Basma Hakkında Bilgi

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Basma Hakkında Bilgi

Basma nedir? Basma kumaşın özellikleri nelerdir, basma tekniği ve işlemleri nelerdir? Basma hakkında bilgi.

Basma

Basma; üstündeki bezeme örgeleri basma tekniği ile yapılmış, renkli keten, pamuklu ya da ipekli giysilik kumaştır. En değerli türleri, bezeme örgeleri çarpıcı olanlarla boyası has olanlardır. Adi basmanın tersi ve yüzü perdahlıdır. Tersi havlı (tüylüce), yüzü perdahlı olanlara “pazen”, tersi perdahlı yüzü havlı olanlara da “divitin” denir. Basmadan erkeklere mintan, zıbın, gecelik hırkası ve entarisi, pijama; kadınlara şalvar, mintan, gecelik, giysi ve hırka yapılır. Türk dokumacılığında yorgan yüzü, bohça, baş yemenisi için gerekli olan küçük boyutlu kumaşlarda kalıpla basarak bezeme yapma yöntemi yazmacılık sanatı olarak gelişmiştir. 

Türkiye’de basma tekniğinin giysilik kumaşlara uygulanması 19. yüzyılın ikinci yansında Avrupa’dan gelen örneklerin etkisiyle başlamıştır. Keten ve pamuklu basmalar dar gelirli kentliler ve köylüler arasında yayılmıştır. Emprime adı altında tanınan ipekli basmalar ise orta ve üst sınıf kentliler arasında tutulmuştur. Basmanın her sınıftan halk arasında yayılması Cumhuriyet dönemine rastlar. Türkiye’nin ilk basma fabrikalarından biri 1937’de Sümerbank tarafından Nazilli’de kurulmuştur.

Basma işlemi elde ve makinede kalıpla ya da metal silindirle yapılır. Basmadan önce ve sonra dokumalara türlü işlemler uygulanır (örn. basmadan önce kastarlama [yıkayarak ağartma], basıldıktan sonra kurutma, rengi sabitleştirme ve kurutma). Basmada kullanılacak boyaya nişasta ve tutkal gibi maddeler katılır.

Basma işleminde kullanılan üç yöntemden doğrudan doğruya basma yönteminde, kastarlanmış dokumanın üstüne desen uygulanır. Tutkallı basma yönteminde, basma ya da boyama sırasında dokumaya, rengin tespitine ya da oluşmasına engel olacak bir madde uygulanır. Bu işlem mekanik ya da kimyasal yollarla yapılır. Birincisinde reçine, ikincisinde alkali ya da redüktör gibi maddeler kullanılır. Mekanik işlemde boyanın emilmesine, kimyasal işlemde de rengin oluşmasına engel olunur. Ağartmalı basma yönteminde ise boyalı dokumanın üstüne ağartıcı maddelerle baskı yapılır. Kurutulup buharlandıktan sonra yıkanan dokumada, ağartıcı madde basılan yerler ya beyaz ya da boyanması istenen renkte olur. Birinci ve üçüncü yöntemler en çok kullanılan basma yöntemleridir.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ