Haritaların özellikleri ve çeşitleri nelerdir? - Ders Kitabı Cevapları

Yeni Yayınlar

Şubat 24, 2018

Haritaların özellikleri ve çeşitleri nelerdir?

Edit
 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Haritaların özellikleri ve çeşitleri nelerdir?

Birçok sektörde kullanılan haritalar, kullanım yerleri ve şekillerine göre farklı özellikler göstermektedir. Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün, kuş bakışı görünüşünün, belli bir ölçek dahilinde küçültülerek, bir düzlem üzerine aktarılmasıyla elde edilen çizime harita denir.


İlk haritalar; Milattan önce (M.Ö.) 2400’de Mezopotamya ve M.Ö. 1300’de Mısır Firavunu İkinci Ramses zamanında çizilen Mısır haritalarının dünyanın en eski haritaları olduğu sanılmaktadır. Bu haritalardaki dağlar, bir yolun sağında ve solunda profiline göre yan yatırılmış gibi gösterilmiştir.

Haritaların özellikleri ve çeşitleri nelerdir?
Haritaların özellikleri ve çeşitleri nelerdir?

Yeryüzündeki detaylar harita üzerinde sembollerle gösterilir. Bu sembollerin ne anlama geldiği haritanın kenarında gösterilir. Sembollerin ve açıklamalarının bulunduğu bu kısma lejant adı verilir.Lejant, Haritalarda kullanılan işaret ve renklerin ifade edildiği tablodur. Haritanın okunmasını sağlar.

Haritaların kolay ve anlaşılır olabilmesi için en gerekli ayrıntılara yer verilir. Yapılan bir çizimin harita özelliğini gösterebilmesi için çizimin belirli bir ölçek dahilinde yapılması gerekir.

Harita üzerindeki iki nokta arasındaki uzunluğun, arazide aynı iki noktanın arasındaki ölçülen yatay mesafesine olan oranı ölçek olarak adlandırılır.

Haritaların alt köşelerinde hangi ölçekte yapıldıklarını gösteren işaretler vardır (1:500000 – 1:250000 – 1:50000 – 1:25000 gibi). Bir haritada bu ölçeğin paydasında yer alan rakam ne kadar büyük olursa haritanın ölçeği o kadar küçük olur.

1:50000 ölçekli bir harita üzerindeki 1 cm gerçekte 50000 cm karşılık gelir. Bütün ölçekli haritalarda her bir kare 1 km2’dir.

Kullanım amaçlarına göre haritalar; genel haritalar ve özel haritalar olarak ikiye ayrılır.

1. Genel haritalar
Genellikle kullanılabilen haritalardır. Bu haritalardan bazıları şunlardır;

Topoğrafya haritaları

İzohips (eş yükselti) eğrisi yöntemi ile yapılır. Araziyi ölçekleri oranında ayrıntıları ile gösterirler. Ölçekleri 1 / 20.000 ile 1 / 500.000 arasında değişir. 1 / 20.000′den büyük ölçekli olanlar kadastro işlerinde ve askeri amaçlarla kullanılır. Bu haritalardan ölçek, uzunluk alan ve eğim hesaplamada yararlanılır.

Fiziki haritalar

Topoğrafya haritalarından yararlanılarak hazırlanırlar. Yer şekillerini (kabartı ve çukurluklar) gösteren orta veya büyük ölçekli haritalardır. Fiziki haritalar hazırlanırken eş yükselti ve eş derinlik eğrileri geniş aralıklarla çizilir.

Fiziki haritalar yükseklik ve derinlik basamaklarının çeşitli renklerle gösterildiği haritalardır. Yükseltiler genel olarak yeşil, sarı ve kahverenginin çeşitli tonları, derinlikler ise açıktan koyuya doğru mavi rengin tonları ile gösterilir.

Siyasi ve idari haritalar
Yeryüzünde veya bir kıtada bulunan ülkeleri, bir ülkenin idari bölünüşünü, yerleşim merkezlerini gösteren haritalardır.

Bu haritalardan uzunluk ve alan bulmada yararlanılır. Ancak yer şekilleri hakkında bilgi edinilemez.

Duvar ve atlas haritaları

Eğitim ve öğretim amacına yönelik haritalardır. Ölçekleri 1 / 1.100.000′dan daha küçüktür. Dünya’nın tümünü, kıtaları veya ülkeleri gösterirler.

2. Özel haritalar

Belirli bir konu için hazırlanmış haritalardır.

Çeşitli alanların jeolojik yapısı, toprak tipleri, iklim bölgeleri, bitki örtüsü, yağış dağılışı, deprem, nüfus yoğunluğu ve  nüfus artışı gibi özel amaçlarla yapılan haritalardır.

Bu haritalar belirli mesleki uzmanlığa sahip kişiler tarafından kullanılabilen haritalardır.

Bütün haritalardan faydalanarak; iz düşüm alan ve uzaklık hesaplanabilir. Yerel saat farkları bulunabilir. Konum belirlenir.

Ölçeklerine göre haritalar

- Büyük ölçekli haritalar

Ölçekleri 1 / 200.000′e kadar olan bu haritalarda:
* Küçültme oranı azdır.
* Ayrıntı fazladır.
* Birim düzlemde gösterilen gerçek alan küçüktür.
* Eş yükselti eğrileri arasındaki yükselti farkı azdır.
* Planlar ve topoğrafya haritaları bu gruba girer.

- Orta ölçekli haritalar

Ölçekleri 1 / 200.000 ile 1 / 1.000.000 arasında olan haritalardır.
* Ayrıntılar, büyük ölçekli haritalar göre daha azdır.

- Küçük ölçekli haritalar

Ölçekleri 1 / 1.000.000′dan daha küçük olan haritalarda;
* Ayrıntı en azdır.
* Küçültme oranı en fazladır.
* Birim düzlemde gösterilen gerçek alan büyüktür.
* Eş yükselti eğrileri arasındaki farkı fazladır.
* Duvar ve atlas haritaları bu gruba girer.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder