İnsanlar neden esner?

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

İnsanlar neden esner?

Esnemenin ne tür bir eylem olduğu, esnedikten sonra kendinizde fark ettiğiniz durumlar vs. bizleri neden esnediğimize dair ufak da olsa bir fikir sahibi yapabilmektedir.

Her şeyden önce, esnemek eylemi sadece vücutta uyku bastırmasıyla meydana gelen bir eylem olmamaktadır. Hatta işin özünde esneme durumu, ağzı açarak derin bir nefes aldıktan sonra akciğerlerin havayla doldurulması durumudur. Bu durum bazen çok kısa, bazen de bir kaç saniye devam edecek uzunluklarda olabilmektedir. Esnemelerin devamında sıklıkla görülen olaylara ise göz yaşarması, burundan akıntı gelmesi, vücut olarak gerinme, gözyaşı akması ve sesli bir şekilde iç çekmeler olabilmektedir.

İnsanlar neden esner?

hayvanlarda-esneme

Esneme hakkında teoriler

Anne karnındaki bebekten yaş olarak en ileri yaşlı kişilere kadar herkes her an esneyebilir. Bu durum hayvanlar dünyasında da geçerlidir. Ancak burada merak edilen asıl soru neden sürekli esneyebiliyoruz sorusudur. Esneme konusuyla ilgili ortaya atılan başlıca teoriler şu şekilde olmaktadır;

En çok bahsedilen esneme teorisi; birey vücut olarak yorgun olduğunda, sıkılgan zaman geçirdiğinde ve karşısındaki veya çevresindeki biri esnediğinde esnemesi yönündedir. Bunlar en sık yönlenilen teoremler olsa da bu teoremleri bilimsel olarak ispatlayacak herhangi bir kanıt bulunamamıştır. Bilim insanları bu konuyla ilgili özel olarak yaptıkları araştırmalar neticesinde, vücutta esnerken oluşan bütün biyolojik tepkimeleri kontrol etmişler ancak esnemenin kendi kendine ortaya çıkmış bulunan bir solunum refleksi olduğuna karar kılmışlardır.

cocuklarin-esnemesi

Esneme durumunun beyin üzerinde sıcaklığı kontrol edebilecek bir mekanizma olduğu da ortaya çıkartılmıştır. Buna göre, bir kişi esnerken derin nefes aldığında beyninin soğumasına yardımcı olmaktadır. Yani kafamızın içerisinde beynin sıcaklığı yükseldiğinde burnun mukoza kısmındaki kan akışı hızlanmaktadır. Sonrasında esneyerek alınan hava, ağız boşluğundan ve burun boşluğundan geçtiğinde kanın sıcaklığını değiştirilebilmektedir. Bu da beynin soğumasına yardımcı olur.

Esneme durumunun vücudumuzdaki işlevi

Konuyla alakalı yurtdışında yapılan araştırmalar, 1980’li yıllara kadar dayanmaktadır. İlk kez 1980 yılında psikolog Robert Provine esneme konusunda yaptığı çalışmalarında “insanlar arasında en yaygın olan ancak bizim hakkında en az bilgi sahibi olduğumuz davranış şekli” açıklamasında bulunmuştur.

Asıl olarak esnemenin ilk merak uyandırdığı süreçlerin, 2500 yıl önce Hipokrat’ın yaptığı çalışma sonrası oluştuğu anlaşılmıştır. Buna göre Hipokrat’ın yaptığı araştırma neticesinde esneme durumu özellikle ateşli olarak geçirilen hastalıklarda vücutta bulunan kötü hava sirkülasyonunu temiz havayla değiştirmek adına yardımcı bir öğe olduğu sonucuna varılmıştır.

adamin-esnemesi

İnanılan bu görüş 19. yüzyıla kadar sürmüş, ancak sonrasında yapılan deneylerle durumun hiç de öyle olmadığı anlaşılmış bulunulmuştur. Çünkü Provine isimli bilim insanının gönüllü olarak denek olan kişilerle yaptığı deneyler sonucunda bu kişilere çeşitli gazlar solutmasına rağmen bir değişiklik olmadığını fark etmiştir.

Yine Provine’in yaptığı deneyler ve araştırmalar sonucunda, kendisinin deneylerin karşılarındaki kişilerin esnemesiyle birlikte %50 oranda esnediği; sadece görmek de değil, konu hakkında bir şeyler okumak veya duymak dahi onları esnettiği tarzında açıklamalar yaptığı bilinmektedir.

Esnemeyi tetikleyen diğer faktörler

Esneme konusunda ortaya atılan bir diğer teorem de kişilerin stresli ve gerin olduğu süreçlerde esnemeye başlamalarıdır. Konsere çıkmadan önce sanatçıların sıklıkla esnediği, bir yarış öncesi sporcuların da aynı şekilde esneme durumuyla karşı karşıya kaldığı görülmektedir. Çoğu uzmanın ortak görüşü olarak esnemenin beyni canlandırıcı bir görev üstlendiğini söylemek mümkündür.

stres-aninda-esneme

Uykusu gelen kişilerin esnedikleri süreçlerde uykularının açılabildiği, dikkati dağılan kişilerin esnediklerinde yeniden dikkatlerini toparlayabildikleri ortaya çıkartılmıştır. Yani aslında bir grup içerisinde bir kişinine esnemesiyle diğer herkesin esnemesi, ilk olarak ilk esneyen kişinin beyninin canlanmasına ve daha sonra tüm esneyenlerin beyninde bir canlanma meydana gelmesine neden olmaktadır.

Esnemeyle ilgili ortaya atılan en son teori ise evrim teorisidir. Evrim teorisi ise esnemenin bağdaştırıldığı nokta, esneme durumunun ilk çağlardaki atalarımızdan geldiği inancıdır. Buna göre, ilk çağlardaki insanlar dişlerini göstererek ve ağızlarını açarak karşı tarafa güç gösterisinde bulunmaktaydılar. Böylece karşı tarafı bu gösterge ile korkutulmaya çalışılmıştır.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ