Türkiye’de Sol ve Sosyalizm nedir? - Ders Kitabı Cevapları

Yeni Yayınlar

Kasım 17, 2017

Türkiye’de Sol ve Sosyalizm nedir?

Edit
 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Türkiye’de Sol ve Sosyalizm nedir?

SOL VE SOSYALiZM
Sosyalizm, iktidar ve üretim araçlarının halk tarafından kontrol edildiği bir toplum fikrine dayanır. “Sol siyaset” kavramının kökeni Fransız ihtilali dönemine dek geri gider. ihtilal sonrası kurulan parlamentoda özgürlüklerin destekçisi olan halkçılar genellikle başkan koltuğunun solunda oturmaktaydılar.

Değişimlere karşı çıkmakta olan zenginler, burjuva kişiler ise sağda otururlardı. Bugün Fransız parlamentosunda bu gelenek hâlâ devam etmektedir.

Solculuk, mevcut sosyal hiyerarşiyi, eşitsizliği kaldırmak isteyen ve zenginliğin ve imtiyazların adaletli dağılımını destekleyen bir politik harekettir. Osmanlıimparatorluğu döneminde sosyalist gruplar olmasına rağmen bunlar geniş kitle örgütlerine dönüşememişlerdi. Bu gruplar genelde küçük ve sosyalist düşüncenin taşıyıcıları oldular. 

Türkiye’de Sol ve Sosyalizm nedir?
Türkiye’de Sol ve Sosyalizm nedir?

Özellikle Selanik ve istanbul merkezli idiler. Bir kısmı Türkiye Komünist Partisine (TKP) katılmıştır. Özellikle de Şefik Hüsnü’nün liderlik ettiği Türkiye işçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası (TiÇSF) bunlardan biridir. Türkiye’de sol ideoloji milliyetçi ve muhafazakâr ideolojiyle şu bakımlardan ters düşer: Evrenselcidir ve seküler bir toplumsal yapıyı savunur. 

Dolayısıyla sol yaklaşımın odağında din, ırk, milliyet, cinsiyet vb. kavramlar yerine insan, eşitlik ve emek kavramları vardır. şunu da unutmamak gerekir ki sol ideoloji kendiiçinde çok fazla çeşit barındırır. Dolayısıyla sol görüşün milliyetçiliğe karşı olmayan çeşitleri de vardır. Ulusalcı-milliyetçi fikirlerin benimsendiği ve temelinde “millet” kavramının bulunduğu sol görüşler tarih boyunca görülmüştür ve günümüzde de bulunmaktadır. Milliyetçi-sol bir oluşum olarak Türk Solu ve Ulusal Parti örnek verilebilir.

1950’de kurulan tek yasal sosyalist parti Dr. Hikmet Kıvılcımlı’nın Vatan Partisi’dir; bu parti adli kovuşturmaya uğratılarak kapatılmıştır.

1960’ların en önemli olaylarından biri bir sosyalist partinin, Türkiye işçi Partisi’nin (TiP), kuruluşu ve ülke genelinde yarattığı etkidir. 1960 ile 1970 arası, TKP’nin ülke içindeki kadroları TiP’i desteklemişlerdir. TiP, 13 sendikacı tarafından 14 şubat 1961’de yapılan bir basın açıklamasıyla kurulmuştur. 

Aynı dönemdekendi başına bir sosyalist parti kurma girişimleri bulunan Mehmet Ali Aybar ve arkadaşları, partiye katılmışlardır. Türkiye işçi Partisi (TiP) 1965 seçimlerinde TBMM’ye 15 milletvekili sokabilmiştir. TiP’in bir diğer vurgu yaptığı konu da antiemperyalizmdir. TiP liderleri daha barışçıl ve bağımsız bir dış politika anlayışını benimsemiş ve Atatürk’ün “Yurtta Sulh Cihanda Sulh” anlayışı doğrultusunda Türkiye’nin komşularıyla olan ilişkilerini geliştirmesi gerektiğini ifade etmiştir.

OKUMALI: Nakit akım tablosu nedir?

Türkiye’de soğuk savaş yılları, sol aydınların dikkatlerini dış politikaya yöneltmeleri açısından önemlidir. Sol ideoloji Türkiye’nin izlediği ekonomi-politikayı eleştirmiş, izlenen çizgiyi Batılı güçlü devletlerin çıkarlarına hizmet etmek olarak görmüştür. Bu dönemde ortaya çıkan örgütlerden biri, 1950’de istanbul’da kurulan“Türk Barışseverler Cemiyeti”dir. BaşkanlığınıBehice Boran’ın yaptığı bu dernek, Türkiye’nin Kore’ye asker göndermesini ve NATO’ya girmek istemesini kınamasıyla dikkat çekmiştir

1960-80 arası dönemde Türkiye’de sosyalist ideolojinin yaygınlaşmasında en etkili olmuş bir diğer grup Yön Hareketi’dir. Yön Hareketi ismini ilk olarak 20 Aralık 1961’de yayınlanmış Yön Dergisi’nden alır. Yön Dergisi kurulurken 27 Mayıs’ın da coşkusuyla dönemin bütün entelektüellerinden destek görmüştür. Derginin yayın hayatı Haziran 1967’ye kadar sürmüş ve derginin yayınları özellikle askerî-bürokratik elit ve üniversite gençliği-entelektüel gruplar üzerinde etkili olmuştur. Derginin imtiyaz sahibi ve başyazarı daha çok “Türkiye’nin Düzeni” adlı eseriyle bilinen Doğan Avcıoğlu’dur..

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder