIKLARI

2) BAĞLAÇ YANLIŞLIKLARI

3) EKLERİN YANLIŞ KULLANILMASI

4) ANLAM BELİRSİZLİĞİ

Bir cümlede, isim tamlamasının sadece tamlananı kullanılmışsa, tamlayanın hangi şahıs-zamiri olduğu belli değilse anlatım bozukluğu meydana gelir. iyelik ekini alan ismin kaçıncı şahsa ait olduğu belli değildir. Bu bozukluk “Adılların Eksik Bırakılması” başlığıyla da karşımıza çıkabilir.

> “Arkadaşını otobüse bindirip memleketine gönderdiler.” cümlesinde “senin arkadaşın” mı yoksa “onun arkadaşı” mı? ismin hangi şahsa ait olduğu belli değildir.

> “İzmir’e gittiğini (senin/onun) annesinden öğrendim.”

> “O kitabın içindeki (senin/onun) sıkıntıyı alacağına inanıyorum.”

> “Kardeşine (senin/onun) hiç sabredemiyordu.”

5) NOKTALAMA EKSİKLİĞİ VEYA YANLIŞLIĞI

6) EK FİİL EKSİKLİĞİ

Sıralı ve bağlı cümlelerde karşılaştığımız anlatım bozukluğudur, iki ya da daha fazla yüklem bir cümleyi meydana getirmiştir. Bu cümlede yüklemler arasında uyum olmalıdır. Olumluluk veya olumsuzluk yönüyle birbirini tamamlayamayan yüklemler anlatım bozukluğu oluşturur.

> “Ahmet çok başarılı; ama hiç düzenli değildi.” cümlesinde “başarılı” ilk cümlenin yüklemidir. Ek fiilin -di’li geçmiş zamanıyla çekimlenerek “başarılıydı” şeklinde olmalıdır. İkinci cümlenin “düzenli değildi” yüklemine bağlı olduğu için şöyle bir anlam çıkmıştır: “Ahmet çok başarılı değildi.” Cümle: “Ahmet çok başarılıydı; ama hiç düzenli değildi.” şeklinde düzeltilmelidir.

7) FİİLİMSİ VE YÜKLEM ARASINDAKİ ÇATI UYUŞMAZLIĞI

> “Yeni aldığı kalemi kullanmaya başlanmış.” cümlesinde fiilimsi “kullanmaya” sözcüğü -I veya -n yapım eklerinden herhangi birini almadığı için etken çatılıdır. Ama yüklem “başlanmış” -n yapımı ekini almış edilgen çatılı bir fiildir. Bir cümlenin anlamlı ve kurallı olabilmesi için genellikle fiilimsi ve yüklemin aynı çatıda olması gerekir.

Cümle “Yeni aldığı kalemi kullanmaya başlamış.” şeklinde düzeltilmelidir.

8) ÖZNE – YÜKLEM UYUMSUZLUĞU

9) ÖGE EKSİKLİĞİ

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ