DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ!
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 71
Olimpiyatlar Yunan kültür hayatını nasıl etkilemiş olabilir? Belirtiniz.
Yunan şehir devletlerinin bir araya gelmesini ve kültürel birlikteliği sağlamıştır.
Yunan yasalarının zamanla demokratik bir hâle gelmesinde hangi faktörler etkili olmuştur?
Özellikle ekonomik faktörler etkili olmuştur. Ticaret ile zenginleşen halk daha fazla hak ve yönetime katılmak istemiştir. Bu durum Yunan yasalarının zamanla daha demokratik hale gelmesine sebep olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 73
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 75
Bizans’ta sık sık imparator değişkliği olmasının sebepleri nelerdir.
Bunun en büyük sebebi Ordu komutanlarının da Hükümdar olabilimelerdir. Bu sebeple komutanlar darbe yoluylakrallığı ele geçirmeye çalışmışlardır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 76- 77
A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. Yunanlılar, Fenikelilerle yaptıkları ticari faaliyetler neticesinde 22 harften oluşan Fenike alfabesini Yunanistan’a götürdüler.
Bu durumun sonucuyla ilgili olarak;
I. Doğu Akdeniz kültürü Avrupa’ya Yunanlılar aracılığıyla götürülmüştür.
II. Ticari faaliyetler, kültür alışverişinin yaygınlaşmasına yol açmıştır.
III. Fenikeliler, uygarlık yönünden Yunanlılardan ileridirler.
yargılarından hangisine ya da hangilerine doğrudan ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) I ve III
E) I, II ve III
2. Girit uygarlığı; Asya, Afrika ve Avrupa’nın kesiştiği uğrak bir coğrafi konuma sahiptir.
Bu konumdan dolayı Girit uygarlığı ile ilgili olarak;
I. Değişik uygarlıklarla kültürel etkileşimde bulunmuşlardır.
II. Gelişmiş uygarlığa sahiptirler.
III. Ticari faaliyetlerin yoğun olarak yaşandığı bir bölgedir.
yargılarından hangisine ya da hangilerine doğrudan ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) II ve III
3. Sümerlerin;
• ilk yazılı kanunları düzenlemeleri ve
• Tanrıları için ziggurat denilen tapınaklar yaparak bu tapınakların üzerine rasathaneler kurmaları durumlarına bakarak;
I. Çeşitli faaliyetlerini kanunlarla güvence altına almışlardır.
II. Yerleşik hayata geçmişlerdir.
III. Astronomi ile uğraşmışlardır.
yargılarından hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) I ve III
E) I, II, III
4. I. Anallar
II. Pankuş Meclisi
III. Ziggurat
IV. Tapetes
İlk Çağ’da görülen yukarıdaki kavramlardan hangileri Anadolu coğrafyasında ortaya çıkmıştır?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) I, II, ve III
E) I, II ve IV
5. Anadolu tarih boyunca sık sık istilaya uğramış, birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.
Bu durumun nedenleriyle ilgili olarak;
I. Anadolu’nun verimli topraklara sahip olması,
II. Aadolu üzerinde önemli ticaret yollarının bulunması,
III. Anadolu’nun tarihî devirlere geçmiş olması
yargılarından hangisinin ya da hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
B. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) iskitler tek tanrı anlayışına ve ölümden sonra yaşama inanmışlardır.
2. (Y) istanbul’da bulunan Yerebatan Sarnıcı, Batı Roma medeniyetine aittir.
3. (Y) Parşömen kâğıdı Mısır medeniyetinin icadıdır.
4. (D) Sümerlerde rahip-krallar yönetici olduğu için devletin idari yapısı teokratiktir.
5. (D) Anadolu’da tarihî devirleri başlatan uygarlık Asurlulardır.
C. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1. Persler, ülkelerini SATRAPLIK adı verilen yarı bağımsız valiliklere ayırarak yönettiler.
2. Roma imparatorluğu KAVİMLER göçü sonucunda 395 yılında ikiye ayrılmıştır.
3. ilk Çağ’da Mezopotamya’da kurulan ilk uygarlıklar SÜMERLER, AKADLAR, ELAMLAR, BABİLLER ve ASURLULAR
4. Tarihteki ilk yazılı anlaşma olan KADEŞ ANLAŞMASI , Hititliler ile MISIRLILAR arasında imzalanmıştır.
5. Mısırlılar kendi icatları olan HİYEROGLİF yazısını, Sümerler ise ÇİVİ yazısını kullanmışlardır.
Ç. Aşağıda verilenleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
1. (B) Kibele (A) Babillilerin ünlü hükümdarı.
2. (C) Kast (B) Frigyalılarda bereket tanrıçası.
3. (E) Firavun (C) Hindistan’da sosyal tabakalaşma.
4. (D) ivriz (D) Hititlerde kabartma sanatı.
5. (A) Hammurabi (E) Mısır uygarlığında hükümdara verilen genel ad.
D. Yanda verilen bulmacayı çözünüz.
1. Sümerlerde rahip krallara verilen genel ad. PATESİ
2. Hititlerin diğer adı. ETİ
3. Sümerlerde çok katlı tapınaklara verilen genel ad. ZİGGURAT
4. Friglerde kilim motifi. TAPATES
5. Anadolu’ya yazıyı getiren Mezopotamya devletlerinden biri. ASUR
6. Hititlerde kraliçelere verilen genel ad. TAVANANNA
7. Çanakkale’nin tarih öncesi ve ilk Çağ tarihini aydınlatan yerleşim yeri. TRUVA
8. Mısır’da güneş tanrısı. RA
9. Urartuların başkenti (Tuşpa). VAN
10. Yunan şehirlerine verilen genel ad. POLİS
11. Lidyalıların icadı. PARA
12. Anadolu’da bir uygarlık. İYON
13. Urartularda şehirlere verilen genel ad. SİTE
14. iran uygarlığı PERS
15. Pusulayı bulan uygarlık (tersi). NİÇ (çin)
3. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 79
Genel Ağ üzerinden (Google Earth) Orta Asya Bölgesi’nin coğrafi özelliklerini tespit ediniz.
Orta Asya’dan yapılan Türk göçlerinin Avrupa ve diğer bölgeler üzerindeki kültürel etkileri hakkında bilgi edininiz.
Mustafa Kemal, yukarıda verilen sözlerinde Türk milletinin hangi özelliklerinden bahsetmektedir?
Siz de Türk adının anlamı ve kökeni hakkında değişik kaynaklardan faydalanarak bir sunum hazırlayınız
KÜLTÜREL ETKİLEŞİM
KONARGÖÇER
BOZKIR
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 80
Orta Asya’nın coğrafi konumu ve iklimsel özellikleri bölgedeki insanların yaşamlarını nasıl etkilemektedir? Belirtiniz.
Etrafı dağlar ile çevrili çöller ve bozkırlarla kaplı Orta Asya’da sert bir iklim görülür. Sert iklim, hayvancılık ile uğraşan ve göçebe yaşayan insanlarında sert ve dayanıklı bir yapıya sahip olmasına neden olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 81
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 82
SORU: Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletlerini tespit ediniz.
CEVAP :HUNLAR, GÖKTÜRKLER, UYGURLAR,
SORU:Avrupa’da Türk kültürünün oluşmasında hangi faktörler etkili olmuş olabilir?
CEVAP :Sevgili öğrenciler elbetteki bunun cevabı kavimler göçüdür. KAvimler göçünden sonra kurulan AVrupa hunları sayesinde Türk Kültürü avrupada yayılmıştır.
SORU:Orhun Abideleri’nin Türk tarihi açısından önemini hakkında bilgi edininiz.
CEVAP :Orhun Yazıtları’nın Türk Tarihi Açısından Önemi
Türk tarihi hakkında bilgi veren bu anıtlar, Türkler tarafından yazılmış ilk belgelerdir.
Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin özelliğini taşırlar.
Yazıtlarda, Türk adı ilk olarak bir milleti ifade etmek üzere kullanılmıştır.
Türk dili ve edebiyatının en eski örneğidir.
Türk yazısının en eski alfabesiyle yazılmıştır.
Orta Asya kültürünün en açık olarak ifade edildiği belge özelliğini taşırlar.
Yazıtlarda, Türklerin tarihlerinin araştırılmasına imkân veren, ekonomik, sosyal ve kültürel hayatlarıyla ilgili bilgiler bulunmaktadır.
Yazıtlar, sadece mezar taşları olmayıp, bütün Türk boylarına seslenen siyasî bir beyanname karakterini taşımaktadır.
KELİMELER
• İKİLİ TEŞKİLAT: Orta Asya Türk Devletleri’nde ülke yönetim bakımından iki kısma (Doğu-batı, kuzey-güney, sağ-sol gibi) ayrılırdı. Doğu merkez kabul edilirdi. Batı ise iç işlerinde serbest, dışişlerinde doğuya bağlı olurdu. Buna “ikili teşkilat” denir.
• ONLU SİSTEM: İlkkez Metehan tarafından uygulanan ordunun 10 sisteme göre düzenlenmesidir. Onbaşı, yüzbaşı, binbaşı gibi…..
• FEODALİTE:Siyasal ve askeri gücü elinde bulunduran, toprağın mülkiyetine veya imtiyazına sahip olan bir senyörler (derebeyler) sınıfı ile bu sınıfa bağımlı köleler sınıfının oluşturduğu idari düzene feodalite denir.
• KURULTAY: Orta Asya Türk devletlerinde Devlet meselelerinin görüşüldüğü meclis
• KURGAN: Orta Asya Türk devletlerinde Ölülerin Eşyaları ile birlikte gömüldüğü Oda şeklindeki mezarlara denilir.
• BALBAL: OrtaAsya Türk devletlerinde Mezarların başına dikilen taşlardır.
• TÖRE: Orta Asya Türk devletlerinde Yazısız hukuku kurallarıdır. Devlet töreye göre yönetilir.
• KUT: Orta Asya Türk devletlerinde Hükümdarların yönetme yetkisini tanrıdan aldıklarına inanmalardır. Buna Kut denilirdi. Kut babadan oğula geçmektedir.
SORU:Yukarıdaki metni okuyunuz, haritayı inceleyiniz. Bunlara göre Büyük Hun Devleti’nin siyasi politikası ve hâkimiyet sahaları ile ilgili hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz? Belirtiniz.
CEVAP :Haritaya ve Metne göre aşağıdaki çıkarımlarda bulunulabilir.
1- Hunlar Tüm trkleri tek çatı altında toplamışlardır.
2- Çine hakim olmuşlar ve yenilgiye uğratmışlardır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 83
Mete Han’ın Çin’e yerleşmeyip Çin’i sadece vergiye bağlamasının sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.Mete Han tüm Çin ülkesini ele geçirecek güce sahipti. Ancak Çin’i fethedip buraya yerleşmek istemedi. Bunun sebebi Çin’in nüfusça çok kalabalık olması ve topraklarının çok geniş olmasıdır. Buralara yerleşecek olan Türkler Çin kültüründen etkilenerek asimile olabilirdi. Bu sebeple, Çin’i baskı altında tutup, vergi almakla yetindi.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 84
SORU: Büyük Hun Devleti’nin yıkılma sebepleri nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP: Sorumuzu metne göre cevaplayacak olursak çin hakimiyetine girmektir diyebiliriz. Bildiğiniz gibi Türk devletlerinde kısa sürede yıklımlaya götüren iki sebep vardır. Bunlardan birisi saltanat sisteminin yol açtığı taht kavgaları ve diğeride iki teşkilat anlayışıdır. İkili taşklat anlayışı nedir diye soracak olursanız buradaki sayfamıza bakmaya ne dersiniz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 85
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 86
SORU: Türklerde devletin oluşumunda millet faktörüyle ilgili olarak neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP: Devleti oluşturuna unsurlardan biride MİLLET'tir. Millet olmasa devlet olmaz devam edemez. Millet devleti yaşatandır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 87
SORU: Türklerde vatan toprağının önemi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Türkler üzerinde yaşadıkları ülke topraklarına büyük önem verirlerdi; hatta vatan toprağını kutsal sayarlardı. Vatan, siyasi bağımsızlığın en önemli sembolü olarak görüldü. Bu yüzden hükümdarların başlıca görevi, ülke topraklarının bütünlüğünü bağımsızlığını korumaktır.
SORU:İlk Türk devletlerinde ikili teşkilat uygulamasının Türk devletlerine olumlu ve olumsuz etkileri neler olmuştur? Değerlendiriniz.
CEVAP:Olumsuz yanı Devletin kısa sürede yıkılmasına yol açmasıdır.Olumlu yanı ise uyum olduğu zaman taht kavgaları olmamasıdır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 88
SORU: Türklerin savaşlarda atlı birlikler ve hafif silahlar kullanmalarının sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Yarı göçebe yaşam süren türkler daha hızlı ve pratik olduğu için at ve hafif silahlar kullanmışlardır.
SORU:Türklerin savaş taktikleri hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Türkler savaşlarda çok çeşitli taktikler kullanmışlardır. Bunlardan en önemlisi şüphesiz ki Hilal Turan taktiğidir. bunun hakkınd kısaca bilgi verecek olursak :
Türkler savaşlarda da “turan taktiğini” kullanırlardı. Turan taktiğinde ordu üç kısıma ayırılırdı. Merkezdeki kuvvetler ilk olarak düşmana saldırır gibi yapar sonra geri çekilirlerdi. Düşman kuvvetler, çekilen bu birliği takibe başlayınca sağ ve solda pusu kurmuş olan Türk kuvvetleri de aniden dönüp düşmana saldırırlardı. Böylece çembere alınan düşman kuvvetleri yok edilirdi.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 89
SORU: İlk Türklerin konargöçer bir yaşam sürmelerinde hangi faktörler etkili olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP: Orta asyanın iklim koşulları ve Türklerin geçim kaynakları olan hayvancılığın konar gööçer hayata neden olduğu söylenebilir.
SORU: Atın, Türklerin sosyal, iktisadi ve askerî hayatlarındaki önemi hakkında neler söylenebilir? Belirtiniz.
CEVAP: Bu soruyu cevaplanamak için kitabımızda da bulunan aşağıdaki parçayı okuyunuz ki cevap verebilesiniz çünkü son derece güzel bir şekilde anlatılmıştır.
TÜRKLERDE AT
Batı yazarları Hunların atlı tekniklerine hayret etmekten kendilerini alamazlar. Sidonius’a (Zidonyus) göre daha anasının yardımından yeni kurtularak ayakta durabilen bir Hun çocuğunun yanı başında hemen eyerlenmiş bir ata rastlanır. Hun süvarisi, atına yapışmış gibi oturur. At, başka bir kavmi sadece sırtında taşır fakat Hun kavmi at sırtında ikamet eder. At sırtında alışveriş eder, yer, içer hatta hayvanın ince boynuna sarılarak uyuyabilir ve güzel rüyalar görebilirlerdi. At sırtında danışmalarda bulunmak suretiyle mühim kararlar verirlerdi. At üzerinde uzaktaki memleketleri yenmek ve kölelikte tutmak mümkün olmuştur. Hunlar, Avarlar, Köktürkler muazzam imparatorluklarını at üzerinde yaşamak sayesinde ve at sırtında savaş yaparak tesis etmişlerdir.
At üzerinde süratle giderken öne, arkaya, yana aynı emniyetle ok atabilmeleri sayesinde yerleşik kavimlerin ağır hareket kabiliyetlerine sahip köylü orduları üzerinde, aşılması mümkün olmayan bir üstünlük temin etmişlerdir. Hunluların “süratli atlılar” olduklarını itiraf eden Jordanes, Türk atlılarının fırtına gibi görünüp ve uçan kuş sürüleri gibi bir anda kaybolduklarını belirtir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 90
SORU: Türklere ait mezarların bulunmasında tarihe yardımcı hangi bilim dalından faydalanılmıştır? Açıklayınız.
CEVAP:Mezarlar kazı yöntemi ile ortaya çıkarıldıkları için ARKEOLOJİ biliminden faydalanmışladır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 92
Kavimler Göçü’nün Avrupa’daki siyasi, sosyal, kültürel ve dinî sonuçlarını araştırarak aşağıdaki tabloya kısaca yazınız.
1 Siyasi
Avrupa uzun yıllar boyunca karışıklık içinde kalmıştır.
ilk Çağ kapanmış, Orta Çağ başlamıştır.
Roma imparatorluğu 395 yılında Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır, 476 yılında Batı Roma İmparatorluğu yıkılmıştır.
Avrupa’da Feodalite (Derebeylik) rejiminin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.
2 Sosyo-Kültürel
Türk kültürü Avrupa’ya yayılmıştır. (Atın orduda kullanılması, ceket ve pantolon giyilmesi.)
Avrupa’da Hunların etkisi ile özellikle edebiyatta, müzikte ve sanatta canlanmalar görülmüştür.
3 Dini
Germen kavimleri arasında Hristiyanlık yayılmış, kilise ve Papalık güçlenmiş, skolastik düşünce egemen olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 93
Uldız’ın Doğu ve Batı Roma imparatorluklarına karşı farklı siyasi politika izlemesinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
Uldız dönemi Avrupa Hunları aynı anda 3 düşmanla birden mücadele edecek durumda değildir. (Barbar kavimler, Doğu Roma, Batı Roma) Bu sebeple Doğu Roma baskı altında tutulmuş, diğer 2 düşmana karşı ittifak yoluna gidilmiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 94
SORU: Margus Antlaşması’nın siyasi sonuçlarını her iki ülke açısından değerlendiriniz.
CEVAP: Margos Antlaşması'nın sonuçları kısaca şu şekilde özetlenebilir:
1. Atilla tarafından ortaya sunulan şartların Doğu Roma İmparatoru II. Theodosios tarafından aynen kabul edilmesi Türklerin bölgedeki üstünlüğünü ortaya koymuştur.
2. Doğu Roma Devleti bölgede Türklerin hakimiyetini kabul ettiğini yinelemiştir.
3. Romalıların Türklere ödediği vergi miktarı arttırılmış, yapılan antlaşmadan Türkler her koşulda karlı çıkmıştır.
4. Doğu Roma kendisine sığınan Hunları iade etmiştir. Kaçan Hunlar ise vatana ihanet suçundan Atilla tarafından cezalandırılmıştır.
SORU: Avrupa’da Attila hakkında farklı görüşlerin ortaya çıkmasının sebepleri nelerdir? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 95
Avrupa Hun Devleti’nin Avrupa’ya etkilerini aşağıdaki tabloya yazınız.
Siyasi Avrupa kavimlerini uzun süre hakimiyeti altında tutmuşlar ve romayı bile baskı altına almışlardır.
Kültürel Avrupalılar, Türklerden savaş tekniklerini öğrendiler.
Ayrıca pantolon, ceket ve iç çamaşırı giymeyi, at koşumları ve atları eyerlemeyi Türklerden aldılar. Hunlarla yaptıkları mücadeleleri anlatan destanlar meydana getirdiler (Nibelungen Destanı, Hun-Burgant çatışmalarını anlatmaktadır.).
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 96
SORU: Tarih şeridine göre I. Köktürk Devleti hangi devletlerle siyasi ilişkilerde bulunmuştur?
CEVAP:Sevgili Öğrenciler değerli öğretmen arkadaşlarım ve utanmadan sıkılmadan sürekli olarak içeriklerimizi birebir kopyalayan değerli sahte web site sahipleri. tarih şeridine baktığımızda ''Akhun, köktürkler, Sasaniler, Bizans ve Çin ile İslam devleti ile aynı dönemde yaşadığını görürüz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 98
SORU: Çin, neden Türklerin töresini bozmak istemektedir? Açıklayınız ?
CEVAP:Türkler bağımsızlıklarına son derece düşkündür. Örf adet gelenek ve göreneklerine son derece bağlıdır. Eğer türkün töresini yok ederseniz her şeyini alabilirsiniz. Bu günde böyle değilmidir. Topraklar işgal edilmez fakat kültür olarak ele geçirilmeye çalışılır. Devletler ise bu kültür erozyonuna karşı gençleri ve özellikle halkı bilinçlindirmeye çalışır. İşte tarih dersi de bu şuur için çok önemlidir. Çinliler bu töreye bağlılığı bildikleriçin önce türklerin töresini bozmak istemiştir.
SORU:Doğu Köktürk Devleti ile Batı Köktürk Devleti arasında yaşanan iktidar mücadelesi I. Köktürk Devleti’ni siyasi açıdan nasıl etkilemiştir? Açıklayınız. ?
CEVAP:Olumsuz etkilemiştir. Devlet kısa sürede yıklılmış ve çin hakimiyetine girmiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 99
SORU: Kürşat ve arkadaşlarının bağımsızlık mücadelesi, esaret altındaki Türk boylarını nasıl etkilemiş olabilir?
CEVAP:Bu kadar az sayıdaki kişininin bir mücadeleye girişmesi büyük kitlelerin harekete geçmedi açısından etkili olmuştur. Türkler Çin'in her tarafında bağımsızlık mücadelesine başlamışladır.
SORU:Türk tarihinde bağımsızlık mücadelesi vererek devlet kuran başka hangi örnekler vardır? Belirtiniz.
CEVAP:Bunun en büyük örneği 20. yy başlarında Mustafa Kemal ATATÜRK önderliğinde bağımsızlık micadelesi veren Atalarımızdır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 101
KÖKTÜRK KİTABELERİ (ORHUN YAZITLARI)
Orhun Nehri civarında bulunan Köktürk Kitabeleri ile Güney Sibirya’da Talas şehri havzasında bulunan Talas ve Yenisey Yazıtları, Türk dili ve tarihinin en eski örnekleridir. Bu yazıtlar 1893 yılında Danimarkalı dil bilimci Wilhelm Thomsen (Vilhem Tomsen) tarafından okundu. Orhun Yazıtları Tonyukuk, Kül Tigin ve Bilge Kağan adına Yolluğ Tigin tarafından yazıldı.
Bilge Kağan yazıtında Köktürk Devleti’nin kuruluşu ve elli yıllık tutsaklık dönemi şöyle anlatılmaktadır: “Üstte mavi gök , altta yağız yer kılındıkta, ikisi arasında insanoğlu kılınmış. İnsanoğlunun üzerine ecdadım Bumin Kağan, İstemi Kağan oturmuş. Oturarak Türk ilini, töresini tutuvermiş düzene sokuvermiş. Beyleri milleti ahenksiz olduğu için, Çin milleti hilekâr ve sahtekâr olduğu için, küçük kardeş ve büyük kardeşi birbirine düşürdüğü için, bey ve milleti karşılıklı çekiştirdiği için Türk milleti il yaptığı ilini elden çıkarmış, kağan yaptığı kağanının kaybedivermiş. Çin milletine beylik erkek evladını kul kıldı.
Hanımlık kız evladını cariye kıldı. Türk beyleri Türk adını bıraktı. Çinli beyler Çin adını tutarak Çin kağanına itaat etmiş. Elli yıl iş gücü vermiş.” Türk halk kitlesi şöyle demiş: ”İlli millet idim, ilim şimdi hani? Kime illi kazanıyorum der imiş. Kağanlı millet idim, kağanım hani, ne kağana iş gücü veriyorum der imiş. Öyle deyip Çin kağanına düşman olmuş. Ben bir hırsızım. Düşman olup kendini tanzim ve tertip edemediğinden yine tabi olmuş.”
Bilge Kağan, Kül Tigin anıtında da Çin politikası hakkındaki görüşlerini belirtmektedir: “ Çin milletinin sözü tatlı, ipek kumaşı yumuşak imiş. Tatlı sözle, yumuşak ipek kumaşla aldatıp uzak milleti öylece yaklaştırırmış. Yaklaştırıp konduktan sonra kötü şeyleri o zaman düşünürmüş. İyi bilgili insanı, iyi cesur insanı yürütmezmiş. Bir insan yanılsa kabilesi, milleti, akrabasına kadar barındırmazmış. Tatlı sözüne yumuşak ipek kumaşına aldanıp çok çok, Türk milleti öldün; Türk milleti öleceksin! Türk, Oğuz beyleri millet işitin: Üstte gök basmasa, altta yer delinmese Türk milleti, ilini töreni kim bozabilir?” Tanrı buyurduğu için, kendim devletli olduğum için kağan oturdum. Kağan oturup aç, fakir milleti hep toplattım. Fakir milleti zengin kıldım. Az milleti çok kıldım. Yoksa bu sözümde yalan var mı? Türk beyleri, milleti bunu işitin! Türk milletini toplayıp il tutacağını burada vurdum. Dört taraf hep düşman imiş. Ordu sevk ederek dört taraftaki milleti hep almış, hep tabii kılmış. Başlıya baş eğdirmiş, dizliye diz çöktürmüş. Doğuda Kadırkan Ormanı’na kadar batıda Demir Kapı’ya kadar kondurmuş. İkisi arasında vefat etmiş.
Alıntı metni okuyarak soruları cevaplandırınız?
SORU: Orhun Kitabelerinin Türk tarihindeki önemi hakkında neler söylenebilir?
CEVAP:Sevgili takipçimiz Bu sorumuz çok güzel bir yazılı sorusu olabilir. Hem Edebiyat dersinde Hemde Tarih dersinde yazılı sorusu olarak sorulabilir. Bu sebeple bu güzel sorunun cevabının burada çok güzel bir şekilde açıkladık. Şimdi buraya tıklayarak Orhun Abidelerinin Türk Tarihi Açısından Önemi Nedir sorusunun cevabının bulabilirsiniz.
SORU:I. Kökürk Devleti’nin yıkılmasında hangi faktörler etkili olmuştur?
CEVAP: Sevgili Öğrencilerimiz bu sorumuzun cevabını yukarıdaki okuma parçasından özetleyerek verirsek şöyle diyebiliriz. ÇİN ENTRİKASI sonucu ykılmışlardır.
SORU:Çin, Türk devletlerini yıkmak için nasıl bir siyasi politika izlemektedir?
CEVAP:Hükümdarlardan kardeşler arasına fitne sokmak, İpek ve yumuşak sözle Türk halkını birbirine düşürmek,
SORU:Orhun Kitabelerine göre iyi bir hükümdarın özellikleri neler olmalıdır?
CEVAP:Savaşçı olup sınırları genişletmek, halkın ihtiyaçlarını karşılamak, Devleti dirlik ve düzenini sağlamak, adaletle ülkeyi yönetmek
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 102
SORU: İpek Yolu’nun Türk devletleri için önemi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP: İpek yolu Türkler için değil Tüm devletler için öneme sahiptir. Çünkü Ticari hayatın döndüğü bu yollarda ilgili bölümlere sahip olan devletler büyük maddi kazanç elde ediyorlardı. Büyük İpek Yolu, yalnızca malların değil; aynı zamanda ilimde, kültürde ve sanatta ulaşılan fikirlerin ve canlı insanların da neticede bir değiş tokuşudur
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 103
SORU: İlk Türk devletlerinde kadının siyasi, sosyal ve ekonomik hayata etkileri neler olmuştur? Açıklayınız
CEVAP: 1- Türk devletlerinde hatunlar söz (hatunluk hukuku) sahibi idiler. Aralarında devlet siyasetine yön verenler, devlet başkanlığı yapanlar ve naip olarak devleti idare edenler vardı. 585 ve 726 yıllarında Çin elçilerinin kabulünde Köktürk hatunları hazır bulunmuşlardı.
2- Ayrı sarayları ve “buyruk”ları bulunan hatunlar umumiyetle devlet meclislerine katılırlar, bazen elçileri ayrıca kabul ederlerdi. Hatunların gelecek hakanların anneleri olmaları sebebiyle ilk eş ve asil (yani Türk) olmalarına dikkat edilirdi.
3-Kadın yalnız ev içinde değil; tarlada, pazarda da hayat arkadaşının yardımcısıdır. Fiyat kesilmesinde çok zaman kadının sözü geçer. Kadın pazar işlerini yalnız halledebilir.
4-Türk kadınının hukuki hürriyeti de dikkat çekicidir. Karı koca arasında mal ayrılığı prensibi var olup evli kadın, mallar üzerinde arzu ettiği hukuki işlemde bulunabilir. Kadın, baba evi ile ilişkisini kesmemiştir. Boşanma hâlinde yalnız babasının evinden getirdiği malı değil, aynı zamanda evlilik esnasında bu maldan harcanan kısmı da kocasından isteyebilir.
SORU: Yukarıdaki metinde Uygurlar, daha önce kurulan Türk devletlerinden hangi yönleriyle farklılıklar taşımaktadır? Açıklayınız.
CEVAP: 1-Uygurlar yerleşik hayata geçmişlerdir
2- Manihazim ve ,budizm gibi dinleri kabul etmişlerdir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 104
SORU: Günümüzde Sincan Özerk Bölgesi’nde yaşayan Uygur Türklerinin yaşantılarını, sosyal ve kültürel özelliklerini araştırınız. Edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.
CEVAP:
SİNCAN/UYGUR ÖZERK BÖLGESİ ( DOĞU TÜRKİSTAN )
Yüzölçümü: 1 828 418 km2
Nüfusu:30 milyon (Yaklaşık)
Başkenti: Urumçi
Coğrafi Konumu: Sincan Uygur Özerk Bölgesi (Doğu Türkistan), ÇinHalk Cumhuriyeti içerisinde ve ülkenin batı bölgesinde yeralmaktadırlar.
Tarihçe: Uzun tarihi boyunca Doğu Türkistan, İç ve OrtaAsya'da kurulmuş olan Türk devletlerinin ve hanlıklarının merkezi olmuştur.M.Ö. 8-3asırlarda İskitlere; M.Ö. 300- M.S. 93 yıllarında Hunlara; 522-744 dönemindeGöktürk İmparatorluğuna; 744-840 devresinde Uygur devletine; 751-870 Karluk veKarahanlılar İmparatorluğuna ve Saidiye Hanlığına merkez olan (1509-1679) bu Türkyurdu, tarihte daima önemli olmuş ve dikkatleri üzerine çekmiştir. 8. ve 18. asırlararasındaki bin yıllık dönem, Çin İmparatorluğu ile önemli derecede kültürel vesiyasî işbirliğinin gerçekleştirildiği bir barış dönemi olmuştur. Ancak bubarış dönemi, Doğu Türkistan'ın 1759 yılında Çin Mançu İmparatorluğu'nunişgali ile son bulmuştur. 1759'dan bu yana Doğu Türkistan'da 200'den fazla silahlıayaklanma olmuş ve Doğu Türkistan halkı 3 defa hürriyetin tadını tatma fırsatıbulmuştur.1863'te bağımsızlığına kavuşan Doğu Türkistan'da Yakup Hanbaşkanlığında "Doğu Türkistan İslâm Devleti" kurulmuş ve bu devlet;Osmanlılar, İngiltere ve Rusya tarafından resmen tanınmıştır. Ancak bu bağımsızTürk devletinin ömrü kısa sürmüş ve 1876 yılında Çin-Mançu devletince yenidenişgal edilmiş ve 1884'te Sincan "Yeni Toprak" adıyla Çin İmparatorluğunabağlanmıştır.20. asrın başlarında Ortaasya'da oluşan milliyetçilik akımıneticesinde 1933 yılında Kaşgar'da Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti kurulmuştur.Bu Cumhuriyetin ömrü 1937'de sona ermiştir. 1944'de Gulca şehri Çinlilerdentemizlenmiş, "Üç Vilayet İnkılâbı" olarak bilinen bu ayaklanmalarneticesinde Doğu Türkistan Türkleri, Ali Han Töre başkanlığında Doğu TürkistanCumhuriyeti'ni kurmuştur. Bütün Çin'e hakim olan Komünist Çin Kuvvetleri, 1949'daStalin'in de onayı ile Doğu Türkistan'a girerek bu tarihi Türk ülkesini resmen işgaletmiştir.
YönetimBiçimi :Özerk bölge içinde etnik gruplarındağılımına göre 8 Ağustos 1952'de 10 ayrı muhtar bölge tesis edilmiştir. Sincan(Uygur) Özerk Bölgesi bunlardan biri ise de, yönetim hakları, Pekin yönetiminceçiğnenmektedir. Tüm idarede bütün yetkiler Çinlilerdedir. Özerk yönetimorganlarında görevlendirilen etnik unsurların siyasî, ekonomik ve askerî karar verme,denetleme yetkileri Çin Komünist Partisi kontrolü altındadır.
İdari Yapı: Çin Komünist Partisi tarafından bölgeye valigörevlendirilmektedir. Valinin mutlaka Çin Komünist Partisi üyesi olması şartkoşulmaktadır. Doğu Türkistan'da Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nden başka aynıhaklara sahip 7 organ daha vardır.
1- Sincan Askeri Bölge Komutanlığı
2- Sincan Askeri Üretim ve İnşaat Bölge Komutanlığı
3- Sincan Komünist Partisi
4- Sincan Halk Kurultayı Daimi Komitesi
5- Disiplin Kontrol Komitesi
6- Siyasî Danışma Konseyi
7- Sincan Devlet Savunma Güçleri Genel Komutanlığı
Demografik Durum
Çinliler:16 890 000
Uygurlar:12 500 000
Huiler: 600 000
Kazaklar:1 100 000
Mançular:90 000
Kırgızlar:150 000
Dongkianglar:40 000
Tacikler:33 000
Tibetliler:5 000
Özbekler:15 000
Davaniler:5 000
Sarı Uygurlar:11 000
Salar :3 000
Tatarlar:5 000
Ruslar:3 000
Boanlar:300
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 105
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 106
SORU: Cumhurbaşkanlığı forsunda yer alan 16 yıldızın neyi temsil etiğini araştırınız.
CEVAP:Cumhurbaşkanlığı forsundaki 16 yıldız, tarihteki 16 büyük Türk imparatorluğunu, ortadaki güneş ise Türkiye Cumhuriyeti'ni simgeler.
Cumhurbaşkanlığı Forsundaki 16 Yıldızın Anlamı
Türkiye Cumhurbaşkanlığı Forsu, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının ikametgahında, ziyareti süresince bulunduğu yerde, bayrak direğine çekilir, gece ve gündüz çekili kalır, makam odasında çalışma masasının sol gerisine konur, içinde bulunduğu arabanın sol önünde, tepesinde ay yıldız bulunan kromajlı direğe çekilir. Cumhurbaşkanının konuşma yaptığı kürsünün ön yüzünde yer alır. Forsun sol üst köşesinde yer alan güneş ve yıldızlar sarı renktedir.
Resmî kaynaklar 16 yıldız için tarihteki 16 büyük Türk imparatorluğunu, ortadaki güneş için ise Türkiye Cumhuriyeti'ni simgelediğini belirtmektedir. Bu Türk imparatorlukları şunlardır:
Büyük Hun İmparatorluğu
Batı Hun İmparatorluğu
Avrupa Hun İmparatorluğu
Ak Hun İmparatorluğu
Göktürk İmparatorluğu
Avar İmparatorluğu
Hazar İmparatorluğu
Uygur Devleti
Karahanlılar
Gazneliler
Büyük Selçuklu İmparatorluğu
Harzemşahlar
Altınordu Devleti
Büyük Timur İmparatorluğu
Babür İmparatorluğu
Osmanlı İmparatorluğu
CEVAP:
HAZAR BARIŞ ÇAĞI: 7. ve 10. yüzyıllara verilen addır. adını hazarlardan alır. doğu avrupa ve kafkaslarda egemenlik kuran hazarları, hz.osman zamanında islam ordusunun kuzeye ilerleyişini durdurmasıyla biliyoruz daha çok. hazarlar sayesinde kafkas ve rus bozkırlarının müslümanlaşması engellenmiştir. hazar barış çağı denme nedeni; ülkede çeşitli dinlere mensup insanların birlikte yaşayabilmesi ve özgürce ticaret yapabilmesiydi. kadın-erkek ayrımı o dönemde gözetilmemekteydi. bu dönem süresince dinsel hoşgörü gelişmiş, halkın çoğunluğu şamanlığa bağlı kalırken kağan ve yönetici sınıfyahudilik, tüccar sınıf ise müslümanlığa geçmiştir. yöneticiler tarafından yahudilik benimsemiş ve resmi din ilan edilmiş olmasına rağmen, kendi dininden olmayanlara karşı bir yaptırım uygulamamışlardır. (osmanlı vergi almıştır mesela ona rağmen hoşgörülü denir.) yahudiliği resmi din olarak kabul etmekle birlikte türk boyları içinde tek tanrılı inanç sistemini benimseyen ilk boy olmuşlardır. barış çağı denmesinin bir diğer nedeni de; davaların görüldüğü hakimler kurulunun 2 müslüman, 2 hristiyan, 2 musevi ve 1 şamanist üyeden oluşması.
MANAS DESTANI : Kırgızların millî destanıdır. Mani dinini yaşayan Karahitaylar ile Müslüman Karahanlılar arasındaki mücadelede Kırgızların durumunu ve Manas adlı kişinin başından geçenleri anlatan destandır.
DEŞT-İ KIPÇAK : Kıpçak Çölü, Kıpçak Bozkırıdemektir. Orta Asya’nın hemen batısından başlayan bu tarihi bölge, Tuna Nehri’ne kadar uzanmaktadır. Kuzeyde İdil bölgesine güneyde ise Kırım’a kadar uzanır.
Kıpçak Türklerinin yaşadığı alana verilen addır. XVIII. Yüzyıla kadar bu adla anıldığı bilinmektedir. Kazak Bozkırları adı ile de anılan bu bölge, Altınorda Devleti’nin kurulmasıyla da Deşt-i Kıpçak ismini genelde korumuştur. Kıpçak (Kuman) Türkleri bu bölgeden farklı alanlara yayılmışlardır. Zamanla bu isim, tarihi bir isim olarak kalmıştır
Bu arada kıçak ülkesinin Haritasınıda ekleyerek doğru dürüst bir cevap vermiş olalım.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 107
SORU: Avarların, Avrupa’da özellikle Slav toplulukları üzerindeki etkileri hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP: Avarlar, Balkanlar ve Orta Avrupa’da Germen ve Slav toplulukları üzerinde devlet yönetimi ve askerlik örgütlenmesinde önemli rol oynadılar. Slavların toplumsal hayata geçmelerini sağladılar. Nitekim bu konuda Suriyeli Pispokos Yohannes “Eskiden ormanlardan çıkmayan Slavlar, Avarlar sayesinde savaşa alışmış; altın, gümüş ve at sürüsü sahibi olmuşlardır.” diyerek Avarların Slavlar üzerindeki etkilerini belirtmiştir. Üzengiyi Avrupalılara tanıtan Avarlar, bugünkü Macarların oluşumunda etkili oldular.
SORU: Tuna Bulgarları zamanla Slavlaşıp millî kimliklerini kaybederken İtil Bulgarları günümüzde varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu iki durumun sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Bunda en büyük sebepe Müslümanlığı seçmeleridir. denilebilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 108
SORU: Hazarlara ait bölgede yapılan arkeolojik kazılarda yan yana cami, kilise ve havra kalıntılarına rastlanmıştır. Bu durum hakkında hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz? Açıklayınız.
CEVAP: Sevgili öğrencilerim ve değerli takipçilerimiz bildiğiniz gibi bu konu daha önce öss sınavların da da çıkmış bir konudur. Bunun en önemli sebebi hazar barış çağı olarak adlandırılan dönemde üç dinin mensuplarının barış içinde yaşamalarıdır.
SORU: Macaristan adının uluslararası literatürde “Hungary” şeklinde yazılmasının sebebi ne olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: Macarların Hunlarla yakın akraba olduklarını Macaristan’a Hungary denmesi açıkça belirtiyor.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 109
SORU: Peçenek ve Kıpçak Türklerinin birbirleriye mücadele etmesi Bizans’ın siyasi varlığını nasıl etkilemiş olabilir? Belirtiniz
CEVAP: Bizans için olumlu bir durum olmuştur tabikide. Bizans bu durumdan karşı çıkmış ve rakiplerini birbir egale etmiştir.
SORU: Peçeneklerin Türk tarihi açısından önemi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız
CEVAP:Ruslarla mücadele ettiler, Rusların Karadeniz’e doğru inmelerine engel oldular.
SORU: Günümüzde değişik bölgelerde Kıpçak soyundan gelen Türk boylarının bulunmasında hangi faktörler etkili olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP:Sanırım göç sayesinde dünyanın her yerine dağılmaları etkili olmuş olabilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 110
SORU: Oğuzların Türk tarihindeki önemleri hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Oğuzlar hakkında yazacaklarımız sevgili öğrenciler buralara sığmayacak kadar çoktur. Fakat Lise seviyesinde kısaca bilgi verecek olursak Oğuzlar Türk tarihi açısından son derece önemlidir. Selçuklulari Osmanlılar gibi devletlerin kurucu boyları oğuzlardır. Bu bile tek başına Oğuzların önemini anlatmak için yeterlidir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 111
SORU: Türgişlerin parayı kullanmaları onların hangi özelliklerinden kaynaklanmaktadır? Belirtiniz.
CEVAP:Ticaretle uğraşmaları ve bir çok uygarlığa komşu olmları ile açıklanabilir.
SORU:Günümüzde Kırgız Türkleri varlıklarını nerede sürdürmektedirler? Belirtiniz.
Aşağıdaki tabloda yer alan Türk devlet ve topluluklarına ait kavramları boş bırakılan kutucuklara “X” işareti koyarak ilişkilendiriniz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 113 114
A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. Türklerin ana yurtları Orta Asya’dır, bu bölge coğrafi açıdan sert bir iklime sahiptir.
Bu coğrafi yapı Türklerle ilgili olarak;
I. Konargöçer bir hayat tarzı benimsemeleri,
II. Sert ve dayanıklı bir yapıya sahip olmaları,
III. Uygarlık yönünden son derece geri kalmaları
durumlarından hangisine ya da hangilerine zemin hazırlamıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
2. Hunlarla ilgili yapılan araştırmalarda;
I. İşlemeli halı ve kilimler,
II. Madenî paralar,
III. Tapınak kalıntıları
gibi materyallerden hangisine ya da hangilerine rastlanılması mümkün değildir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
3. Türk devletlerinde hükümdarın başlıca görevleri;
• Halkın huzur ve refahını sağlamak,
• Ülkenin güvenliğini sağlamak,
• Töreye göre ülkeyi yönetmektir.
Bu görevlerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Sosyal devlet anlayışı görülmektedir.
B) Hükümdar, ülkeyi yazısız hukuk kurallarına göre yönetmektedir.
C) Hükümdarın sorumlukları oldukça fazladır.
D) Hükümdar, halkının güvenliğinden sorumludur.
E) Teokratik bir devlet yönetimi söz konusudur.
4. Türk boylarının;
I. Törelere bağlılıklarını sürdürmeleri,
II. Bağımsızlıklarına düşkün olmaları,
III. Ticaretle uğraşmaları
durumlarından hangisi ya da hangileri Türk kültürünün korunmasını sağlayan etkenler olarak gösterilebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I. II e III
5. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesinde kurulan Türk devletlerinin yönetim özelliklerinden biri değildir?
A) Kurultayın yönetimde etkin olması
B) İkili (doğu-batı) teşkilatın uygulanması
C) Devletin hanedanın ortak malı olarak kabul edilmesi
D) Şehir devletlerinin birleşmesiyle merkezî devletlerin kurulması
E) Boy beylerinin birleşmesinden oluşan federal yapıların oluşması
B. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) Asya Hun Devleti’nin ordu sistemi diğer Türk devletlerine örnek olmuştur.
2. (Y) Orhun Kitabeleri I. Köktürk Devleti kağanları için dikilmiştir.
3. (D) Uygurlar Devleti’nin en parlak dönemi Moyen-Çur Kağan dönemidir.
4. (D) Türklerde yazılı olmayan hukuk kurallarına örf denir.
5. (Y) Hazarlar, diğer Türk devletlerinden farklı olarak Mani dinini benimsemişlerdir.
C. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1. KAVİMLER GÖÇÜ sonrasında barbar kavimlerinin Avrupa’ya girmesi ile ROMA ikiye bölünmüştür.
2. Türklerde devlet işlerinin görüşüldüğü meclise KURULTAY, hükümdarın çocuklarına TİGİN denir.
3. İlk düzenli Türk ordusu METEHAN kurmuş, ilk matbaayı ise UYGURLAR kullanmıştır.
4. Türkler yaygın olarak GÖKTANRI inancını benimsemişlerdir.
5.ALTIN ELBİSELİ ADAM Esik Kurganı’ndan çıkarılan en önemli tarihî eserdir.
Ç. Aşağıda verilenleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
1. (B) Pazırık halısı (A) Avrupa Hun Devleti ile Bizans arasında yapılan antlaşma.
2. (E) Fresk (B) Hunlara ait sanat eseri.
3. (C) Balbal (C) Türklerde mezar taşı.
4. (D) Manas (D) Kırgız destanı.
5. (A) Margus Antlaşması (E) Uygur sanatı.
D. Yanda verilen bulmacayı çözünüz.
1. Türk adını siyasi anlamda kullanan ilk devlet (çoğul). KÖKTÜRKLER
2. II. Köktürk Devleti’nin merkezi, kutsal bölge. ÖTÜKEN
3. Türklerin kitleler hâlinde İslamiyeti kabul etmelerinde etkili olan savaş. TALAS
4. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde devlet işlerinin görüşüldüğü meclis. KURULTAY
5. İstanbul’u kuşatan ilk Türk topluluğu. AVAR
6. Yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğu. UYGUR
7. Orta Asya Türk topluluklarında ölülerin eşyaları ile gömüldüğü mezar. KURGAN
8. Kavimler Göçü’nün yaşanmasına neden olan Türk topluluğu. HUN
9. Hükümdarlığın Gök Tanrı tarafından verildiğine inanılan anlayış. KUT
10. Türk tarihinin ve edebiyatının ilk yazılı kaynakları. ORHUN
11. Bir Türk boyu. KARLUK
12. Kırgız destanı. MANAS
13. Museviliği benimseyen Türk devleti. HAZAR
14. Türklerde hükümdarlara verilen bir ünvan. HAKAN
15. Günümüzde varlığını sürdüren Türk topluluğu. KIRGIZ
4. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 116
CEVAP: Hristiyanlık, Mecusilik, Yahudilik, Veda Dini, Göktanrı Dini, Budizm, Taoizm ve Konfüçyüsçülük , Putpereslik, Haniflik gibi dinler bulunmaktadır.
SORU:Hz. Muhammed’in kişisel özelliklerinin islamiyetin yayılmasına katkılarını belirleyiniz.
CEVAP:Peygamber Efendimizin ve Bütün Peygamberlerin zaten belirli özellikleri bulunmaktadır.
Bunlar aşağıdaki gibidir.
1- Sıdk: Doğruluk demektir. Peygamberler son derece doğru insanlardır. Asla yalan söylemezler. Oldu dedikleri
olmuştur, olacak dedikleri zamanı gelince mutlaka olacaktır.
2- Emânet: Güvenilir olmak demektir. Peygamberler her hususta güvenilir kimselerdir, emanete asla hıyanet etmezler.
3- Fetânet: Akıllı ve uyanık olmak demektir. Peygamberler akıllı, uyanık ve yüksek zekâ sahibidirler.
4- İsmet: Günah işlememek demektir. Peygamberler gizli ve açık hiçbir şekilde günah işlemezler.
5- Tebliğ: Bildirmek demektir. Peygamberler Allah'tan aldıkları dinî hükümleri olduğu gibi hiçbir değişiklik olmadan insanlara bildirmişlerdir.
6- Adalet: Peygamberler hiç zulm ve haksızlık yapmazlar. Kimsenin hâtırı için adâletden ayrılmazlar.
Ayrıca bir yerde şunlara da rastladım.
İslamın yayılması ve egemen olmasında, Peygamberimizin güvenilir oluşunun payı büyüktür. Kendisine güven duyulmayan bir insanın, etrafına bu kdar taraftar toplaması mümkün değildir. Hz. Peygamber bu özelliğiyle insanlara model olmuştur.
Hz. Muhammed(sav)’in hoşgörülü de olması İslamiyetin yayılmasında etkilidir. Hz. Muhammed hem kendi döneminin hem de kendisinden sonra yaşayan tüm nesiIIerin sevgisini ve hayranIığını kazanmış kutIu bir insandır. AIIah’ı inkar eden insanIarın biIe Peygamberimiz (sav)’e karşı kaIpIerinde bir sevgi ve muhabbet oIuşmuştur. Bunun en önemIi sebepIerinden biri, O’nun güzeI ahIakı ve insanIara karşı oIan hoşgörüIü yakIaşımıdır.
SORU:
PUTPERESTLiK: Putlara Tapılması ile ilgili inanç
PANAYIR: Tarihi bir terim olarak Arap yarım adasında düzenlenen ticari şenlikler
HANiFLiK: İslam öncesi arap yarımadasında HZ İbrahimin dinine inanaların dini.
SORU: İslamiyetin doğuşu sırasında bölgede var olan devletleri yukarıda verilen harita üzerinde belirleyiniz. Bu devletleri, bir tarih şeridi çizerek gösteriniz.
CEVAP:Bunu Öğrencilerimiz Ödev olarak yapabilirler.
SORU:Metne göre İslamiyet öncesi dünyanın genel durumu hakkın da neler söylenebilir? Belirtiniz.
CEVAP: islamiyetten önce dünyanın hiçbir yerinde huzur ve sükûn yoktu. Romalıların bozuk ahlakı, sefahati her tarafı kaplamıştı. Bizans sükût hâlindeydi. Avrupa ve Asya’daki ülkelerin önemli bir bölümü vahşet ve zulüm içindeydi. Hayır ve faziletin namını anan yoktu. Herkes şer kuvveti ile iş görmekteydi. Hak, kuvvete mahkûmdu, kalplerden merhamet silinmişti, şefkat ve merhamet getiren Hristiyanlık bile eskiden mensuplarının gördüğü acılarının intikamını almak sevdasında idi. Dünyayı ateşe verip kan ve alev içinde insanlar boğulurken ganimet toplamak istiyorlardı. Şehirler yıkılı yor, ülkeler harap oluyor, hastalık ve sefalet dünyayı yıkıp geçiyordu. Fitne ve fesat ka sır ga ları her tarafı kasıp kavuruyordu. Emniyet ve huzur, adalet ve asayiş -beşerin en muhtaç olduğu bu şeyler yeryüzünden kalkmış, barbarlık dünya yüzünü kaplamıştı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 118
SORU: Arap toplumlarının İslamiyet öncesi dönemine “Cahiliye Dönemi” denmiştir. Bu durumun sebeplerini yukarıdaki metinlerden hareketle açıklayınız.
CEVAP:Ever sevgili Arkadaşlar İki bölümden oluşan okuma metninden de anlaşılacağı üzere CAHİLİYE dönemi Denmesinin sebebi İlahi bilgililere karşı bilgisiz olmalarıdır. Allahı bilmemeleridir. Yoksa ikinci parçadan da anlaşılacağı üzere Son derece iyi şiirler yazmakta mahir oladukları görülmektedir. Cahil dendiğinde genel olarak okuma yazma bilmeyenler gelir aklımıza ama bu durum farklıdır bunu unutmayalım.
SORU:İslamiyet öncesi Arap Yarımadası’ndaki sosyal ve ekonomik durum hakkında neler söylenebilir? Belirtiniz.
CEVAP: İslamiyet öncesi Arap Yarımadası, diğer kıtalarda olduğu gibi karışıklık içerisindeydi. Bu bölgenin en önemli bölgeleri Hicaz, Yemen ve Necid idi. Özellikle Yemende halk için tarıma elverişli topraklar bulunuyordu. Necid bölgesinde ise hayvancılıkla uğraşılıyordu. Hicaz bölgesinde ise Mekke, Medine ve Taif şehirleri bulunuyordu, bu bölgelerden önemli ticaret yolları geçmesi onları ekonomik olarak diğer yerlerden üstün kılıyordu.
Yaşayış şekilleri ise kabileler biçimindeydi. Her kabilenin başında şeyh adı verilen reisler bulunurdu. Kabileler aynı kökten gelen ailelerden oluşurdu.
Arap ailelerinde söz sahibi erkekti ve erkeklerde çok eşlilik görülürdü. Kız çocuklarına ise eğer verilmez, hakkı bulunmaz, miras hakkından yararlanamazdı. Kız çocuk babaları, kızlarını diri diri toprağa gömecek kadar vahşet içindeydiler.
Kabileler arası sık sık kan davaları olurdu. Halk köleler ve hürler olarak ikiye ayrılmıştı. Köleler mal gibi alınıp, satılırak ticaret malı olarak kullanılırdı.
Şehirlerde yaşayanlara medeni, çöllerde yaşayanlaera ise bedevi denmekteydi. Bedeviler göçebe olarak yaşarlar ve hayvancılıkla uğraşan kısımdı. Çöl şartlarına dayanıklı deve, koyun, keçi ile beslenirlerdi. Medeniler ise tarım ve ticaretle uğraşırdı. Arap yarımadasındaki en önemli tarım ürünü hurmaydı.
Konuşma ve yazı dili olarak Arapça kullanılırdı. Ticari ve toplumsal hayatın en önemlisi, Mekke civarında kurulan Panayırlardı.
Mekkede yaşayanlar kervan ticareti ile uğraşır, gelen malları Suriye ve Mısır’a taşırlardı. Ticaretle uğraşanlar zenginleşir ve halk tarafından itibarlı olarak kabul edilirdi.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 119
SORU:Arap Yarımadası’nda İslamiyet öncesi büyük medeniyetlere sahip devletlerin kurulamamasında coğrafi konumunun etkisi olabilir mi? Açıklayınız.
CEVAP:Sevgili Arkadaşlar bu konuyu anlatmadan önce derslerde mutlaka öğretmenlerinizin değindiği eski çağ uygarlıklarının nehir kenarlarında ve verimli topraklarda kurulduğu gerçeğini hatırlayınız. Şimdi Bu sorunun cevabı kafanıza da daha da iyi şekillendş değil mi? Arap yarım adası genel olarak çöllerle kaplı olduğu için sanırım bğyğk devletlerin kurulmasının önünde bir engeldir bu durum diyebiliriz.
SORU:Kâbe’nin tarihçesini araştırınız, elde ettiğiniz bilgilerle bir sunum hazırlayarak sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
CEVAP:Sevgili Öğrencilerimiz hazırlayacağınız sunu için sizlere en güzel kaynak Wikipediadır. Google kabe yazdığınızda zaten ilk sırada çıkmaktadır. Resimler konusunda ise google görsellerde aratma yapabilirsiniz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 120
SORU: Yahudiler geleceği bildirilen son peygamberin varlığından neden çekinmiş olabilirler?
CEVAP:Yahudiler kendilerini ayrıcalıklı görüyorlardı. Bu sebeple yeni bir peygamber demek kendi dinleriin ve ayrıcalıklarının elden gitmesi demekti.
SORU:Hz. Muhammed’in günümüze kadar farklı toplum ve dinlerce saygı ile anılmasının sebepleri neler olabilir?
CEVAP:Bu durum elbetteki Hz. Muhammed’in kişilik özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Hz. Peygamber Güvenilir, dürüst, merhametli oluşu, kimsenin vicdani meselelerine karışmaması, özellikle “Veda Hutbesi”nde değindiği hususlar Hz. Muhammed’in farklı toplum ve dinlerce saygı ile anılmasına sebep olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 121
SORU: Aşağıda verilen metinlerde Hz. Muhammed’in kişisel özellikleri ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Bu metinlerin altına Hz. Muhammed’in hoşgörülü olma, güvenilir olma, doğruluk, adalet ve kararlılık gibi özelliklerini ait olduğu metnin altındaki noktalı yerlere yazınız.
CEVAP:
1- hoşgörülü olma
2-güvenilir olma
3-doğruluk
4-kararlılık
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 122
SORU: İslamiyetin savunduğu hangi ilkeler, Mekkeli putperestleri rahatsız etmiş olabilir? Bu durumu Mekkelilerin inanışları ve yaşayışlarını göz önünde bulundurarak arkadaşlarınızla tartışınız.
CEVAP:İslâm’ın doğuş yıllarında Mekke müşriklerinin Peygamberimize ve İslâm’a karşı çıkma nedenlerini, siyer âlimi ve tarihçi M. Asım Köksal, İslâm Tarihi’nde özetle şöyle sıralar:
1- Hz. Muhammed ve İslam, putlara ve putperestliğe yönelik köklü eleştiriler getiriyordu. Oysa putlar, müşriklerin ‘atalar dini’ni temsil ediyor; onların çıkar egemenliğini koruyordu.
2- Mekke bölgenin dinî, ticarî, idarî merkezi idi: Kâbe putlarla doldurulmuştu, panayırlar burada kuruluyordu, kabile reislerinin oluşturduğu Dârü’n-Nedve Mekke’de toplanıyordu. Peygamberimizin (s) İslâm daveti ise, merkeze karşı bir başkaldırı niteliği taşıyordu.
3- İslâmiyet, her tür sınıf ayırımına karşı çıkıyor, insanların eşitliğini savunuyordu; “üstünlük takvâda” diyordu. Mekke’nin ayrıcalıklı sınıfının bu durumu kabul etmesi zordu.
4- Hz. Peygamber’in (s) Haşimoğulları’ndan çıkmasını, diğer bazı kabileler ona iman etmekle Haşimîlerin üstünlüğünü kabul etmek olarak yorumladılar ve reddettiler.
5- Müşrikler, Kur’ân’ın/vahyin, Kureyş’in ulularından birine değil de Hz. Peygamber’e (s) inmesini ona yakıştıramadılar ve kabule yanaşmadılar.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 123
SORU:Hicretin İslam tarihindeki önemi nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP:
HİCRETİN ÖNEMİ
İslami manada Hicret; Allah ve Resulü yolunda, nefsin bütün arzularından feragatin ifadesi olmaktadır. Bir müminin fitne ve küfür beldesinden, dini akide ve amellerine izin verilmemesi sebebiyle, dini yönden emin olabileceği bir yere göçmesidir. Nefsin tamah ettiği, bağlandığı, vatan, yurt, aile, mal, dünya nimetleri ve hatıralarından vazgeçerek, Allah’ın rızasını kazanmak için Allah’ın emirlerini tercih etmek demektir
Hicret, İslam tarihinde önemli bir olaydır. Müslümanlar Medine’ye hicret ederek müşriklerin baskı ve zulümlerinden kurtuldular. İnançlarını özgür şekilde ifade etme imkânına kavuştular. İbadetlerini huzurlu bir şekilde yerine getirmeye başladılar. İslam dini hicretten sonra Medine ve çevresinde hızla yayılmaya başladı.
Hicret, Müslümanları, müşriklerin zulmünden kurtarmış, İslâm'a yayılma imkânı
sağlamış, böylece İslâm inkılâbının başlanğıcı olmuştur. Bu itibârla olaydan 17 yıl sonra, Hz. Ömer'in halifeliği esnâsında, Hz. Peygamber'in hicret ettiği yılın 1 Muharrem'i olan 16 Temmuz 622 tarihi "Hicri-Kamerî Takvim" için "takvim başı" olarak kabul edilmiştir.
Hicretle, 23 yıl süren peygamberlik devrinin 13 yıllık "Mekke Devri" sona ermiş, 10 yıllık "Medine Devri" başlamıştır.
CEVAP:Medine şehir Sözleşmesi’nin yapılma amacı ve verdiği mesajlar hakkında neler söylenebilir?
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 125
SORU: Hudeybiye Antlaflması’nı Müslümanlar ve Mekkeliler açısından değerlendiriniz. Antlaşmanın kimin lehine sonuçlandığını belirtiniz.
CEVAP: Sevgili Öğrencilerimiz Hudeybiye anlaşması görünürde müslümanlar için olumsuz gibi olsada aslında bir çok avantajlar getirmiştir. Bunlardan en önemlisi aşağıda sırlanmıştır. 1. Mekkeliler, Müslümanların siyasî varlığını resmen kabul ettiler. 2. Barış ortamının oluşması İslamiyet'e geçişi hızlandırdı. 3. Mekke'nin fethi kolaylaştı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 126
SORU: islamiyetin kısa sürede evrensel bir din hâline gelmesinde hangi faktörler etkili olmuştur? Bu konu hakkında düşüncelerinizi söyleyiniz.
CEVAP:Bunda bir çok faktör etkili olsada dersimiz açısından şunları söyleyebiliriz. İslamın hoşgmrü dini olması, İslamın Tüm insanlığa gelmesi ve sahabelerin islamı geniş alanlar ayaymasıdır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 127
Defterinize veya bir dosya kâğıdına Hz. Muhammed’in hayatıyla ilgili bir tarih şeridi yaparak (571-632) tarihleri arasında meydana gelen önemli olayları bu tarih şeridi üzerinde gösteriniz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 128
SORU :Veda Hutbesi’nde insanlara yönelik ne tür haklardan bahsedilmiştir?
Yaşama hakkından
SORU :Veda Hutbesi’nde verilen mesajları günümüz insan hak ve hürriyetleri açısından değerlendiriniz.
CEVAP :Veda Hutbesi'nde yer alan haklar, hem hukukî hem de dinî mahiyette haklardır. Bu haklar, İslâm hukuku açısından bir hukuk kuralı olmasının yanında, İslâm dini açısından da din kuralıdır. Dolayısıyla İslâm'a göre bir insan hakkını çiğnemek hem bir suç, hem de günahtır. Meselâ, bir kadına işkence yapmak hem suç, hem de günah olmaktadır. Batı hukukunda ise, insan hakları ihlâlleri suç olsa da günah değildir.
Veda Hutbesi, İlâhî kaynağa dayanmakta ve Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) tarafından beyan edilmektedi
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 129
SORU: Halifelik kurumu nasıl ortaya çıkmıştır? Tespit ediniz.
CEVAP:Peygamber efendimizin vefatından sonra islam devletinin başına geçen yöneticilere halife denilmiştir. Medine islam devleti için HZ. Ebubekir ile başlayan ve Hz Ali ile son bulan Hulfai raşidin dönemi mevcuttur. Daha sonra Abbasiler ve Emeviler ile halifelik devm etmiştir.
SORU: Dört Halife Dönemi’ne “Cumhuriyet Dönemi” denilmesinin sebebi neler olabilir? Bilgi edininiz.
CEVAP:Bu dönemde Halifelere bir nevi seçim yolu olan biat yoluyla seçildikleri için cumhuriyet dönemi denişlmiştir.
• DİVANÜLCÜND: Askeri işlerin görüşüldüğü meclis.
• İKTA SİSTEMİ: İslam Devleti’nde Hz Ömer zamanında uygulanmaya başlanan tarım vergilerinin hazineye aktarılmadan askeri işlere harcandığı sistem.
• BEYTÜLMAL: Devlet hazinesi
• HALİFE: Hz. Muhammed’in peygamberlik görevi hariç dini, siyasi, askeri ve hukuki bütün görevlerini yerine getiren vekildir.
SORU:Günümüzdeki cumhuriyet yönetimi ile Dört Halife Dönemi arasındaki benzerlik ve farklıklar nelerdir? Açıklayınız
CEVAP:
Benzerlikler: Halkın istediği yöneticiyi seçme hakkı.
Farklılıklar: Günümüzde demokratik yönetimler biraz daha farklar arz etmektedir. Örneğin dört halide döneminde sadece halife seçilirken günümüzde Muhtar, Millet vekilleri ve Cumhurbaşkanı bile seçimle iş başına gelmişlerdir. Günümüzdeki eçimler daha modern bir ortamda yapılmaktadır. Dört halide döneminde ise BİAT metodu kullanılmkatadır.
SORU:Hz. Ebu Bekir’in yapmış olduğu faaliyetlerin islamiyete katkıları hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız..
CEVAP:Bu sorunun cevabını HZ. Ebubekir'in yaptığı faaliyetleri kısaca özetleyerek vermek en doğrusu olacaktır.
Hz Ebubekir zamanın birlik ve beraberlik sağlanmaya yönelik faaliyetlerde bulunulmuştur. Zekat vermeyenlerle mücadele edilmiştir. Aynı zamanda sahte peygamberlerlede mücadele edilerek dinin özünü korumasına yardımcı olunmuştur. Ayrıca Yaptığı en önemli faaliyet Kuranı kerimin Kitap haline getirilmesidir. bu sayede Kuran Korum altına alınmıştır
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 130
SORU: Suriye, iran ve Mısır’ın fethedilmesinin islam tarihindeki önemi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Bu bölgelerin fethedilmesi ile islamiyet değişik bölgelere ve daha çok alanlara ve insanlara yayılmıştır. Suriyenin Fethi ile Bizansa karşı, İranının fethi ile Sasanilere karşı başarılar elde edilmiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 131
SORU: Hz. Ömer’in uygulamalarını göz önünde bulundurarak onun kişisel özellikleri ile ilgili hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz? Açıklayınız.
CEVAP: Hz Ömer deyince pek çoğumuzun aklına adalet gelir değil mi? Bu uygulamalardan da çıkabilecek en önemli sonuç adaletli olmasıdır. Bunun yanında sorumluluk sahibi ve alçak gönüllü olması sayılabilir.
SORU:“Adalet mülkün temelidir.” ifadesi sizde ne gibi duygular uyandırmaktadır? Belirtiniz.
CEVAP:Mülk devlet manasına gelir. DEvletin temeli esası adalettir. Adalet olmazsa devlet devam edemez demektir
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 132
SORU: Hz. Osman’ın Kur’an-ı Kerim’i çoğaltarak önemli islam şehirlerine göndermesinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Kur’an-ı Kerim’i çoğaltan halife Hz. Osman’dır. Kur’an-ı Kerim’in çoğaltılmasının temel sebebi İslamın geniş coğrafyalara yayılmasıdır. Özellikle Mısır, Suriye ve Irak’a yayıldığında bu bölgelerde Araplar yaşamaktaydı. Lakin bu bölgelerde konuşulan Arapça ile Arap Yarımadası’nda konuşulan Arapça arasında lehçe farklılıkları bulunmaktaydı. Bu durum Kur’an-ı Kerim’in farklı okunmasına veya yorumlanmasına sebep olabilirdi. Hz. Osman döneminde Kur’an-ı Kerim, Hz. Ebu Bekir döneminde yazılan nüshadan 7 adet çoğaltıldı. Bir nüshası Hz. Osman’da kaldı. Bu nüshaya “İmam Mushaf” denildi. Diğer nüshalar Mekke, Basra, Kufe, Bahreyn ve Yemen gibi çeşitli merkezlere gönderildi. Böylece lehçe farklılıklarından oluşabilecek kargaşaların da önüne geçilmiş oldu.
SORU:Hz. Osman’ın şehit edilmesi Müslümanları nasıl etkilemiş olabilir? Belirtiniz. Açıklayınız.
Hz Osmanın öldürülmesi İslam devletinde pek çok soruna neden olmuştur. Yerine geçen Hz Ali'nin bir çok kişiden biat almış olsa da Hz osmanın katilleri meslesi toplumu karıştırmıştır. Emevi Haşimi Mücadelesi baş göstermiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 133
SORU: Hz. Ali döneminde yaşanan olaylar islam dünyasını nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Tabikide olumsuz etkilemiştir. Örneğin Hariciler , Ali taraftarları ve Muaviye taraftarları olmak üzere islam dünyası 3ayrılmıştır
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 134
SORU: Mevali sorunu hakkında bir araştırma yaparak bu sorunun Emevi Devleti’ne etkilerini belirleyiniz.
CEVAP:Mevali Arap olmayan müslümanlara verilmiş bir addır. Buda emeviler için Olumsuz olmuştur İranlılar ve Türkler emevilere düşman olmuşlardır.
SORU:Abbasiler Dönemi’nde “islam Rönesansı”nın yaşanmasının nedenleri hakkında bilgi edininiz.
Çünkü bu dönemde bilimsel çalışmalar son derece yoğun şekilde yapılmıştır.
• BEYTÜLHİKME : Abbasiler döneminde kurulan bilim merkezleri
• SAMARRA : Türkler için oluşturulmuş şehirler
• MEVALİ :Azadlı köle. Emeviler döneminde Arap olmayan müslümanlara verilen isim.
• AVASIM : Abbasiler döneminde Bizans’a karşı Türklerin yerleştildiği Güney Anadolu’da ki tampon bölge. ( Adana, Osmaniye, Kahramanmaraş)
SORU: Halifelik makamının saltanata dönüştürülmesi islam dünyasını nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.
Olumsuz etkisi olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 136
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 137
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 138
SORU: Endülüs’teki bilimsel faaliyetler Avrupa’yı nasıl etkilemiştir?
CEVAP: Rönesans'a kapı açılmıştır.
SORU: Farklı bölgelerde halifelerin bulunması islam dünyasını siyasi açıdan nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız
CEVAP:Siyasi bölünmüşlüğe neden olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 139
SORU: O dönemde Hristiyan dünyasındaki dinsel hoşgörü hakkında neler söylenebilir?
CEVAP:O dönemde Hristiyan dünyasında dinsel hoşgörüden söz etmek mümkün değildir. Bunu en güzel örneği de Beni Ahmer Devleti’nin yıkılması sonrası İspanya’da ki müslüman ve Yahudilere yapılan eziyetlerdir. Bununla da yetinmemişler birçok İslam eserini yakıp yıkmışlardır.
SORU: İslam medeniyetinin Avrupa medeniyetine olan katkılarını, öğrendiklerinizden hareketle aşağıda verilen örnekteki gibi yazınız.
CEVAP:
• Avrupalılar, Müslümanların etkisiyle Romen rakamları yerine Arap rakamlarını kullandılar. Başta (0)olmak üzere birçok matematik kavramını Müslümanlardan öğrendiler.
•Avrupalılar Müslümanlardan kağıt yapım tekniğini öğrendiler.
• Müslümanların astronomiye dair yazdıkları eserler, başta İspanya’da olmak üzere Arapça’dan Latinceye tercüme edilmişlerdir.
• Toledo’lu İbrahim ez-Zerkalî’nin gezegenlerin hareketlerini gösteren ve “Toledo Tablosu” diye anılan tablosu epey süre Avrupa’da kullanıldı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 140
SORU: Abbasilerin islam dünyasına hangi yönde katkıları olmuştur?
CEVAP:Abbasilerin Siyasi ve Bilimsel olarak iki türlü katkıları bulunmaktadır. Emevilerin islam dünyasında ayrılığa neden olan MEVALi politikasını terk etmişlerdir. böylelikle eşitlik getirilmişti.
Bir diğer katkıları ise bilimsel alanlarda yapılmış çalışmalardır. Beytül Hikme denilen bilim evleri açmışlar ve tercime faaliyetlerine ağırık vermişlerdir.
SORU: Abbasiler bilimsel faaliyetleri geliştirmek amacıyla neler yapmışlardır?
CEVAP:Betül Hikme açılmış tercüme faaliyetlerinde bulunulmuştur.
SORU: Tarih şeridine göre Abbasiler ile aynı dönemde yaşayan devletleri tespit ediniz.
CEVAP:Büyük Selçuklu Devleti, Bizans, Endülüs Emevileri, Hazarlar, Gazneliler,
SORU: Abbasilerin Türkler için Samarra ve Avasım şehirleri kurdurmasının sebepleri neler olabilir?
CEVAP:Türklerin ırklarının karışmasını engellemek ve bizans sınırında güvenliği sağlamak için
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 141
Dört Halife Dönemi:
İDARİ:
• Ülke yönetim birimlerine ayrılarak bu yerlere merkezden valiler atandı.
• Düzenli ordular kuruldu.
• Askerî ve mali işlerin görüşülüp yürütülmesi için divan teşkilatı oluşturuldu.
• Adli işlerin yürütülmesi amacıyla kadılık makamı kuruldu.
• ilk devlet hazinesi “beytülmal (devlet hazinesi )” gerçekleştirildi.
• Fethedilen bölgelerde egemenliği sağlamak amacıyla ordugâhlar (ordu şehirleri) oluşturuldu.
• Vergilerin toplanması belli bir sistem dâhilinde yapıldı (Müslümanlardan öşür ve zekât, gayrimüslimlerden haraç ve cizye vergisi alındı.).
• Fethedilen toprakların verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla ikta sistemine geçildi
BİLİMSEL:
Emeviler:
İDARİ: Ülke Eyaletlere bölündü, Saltanat sistemi getirildi
BİLİMSEL:
Abbasiler :
İDARİ: Vezirlik makamı kuruldu
BİLİMSEL: Bilim adamları desteklenmiş, Beytü’l Hikme açılmış, tercüme odaları açılarak Antikite dönemine ait eserler Arapçaya çevrilmiş, sonrasında da özgün eserler ortaya çıkmıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 142
SORU: İslam medeniyetinin oluşumunda Türk-islam bilginlerinin katkıları neler olmuştur? Araştırınız.
CEVAP:Türk islam bilginleri sadece dibi bilimlerde değil beşeri bilimlerde de yaptıkları çalışmalarda İslam alemine ve tüm dünyaya katkıda bulunmuşlardır. Astronmi , Matematik, Felsefe vs alanlarda katkıları olmuştur. Örneğin İBNİ SİNA hakkında küçük bir araştırma yaparsanız bunların neler olduğunu sadece bir örnekle rahatlıkla görebilirsiniz.
SORU:İbni Sina’nın dünya uygarlığına katkıları hakkında araştırma yapınız
CEVAP:Yukarıdaki soruda da söylediğimiz gibi bu bilim adamlarında en önemlisi İNBİ SİNAdır. Felsefe ve tıp bilimleriyle ilgilenmiştir. Farabi’nin öğretilerinden yararlanmıştır. Kendisinden önce söz konusu edilmeyen bazı hastalıklar ve onların tedavileri hakkında bilgi vermiştir. Batı’da “Aviccenna” (Tıbbın Hükümdarı) olarak adlandırılmıştır. Yüz yirmi civarında kitabı vardır. Tıptaki otoritesi XVIII. yüzyıllara kadar devam etmiştir. Eserlerinin bir çoğu Avrupa’da yüzyıllarca okutulmuştur. “El Kanun Fi’t-Tıp” (Tıbbın Kanunları) en önemli eseridir.
• RASATHANE :Astronomi gözlemler yapmak için kurulmuş kuleler, Çalışma alanlar,
• USTURLAP : Bir çeşit pusula
• CEBİR : Matematik
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 144
SORU: Bu devletlerin ibn-i Sina ile ilgili pul bastırmalarının sebepleri neler olabilir?
CEVAP: Yalnız islam alemini değil tüm dünyayı ilgilendiren alanlarda hizmet etmesi
SORU:Pullarda ibn-i Sina’nın hangi özelliği ön plana çıkmaktadır?
CEVAP: Tıp
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 145-146
A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. islamiyet öncesinde kabileler kutsal saydıkları Kâbe’yi ziyarete gelirlerdi. Burada kurulan panayırlarda alışveriş yaparlar, spor karşılaşmaları ve eğlenceler düzenlerlerdi.
Buna göre;
I. Arap kabileleri arasında sık sık sorunlar yaşanmaktadır.
II. Kabileler arasında tek tanrılı dinsel anlayış yoktur.
III. Arap Yarımadası’nda feodal bir yapı görülmektedir. yargılarından hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) I, II ve III
2. I. Müslümanlar, Mekkelilerin baskısından kurtulmuşlardır.
II. ilk islam devletinin temelleri atılmıştır.
III. islamiyet Arap Yarımadası’nın dışında yayılmıştır.
Yukarıda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri Müslümanların Mekke’den Medine’ye göçleri (hicret) sonucunda ortaya çıkan gelişmeler arasında gösterilebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I, II ve III
3. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Hz. Muhammed dönemine ait değildir?
A) Müslümanlığın Arap Yarımadası’nda yayılması
B) Kur’an-ı Kerim’in kitap hâline getirilmesi
C) ilk islam hukukunun ortaya çıkması
D) Bizans’la savaşılması
E) ilk islam devletinin kurulması
4. Aşağıdakilerden hangisi Emeviler Dönemi’nde gerçekleşen olaylar arasında gösterilemez?
A) istanbul’un kuşatılması
B) ispanya’nın fethi
C) Köprü Savaşı
D) Kerbela Olayı
E) Mevali sorunu
5. Dört Halife Dönemi’nde meydana gelen;
I. Bizans’la Yermük Savaşı’nın yapılması,
II. ilk islam donanması ile Kıbrıs’ın Venediklilerden alınması,
III. Hz. Ali taraftarları ile Muaviye taraftarları arasında Sıffin Savaşı’nın yapılması gelişmelerden hangisi ya da hangileri fetih hareketleri arasında gösterilemez?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
B. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) islamiyetin doğduğu dönemde Avrupa’daki siyasi yapıya feodolite hâkimdi.
2. (D) islam Devleti, Hicret’ten sonra Medine’de kurulmuştur.
3. (Y) Uhud Savaşı, Müslümanlar ile Mekkeli müşrikler arasında yapılan ilk savaştır.
4. (D) ilk islam donanması Hz. Osman zamanında kuruldu.
5. (Y) Müslümanlar arasında meydana gelen ilk iç savaş Sıffin Savaşı’dır.
C. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.HENDEK Müslümanların son savunma savaşıdır.
2. Mekkeliler, islam Devleti’nin varlığını ilk kez HUDEYBİYE Antlaşması ile tanımak zorunda kaldılar.
3. Kur’an-ı Kerim kitap hâline halife HZ. EBUBEKİR döneminde getirildi, halife HZ. OSMAN zamanında çoğaltıldı.
4. islam Devleti’nde halife HZ. ÖMER zamanında malî alanda BEYTUL MAL kuruldu.
5. Abbasiler Türkler için SAMARRA adı verilen ordugâh şehirleri ve Bizans sınır bölgelerine AVASIM denilen şehirler inşa ettirdiler.
Ç. Aşağıda verilenleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
1. (E) Ukaz (A) ispanya.
2. (D) Muhacir (B) Müslümanlarla Frankların yaptığı savaş.
3. (C) şam (C) Emeviler.
4. (B) Puvatya (D) Medine’ye göç edenler.
5. (A) Tarık Bin Ziyad (E) Panayır.
D. Yanda verilen bulmacayı çözünüz.
1. Müslümanların ilk zaferi.
2. Müslümanların Mekke’den Medine’ye göçü.
3. Medine’nin yerli halkı.
4. islamiyetten önce Arap Yarımadası’nda kurulmuşolan bir uygarlık.
5. islamiyetin beş şartından biri.
6. Halifeliği saltanat hâline dönüştüren devlet.
7. ilk halife.
8. Hz. Muhammed döneminde Müslümanlarınkaybettiği savaş.
9. Abbasiler Dönemi’nde Türkler için kurulmuşşehir.
10. 4. halife.
11. islamiyet öncesi döneme verilen genel ad.
12. Muaviye’nin oğlu.
13. fiam ticaret yollarının ele geçirilmesini sağlayan savaş sonrası ele geçirilen kale.
14. Hakem Olayı’nın yaşandığı halife dönemi.
15. Hz. Muhammed’in mezarının bulunduğu şehir.
5. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 148
SORU: Türklerin inançları ile İslam inançları arasındaki benzerlikleri belirleyiniz.
• Gök Tanrı’ya inanılırdı.• Tek Allah inancı vardır.
• Türk töresince hırsızlık, yalancılık, adaletsizlik yasaktı.• İslam’a göre hırsızlık, yalan söylemek günah sayılır. Güzel ahlak övülür.
• Öldükten sonraki hayata inanılırdı.• “Yapılan her iyilik ve kötülüğün karşılığı öldükten sonra görülür (cennet ve cehennem).” inancı hâkimdi.
• Temizliğe önem verilirdi.• “Temizlik imandandır.” ilkesi vardır.
• Farklı inanışlara hoşgörülü davranılırdı.• İslamiyet hoşgörü dinidir.
• Din adamlarının herhangi bir üstünlüğü bulunmazdı.• Din adamlarına ayrıcalık tanıyan ruhban sınıfı yoktur.
• En önemli değerlerinden biri vatan sevgisiydi.• Vatan sevgisi kutsaldır.
• Cihan hâkimiyeti ülküsü vardır.• Cihat ve gaza anlayışı vardır. İslam’ın yayılması için çalışılır.
SORU:MAVERAÜNNEHİR: Seyhun ve Ceyhun nehirleri arasında kalan bölgeye Maveraunnehr denilir.
ALPLİK: Türklerde Yiğitlik ve kahramanlık yapan kişi anlamaına gelmektedir.
SORU:Yukarıdaki metinden hareketle Türklerin İslamiyet öncesi ve sonrası kültürel değişimi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Metne göre yoktur olduğu iddia edilse de aslında yepyeni bir din olarak islamın kabulu belli başlı konularda değişiliklik gösterecek kurllara sahiptir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 149
SORU: Yukarıdaki tabloda yapılan karşılaştırmaya göre Türklerin İslam’ı benimsemelerinin sebepleri hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Yukarıda verilen tabloda göktanrı inancının İslam dinine benzerlikleri ön plana çıkarılmıştır. Buda Türklerin İslamı kabul etmesini kolaylaştırmıştır.
SORU:Talas Savaşı’nın sonuçlarından hareketle savaşların milletler arasındaki kültürel ilişkilere olan etkisi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Kültür yayılmasının bir diğer sebebi olarak savaşlar gösterilebilir. Savaşlar sayesinde topluluklar birbirlerinin kültürlerini öğrenme şansı bulmaktadırlar.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 150
Gazneli Mahmut’un Hindistan’a 17 sefer düzenlemesi sonucunda İslamiyet Hindistan’da yayıldı.
DÜŞÜNCE: İslam Hindistanda yayılmıştır.
Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan Malazgirt Zaferi’yle Anadolu kapılarını Türklere açtı.
DÜŞÜNCE: Türkler kendilerine yeni bir yurt bulmuşlar ve islamı anadoluda yaymışlardır.
Müslüman olan Türkler Bizans ve Haçlı saldırılarına karşı İslam dünyasını korudular.
DÜŞÜNCE: İslamı dış tehditlere karşı korumuşlar ve Türk islam Dünyasının lideri olmuşlardır.
Farabi, Biruni, İbn-i Sina gibi Türk bilim insanları çeşitli dallarda sayısız eserler yazdılar.
DÜŞÜNCE: Bilimsel ve sanatsal çalışmalar sayesinde bilim adamaları islama hizmet etmişlerdir.
Türkler birçok medrese, cami, külliye gibi eserler inşa ettiler. Dünyanın ilk üniversitesi olarak kabul edilen Nizamiye Medresesini kurdular.
DÜŞÜNCE:
Türkler mimari, madencilik, dokumacılık, minyatür vb. alanlarda eserler verdiler.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 151
SORU: Tolunoğulları yaptıkları hizmetler ile Mısır üzerinde netür etkiler bırakmış olabilirler? Açıklayınız.
CEVAP:Tolunoğulları çağı kısa sürmesine rağmen Mısır'ın altın çağı olarak kabul edilir. Çok fazla sayıda mimari Eser brakamasalarda yaşadıkları dönemde bir çok hizmet vermişlerdir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 152
SORU:Tolunoğulları ve İhşidiler devletlerinin siyasi açıdan uzun ömürlü olamamalarının bu devletlerin demografik yapısıyla ilgisi var mıdır? Açıklayınız.
CEVAP:Sevgili Öğrenciler yukarıdaki sorunun cevabı evettir. Zira Mısırda halk afrika kökenli ve Arpalrdan oluşmaktadır. Bu sebeple yöneticiler Türk olan bu devletler zor zamanlarda halktan yeterl destek bulamamışlar ve kısa sürede yıkılmışladır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 153
SORU: Bağdat, Balasagun, Kaşgar, Gazne, Buhara, Semerkant şehirlerini harita üzerinde bulunuz. Bu şehirlerin günümüzde hangi devletlerin sınırları içerisinde olduğunu tespit ediniz.
CEVAP: Bağdat günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Irak , Balasagun günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Kırgızistan , Kaşgar günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Çin, Gazne günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Afganistan, Buhara günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Özbekistan, Semerkant günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Özbekistan
SORU: Karahanlılar ve Gaznelilerin Türk tarihi açısından önemini belirleyiniz.
CEVAP:Karahanlılar İlk Türk islam devletlerindendir. Ve Türk islm tarihine ait ilk eserleri vermiş. Türk islam kültrünün temellerini atmıştır.
Orta Asya’da kurulan ilk Türk İslam devletidir.
Türkçeyi resmi dil ilan eden ilk Türk devletidir.
Türk-İslam tarihinin ilk edebi eserleri bu dönemde yazılmıştır. (Divan-ı Lügat’it Türk, Atabet’ül Hakayık)
İkili devlet teşkilatını kullanan son Türk devletidir.
İkiye bölünerek yıkılan son Türk devletidir.
Türk tarihinde ilk defa kervansarayı (ribat) kurmuşlardır.
Türk tarihinde ilk defa medrese (Satuk Buğra Han tarafından Semerkant’ta) kurmuşlardır.
Dünya tarihinde ilk defa medreselere (üniversitelere) özerklik tanımışlar.
Fakir öğrencilere burs vermişlerdir.
İlk Türk İslam sentezini gerçekleştirmişlerdir. (Bazı yönlerden Türk devleti bazı yönlerden İslam devleti özellikleri taşırlar.)
SORU:-Malazgirt Savaşı’nın Türk dünyası açısından önemi
CEVAP1- Anadolu’nun kapışarı Türklere açıldı.
2- Anadolu’da ilk Türk devletleri kurulmaya başladı.
3- Türklerin İslam dünyasındaki prestiji arttı.
Malazgirt Savaşı’nın İslam dünyası açısından önemi
1- İslam dünyası üzerindeki Bizans tehdidi ortadan kalktı.
2- İslamiyet Anadolu’ya yayıldı
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 155
Yukarıda verilen görsellerden Türklerin İslamiyeti kabulünden sonra mimari anlayışındaki değişim hakkında neler söylenebilir? İslamiyet, Türk şehirleri üzerinde ne tür değişimlere yol açmıştır? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 156
Günümüzde Türk dilinin geliştirilmesi ve yabancı etkilerden arındırılması amacıyla neler yapılmalıdır? Arkadaşlarınızla tartışınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 157
Yusuf Has Hacip’e göre bir hükümdarda bulunması gereken özellikler neler olmalıdır? Söyleyiniz.
Doğru sözlü, alçak gönüllü, güvenilir, bin düşünüp bir konuşan, adil olmalıdır. Halkını korumalı ve etrafında bilge insanlar bulundurmalıdır.
Yukarıda verilen bilgilerden ve Türk Dili ve Edebiyatı dersinde öğrendiğiniz bilgilerden yararlanarak tablodaki boşlukları doldurunuz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 158
Hükümdar: Özü, sözü doğru ve yaradılışı seçkin olmalıdır. Bilgili, akıllı, halka iyi davranan, cömert, gözü tok ve gönlü zengin olmalıdır. En önemlisi adil olmalıdır.
Vezir: İşine yürekten bağlı, bilgili, dürüst ve adil olmalıdır.
Komutan: Çok çevik, sert, tecrübeli, tam ve pek yürekli, cömert, cesur, alçak gönüllü, sofrası açık ve soğuk kanlı olmalıdır. Mal ve mülkte gözü olmamalı, askerleriyle iyi geçinmelidir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 159
SORU: Gazneli Mahmut’un halifeden sultan unvanını alması, Gaznelilere siyasi bakımdan ne tür kazanımlar sağlamış olabilir? Söyleyiniz.
Siyasi açıdan ön plana çıkmışlardır.
SORU:Gazneli Mahmut’un Hindistan seferlerinin siyasi, dinî ve ekonomik sonuçlarının neler olabileceğini tabloda boş bırakılan yerlere yazınız.
İslamiyet Hindistan’a yayıldı. Bugünki Pakistan ve Bangladeş’in temelleri atıldı. Gazneli Mahmut’un İslam dünyasında ki şöhreti arttı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 160
Dandanakan Savaşı’nın sonuçlarını Gazneliler Devleti açısından değerlendiriniz.
Dandanakan savaşında Selçuklular Kurulurken Gazneliler yıklış sürecine girmişleridir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 161
Selçuk Bey Oğuz Türkleri üzerinde nasıl bir etki bırakmıştır? Açıklayınız.
Ben Büyük Selçuklu Devleti’ni kuran Oğuzların atasıyım. Oğuzların Kınık boyundan geliyorum. Babam Dukak Bey, Oğuz Yabgu Devleti’nde subaşılık (ordu komutanlığı) görevinde bulunuyordu. Onun ölümünden sonra aynı görevi ben üstlendim. Ancak Oğuz yabgusu ile anlaşamadım. Benimle beraber hareket eden Türkmenlerle birlikte 961 yılında Cent şehrine geldim. İslamiyeti kabul
ederek Müslüman Samanoğulları Devleti ile dostluk ilişkileri kurdum. Samanoğullarının dostluğuna güvenerek Oğuz yabgusuna vergi ödemeyi reddettim.
Daha sonra da yabgunun üzerime gönderdiği kuvvetleri yenerek burada bağımsız bir beylik kurdum. Böylece Müslüman Oğuz boyları arasındaki şöhretimi ve siyasi gücümü artırdım. Bölgede dağınık hâlde yaşayan göçebe Türkmen boylarını da etrafında toplamaya başladım.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 162
Çağrı Bey’in Anadolu Seferi’nin Türk tarihi bakımından önemiyle ilgili neler söylenebilir?
Bu dönemde yapılan akınlar ilk akınlardır ve Anadoluyu yakından tanıma imkanı bulmuşladır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 163
SORU: Yukarıda verilen bilgilerden yararlanarak XI. yüzyıl başlarında Anadolu, İran, Irak ve Orta Asya’nın siyasi durumunu noktalı yerlere yazınız.
CEVAP:Anadolu Bizans egemenliğinde bir bölgedir, fakat merkezi otorite zayıftır, Bölgesel olarak derebeyleri hakimdir. Ekonomi çok kötü durumda halk sefalet içindedir. Irak: Abbasi Devleti’nin merkezi otoritesi zayıflayınca emirlikler kurulmuş. Büveyhoğulları halifeyi baskı altına almıştır. Tevaifi Mülük devletleri ortaya çıkmıştır.Orta Asyada ise En güçlü devlet Karahanlılardır. Gazneliler ise bir diğer güçlü devlet olarak göze çarpmaktadır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 164
TUĞRUL BEY’İN VERDİĞİ DERS
Tuğrul Bey kurultayda yaptığı konuşmada, Türklerin yönetim anlayışı gereği kurdukları devlet üzerinde Selçuklu ailesinden gelen herkesin hakkı bulunduğunu belirtti. Aralarındaki dayanışmanın ve birliğin korunmasının çok önemli olduğunu vurguladı. Daha sonra da yanında taşıdığı oklardan birini kardeşlerinden birine vererek kırmasını istedi. Kardeşi, aldığı oku kolayca kırdı. Tuğrul Bey ok sayısını önce ikiye, sonra üçe çıkararak aynı işlemi birkaç defa tekrarlattı. Sayı arttıkça oklar daha zor kırılıyordu. Bunun üzerine Tuğrul
Bey, bu örnekten alınması gereken dersi şu sözlerle ifade etti:
“İşte biz bu oklar gibiyiz. Eğer birbirimizden ayrılacak olursak tek tek kolayca kırılırız. Düşman bir hamlede hakkımızdan gelebilir. Fakat birlikte kuvvetli oluruz. Hem düşman bize saldırmaya cesaret edemez hem de saldırdığı takdirde kolayca yenemeyeceği gibi karşımızda da bozguna uğrar.”
SORU: Yukarıdaki metinde anlatılmak istenen düşünce nedir? Bu düşünce hangi atasözleri ile özetlenebilir? Açıklayınız
Birlikten kuvvet doğar.
Bir elin nesi var iki elin sesi var.
yalnız taş duvar olmaz.
SORU:Tuğrul Bey’e Abbasi halifesinin unvanlar vermesini Büyük Selçuklu Devleti’nin siyasi ve askerî gücü bakımından değerlendiriniz.
Böylelikle Selçuklular İslam dünyasının siyasi lideri olmuşlardır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 165
SORU: Alp Arslan’ın fethedilen yerleri fetheden komutana vermesinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
Fethedilen yerleri fetheden komutana verilmesi bir politikanın gereğidir ki başarılı olmuştur. Böylelikle komutanlar hem vatan sevgisi hemde toprak kazanmak için saldırmışlardır.
SORU: 1. Yukarıdaki konuşmalardan hareketle Malazgirt Savaşı’nın Türkler ve Bizanslılar açısından önemini belirtiniz.
Türkler açısından Anadolu’nun kapılarının açıldığı, Bizans açısından Anadolu’nun ellerinden çıktığı savaştır.
SORU: 2. Bizans İmparatorluğu’nun ve Selçuklu Devleti’nin Malazgirt Savaşı’ndaki asıl amaçları nelerdir?
Sevgili takipçilerimiz Selçukluların amacı Anadolu’yu ele geçirmektir.Bizans’ın amacı Anadolu üzerindeki Türk tehdidine kesin olarak son vermek.
SORU: 3. Konuşma metninden iki hükümdarın kişisel özellikleri ile ilgili ne tür çıkarımlarda bulunabiliriz?
Alparslan kendine güvenen ama alçak gönüllü ve cesur bir hükümdardır. Romen diyojen ise gururlu ve hırslıdır
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 167
Malazgirt Savaşı’nın sonuçlarını ilgili başlıkların altına yazınız.Anadolu’nun kapıları Türklere açılmıştır.
Anadolu topraklarına Türk göçü hızlanmıştır.
Bizans’ın İslam Dünyası üzerindeki baskısı sona ermiştir.
Anadolu’daki Türk ilerleyişi ile baş edemeyen Bizans kışkırtması Haçlı Seferleri’nin sebeplerinden biri olmuştur.
1071 tarihi Türkiye Tarihi’nin başlangıcı kabul edilmiştir.
Alparslan tarafından görevlendirilen komutanların Anadolu’ya yaptıkları akınlar sonrasında Mengücek, Saltuklu, Danişment, Artuklu ve Çaka Beyliği gibi ilk Anadolu’da ilk Türk beylikleri kurulmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 168
SORU: Bâtinilik faaliyetlerinin Büyük Selçuklu Devleti’ne ne tür zararları olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP: Nizamül-Mülk olmak üzere pek çok Selçuklu devlet adamına suikast düzenleyerek devlete büyük zarar verdiler.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 169
SORU: Yukarıdaki haritadan yararlanarak Büyük Selçuklu Devleti’nin hâkim olduğu bölgelerde günümüzde hangi devletlerin kurulduğunu belirleyiniz.
CEVAP:Ürdün, Türkiye Cumhuriyeti, Suriye,, Lübnan, İsrail, Filistin, Suudi Arabistan, Kuveyt, Irak, Azerbaycan, İran, Türkmenistan, Kazakistan, Afganistan.
SORU:Yukarıda verilen devlet ve atabeyliklerin ortaya çıkmasında hangi faktörler etkili olmuştur? Belirtiniz.
CEVAP:– Türk veraset anlayışı – Devletin merkezi otoritesinin kaybolması. – Atabeylik sistemi
SORU:Selçuklulardaki atabeylik sisteminin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP:Olumlu Yönleri:Melikler atabeyler sayesinde “il” yönetmeyi, halk ile ilişkileri öğrenirler. Devletin başına
Olumsuz Yönleri: Bazı atabeyler, melikleri taht için kışkırtmışlar, bazıları da meliklerin sahip oldukları toprakları ele geçirerek bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 170
SORU: Yukarıdaki metne göre hükümdarın görevlerini sosyal devlet anlayışı doğrultusunda değerlendiriniz.
Sosyal devlet anlayışına göre devlet halkın temel ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır. Bunun en temelide halkın karnının doymasıdır. Metinde de bunun üzerinde durulmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 171
SORU: İslamiyet öncesi ve sonrasında Türklerde devlet anlayışını süreklilik ve değişiklilik açısından değerlendiriniz.
CEVAP:İslamiyet öncesi ve sonrasında Türklerde devlet anlayışını süreklilik göstermektedir. Hakimiyetin kaynağı, ülkenin hanedan ailesinin ortak malı oluşu aynen devam eder. Cihan hakimiyeti fikrinin yerini cihat almış ve hükümdar ünvanlarında ufak-tefek değişiklikler olmuştur. Osmanlıda Selçukluda gelşerek değişmiştir.
SORU:Haciplerin Türk-İslam devletlerindeki önemleri hakkında neler söylenebilir? Belirtiniz.
CEVAP:Hacipler halk ile Hükümdar arasındaki bağlantıyı sağladığı için günümüzdeki danışmanlar gibidir.
SORU:Aşağıdaki tabloda Türk-İslam kaynaklarına ait alıntılar vardır. Bu alıntılardan yola çıkarak Türk-İslam devletlerinde İslamiyet öncesi Türklere ait hangi özelliklerin devam ettiğini karşılarına yazınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 172
Divan üyelerinin görevlerine bakarak günümüzde hangi bakanlıkların bu görevleri üstlendiğini belirleyiniz.
Divan-ı İstifa — Maliye Bakanlığı.
Divan-ı Arz — Milli Savunma Bakanlığı.
Divan-ı İşraf — Maliye Bakanlığı ve Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanlığı.
Divan-ı İnşa — Bir bakanlık söyleyemeyiz.
Niyabet-i Saltanat — Bir bakanlık söyleyemeyiz.
Divan-ı Mezalim — Anayasa Mahkemesi.
Divan-ı Berit — Denizcilik ve Ulaştırma Bakanlığı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 173
SORU: İkta sistemi devlete idari, askerî ve ekonomik olarak neler kazandırmıştır? Açıklayınız.
CEVAP:İkta Sisteminin İdari Faydaları: Devletin otorite ülkenin her yerine ulaşmış, güvenlik sağlanmıştır. Ayrıca vergi toplamak kolaylaşmıştır.
İkta Sisteminin Askeri Faydaları: Devlet hazineden para harcamadan asker ve komutan bakar.
İkta Sisteminin Ekonomik Faydaları: Üretimin devamlılığı sağlanır. İkta sistemi ile göçebelerin tarıma yönledirilmesi sağlanmıştır.
SORU:İlk Türk devletlerinde ki ordu teşkilatı ile Türk-İslam devletlerin de ki ordu teşkilatlanması arasındaki benzerlik ve farklılıkları tespit ediniz.
CEVAP:İlk Türk devletlerinde ki ordu teşkilatı ile Türk-İslam devletlerin de ki ordu teşkilatlanması arasındaki benzerlikler: Hafif süvariler, savaş araçları (özellikle ok) ordu düzeni (onlu sistem) savaş taktiği (kurt kapanı) disiplinli oluşu.
lk Türk devletlerinde ki ordu teşkilatı ile Türk-İslam devletlerin de ki ordu teşkilatlanması arasındaki farklılıklar: Türk olmayan unusrların orduda görev alması (gulaman-ı saray ile başlayıp kapıkulu ile devam eden süreç) askerlerin maaş almaya başlaması, ikta askerlerinin ortaya çıkışı
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 175
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 176
SORU: Yukarıdaki metne göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Nizamiye Medreselerinin kurulma amaçları nelerdir?
CEVAP: Devletin Yetişmiş eleman ihtiyacını karşılamak ve Batinilerin dini tahribatlarına karşı islamın ilimleri öğretmek.
SORU: Nizamiye Medreselerinde nasıl bir eğitim sistemi uygulanmaktadır?
CEVAP: Karşılık münazalar şeklinde ve öğrenci öğretmen merkezli dini ilimler ve pozitif bilimler okutulurdu.
SORU: Nizamiye Medreseleri Büyük Selçuklu Devleti’ne neler kazandırmıştır?
CEVAP: Büyük Selçuklu Devleti Nizamiye Medreseleri sayesinde din ve devlet adamı ihtiyacını karşılamıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 179-180
A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. C 2. A 3. C 4. D 5. D
B. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. D 2. Y 3. D 4. D 5. Y
C. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1. Alp Arslan, Nizamiye 2. has, ikta, mülk, vakıf
3. 1040, Dandanakan 4. örfi, şeri
5. Şehname, Gazne, Sultan Mahmut’a
Ç. Aşağıda verilenleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
E, A, D, C, B
D. Yanda verilen bulmacayı çözünüz.
6. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 182
1. Büyük Selçuklu Dönemi’nde Anadolu’ya yapılan akınların Anadolu’nun Türkleşmesine etkilerini belirleyiniz.
Yapılan fetihlerle ele geçirilen yerlere Türkler yerleştirilmiştir. Tabiki böylelikle fetihler genişledikçe Türk nüfusu artmış ve Anadolu Türkleşmesi sürmüştür.
2. Bulunduğunuz çevrede Anadolu’da kurulan ilk Türk beylik ve devletlerine ait eserleri tespit ediniz.
Bu konuda her öğrencimiz kendi bulunduğu şehre göre cevap verecektir. Eğer hangi şehirde hangi eserlerin bulunduğunu bilemiyorsanız yorum bölümünden bizlere yazarak sizlere yardımcı olmamızı sağlayabilirsiniz.
• MAMUR: Eksiksiz, kusursuz, istenilen düzeyde.
• İMAR: Bayındırlık
• KÜMBET: Anıt mezar
Anadolu’da-kurulan-ilk-Türk-beylikleri-haritası
Anadolunun hemen hemen her kısımında Türklerin fethettiği yerleri bulmak mümkündür.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 185
Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da kurulmuş olan Türkmen beyliklerinin genel özelliklerini aşağıda verilen örnekten hareketle yazınız.
Anadolu’da İslamiyet’in yayılmasında etkili olmuşlardır.
Anadolu’daki Türk fetih hareketleri hızlandırıldı.
Anadolu’da Bizans, Gürcü ve Ermenilerin gücü kırıldı.
Haçlılara karşı Anadolu korundu.
Feth edilen şehirlerin ve köylerin isimleri Türkçeleştirildi.
Anadolu’da ki küçük yerleşim birimleri büyük Türk şehirleri haline dönüştü.
Yoğun Türkmen göçü ile Anadolu’daki Türk nüfusu arttı.
Anadolu’da kalıcı kültür ve sanat eserleri bırakıldı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 186
1. Türklerin fethinden önce Anadolu’nun sosyal ve siyasi yapısını tespit ediniz.
Türklerden Önce Anadolu’nun Durumu konumuza tıklayarak ilk 4 maddeyi soruya cevap olarak alabilirsiniz.
2. Kudüs’ün Müslümanlar, Hristiyanlar ve Yahudilerce kutsal kabul edilmesinin nedenleri hakında bilgi edininiz.
Kudüs, hangi semavi dinler için kutsaldır? Neden? konumuza tıklayarak sorunun cevabına ulaşabilirsiniz.
• KERVANSARAY: Ticaret yolları üzerinde tüccarların konakladığı (kervanların) mimari yapı.
• TASAVVUF: Kalbi saflaştırmak, kötülüklerden arındırmak
• DERVİŞ: Dünyadan vazgeçip, kendini Allah yoluna adamış kişi.
• AHİLİK: Esnaf dayanışma örgütü.
• VAKIF: Hayır kurumu.
Türklerin gayrimüslimlere yaklaşımları hakkında neler söylenebilir?
İslamın özünde zorlama yoktur. Yaradılan “Yaradan”dan ötürü sevilir. Gayrımüslimler zorlanmamış ve onlara şevkatle yaklaşılmıştır.
Yukarıdaki tarih şeridine göre Türkiye Selçuklu Devleti’nin siyasi ilişkilerde bulunabileceği devletleri tespit ediniz.
Doğu Roma İmparatorluğu, Harzemşahlar, İlhanlılar, İlk Anadolu Beylikleri, Karamanoğulları, Eyyubiler, Memlukler.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 187
Selçuklu hanedanı arasında yapılan mücadelelerin sebepleri neler olabilir? Düşüncelerinizi belirtiniz
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 188
I. Kılıç Arslan, Çaka Bey’i öldürtmek yerine ona destek vermiş olsaydı nasıl bir sonuca ulaşırdı? Açıklayınız.
Bu Bizans için çok kötü olurdu.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 189
Haçlı Seferlerinin insanlık tarihinin en karanlık devirlerini oluşturmasının sebepleri neler olabilir?
Haçlı Seferlerinin insanlık tarihinin en karanlık devirlerini oluşturmasının sebebi için Haçlıların Kudüs’ü alışlarına bakmak yeterlidir. Kudüs’te yaşanan katliam sadece müslümanlar tarafından değil, haçlılar tarafından da aktarılmıştır. İşte bir haçlının yazdıkları“Ama bütün bunlar, Süleyman Tapınağı’nda yapılanların yanında hafif kalıyordu. Orada ne mi oldu? Eğer size gerçekleri söylersem, buna inanmakta zorlanabilirsiniz. En azından şunu söyleyeyim ki, Süleyman Tapınağı’nda akan kanların yüksekliği, adamlarımızın ayak bileklerinin boyunu aşıyordu.”
Kudüs’te 70.000 müslüman ve yahudinin katledildiği belirtilmektedir. Bu insanlık tarihinin en karanlık devri olması için yeterli değil midir?
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 190
Yukarıda Avrupalıların ve Müslümanların gözüyle Haçlı Seferleri anlatılmaktadır. Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 192
İstanbul’un yağmalanması Hristiyan dünyasını nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 199
Türklerin, Ermenilere karşı tutumları hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 200
Devletin kadılara, aldıkları kararlarda baskı yapmamasının sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
Türkiye Selçuklu Devleti’nde mahkemeler hangi konularda insanlara yardımcı oluyordu? Bu konuları aşağıdaki kutucuklara yazınız.
Anadolu Bacıları bulundukları bölgelere ne tür katkılar yapmışlardır? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 202
Mevlâna, Yunus Emre, Ahmet Yesevi ve Hacı Bektaş-ı Veli insanları hangi yönlerden etkilemişlerdir? Açıklayınız.
Türkiye Selçukluları, Moğol baskısı nedeniyle Orta Asya'dan kaçan Türkmenleri Anadolu'ya yerleştirdiler. Gelenler arasında mutasavvıflar (tarikat önderleri) da bulunmaktaydı. Bu mutasavvıflar arasında yer alan Mevlana Celaleddin Rumi, Yunus Emre, Muhyiddin Arabi, Sadrettin Konevi Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında önemli rol oynamıştır.
Mutasavvıfların, yerleştikleri bölgelerde sosyal, kültürel ve dini alanlarda faaliyetlerde bulunmaları sonucunda Anadolu'da Mevlevilik, Nakşibendilik, Kadirilik, Bektaşilik, Rufailik gibi tarikatlar ortaya çıkmıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 203
1. Türkiye Selçuklu hükümdarları ticareti geliştirmek amacıyla nasıl bir politika izlemişlerdir? Belirtiniz.
1- Önemli liman şehirleri fethedildi. (Antalya, Suğdak, Sinop ve Alaiye) Feth edilen şehirlerde özellikle Türk tüccarlar desteklendi.
2- Yollar, hanlar ve kervansaraylar yapıldı. Tüccarlara kervansaraylarda ücretsiz barınma ve konaklama imkanı tanındı.
3- Yabancı tüccarlar için gümrük vergileri düşürüldü.
4- Tüccarların mallarına devlet güvencesi getirildi. (Selçuklu ülkesinde herhangi bir sebeple zarara uğrayan tüccarların zararı devlet tarafından karşılanırdı. -Sigorta sistemi-)
5- Yabancı devletlerle ticaret antlaşmaları yapıldı.
6- Tersaneler kurularak donanma oluşturuldu ve deniz ticaretinin gelişmesi sağlandı.
2. Türkiye Selçuklu hükümdarlarının izlemiş oldukları politikalar devlete ne gibi kazanımlar sağlamıştır?
Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 204
Selçuklu Devleti’nin ticaret yolları ile ilgili haritadan ve yukarıdaki metinden yola çıkarak kervansarayların Türkiye Selçuklu Devleti’ne katkılarıyla ilgili neler söylenebilir? Açıklayınız
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 205
Darüşşifaların halk sağlığına ne gibi katkıları olmuştur? Açıklayınız.
Darülşifalar bugunku adiyla hastanelerdir
Ve hasta insanlari tedavi amaciyla acilmistir.
Halk sagligina etkileri bircok hastaliga sifa bulunmus insanlar bu hastaliklardan sifa bulmuslardir
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 207
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 208-209
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları na aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz. Hazırlamış olduğumuz 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları umarız ki siz değerli öğrencilerimizin ödevlerini hazırlamasında yardımcı olur. 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları da sitemizde mevcut olup bu yayınımıza da bakmanızı tavsiye ederiz. 9. sınıf ders kitaplarından birisi de Ekoyay Yayınları yayınlarından çıktı. 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları nın yazarı Selma EREN ve kitap 209 sayfa olarak hazırlandı. Kitabı incelediğimizde özellikle soruların ve konu anlatımının ne kadar kaliteli olduğunu gördük.
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları
Öğrencilerimize ödevlerinde katkı sunmaya devam ediyoruz. Bu yayınımızda 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları çözümlerine göz atabilirsiniz. İşte sayfa sayfa 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları 2017-2018 eğitim-öğretim yılı ders kitaplarının cevaplarını sitemizde bulabileceksiniz. Derlerinizde size yardımcı olacağız. Sitemizde yayınlanan kesin doğruluk teşkil etmemektedir. 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları ise hazırlanırken özellikle öğrencilerimizin düzeyleri dikkate alınarak cevaplar yazıldı.
KELİMELER:
MİLAT: Hz. İsa’nın doğumu
OLGU: Tarihî olay sonucunda uzun sürede gelişen durumlara ise “tarihî olgu” denir.
OLAY: Geçmişte meydana gelen, bafllangıç ve bitişi tarihi belli olan olaylara “tarihî olay” denir.
ÇAĞ: Kendine özgü bir özellik taşıyan zaman parçası, dönem, devir.
SORU: Tarihi Öğrenmek İnsana neler kazandırır. Düşüncelerinizi belirtiniz.
Bu soruya Mustafa Kemal ATATÜRK'ün bir sözü ile cevap versek sanırım çok doğru yapmış olacağız. Türk Çocuğu Ecdadını tanıdıkca daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır. Evet bu söz çerçevesinde düşünebiliriz. Ayrıca geçmişten dersler çıkarırız. Geleceğe güvenle bakarız.
SORU: Tarih Araştırmalarında Tarihi değişik kaynaklardan faydalanmasının amacı neler olabilir. Bilgi Edininiz.
CEVAP:Değişik kaynaklardan faydalanmak her zaman değişik görüşleri öğrenmek demektir. Tek kaynaktan gelen haberler her zaman kuşku ile karşılanmalı ve daha iyi bilgi için değişik kaynaklara bakılmalıdır.
Görselleri inceleyerek Aşağıdaki Soruları cevaplandırınız
SORU:Toplumlar neden tarihi araştırma ve tarihçi yetiştirme ihtiyacı duyarlar.
CEVAP:Çünkü Toplumlar tarhilerini öğrenip gelecek nesillere aktarmak zorundadırlar. Bunuda ancak Tarih araştırmaları ve Tarihviler sayesinde yapabilirler.
SORU:Toplumlar neden tarihi araştırma ve tarihçi yetiştirme ihtiyacı duyarlar.
CEVAP:Örneğin önemli olayların geçtikler yerler korunmalı ki gelecek nesiller bunları görsün. Tarihi kalıntılar milletin hafızası ve toprakların tapusudur. Örneğin bir bölgede cami varsa bu demektirki atalarımız daha önce buralarda yaşamışlar demektir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 15
SORU: Yukarıda verilen tanımlardan hareketle tarihin tanımı ve özellikleri ile ilgili neler söylenebilir. Açıklayınız.
CEVAP: Tarihin Özellikleri Tekrarlanamaz, belgelere dayanır, deney yapılamaz vs.
SORU: Yukarıda verilen tanım ve bilgilerden yararlanarak tarih biliminin özelliklerini aşağdaki tabloya yazınız
CEVAP:
Tarih tarafsız ve nesneldir.
1.Tarih Belgelere dayanır
3..Olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkisi tarihi olayların kesintisiz olarak devam etmesini sağlar.
4.Etkisi Geniş coğrafyalarda hissedilir.
5…Geçmişte yaşanmıştır, tekrarları yoktur
6.Tarih İnsanlar tarafından oluşturulur.
7.Tarih Büyük insan topluluklarını etkiler
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 16
SORU: Yukarıda görsellerden hareketle tarihin konusunun neler olabileceğini belirleyiniz.
CEVAP: Din, Siyaset, ekonomi, eğitim, tarım hayvancılık, savaş, toplumsal olaylar
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 17
SORU: Yukarıdaki görsellerle ilgili tarihi olay ve tarihi olgu kavramlarına ilişkin ne tür çıkarımlarda bulunabilirsiniz.
CEVAP: Fotoğrafta İstanbulun fethi gösterilmektedir. En aşağıdaki 6 adet resim ise İstanbulun fethinden sonra İstanbulun inşasını ve Türk şehri olmasını konu edinir işte buda olgudur.
SORU: Tarih olay ve tarihi olgu kavramlarını örnek vererek açıklayınız.
Tarihî olay sonucunda uzun sürede gelişen durumlara ise “tarihî olgu” denir. Tarihî olgular süreklilik gösterir. Geçmişte meydana gelen, başlangıç ve bitiş tarihi belli olan olaylara “tarihî olay” denir.
CEVAP:Malazgirt savaşı olay
Anadolunun Türkleşmesi Olgudur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 18
SORU: Yukarıdaki metni Okuyunuz. Görselleri inceleyiniz. Tarihi Olayların değerlendirilmesinde Tarihi olayın geçtiği ve coğrafi özelliklerinin bilinmesi neden önemlidir. Açıklayınız.
CEVAP: Görsellerde ve Metinde kafkas cephesi anlatılmıştır. Tarihi olayların değerlendirilmesi sırasında dikkat edilecek hususlardan biride Olayın geçtiği coğrafyanın koşullarını iyi bilmek gerektiğidir. Bu olayı daha doğru değerlendirmek için gerekli oln bir kriterdir.
SORU:Yukarıda verilen bilgi kutucukları arasında sebep-sonuç ilişkisi kurunuz. Zincirin halkalarından birinin kopması durumunda tarihî bilgilerin değerlendirilmesinin nasıl etkileneceğini tespit ediniz.
CEVAP:Zincirde gösterildiği gibi bir önceki olay diğer olayın sebebidir. Örnekten hareket edecek olursak Kurtuluş savaşının niye yapıldığını anlamak için bu zinciri iyi bilmemeiz gerekir. Çünkü vatanımız işgale uğramıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 19
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 20
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 21
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 22
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 23
SORU: Yukarıda verilen takvim yaprağının neden farklı takvimlere ait bilgilere yer vermiş olabilir.
CEVAP: Çünkü Günümüzde bile bazı devletler farklı takvimler kullnamaktadırlar. Mesela Bazı Arap Ülkelerinde Hicri takvim kullanılmaktadır. Bu sebeple bir karşılaşma yapmak istenmiş olabilir. Bir diğer sebep ise Müslümanlar azı İbadetlerini Hicri takvime göre yapmaktadırlar bunun için bir bilgilendirme yapılmak istenmiş olabilir. Son olarak ise Geçmişteki olayların bir çoğu hicri ve rumi takvime göre kaydediliyordu. bunun bilgisinede vermek için olabilir.
SORU:Türklerin yıllara hayvan isimleri vermelerinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Hayvancılıkla çok uğraşmalarından olabilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 24
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 25
Atatürk’ün tarihe bakış açısını açıklayınız.
Atatürk milli tarihimizin araştırılıp öğretilmesini istemiştir. Tarih öğrenmenin önemini birçok sözüyle anlatmıştır.Atatürk son yüzyıllarda Türk milletinin geçirdiği badireler sonucunda oluşan kendine güvensizlik duygusunu ortadan kaldırmanın yegane yolu olarak milli tarih şuurunun canlandırılması gerektiğini söylemiştir.‘Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır”
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 26
Atatürk'ün Tarihe bakış açısını değerlendiriniz.
1. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 14KELİMELER:
MİLAT: Hz. İsa’nın doğumu
OLGU: Tarihî olay sonucunda uzun sürede gelişen durumlara ise “tarihî olgu” denir.
OLAY: Geçmişte meydana gelen, bafllangıç ve bitişi tarihi belli olan olaylara “tarihî olay” denir.
ÇAĞ: Kendine özgü bir özellik taşıyan zaman parçası, dönem, devir.
SORU: Tarihi Öğrenmek İnsana neler kazandırır. Düşüncelerinizi belirtiniz.
Bu soruya Mustafa Kemal ATATÜRK'ün bir sözü ile cevap versek sanırım çok doğru yapmış olacağız. Türk Çocuğu Ecdadını tanıdıkca daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır. Evet bu söz çerçevesinde düşünebiliriz. Ayrıca geçmişten dersler çıkarırız. Geleceğe güvenle bakarız.
SORU: Tarih Araştırmalarında Tarihi değişik kaynaklardan faydalanmasının amacı neler olabilir. Bilgi Edininiz.
CEVAP:Değişik kaynaklardan faydalanmak her zaman değişik görüşleri öğrenmek demektir. Tek kaynaktan gelen haberler her zaman kuşku ile karşılanmalı ve daha iyi bilgi için değişik kaynaklara bakılmalıdır.
Görselleri inceleyerek Aşağıdaki Soruları cevaplandırınız
SORU:Toplumlar neden tarihi araştırma ve tarihçi yetiştirme ihtiyacı duyarlar.
CEVAP:Çünkü Toplumlar tarhilerini öğrenip gelecek nesillere aktarmak zorundadırlar. Bunuda ancak Tarih araştırmaları ve Tarihviler sayesinde yapabilirler.
SORU:Toplumlar neden tarihi araştırma ve tarihçi yetiştirme ihtiyacı duyarlar.
CEVAP:Örneğin önemli olayların geçtikler yerler korunmalı ki gelecek nesiller bunları görsün. Tarihi kalıntılar milletin hafızası ve toprakların tapusudur. Örneğin bir bölgede cami varsa bu demektirki atalarımız daha önce buralarda yaşamışlar demektir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 15
SORU: Yukarıda verilen tanımlardan hareketle tarihin tanımı ve özellikleri ile ilgili neler söylenebilir. Açıklayınız.
CEVAP: Tarihin Özellikleri Tekrarlanamaz, belgelere dayanır, deney yapılamaz vs.
SORU: Yukarıda verilen tanım ve bilgilerden yararlanarak tarih biliminin özelliklerini aşağdaki tabloya yazınız
CEVAP:
Tarih tarafsız ve nesneldir.
1.Tarih Belgelere dayanır
3..Olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkisi tarihi olayların kesintisiz olarak devam etmesini sağlar.
4.Etkisi Geniş coğrafyalarda hissedilir.
5…Geçmişte yaşanmıştır, tekrarları yoktur
6.Tarih İnsanlar tarafından oluşturulur.
7.Tarih Büyük insan topluluklarını etkiler
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 16
SORU: Yukarıda görsellerden hareketle tarihin konusunun neler olabileceğini belirleyiniz.
CEVAP: Din, Siyaset, ekonomi, eğitim, tarım hayvancılık, savaş, toplumsal olaylar
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 17
SORU: Yukarıdaki görsellerle ilgili tarihi olay ve tarihi olgu kavramlarına ilişkin ne tür çıkarımlarda bulunabilirsiniz.
CEVAP: Fotoğrafta İstanbulun fethi gösterilmektedir. En aşağıdaki 6 adet resim ise İstanbulun fethinden sonra İstanbulun inşasını ve Türk şehri olmasını konu edinir işte buda olgudur.
SORU: Tarih olay ve tarihi olgu kavramlarını örnek vererek açıklayınız.
Tarihî olay sonucunda uzun sürede gelişen durumlara ise “tarihî olgu” denir. Tarihî olgular süreklilik gösterir. Geçmişte meydana gelen, başlangıç ve bitiş tarihi belli olan olaylara “tarihî olay” denir.
CEVAP:Malazgirt savaşı olay
Anadolunun Türkleşmesi Olgudur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 18
SORU: Yukarıdaki metni Okuyunuz. Görselleri inceleyiniz. Tarihi Olayların değerlendirilmesinde Tarihi olayın geçtiği ve coğrafi özelliklerinin bilinmesi neden önemlidir. Açıklayınız.
CEVAP: Görsellerde ve Metinde kafkas cephesi anlatılmıştır. Tarihi olayların değerlendirilmesi sırasında dikkat edilecek hususlardan biride Olayın geçtiği coğrafyanın koşullarını iyi bilmek gerektiğidir. Bu olayı daha doğru değerlendirmek için gerekli oln bir kriterdir.
SORU:Yukarıda verilen bilgi kutucukları arasında sebep-sonuç ilişkisi kurunuz. Zincirin halkalarından birinin kopması durumunda tarihî bilgilerin değerlendirilmesinin nasıl etkileneceğini tespit ediniz.
CEVAP:Zincirde gösterildiği gibi bir önceki olay diğer olayın sebebidir. Örnekten hareket edecek olursak Kurtuluş savaşının niye yapıldığını anlamak için bu zinciri iyi bilmemeiz gerekir. Çünkü vatanımız işgale uğramıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 19
 |
| 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları |
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 20 |
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 21 |
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 22 |
SORU: Yukarıda verilen takvim yaprağının neden farklı takvimlere ait bilgilere yer vermiş olabilir.
CEVAP: Çünkü Günümüzde bile bazı devletler farklı takvimler kullnamaktadırlar. Mesela Bazı Arap Ülkelerinde Hicri takvim kullanılmaktadır. Bu sebeple bir karşılaşma yapmak istenmiş olabilir. Bir diğer sebep ise Müslümanlar azı İbadetlerini Hicri takvime göre yapmaktadırlar bunun için bir bilgilendirme yapılmak istenmiş olabilir. Son olarak ise Geçmişteki olayların bir çoğu hicri ve rumi takvime göre kaydediliyordu. bunun bilgisinede vermek için olabilir.
SORU:Türklerin yıllara hayvan isimleri vermelerinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Hayvancılıkla çok uğraşmalarından olabilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 24
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 24 |
Atatürk’ün tarihe bakış açısını açıklayınız.
Atatürk milli tarihimizin araştırılıp öğretilmesini istemiştir. Tarih öğrenmenin önemini birçok sözüyle anlatmıştır.Atatürk son yüzyıllarda Türk milletinin geçirdiği badireler sonucunda oluşan kendine güvensizlik duygusunu ortadan kaldırmanın yegane yolu olarak milli tarih şuurunun canlandırılması gerektiğini söylemiştir.‘Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır”
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 26
Atatürk'ün Tarihe bakış açısını değerlendiriniz.
Atatürk milli tarihimizin araştırılıp öğretilmesini istemiştir. Tarih öğrenmenin önemini birçok sözüyle anlatmıştır.Atatürk son yüzyıllarda Türk milletinin geçirdiği badireler sonucunda oluşan kendine güvensizlik duygusunu ortadan kaldırmanın yegane yolu olarak milli tarih şuurunun canlandırılması gerektiğini söylemiştir.‘Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır”
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 27
SORU: Tarihî olayların değerlendirilmesinde, tarihî olayların yaşandığı dönemin şartlarını bilmek neden önemlidir? Açıklayınız.
CEVAP: Dünya sürekli bir değişim içerisindedir. Toplumlar ve insanlar değişir. Tarihi bir olayın geçtiği zamanda bu günden farklı özellikler barındırmaktadır. Bu sebeple günümüz değer yargılarıyla geçmişi değerlendirmek bize hata yaptıracaktır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 28
SORU:Sizce kadeş savaşını kim kazanmıştır.
CEVAP: Bence Savaş berabere bitmiştir. Eşit şartlarda imzalanmıştır.
SORU:Kadeş savaşı ile ilgili farklı yorum ve değerlendirmelerin olmasının sebebi sizce nedir
CEVAP: Kaynakların Farklı olması buna en büyük sebeptir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 29
SORU: Yeni araştırmalar ve elde edilen bulgular mevcut tarihî bilgilerimizi nasıl etkilemektedir? Belirtiniz
CEVAP: Tarihi bilgilerimizi değiştirebilmektedir. Çünkü bulunan yeni belgelerde yeni bilgiler ve ufkumuzu açacak yeni yorumlar bulunabilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 30
SORU: Geçmişten günümüze tarih yazcılığının geçirdiği aşamalar hakkında ön bilgi edininiz.
CEVAP: sayfa otuzdaki konuyu okuyunuz. Böylelikle konuyuda öğrenirsiniz. Fakat kabaca şyle ifade etmek ister Hikayeci tarih, öğretici tarih, modern tarih
SORU:Belirlediğiniz bir tarihci hakkında bilgi edininiz.
CEVAP:Halil İNALCIK, İlber Ortaylı, vs bilgi edinilebilir. Öğretmeniniz hangi ödevi verdi ise yorum bölümünden yazarsanız yardımcı olabiliriz.
SORU: Kelimeler
CEVAP:VAKANÜVİS: 18. yy şehnamecilerin yerini “vakanüvisler” aldı. Resmî devlet tarihçisi olan vakanüvisler, daha önceki tarihî bilgileri değerlendirerek kendi dönemlerinde yaşanan olaylar› da yazdılar
ŞEHNAMECİ: Şehnameler, padişahların hayat hikâyelerini, seferlerini kahramanlık destanı şeklinde anlatır
ANAL: Hititlerde hükümdarın zafer ve yenilgilerinin yazıldığı belgeler.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 31
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 32
SORU: Yukarıdaki metni göz önünde bulundurarak Osmanlılarda tarih yazıcılığının tarzı ve amacı hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP: Osmanlı Devleti’nde tarih yazıcılığı devletin başarılarını ortaya koyarak bu başarıların gelecek nesillere aktarılması amacını taşır. Budoğrultuda devlet politikası hâline gelen tarih yazıcılığı ile padişah ve diğer yöneticilerin hayatları, kahramanlıkları, siyasi ve askerî zaferleri anlatılır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 33
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 34
SORU: Tarih araştırmalarında birçok bilim dalına başvurulmasının nedenleri hakkında bilgi edininiz.
CEVAP:Tarih, oldukça geniş bir inceleme alanına sahiptir. Tarihe temel teşkil eden tarihî kaynaklar da oldukça geniştir. Bu yüzden bu kaynakların incelenmesi ve doğru bir sonuca ulaşılması için bazı yardımcı bilim dallarına ihtiyaç duyulur. Bu bilimler arasındaki iş birliği daha güvenilir bilgilerin ortaya çıkmasına yardımcı olur.
ARKEOLOG : Tarihi araştırmalarda kazı bilimi ile uğraşa kişiler verilen addır.
PALEOGRAF: Eski yazıları okuyan kişi
FİLOLOG: Eski dilleri araltıran kişi
SORU: Tarihî olayların değerlendirilmesinde coğrafyanın hangi konularından yararlanılmaktadır? Açıklayınız
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 35
SORU: Sizce arkeolojik çalışmalar tarihî olayların değerlendirilmesine ne gibi katkılar sağlamaktadır?
CEVAP:Arkeoloji”, bir kazı bilimidir. Özellikle tarih öncesi dönemlerin aydınlatılmasında tarihe yardımcı olur. Kazı bilimi ile uğraşanlara “arkeolog” denir. Arkeologlar, yaptıkları çalışmalarla yerin ve suların altında saklanan gizemi çözmeye çalışırlar. Kazılar sonucunda elde edilen buluntular, tarihin bilinmeyen karanlık dönemlerini aydınlatabileceği gibi mevcut bilgilerin de değişmesine neden olabilir.
SORU:Tarihî olayların belirli bir kronolojik sırada verilmesinin sebebi ne olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Her tarihi olay bir olayın sonuvcu kendinsen sonrakinin sebebidir. bu sebeple olayların iyi analiz edilebilmesi için olarak kronoliye dikkat edilmesi gerekmektedir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 36
SORU: Antropolojinin hangi konularda tarihe yardımcı olduğu söylenebilir?
CEVAP: insan ırklarını fiziksel açıdan inceleyerek sınışandıran bilim dalına “antropoloji” denir. insanın iskelet, kafatası gibi fiziki özelliklerini inceleyerek insanlık tarihinin en eski dönemlerinin aydınlatılmasında tarihe yardımcı olur. Antropolojinin diğer bir dalı olan sosyal antropoloji ise toplumların kültürlerinin günümüze kadar olan gelişmelerini inceler. Başka kültürlerle ilişkilerini ortaya koyar.
SORU:Etnografya, hangi konularda tarihe yardımcı olmaktadır? Belirtiniz.
CEVAP:Toplumların yaşayış, gelenek, örf ve âdetlerini araştırıp inceleyen bilim dalına “etnografya” denir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 37
SORU: Metinde verilen hukuk kurallarından hareketle hukuk bilimi, tarihe hangi konularda yardımcı olmaktadır?
CEVAP:“Hukuk”, insanların birbirleriyle ve devletle olan münasebetlerini düzenleyen kurallardır. Hukuk kuralları nın incelenmesiyle toplumların siyasi, kültürel, ekonomik yapıları hakkında bilgilere ulaflmak mümkündür.
SORU:Tarihî olayların duygu ve coşku yüklü ifadelerle anlatılmasının sebepleri neler olabilir? Açıklayınız
CEVAP:Çünkü Tarihi olaylarla insanların vatan ve millet sevgisi anlatılır. kahramanlıklar anlatılır. yalın bir dille kahramanlık anlatılmaz herhalde diye düşünüyoruz. bu soruyu bu şekilde düşünmüştür.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 38
SORU: İslamiyet öncesi Türk devlet anlayışı hangi temeller üzerine kurulmuştur?
CEVAP: Adalet ve Hukuk , Bağımsız devlet
SORU: Felsefe bilimi hangi konularda tarihçilere nasıl yardımcı olmaktadır? Açıklayınız.
CEVAP:“Felsefe”; insanlara doğru düşünme, olaylar arasında bağlantı kurma ve olaylara farklı açılardan bakma konularında yardımcı olur. Felsefenin tarihî olayları değerlendiren kolu ise tarih felsefesidir.
SORU: Hiyeroglif yazısından hareketle Mısır’ın sosyal yapısı hakkında ne tür bilgiler elde etmemiz mümkündür? Söyleyiniz.
CEVAP:Hiyeroglif yazılarla resimli yazıdır. Bu sebeple yapılan resimlere bakılarak bilgiler elde edilebilir. Ne gibi hayvan resimleri yapılmıştır görülebilir
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 39
Yukarıdaki antlaşma metnine göre Osmanlı Devleti ile Avusturya arasındaki siyasi ilişkilerle ilgili hangi çıkarımlarda bulunabiliriz?
osmanlı devletinin Avusturyaya karşı bariz bir dioplomatik üstünlüğü bulunmaktadır. Buda anlaşmanın metninde bellidir.
Yukarıdaki görsellerden hareketle paraların bastırıldığı dönemlerin kültürel ve ekonomik yapısı hakkında neler söylenebilir?
Üzerindeki resimlerden kültürel durumu ve paranın maddesinin türünden ekonomik durum öğreneilebilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 40
SORU: Sosyoloji bilimi hangi konularda tarihe yardımcı olmaktadır? Açıklayınız.
CEVAP: “Sosyoloji”, sosyal yapının kuruluş ve işleyişinin, toplumsal olayların insan ve toplum yaşamına etkilerini inceleyerek tarihe yardımcı olur. Tarihî olayların geçtiği döneme ait toplum yapısı ve değer yargılarının bilinmesi, tarihî olayların doğru bir şekilde değerlendirilmesine yardımcı olur.
SORU: Dil, tarihsel olayların değerlendirilmesinde neden önemlidir? Belirtiniz.
CEVAP:Dil ile tarih ve kültür arasındaki münasabeti bilen bir kimse, dili tek başına almaz. Zira dilde her kelimenin yazılış, ses, şekil ve manasını tayin eden tarih ve kültürdür
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 41
SORU: Doğanın dengesinin bozulması insanlar ve çevre üzerinde ne tür etkiler bırakmış olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Dünyanın doğal dengesinin bozulması insanları ve dolayısıyla da tarihin akışını etkiler. Özellikle günümüzdeki teknolojik gelişmeler ekoloji biliminin önemini daha da artırmıştır.
SORU:Tarihî olaylarda istatistiki bilgilerin kullanılması tarihî bilgilere nasıl katkı sağlamaktadır?
CEVAP:“istatistik”, belirlenen bir amaç doğrultusunda veri toplama, tablo oluşturma ve grafikler oluşturma gibi teknikler kullanarak değerlendirme yapan bir bilimdir. Elde edilen bilgilerin değerlendirilmesi ile geleceğe dair tahminlerin yapılması konusunda tarihe yardımcı olur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 42
SORU: Yukarıdaki topun Fatih dönemine ait oldu€u nasıl tespit edilebilir?9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 42
CEVAP: Karbon 14 Metodu ile yaşına bakılır tarih tespit edildikten sonra Fatih dönemi ile karşılaştırılır.
SORU:Yandaki Osmanlı armasında yer alan sembollerin anlamlarını Genel Ağ’dan araştırınız. Bu armadan hareketle Osmanlı Devleti’nin askerî yapısı ile ilgili neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP: Bu sorunun cevabını daha önce hazırlamıştık buradan bakabilirsiniz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 46-47
A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. Olay, kısa süreçte gerçekleşen durumdur.
Olgu, olay neticesinde uzun sürede gerçekleşen durumdur.
Bu bilgilere göre, aşağıdaki yargılardan hangisi olguya örnek gösterilemez?
A) Fransız ihtilali sonrası milliyetçilik akımlarının yayılması
B) Malazgirt Savaşı sonrası Anadolu’nun Türkleşmesi
C) Mohaç Meydan Muharebesi’yle Macaristan’ın alınması
D) Balkanların fethedilmesiyle Osmanlıların bu bölgede iskân politikası uygulaması
E) Rönesans hareketleriyle Avrupalıların bilim ve teknikte ilerlemeleri
2. Tarihî araştırmalar yapılırken tarafsız olunmalıdır.
Bu amaçla tarihî olayları değerlendirirken;
I. Değişik kaynaklardan faydalanılmalıdır.
II. Olaylar, döneminin şartlarına göre değerlendirilmelidir.
III. Subjektif davranılmalıdır.
yargılarından hangisine ya da hangilerine başvurulmalıdır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II, III
3. Kimyada deney, sosyolojide ise gözlem metodu kullanılırken bu durum tarih bilimi için geçerli değildir.
Bu durumların nedenleriyle ilgili olarak;
I. Tarih biliminde olayların tekrar edilmesinin mümkün olmayışı,
II. Tarih biliminin konusunun sadece insan olması,
III. Tarih biliminin yalnız siyasi olayları incelemesi
yargılarından hangisinin ya da hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) I, II ve III
4. I. Eski yazıların incelenmesi
II. Eski paraların değerlendirilmesi
III. Milletlerin dil yapılarının incelenmesi
Yukarıda verilenlerin araştırılmasında hangi bilim dallarından faydanılması söz konusudur?
A) Paleografya, filoloji, nümizmatik
B) Nümizmatik, paleografya, filoloji
C) Filoloji, nümizmatik, paleografya
D) Filoloji, paleografya, nümizmatik
E) Paleografya, nümizmatik, filoloji
5. Türkler tarih boyunca birçok milletlerle kültür alışverişinde bulunmuş, değişik kültürlerin etkisiyle
çeşitli takvimler kullanmışlardır. Buna göre;
I. On iki hayvanlı,
II. Hicri,
III. Miladi
takvimlerden hangisi ya da hangileri Türklerin değişik kültürlerden etkilendiklerine kanıt olarak gösterilebilir?
A) Yalnız
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) II ve III
E) I, II ve III
B. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) Tarih biliminde mutlak doğru yoktur.
2. (Y) insanı ilgilendiren sosyal, ekonomik, siyasi ve dinî alanda ortaya çıkan her şeye “olgu” denir.
3. (Y) Tarihî olayların zaman içinde sıralanmasında yardımcı olan bilim paleografyadır.
4. (D) Bir olayın araştırılmasında, olayın meydana geldiği zamanın koşullarının dikkate alınması, tarihte araştırmayı kolaylaştırır.
5. (D) Tarihî kaynakların incelenmesini kolaylaştırmak için tasnif (sınışandırma) yapılır.
C. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1. Tarihî olayları neden-sonuç ilişkisini dikkate almadan aktaran tarih yazım tekniğine HİKAYECİ TARİH denir.
2. Armaların incelenmesinde HERALDİK, kitabelerin incelenmesinde ise EPİGRAFYA tarihe yardımcı olan bilim dallarıdır.
3. Osmanlı Devleti’nde tarih yazıcılarına VAKANÜVİS denmektedir.
4. Türkler sırasıyla 12 HAYVANLI, HİCRİ,CELALİ, RUMİ ve MİLADİ takvimleri kullanmışlardır.
5.HEREDOT hikâyeci tarih anlayışının öncüsü kabul edilirken TUKİDİDES ise öğretici tarih anlayışının öncüsü kabul edilir.
Ç. Aşağıda verilenleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
1. (B) Antropoloji (A) Öğretici tarih
2. (D)şehnameci (B) insan ırklarını inceleyen bilim dalı
3. (C)Celali takvim (C) Selçuklular Döneminde kullanılan takvim
4. (A) Thukydides (D) Osmanlı Devleti’nde ilk tarih yazıcıları
(E) Hikayeci tarih
D. Yanda verilen bulmacayı çözünüz.
1. Hz. isa’nın doğumu. MİLAT
2. Hititlerde yıllıklara verilen ad. ANAL
3. Kitabe bilimi. EPİGRAFYA
4. Kısa sürede gerçekleşen durum. OLAY
5. Uzun sürede gerçekleşen durum. OLGU
6. Eski yazıları inceleyen bilim dalı. PALEOGRAFYA
7. Ülkemizde bugün kullandığımız takvimin adı. MİLADİ
8. Geçmişte yaşayan toplumların yaşantılarını yer zaman belirterek inceleyen bilim dalı. TARİH
9. Asır (Eş anlamlısı). YÜZYIL
10. Nümizmatik biliminin ilgi alanı. PARA
11. Yer (Eş anlamlısı, tersi). NAKEM
12. SınıfLandırma (Tarih incelenmesinde kullanılan bir yöntem). TASNİF
13. Hatıra. ANI
2. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 49
MİKROLİT: Orta çağın (Mezolotik) en özgün buluntuları çakmak taşından yapılmış ve günlük yaşamda kullanılmış küçük araç gereçlerdir.
HÖYÜK:Höyük, çoğu zaman yığma tepe şeklindeki mezar (tümülüs) anlamında da kullanılır. Hüyük, Öyük veya Üyük şeklinde de söylenir. Çok eski bir yerleşme yerinin zamanla toprakla örtülüp tepe biçimine gelmiş halidir. Höyükler genelde üst üste gelmiş çok evreli yerleşim yeri birikimleridir. 1-40 metre yükseklikte ve 1000-1500 metre genişlikte olurlar. Uygarlıkların araştırılmasında önemli referanslardır.Höyükler, günümüze göre en yakını en üstte olmak üzere eskiye doğru uzanan bir katmanlaşma gösterirler.
KLAN: Birçok geleneksel toplumda yer edinen temel akraba topluluğu demektir.
ÇAĞ: Kendine özgü bir özellik taşıyan zaman parçası, dönem, devir:
SORU: Tarih öncesi dönemlerin aydınlatılmasında tarihe yardımcı bilimlerden hangilerinden faydalanılmaktadır. Açıklayınız
CEVAP: Arkeolojiden faydalanılmaktadır. Çünkü Arkeoloji kazı bilimidir. Karbon 14 metodundan faydalınılmaktadır. Yaşları hesaplanır ,
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 49-2
CEVAP: İnsanlar Mağaralarda yaşamışlar ve mağara duvarlarına resimler çizmişlerdir. Taştan yapılan basit aletler kullanmışlardır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 50
SORU: Eski Taş Çağı’nda, doğanın insan üzerinde baskın olmasının sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: Bu sorunun cevabını şu şekilde verebiliriz. İnsanlar bu çağda son derece ilkel olarak yaşamışlardır. Doğaya hakim olabilecek herhangi bir teknolojik gelişmeleri yoktur. Bu sebeple doğanın baskısını üzerilerinde hissetmişlerdir.
SORU:Ateşin kullanılması insanların hayatını nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: Yukarıdaki soru ile bağlantılı olarak şunları söyleyebiliriz. Yemek pişirmede, demiri eritmede ve kullanmada, vahşi hayvanlardan korunmak için, aydınlamada, haberleşmede kullanımıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 51
SORU: Madenlerin günlük hayatta kullanılması toplumlara ne tür katkılar sağlanmış olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: MAdenler sonuçta sağlam ve dayanaklı materyaller yapılmış saklama kapları yapılmıştır. silah yapımında kullanılmıştır. İnsanların hayatlarını kolaylaştırmıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 52
ZİGGURAT: Sümererde tapınak tahıl ambar ve astronmi kulesi olarak kullanılan yapılar.
KOLONİ: bir devletin nüfusunun bir bölümünü yerleştirmek için denizaşırı bir ülkeyi ele geçirerek yurttaşlarını oraya iskan etmesi halinde meydana gelen yeni yurttur.
Bazı durumlarda "sömürge" ile eş anlamda kullanılır fakat sömürgeden farklı bir kavramdır. Yeni fethedilen ülke sömürge değil, onu kuran devletin normal bir parçasıdır. Bunun yanı sıra, ülkesinden ayrılıp başka bir ülkeye yerleşmiş insan topluluğu veya bir ülkede bulunan yabancı uyruklu kişilerden oluşan topluluk anlamında da kullanılır.
KARUM: Asur dilinde liman ve rıhtım anlamına gelen, asıl anlamıyla "kentin yanında kurulan ticaret merkezi"dir. Asur ticaret kolonileri zamanında Anadolu'da Karumlar kurulmuştur. Anadolu'daki Karumlar Mezopotamya'dakilerden daha küçük yerleşimlerdir. En önemlileri; Kültepe'de Kaneş Karumu, Hattuşa Karumu ve Alişar Karumu'dur.
POLİS: Eski yunanda şehir devletlerine verilen addır.
SİTE: Sümer şehir devletlerine verilen addır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 53
SORU: Siyasi, coğrafi ve ekonomik etmenlerin uygarlıkların oluşumunu nasıl etkilediğini tespit ediniz.
CEVAP:Bunlar öenmli rol oynamaktadır. Devletler kuruldukları bölgelere göre yada ekonomik uğraşlarına göre kültürler ve uygarlıklar meydana getirmektedirler.
SORU: Jeopolitik konumun Mezopotamya ve Anadolu’da birçok medeniyetin kurulması ndaki etkilerini belirleyiniz.
CEVAP:Buralarda pek çok uygarlık kurulmuştur. Çünkü doğal göç yolları üzerinde ve bereketli topraklar sahip yerlerdir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 54
SORU: İlk Çağ uygarlıklarının ortaya çıktığı ve yayıldığı bölgelerin ortak özellikleri nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP:Böyle genel ve güzel bir soru yazılıda sorulabilir. Ortak özelliklerine bakarsak Öncelikle GÖÇ yolları üzerinde olması ve verimli arazilere sahip ve önemli nherilerin çevrelerinde olmaları gösterilebilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 55
SORU:Mezopotamya’da tarih boyunca birçok uygarlığın kurulmasının nedenleri nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP:MEzopotamya Fırat ve Dicle nehirlerinin arasındadır. Bu sebeple buralar tarım açısından vermli topraklar sahiptir. Bu bereketli topraklar sahip olmak isteyen devletler sürekli buraları el geçirmek için mücadele etmişler ve sürekli yeni devletler kurulmuştur. İkinci bir sebep ise elbetteki doğal olarak göç yolları üzerinde olmasıdır.
SORU:Mezopotamya’da kurulan eski uygarlıklardan günümüze eser kalmamasının sebepleri neler olabilir? Belirtiniz.
CEVAP:Mezoptamta da yapılan malzemeler dayanaksız maddelerden yapılmıştır. bunun ön önemli sebebide taş maddesinin az bulunmasıdır. Bir diğer sebepte istilala sebebiyle sürekli yıkıma uğramasıdır.
SORU:Yazının ortaya çıkmasında hangi faktörler etkili olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP: Sümerlerde, tüm ekonomik uğraşılar topluca yapılmakta, elde edilen ürünler tapınaklarda toplanmaktaydı. Tapınaktaki görevliler gelen malları saymak ve kayıt altına almak zorundaydılar. Görevliler bu işleri resim – yazı denilen bir yöntemle yapmaktaydılar. Zamanla tüm bölgelerde kullanılacak çivi yazısı bu şekilde ortaya çıkmıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 56
SORU: Zigguratlar, Sümerlerin yaşamlarına ne tür katkılar sağlamıştır? Belirtiniz
CEVAP: Sevgili zigguratlar Sümerlerin hayatında üç önemli foksiyon icra etmektedir. Bunlar okul, tapınak ve Astronomi kulesi olma özelliğidir. Şimdi burada hareketle sorumuzu cevaplayacak olursa bu üç alanda katkı sağladığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Yani eğitimlerine katkı sağlamış, bilimsel çalışmalarına ve ibadetlerine katkı sağlamıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 57
SORU: Sümerlerin dünya uygarlığına katkıları neler olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP:Sümerler, zigguratları rasathane (gözlemevi) olarak da kullandılar. Böylece astronomide ilerleme kaydederek ay yılı esasına dayalı ilk takvimi yaptılar. Dört işlemi, bir dairenin 360 derece olduğunu, uzunluk ve ağırlık ölçülerini buldular. Tıp alanında çalışmalar yaptılar. Doğudan gelen Elamlar, Sümerlerin egemenliğine son verdiler (MÖ 2000).
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 58
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 59
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 60
SORU: Mısırlıların dünya uygarlığına hangi yönde katkıları olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP:Astronomi, Tıp, Eczacılık alanlarında katkıları olmuştur. Bunun daha ayrıntısı talep edilirse yorum bölümüne yazılarak istekte bulunulabilir. Teşekkürler.
SORU: Mumyalama, Mısır’da hangi bilim dallarının ortaya çıkmasına neden olmuştur?
CEVAPTıp ve eczacılık alanlatında gelişmeye neden olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 61
SORU: Perslerin ülkeyi satraplık denilen eyaletlere bölerek yönetmelerinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: Sadece Persler değil tüm devletler Eyaletlere bölerek yönetmeyi tercih etmişlerdir. Bunun nedeni daha kolay bir yönetim kurmak istemeleridir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 62
SORU: Kast sistemi yüzünden Hindistan’da kültür, dil ve hukuk birliği sağlanamamıştır. Bu durumun sebeplerini yukarıdaki metni de dikkate alarak değerlendiriniz
CEVAP: Kastlar arasında kesin sınırlar vardır bu sebeple bir birlik oluşamamıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 63
SORU: Matbaa, pusula ve barut “uygarlığın ortak mirası”dır. Bu buluşların günümüze etkileri konusundaki düşüncelerinizi belirtiniz.
CEVAP: Matbaa yazılı eserlerin çoğaltılması ve kültürel mirasların nesillere aktarılması için bir araçtır. Matbaa sayesinde çoğalan yazılı eserler yani kitaplar daha geniş kitlelere ulaşmıştır. Pusula ise Coğrafi keşiflerde etkili olmuş ve dünyanın her noktasının keşfine ortam hazırlamıştır. Barutun ateşli silahlarda kullanılması ise savaşlarda daha çok yaralanmalar neden olurken avrupa için feodalitenin yıkılmasına ortam hazırlamıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 64
SORU: İbranilerin, Yahudiliğin kendilerine ait bir din olduğuna inanmaları bu dinin yeryüzündeki yayılışını nasıl etkilemiş olabilir?
CEVAP:Olumsuz etkilemiştir. Yayılmamıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 65
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 66
SORU: Analların objektif tarih kaynakları olarak kabul edilmesinin sebepleri nelerdir?
CEVAP: Sevgili Öğrencilerimiz Öncelikle objektiflik nedir onu açıklayalım kısaca. Objektif olmak demek tarafsız ve yansız demektir. Tarih bilimi açısından güvenli olmayı ifade eder. Hitiler tarafından oluştutulan ANALLAR tanrıya hesap verme amacı taşıdığı için başarıların yanında yenilgilerden ve hatalardan da bahseder. Sadece kralların iyi yanlarını anlatmaz. Bu sebeple tarihciler açısından güvenlir ve objektif kabul edilmiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 67
SORU: Friglerin tarımla ilgili suçlara ağır cezalar vermelerinin yaşam biçimleriyle ilişkisi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Sevgili Öğrencilerimiz Bu sorunun cevabını mantığımızla verebileceğimiz gibi tarihi kaynaklara bakarakta verebiliriz. Eğer tarımla ilgili suçlara ağır cezalar verilebiliyorsa bu durumda tarım demekki bu uygarlığın en önemli uğraş alanıdır. tarım demekki onlar için vazgeçilmezdir. devamlılığı gereken bir geçim kaynağıdır. Bu durumda caydırıcı olabilmek için ağır cezalar verilmesi gerekir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 68
SORU: Friglerdeki kilim dokumacılığın günümüze yansımaları nasıl olmuştur? Araştırınız.
CEVAP:Frigya tekstil ve kilimleriyle ünlüydü. Gordion kazılarında Frig tekstil ürünlerinden parçalar elde edildi. Türk kilimlerinin atası olan ve tapetes adını taşıyan Frig kilimleri, antik dünyanın en sevilen malları arasındaydı. Friglerin, kilim için kullandıkları tapetes adı bugün bile Fransızcada tapis olarak karşımıza çıkar. Ayrıca altın simle kumaş üzerine nakış işlemenin bir Frig buluşu olduğu söylenir. Gordion’da MÖ VIII. yüzyıla ait yapılarda bulunan binlerce dokuma tezgâhının varlığı Frigya’da tekstil sanayinin ne denli gelişmiş olduğunun bir kanıtıdır
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 69
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 70
Yunan dili ve uygarlığının değişik bölgelerde yayılmasında hangi faktörler etkili olmuştur?
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 27
SORU: Tarihî olayların değerlendirilmesinde, tarihî olayların yaşandığı dönemin şartlarını bilmek neden önemlidir? Açıklayınız.
CEVAP: Dünya sürekli bir değişim içerisindedir. Toplumlar ve insanlar değişir. Tarihi bir olayın geçtiği zamanda bu günden farklı özellikler barındırmaktadır. Bu sebeple günümüz değer yargılarıyla geçmişi değerlendirmek bize hata yaptıracaktır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 28
SORU:Sizce kadeş savaşını kim kazanmıştır.
CEVAP: Bence Savaş berabere bitmiştir. Eşit şartlarda imzalanmıştır.
SORU:Kadeş savaşı ile ilgili farklı yorum ve değerlendirmelerin olmasının sebebi sizce nedir
CEVAP: Kaynakların Farklı olması buna en büyük sebeptir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 29
SORU: Yeni araştırmalar ve elde edilen bulgular mevcut tarihî bilgilerimizi nasıl etkilemektedir? Belirtiniz
CEVAP: Tarihi bilgilerimizi değiştirebilmektedir. Çünkü bulunan yeni belgelerde yeni bilgiler ve ufkumuzu açacak yeni yorumlar bulunabilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 30
SORU: Geçmişten günümüze tarih yazcılığının geçirdiği aşamalar hakkında ön bilgi edininiz.
CEVAP: sayfa otuzdaki konuyu okuyunuz. Böylelikle konuyuda öğrenirsiniz. Fakat kabaca şyle ifade etmek ister Hikayeci tarih, öğretici tarih, modern tarih
SORU:Belirlediğiniz bir tarihci hakkında bilgi edininiz.
CEVAP:Halil İNALCIK, İlber Ortaylı, vs bilgi edinilebilir. Öğretmeniniz hangi ödevi verdi ise yorum bölümünden yazarsanız yardımcı olabiliriz.
SORU: Kelimeler
CEVAP:VAKANÜVİS: 18. yy şehnamecilerin yerini “vakanüvisler” aldı. Resmî devlet tarihçisi olan vakanüvisler, daha önceki tarihî bilgileri değerlendirerek kendi dönemlerinde yaşanan olaylar› da yazdılar
ŞEHNAMECİ: Şehnameler, padişahların hayat hikâyelerini, seferlerini kahramanlık destanı şeklinde anlatır
ANAL: Hititlerde hükümdarın zafer ve yenilgilerinin yazıldığı belgeler.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 31
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 31 |
SORU: Yukarıdaki metni göz önünde bulundurarak Osmanlılarda tarih yazıcılığının tarzı ve amacı hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP: Osmanlı Devleti’nde tarih yazıcılığı devletin başarılarını ortaya koyarak bu başarıların gelecek nesillere aktarılması amacını taşır. Budoğrultuda devlet politikası hâline gelen tarih yazıcılığı ile padişah ve diğer yöneticilerin hayatları, kahramanlıkları, siyasi ve askerî zaferleri anlatılır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 33
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 34
SORU: Tarih araştırmalarında birçok bilim dalına başvurulmasının nedenleri hakkında bilgi edininiz.
CEVAP:Tarih, oldukça geniş bir inceleme alanına sahiptir. Tarihe temel teşkil eden tarihî kaynaklar da oldukça geniştir. Bu yüzden bu kaynakların incelenmesi ve doğru bir sonuca ulaşılması için bazı yardımcı bilim dallarına ihtiyaç duyulur. Bu bilimler arasındaki iş birliği daha güvenilir bilgilerin ortaya çıkmasına yardımcı olur.
ARKEOLOG : Tarihi araştırmalarda kazı bilimi ile uğraşa kişiler verilen addır.
PALEOGRAF: Eski yazıları okuyan kişi
FİLOLOG: Eski dilleri araltıran kişi
SORU: Tarihî olayların değerlendirilmesinde coğrafyanın hangi konularından yararlanılmaktadır? Açıklayınız
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 35
SORU: Sizce arkeolojik çalışmalar tarihî olayların değerlendirilmesine ne gibi katkılar sağlamaktadır?
CEVAP:Arkeoloji”, bir kazı bilimidir. Özellikle tarih öncesi dönemlerin aydınlatılmasında tarihe yardımcı olur. Kazı bilimi ile uğraşanlara “arkeolog” denir. Arkeologlar, yaptıkları çalışmalarla yerin ve suların altında saklanan gizemi çözmeye çalışırlar. Kazılar sonucunda elde edilen buluntular, tarihin bilinmeyen karanlık dönemlerini aydınlatabileceği gibi mevcut bilgilerin de değişmesine neden olabilir.
SORU:Tarihî olayların belirli bir kronolojik sırada verilmesinin sebebi ne olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Her tarihi olay bir olayın sonuvcu kendinsen sonrakinin sebebidir. bu sebeple olayların iyi analiz edilebilmesi için olarak kronoliye dikkat edilmesi gerekmektedir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 36
SORU: Antropolojinin hangi konularda tarihe yardımcı olduğu söylenebilir?
CEVAP: insan ırklarını fiziksel açıdan inceleyerek sınışandıran bilim dalına “antropoloji” denir. insanın iskelet, kafatası gibi fiziki özelliklerini inceleyerek insanlık tarihinin en eski dönemlerinin aydınlatılmasında tarihe yardımcı olur. Antropolojinin diğer bir dalı olan sosyal antropoloji ise toplumların kültürlerinin günümüze kadar olan gelişmelerini inceler. Başka kültürlerle ilişkilerini ortaya koyar.
SORU:Etnografya, hangi konularda tarihe yardımcı olmaktadır? Belirtiniz.
CEVAP:Toplumların yaşayış, gelenek, örf ve âdetlerini araştırıp inceleyen bilim dalına “etnografya” denir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 37
SORU: Metinde verilen hukuk kurallarından hareketle hukuk bilimi, tarihe hangi konularda yardımcı olmaktadır?
CEVAP:“Hukuk”, insanların birbirleriyle ve devletle olan münasebetlerini düzenleyen kurallardır. Hukuk kuralları nın incelenmesiyle toplumların siyasi, kültürel, ekonomik yapıları hakkında bilgilere ulaflmak mümkündür.
SORU:Tarihî olayların duygu ve coşku yüklü ifadelerle anlatılmasının sebepleri neler olabilir? Açıklayınız
CEVAP:Çünkü Tarihi olaylarla insanların vatan ve millet sevgisi anlatılır. kahramanlıklar anlatılır. yalın bir dille kahramanlık anlatılmaz herhalde diye düşünüyoruz. bu soruyu bu şekilde düşünmüştür.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 38
SORU: İslamiyet öncesi Türk devlet anlayışı hangi temeller üzerine kurulmuştur?
CEVAP: Adalet ve Hukuk , Bağımsız devlet
SORU: Felsefe bilimi hangi konularda tarihçilere nasıl yardımcı olmaktadır? Açıklayınız.
CEVAP:“Felsefe”; insanlara doğru düşünme, olaylar arasında bağlantı kurma ve olaylara farklı açılardan bakma konularında yardımcı olur. Felsefenin tarihî olayları değerlendiren kolu ise tarih felsefesidir.
SORU: Hiyeroglif yazısından hareketle Mısır’ın sosyal yapısı hakkında ne tür bilgiler elde etmemiz mümkündür? Söyleyiniz.
CEVAP:Hiyeroglif yazılarla resimli yazıdır. Bu sebeple yapılan resimlere bakılarak bilgiler elde edilebilir. Ne gibi hayvan resimleri yapılmıştır görülebilir
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 39
Yukarıdaki antlaşma metnine göre Osmanlı Devleti ile Avusturya arasındaki siyasi ilişkilerle ilgili hangi çıkarımlarda bulunabiliriz?
osmanlı devletinin Avusturyaya karşı bariz bir dioplomatik üstünlüğü bulunmaktadır. Buda anlaşmanın metninde bellidir.
Yukarıdaki görsellerden hareketle paraların bastırıldığı dönemlerin kültürel ve ekonomik yapısı hakkında neler söylenebilir?
Üzerindeki resimlerden kültürel durumu ve paranın maddesinin türünden ekonomik durum öğreneilebilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 40
SORU: Sosyoloji bilimi hangi konularda tarihe yardımcı olmaktadır? Açıklayınız.
CEVAP: “Sosyoloji”, sosyal yapının kuruluş ve işleyişinin, toplumsal olayların insan ve toplum yaşamına etkilerini inceleyerek tarihe yardımcı olur. Tarihî olayların geçtiği döneme ait toplum yapısı ve değer yargılarının bilinmesi, tarihî olayların doğru bir şekilde değerlendirilmesine yardımcı olur.
SORU: Dil, tarihsel olayların değerlendirilmesinde neden önemlidir? Belirtiniz.
CEVAP:Dil ile tarih ve kültür arasındaki münasabeti bilen bir kimse, dili tek başına almaz. Zira dilde her kelimenin yazılış, ses, şekil ve manasını tayin eden tarih ve kültürdür
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 41
SORU: Doğanın dengesinin bozulması insanlar ve çevre üzerinde ne tür etkiler bırakmış olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Dünyanın doğal dengesinin bozulması insanları ve dolayısıyla da tarihin akışını etkiler. Özellikle günümüzdeki teknolojik gelişmeler ekoloji biliminin önemini daha da artırmıştır.
SORU:Tarihî olaylarda istatistiki bilgilerin kullanılması tarihî bilgilere nasıl katkı sağlamaktadır?
CEVAP:“istatistik”, belirlenen bir amaç doğrultusunda veri toplama, tablo oluşturma ve grafikler oluşturma gibi teknikler kullanarak değerlendirme yapan bir bilimdir. Elde edilen bilgilerin değerlendirilmesi ile geleceğe dair tahminlerin yapılması konusunda tarihe yardımcı olur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 42
SORU: Yukarıdaki topun Fatih dönemine ait oldu€u nasıl tespit edilebilir?9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 42
CEVAP: Karbon 14 Metodu ile yaşına bakılır tarih tespit edildikten sonra Fatih dönemi ile karşılaştırılır.
SORU:Yandaki Osmanlı armasında yer alan sembollerin anlamlarını Genel Ağ’dan araştırınız. Bu armadan hareketle Osmanlı Devleti’nin askerî yapısı ile ilgili neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP: Bu sorunun cevabını daha önce hazırlamıştık buradan bakabilirsiniz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 46-47
A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. Olay, kısa süreçte gerçekleşen durumdur.
Olgu, olay neticesinde uzun sürede gerçekleşen durumdur.
Bu bilgilere göre, aşağıdaki yargılardan hangisi olguya örnek gösterilemez?
A) Fransız ihtilali sonrası milliyetçilik akımlarının yayılması
B) Malazgirt Savaşı sonrası Anadolu’nun Türkleşmesi
C) Mohaç Meydan Muharebesi’yle Macaristan’ın alınması
D) Balkanların fethedilmesiyle Osmanlıların bu bölgede iskân politikası uygulaması
E) Rönesans hareketleriyle Avrupalıların bilim ve teknikte ilerlemeleri
2. Tarihî araştırmalar yapılırken tarafsız olunmalıdır.
Bu amaçla tarihî olayları değerlendirirken;
I. Değişik kaynaklardan faydalanılmalıdır.
II. Olaylar, döneminin şartlarına göre değerlendirilmelidir.
III. Subjektif davranılmalıdır.
yargılarından hangisine ya da hangilerine başvurulmalıdır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II, III
3. Kimyada deney, sosyolojide ise gözlem metodu kullanılırken bu durum tarih bilimi için geçerli değildir.
Bu durumların nedenleriyle ilgili olarak;
I. Tarih biliminde olayların tekrar edilmesinin mümkün olmayışı,
II. Tarih biliminin konusunun sadece insan olması,
III. Tarih biliminin yalnız siyasi olayları incelemesi
yargılarından hangisinin ya da hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) I, II ve III
4. I. Eski yazıların incelenmesi
II. Eski paraların değerlendirilmesi
III. Milletlerin dil yapılarının incelenmesi
Yukarıda verilenlerin araştırılmasında hangi bilim dallarından faydanılması söz konusudur?
A) Paleografya, filoloji, nümizmatik
B) Nümizmatik, paleografya, filoloji
C) Filoloji, nümizmatik, paleografya
D) Filoloji, paleografya, nümizmatik
E) Paleografya, nümizmatik, filoloji
5. Türkler tarih boyunca birçok milletlerle kültür alışverişinde bulunmuş, değişik kültürlerin etkisiyle
çeşitli takvimler kullanmışlardır. Buna göre;
I. On iki hayvanlı,
II. Hicri,
III. Miladi
takvimlerden hangisi ya da hangileri Türklerin değişik kültürlerden etkilendiklerine kanıt olarak gösterilebilir?
A) Yalnız
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) II ve III
E) I, II ve III
B. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) Tarih biliminde mutlak doğru yoktur.
2. (Y) insanı ilgilendiren sosyal, ekonomik, siyasi ve dinî alanda ortaya çıkan her şeye “olgu” denir.
3. (Y) Tarihî olayların zaman içinde sıralanmasında yardımcı olan bilim paleografyadır.
4. (D) Bir olayın araştırılmasında, olayın meydana geldiği zamanın koşullarının dikkate alınması, tarihte araştırmayı kolaylaştırır.
5. (D) Tarihî kaynakların incelenmesini kolaylaştırmak için tasnif (sınışandırma) yapılır.
C. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1. Tarihî olayları neden-sonuç ilişkisini dikkate almadan aktaran tarih yazım tekniğine HİKAYECİ TARİH denir.
2. Armaların incelenmesinde HERALDİK, kitabelerin incelenmesinde ise EPİGRAFYA tarihe yardımcı olan bilim dallarıdır.
3. Osmanlı Devleti’nde tarih yazıcılarına VAKANÜVİS denmektedir.
4. Türkler sırasıyla 12 HAYVANLI, HİCRİ,CELALİ, RUMİ ve MİLADİ takvimleri kullanmışlardır.
5.HEREDOT hikâyeci tarih anlayışının öncüsü kabul edilirken TUKİDİDES ise öğretici tarih anlayışının öncüsü kabul edilir.
Ç. Aşağıda verilenleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
1. (B) Antropoloji (A) Öğretici tarih
2. (D)şehnameci (B) insan ırklarını inceleyen bilim dalı
3. (C)Celali takvim (C) Selçuklular Döneminde kullanılan takvim
4. (A) Thukydides (D) Osmanlı Devleti’nde ilk tarih yazıcıları
(E) Hikayeci tarih
D. Yanda verilen bulmacayı çözünüz.
1. Hz. isa’nın doğumu. MİLAT
2. Hititlerde yıllıklara verilen ad. ANAL
3. Kitabe bilimi. EPİGRAFYA
4. Kısa sürede gerçekleşen durum. OLAY
5. Uzun sürede gerçekleşen durum. OLGU
6. Eski yazıları inceleyen bilim dalı. PALEOGRAFYA
7. Ülkemizde bugün kullandığımız takvimin adı. MİLADİ
8. Geçmişte yaşayan toplumların yaşantılarını yer zaman belirterek inceleyen bilim dalı. TARİH
9. Asır (Eş anlamlısı). YÜZYIL
10. Nümizmatik biliminin ilgi alanı. PARA
11. Yer (Eş anlamlısı, tersi). NAKEM
12. SınıfLandırma (Tarih incelenmesinde kullanılan bir yöntem). TASNİF
13. Hatıra. ANI
2. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 49
MİKROLİT: Orta çağın (Mezolotik) en özgün buluntuları çakmak taşından yapılmış ve günlük yaşamda kullanılmış küçük araç gereçlerdir.
HÖYÜK:Höyük, çoğu zaman yığma tepe şeklindeki mezar (tümülüs) anlamında da kullanılır. Hüyük, Öyük veya Üyük şeklinde de söylenir. Çok eski bir yerleşme yerinin zamanla toprakla örtülüp tepe biçimine gelmiş halidir. Höyükler genelde üst üste gelmiş çok evreli yerleşim yeri birikimleridir. 1-40 metre yükseklikte ve 1000-1500 metre genişlikte olurlar. Uygarlıkların araştırılmasında önemli referanslardır.Höyükler, günümüze göre en yakını en üstte olmak üzere eskiye doğru uzanan bir katmanlaşma gösterirler.
KLAN: Birçok geleneksel toplumda yer edinen temel akraba topluluğu demektir.
ÇAĞ: Kendine özgü bir özellik taşıyan zaman parçası, dönem, devir:
SORU: Tarih öncesi dönemlerin aydınlatılmasında tarihe yardımcı bilimlerden hangilerinden faydalanılmaktadır. Açıklayınız
CEVAP: Arkeolojiden faydalanılmaktadır. Çünkü Arkeoloji kazı bilimidir. Karbon 14 metodundan faydalınılmaktadır. Yaşları hesaplanır ,
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 49-2
CEVAP: İnsanlar Mağaralarda yaşamışlar ve mağara duvarlarına resimler çizmişlerdir. Taştan yapılan basit aletler kullanmışlardır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 50
SORU: Eski Taş Çağı’nda, doğanın insan üzerinde baskın olmasının sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: Bu sorunun cevabını şu şekilde verebiliriz. İnsanlar bu çağda son derece ilkel olarak yaşamışlardır. Doğaya hakim olabilecek herhangi bir teknolojik gelişmeleri yoktur. Bu sebeple doğanın baskısını üzerilerinde hissetmişlerdir.
SORU:Ateşin kullanılması insanların hayatını nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: Yukarıdaki soru ile bağlantılı olarak şunları söyleyebiliriz. Yemek pişirmede, demiri eritmede ve kullanmada, vahşi hayvanlardan korunmak için, aydınlamada, haberleşmede kullanımıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 51
SORU: Madenlerin günlük hayatta kullanılması toplumlara ne tür katkılar sağlanmış olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: MAdenler sonuçta sağlam ve dayanaklı materyaller yapılmış saklama kapları yapılmıştır. silah yapımında kullanılmıştır. İnsanların hayatlarını kolaylaştırmıştır.
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 51 |
ZİGGURAT: Sümererde tapınak tahıl ambar ve astronmi kulesi olarak kullanılan yapılar.
KOLONİ: bir devletin nüfusunun bir bölümünü yerleştirmek için denizaşırı bir ülkeyi ele geçirerek yurttaşlarını oraya iskan etmesi halinde meydana gelen yeni yurttur.
Bazı durumlarda "sömürge" ile eş anlamda kullanılır fakat sömürgeden farklı bir kavramdır. Yeni fethedilen ülke sömürge değil, onu kuran devletin normal bir parçasıdır. Bunun yanı sıra, ülkesinden ayrılıp başka bir ülkeye yerleşmiş insan topluluğu veya bir ülkede bulunan yabancı uyruklu kişilerden oluşan topluluk anlamında da kullanılır.
KARUM: Asur dilinde liman ve rıhtım anlamına gelen, asıl anlamıyla "kentin yanında kurulan ticaret merkezi"dir. Asur ticaret kolonileri zamanında Anadolu'da Karumlar kurulmuştur. Anadolu'daki Karumlar Mezopotamya'dakilerden daha küçük yerleşimlerdir. En önemlileri; Kültepe'de Kaneş Karumu, Hattuşa Karumu ve Alişar Karumu'dur.
POLİS: Eski yunanda şehir devletlerine verilen addır.
SİTE: Sümer şehir devletlerine verilen addır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 53
SORU: Siyasi, coğrafi ve ekonomik etmenlerin uygarlıkların oluşumunu nasıl etkilediğini tespit ediniz.
CEVAP:Bunlar öenmli rol oynamaktadır. Devletler kuruldukları bölgelere göre yada ekonomik uğraşlarına göre kültürler ve uygarlıklar meydana getirmektedirler.
SORU: Jeopolitik konumun Mezopotamya ve Anadolu’da birçok medeniyetin kurulması ndaki etkilerini belirleyiniz.
CEVAP:Buralarda pek çok uygarlık kurulmuştur. Çünkü doğal göç yolları üzerinde ve bereketli topraklar sahip yerlerdir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 54
SORU: İlk Çağ uygarlıklarının ortaya çıktığı ve yayıldığı bölgelerin ortak özellikleri nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP:Böyle genel ve güzel bir soru yazılıda sorulabilir. Ortak özelliklerine bakarsak Öncelikle GÖÇ yolları üzerinde olması ve verimli arazilere sahip ve önemli nherilerin çevrelerinde olmaları gösterilebilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 55
SORU:Mezopotamya’da tarih boyunca birçok uygarlığın kurulmasının nedenleri nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP:MEzopotamya Fırat ve Dicle nehirlerinin arasındadır. Bu sebeple buralar tarım açısından vermli topraklar sahiptir. Bu bereketli topraklar sahip olmak isteyen devletler sürekli buraları el geçirmek için mücadele etmişler ve sürekli yeni devletler kurulmuştur. İkinci bir sebep ise elbetteki doğal olarak göç yolları üzerinde olmasıdır.
SORU:Mezopotamya’da kurulan eski uygarlıklardan günümüze eser kalmamasının sebepleri neler olabilir? Belirtiniz.
CEVAP:Mezoptamta da yapılan malzemeler dayanaksız maddelerden yapılmıştır. bunun ön önemli sebebide taş maddesinin az bulunmasıdır. Bir diğer sebepte istilala sebebiyle sürekli yıkıma uğramasıdır.
SORU:Yazının ortaya çıkmasında hangi faktörler etkili olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP: Sümerlerde, tüm ekonomik uğraşılar topluca yapılmakta, elde edilen ürünler tapınaklarda toplanmaktaydı. Tapınaktaki görevliler gelen malları saymak ve kayıt altına almak zorundaydılar. Görevliler bu işleri resim – yazı denilen bir yöntemle yapmaktaydılar. Zamanla tüm bölgelerde kullanılacak çivi yazısı bu şekilde ortaya çıkmıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 56
SORU: Zigguratlar, Sümerlerin yaşamlarına ne tür katkılar sağlamıştır? Belirtiniz
CEVAP: Sevgili zigguratlar Sümerlerin hayatında üç önemli foksiyon icra etmektedir. Bunlar okul, tapınak ve Astronomi kulesi olma özelliğidir. Şimdi burada hareketle sorumuzu cevaplayacak olursa bu üç alanda katkı sağladığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Yani eğitimlerine katkı sağlamış, bilimsel çalışmalarına ve ibadetlerine katkı sağlamıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 57
SORU: Sümerlerin dünya uygarlığına katkıları neler olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP:Sümerler, zigguratları rasathane (gözlemevi) olarak da kullandılar. Böylece astronomide ilerleme kaydederek ay yılı esasına dayalı ilk takvimi yaptılar. Dört işlemi, bir dairenin 360 derece olduğunu, uzunluk ve ağırlık ölçülerini buldular. Tıp alanında çalışmalar yaptılar. Doğudan gelen Elamlar, Sümerlerin egemenliğine son verdiler (MÖ 2000).
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 58
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 58 |
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 59 |
SORU: Mısırlıların dünya uygarlığına hangi yönde katkıları olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP:Astronomi, Tıp, Eczacılık alanlarında katkıları olmuştur. Bunun daha ayrıntısı talep edilirse yorum bölümüne yazılarak istekte bulunulabilir. Teşekkürler.
SORU: Mumyalama, Mısır’da hangi bilim dallarının ortaya çıkmasına neden olmuştur?
CEVAPTıp ve eczacılık alanlatında gelişmeye neden olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 61
SORU: Perslerin ülkeyi satraplık denilen eyaletlere bölerek yönetmelerinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: Sadece Persler değil tüm devletler Eyaletlere bölerek yönetmeyi tercih etmişlerdir. Bunun nedeni daha kolay bir yönetim kurmak istemeleridir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 62
SORU: Kast sistemi yüzünden Hindistan’da kültür, dil ve hukuk birliği sağlanamamıştır. Bu durumun sebeplerini yukarıdaki metni de dikkate alarak değerlendiriniz
CEVAP: Kastlar arasında kesin sınırlar vardır bu sebeple bir birlik oluşamamıştır.
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 62 |
SORU: Matbaa, pusula ve barut “uygarlığın ortak mirası”dır. Bu buluşların günümüze etkileri konusundaki düşüncelerinizi belirtiniz.
CEVAP: Matbaa yazılı eserlerin çoğaltılması ve kültürel mirasların nesillere aktarılması için bir araçtır. Matbaa sayesinde çoğalan yazılı eserler yani kitaplar daha geniş kitlelere ulaşmıştır. Pusula ise Coğrafi keşiflerde etkili olmuş ve dünyanın her noktasının keşfine ortam hazırlamıştır. Barutun ateşli silahlarda kullanılması ise savaşlarda daha çok yaralanmalar neden olurken avrupa için feodalitenin yıkılmasına ortam hazırlamıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 64
SORU: İbranilerin, Yahudiliğin kendilerine ait bir din olduğuna inanmaları bu dinin yeryüzündeki yayılışını nasıl etkilemiş olabilir?
CEVAP:Olumsuz etkilemiştir. Yayılmamıştır.
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 64 |
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 66
SORU: Analların objektif tarih kaynakları olarak kabul edilmesinin sebepleri nelerdir?
CEVAP: Sevgili Öğrencilerimiz Öncelikle objektiflik nedir onu açıklayalım kısaca. Objektif olmak demek tarafsız ve yansız demektir. Tarih bilimi açısından güvenli olmayı ifade eder. Hitiler tarafından oluştutulan ANALLAR tanrıya hesap verme amacı taşıdığı için başarıların yanında yenilgilerden ve hatalardan da bahseder. Sadece kralların iyi yanlarını anlatmaz. Bu sebeple tarihciler açısından güvenlir ve objektif kabul edilmiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 67
SORU: Friglerin tarımla ilgili suçlara ağır cezalar vermelerinin yaşam biçimleriyle ilişkisi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Sevgili Öğrencilerimiz Bu sorunun cevabını mantığımızla verebileceğimiz gibi tarihi kaynaklara bakarakta verebiliriz. Eğer tarımla ilgili suçlara ağır cezalar verilebiliyorsa bu durumda tarım demekki bu uygarlığın en önemli uğraş alanıdır. tarım demekki onlar için vazgeçilmezdir. devamlılığı gereken bir geçim kaynağıdır. Bu durumda caydırıcı olabilmek için ağır cezalar verilmesi gerekir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 68
SORU: Friglerdeki kilim dokumacılığın günümüze yansımaları nasıl olmuştur? Araştırınız.
CEVAP:Frigya tekstil ve kilimleriyle ünlüydü. Gordion kazılarında Frig tekstil ürünlerinden parçalar elde edildi. Türk kilimlerinin atası olan ve tapetes adını taşıyan Frig kilimleri, antik dünyanın en sevilen malları arasındaydı. Friglerin, kilim için kullandıkları tapetes adı bugün bile Fransızcada tapis olarak karşımıza çıkar. Ayrıca altın simle kumaş üzerine nakış işlemenin bir Frig buluşu olduğu söylenir. Gordion’da MÖ VIII. yüzyıla ait yapılarda bulunan binlerce dokuma tezgâhının varlığı Frigya’da tekstil sanayinin ne denli gelişmiş olduğunun bir kanıtıdır
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 69
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 69 |
Yunan dili ve uygarlığının değişik bölgelerde yayılmasında hangi faktörler etkili olmuştur?
Cevap : 1. Ekonomik Faktörler: Ticaretle uğraşan Yunanlılar gittikleri yerlerde koloniler kurmuşlar ve bu sayede dil ve kültürlerini değişik bölgelere yaymışlardır.
2. Bilimsel ve Sanatsal Faktörler: Yetiştirmiş oldukları ünlü bilim adamlarının yazmış olduğu eserler başka bölgelerde okununca Yunan dili ve uygarlığıda yayılma alanı bulmuştur. Öyleki Abbasiler döneminde kurulan tercüme odalarında Yunanca eserler Arapçaya çevrilmiş ve pek çok Yunanca kelime Arapçaya girmiştir. Yaptıkları sanat eserleri de Yunan uygarlığının yayılmasına katkı sağlamıştır.
3. Dini ve Edebi Faktörler: Yunan inanışı dünyanın pek çok yerine yayışmıştır. Bu durumda Yunan edebiyatınında katkısı büyüktür. Mitoloji sayesinde Yunan dili ve uygarlığını daha fazla yayılma alanı bulmuştur.
4. Sportif Faktörler: Olimpiyatlar Yunan dilinin ve uygarlığının yayılma sahasını arttırmıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 71
Olimpiyatlar Yunan kültür hayatını nasıl etkilemiş olabilir? Belirtiniz.
Yunan şehir devletlerinin bir araya gelmesini ve kültürel birlikteliği sağlamıştır.
Yunan yasalarının zamanla demokratik bir hâle gelmesinde hangi faktörler etkili olmuştur?
Özellikle ekonomik faktörler etkili olmuştur. Ticaret ile zenginleşen halk daha fazla hak ve yönetime katılmak istemiştir. Bu durum Yunan yasalarının zamanla daha demokratik hale gelmesine sebep olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 73
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 73 |
Bizans’ta sık sık imparator değişkliği olmasının sebepleri nelerdir.
Bunun en büyük sebebi Ordu komutanlarının da Hükümdar olabilimelerdir. Bu sebeple komutanlar darbe yoluylakrallığı ele geçirmeye çalışmışlardır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 76- 77
A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. Yunanlılar, Fenikelilerle yaptıkları ticari faaliyetler neticesinde 22 harften oluşan Fenike alfabesini Yunanistan’a götürdüler.
Bu durumun sonucuyla ilgili olarak;
I. Doğu Akdeniz kültürü Avrupa’ya Yunanlılar aracılığıyla götürülmüştür.
II. Ticari faaliyetler, kültür alışverişinin yaygınlaşmasına yol açmıştır.
III. Fenikeliler, uygarlık yönünden Yunanlılardan ileridirler.
yargılarından hangisine ya da hangilerine doğrudan ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) I ve III
E) I, II ve III
2. Girit uygarlığı; Asya, Afrika ve Avrupa’nın kesiştiği uğrak bir coğrafi konuma sahiptir.
Bu konumdan dolayı Girit uygarlığı ile ilgili olarak;
I. Değişik uygarlıklarla kültürel etkileşimde bulunmuşlardır.
II. Gelişmiş uygarlığa sahiptirler.
III. Ticari faaliyetlerin yoğun olarak yaşandığı bir bölgedir.
yargılarından hangisine ya da hangilerine doğrudan ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) II ve III
3. Sümerlerin;
• ilk yazılı kanunları düzenlemeleri ve
• Tanrıları için ziggurat denilen tapınaklar yaparak bu tapınakların üzerine rasathaneler kurmaları durumlarına bakarak;
I. Çeşitli faaliyetlerini kanunlarla güvence altına almışlardır.
II. Yerleşik hayata geçmişlerdir.
III. Astronomi ile uğraşmışlardır.
yargılarından hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) I ve III
E) I, II, III
4. I. Anallar
II. Pankuş Meclisi
III. Ziggurat
IV. Tapetes
İlk Çağ’da görülen yukarıdaki kavramlardan hangileri Anadolu coğrafyasında ortaya çıkmıştır?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) I, II, ve III
E) I, II ve IV
5. Anadolu tarih boyunca sık sık istilaya uğramış, birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.
Bu durumun nedenleriyle ilgili olarak;
I. Anadolu’nun verimli topraklara sahip olması,
II. Aadolu üzerinde önemli ticaret yollarının bulunması,
III. Anadolu’nun tarihî devirlere geçmiş olması
yargılarından hangisinin ya da hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
B. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) iskitler tek tanrı anlayışına ve ölümden sonra yaşama inanmışlardır.
2. (Y) istanbul’da bulunan Yerebatan Sarnıcı, Batı Roma medeniyetine aittir.
3. (Y) Parşömen kâğıdı Mısır medeniyetinin icadıdır.
4. (D) Sümerlerde rahip-krallar yönetici olduğu için devletin idari yapısı teokratiktir.
5. (D) Anadolu’da tarihî devirleri başlatan uygarlık Asurlulardır.
C. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1. Persler, ülkelerini SATRAPLIK adı verilen yarı bağımsız valiliklere ayırarak yönettiler.
2. Roma imparatorluğu KAVİMLER göçü sonucunda 395 yılında ikiye ayrılmıştır.
3. ilk Çağ’da Mezopotamya’da kurulan ilk uygarlıklar SÜMERLER, AKADLAR, ELAMLAR, BABİLLER ve ASURLULAR
4. Tarihteki ilk yazılı anlaşma olan KADEŞ ANLAŞMASI , Hititliler ile MISIRLILAR arasında imzalanmıştır.
5. Mısırlılar kendi icatları olan HİYEROGLİF yazısını, Sümerler ise ÇİVİ yazısını kullanmışlardır.
Ç. Aşağıda verilenleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
1. (B) Kibele (A) Babillilerin ünlü hükümdarı.
2. (C) Kast (B) Frigyalılarda bereket tanrıçası.
3. (E) Firavun (C) Hindistan’da sosyal tabakalaşma.
4. (D) ivriz (D) Hititlerde kabartma sanatı.
5. (A) Hammurabi (E) Mısır uygarlığında hükümdara verilen genel ad.
D. Yanda verilen bulmacayı çözünüz.
1. Sümerlerde rahip krallara verilen genel ad. PATESİ
2. Hititlerin diğer adı. ETİ
3. Sümerlerde çok katlı tapınaklara verilen genel ad. ZİGGURAT
4. Friglerde kilim motifi. TAPATES
5. Anadolu’ya yazıyı getiren Mezopotamya devletlerinden biri. ASUR
6. Hititlerde kraliçelere verilen genel ad. TAVANANNA
7. Çanakkale’nin tarih öncesi ve ilk Çağ tarihini aydınlatan yerleşim yeri. TRUVA
8. Mısır’da güneş tanrısı. RA
9. Urartuların başkenti (Tuşpa). VAN
10. Yunan şehirlerine verilen genel ad. POLİS
11. Lidyalıların icadı. PARA
12. Anadolu’da bir uygarlık. İYON
13. Urartularda şehirlere verilen genel ad. SİTE
14. iran uygarlığı PERS
15. Pusulayı bulan uygarlık (tersi). NİÇ (çin)
3. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 79
Genel Ağ üzerinden (Google Earth) Orta Asya Bölgesi’nin coğrafi özelliklerini tespit ediniz.
Orta Asya’dan yapılan Türk göçlerinin Avrupa ve diğer bölgeler üzerindeki kültürel etkileri hakkında bilgi edininiz.
Mustafa Kemal, yukarıda verilen sözlerinde Türk milletinin hangi özelliklerinden bahsetmektedir?
Siz de Türk adının anlamı ve kökeni hakkında değişik kaynaklardan faydalanarak bir sunum hazırlayınız
KÜLTÜREL ETKİLEŞİM
KONARGÖÇER
BOZKIR
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 80
Orta Asya’nın coğrafi konumu ve iklimsel özellikleri bölgedeki insanların yaşamlarını nasıl etkilemektedir? Belirtiniz.
Etrafı dağlar ile çevrili çöller ve bozkırlarla kaplı Orta Asya’da sert bir iklim görülür. Sert iklim, hayvancılık ile uğraşan ve göçebe yaşayan insanlarında sert ve dayanıklı bir yapıya sahip olmasına neden olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 81
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 81 |
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 81 |
SORU: Orta Asya’da kurulan ilk Türk devletlerini tespit ediniz.
CEVAP :HUNLAR, GÖKTÜRKLER, UYGURLAR,
SORU:Avrupa’da Türk kültürünün oluşmasında hangi faktörler etkili olmuş olabilir?
CEVAP :Sevgili öğrenciler elbetteki bunun cevabı kavimler göçüdür. KAvimler göçünden sonra kurulan AVrupa hunları sayesinde Türk Kültürü avrupada yayılmıştır.
SORU:Orhun Abideleri’nin Türk tarihi açısından önemini hakkında bilgi edininiz.
CEVAP :Orhun Yazıtları’nın Türk Tarihi Açısından Önemi
Türk tarihi hakkında bilgi veren bu anıtlar, Türkler tarafından yazılmış ilk belgelerdir.
Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin özelliğini taşırlar.
Yazıtlarda, Türk adı ilk olarak bir milleti ifade etmek üzere kullanılmıştır.
Türk dili ve edebiyatının en eski örneğidir.
Türk yazısının en eski alfabesiyle yazılmıştır.
Orta Asya kültürünün en açık olarak ifade edildiği belge özelliğini taşırlar.
Yazıtlarda, Türklerin tarihlerinin araştırılmasına imkân veren, ekonomik, sosyal ve kültürel hayatlarıyla ilgili bilgiler bulunmaktadır.
Yazıtlar, sadece mezar taşları olmayıp, bütün Türk boylarına seslenen siyasî bir beyanname karakterini taşımaktadır.
KELİMELER
• İKİLİ TEŞKİLAT: Orta Asya Türk Devletleri’nde ülke yönetim bakımından iki kısma (Doğu-batı, kuzey-güney, sağ-sol gibi) ayrılırdı. Doğu merkez kabul edilirdi. Batı ise iç işlerinde serbest, dışişlerinde doğuya bağlı olurdu. Buna “ikili teşkilat” denir.
• ONLU SİSTEM: İlkkez Metehan tarafından uygulanan ordunun 10 sisteme göre düzenlenmesidir. Onbaşı, yüzbaşı, binbaşı gibi…..
• FEODALİTE:Siyasal ve askeri gücü elinde bulunduran, toprağın mülkiyetine veya imtiyazına sahip olan bir senyörler (derebeyler) sınıfı ile bu sınıfa bağımlı köleler sınıfının oluşturduğu idari düzene feodalite denir.
• KURULTAY: Orta Asya Türk devletlerinde Devlet meselelerinin görüşüldüğü meclis
• KURGAN: Orta Asya Türk devletlerinde Ölülerin Eşyaları ile birlikte gömüldüğü Oda şeklindeki mezarlara denilir.
• BALBAL: OrtaAsya Türk devletlerinde Mezarların başına dikilen taşlardır.
• TÖRE: Orta Asya Türk devletlerinde Yazısız hukuku kurallarıdır. Devlet töreye göre yönetilir.
• KUT: Orta Asya Türk devletlerinde Hükümdarların yönetme yetkisini tanrıdan aldıklarına inanmalardır. Buna Kut denilirdi. Kut babadan oğula geçmektedir.
SORU:Yukarıdaki metni okuyunuz, haritayı inceleyiniz. Bunlara göre Büyük Hun Devleti’nin siyasi politikası ve hâkimiyet sahaları ile ilgili hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz? Belirtiniz.
CEVAP :Haritaya ve Metne göre aşağıdaki çıkarımlarda bulunulabilir.
1- Hunlar Tüm trkleri tek çatı altında toplamışlardır.
2- Çine hakim olmuşlar ve yenilgiye uğratmışlardır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 83
Mete Han’ın Çin’e yerleşmeyip Çin’i sadece vergiye bağlamasının sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.Mete Han tüm Çin ülkesini ele geçirecek güce sahipti. Ancak Çin’i fethedip buraya yerleşmek istemedi. Bunun sebebi Çin’in nüfusça çok kalabalık olması ve topraklarının çok geniş olmasıdır. Buralara yerleşecek olan Türkler Çin kültüründen etkilenerek asimile olabilirdi. Bu sebeple, Çin’i baskı altında tutup, vergi almakla yetindi.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 84
SORU: Büyük Hun Devleti’nin yıkılma sebepleri nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP: Sorumuzu metne göre cevaplayacak olursak çin hakimiyetine girmektir diyebiliriz. Bildiğiniz gibi Türk devletlerinde kısa sürede yıklımlaya götüren iki sebep vardır. Bunlardan birisi saltanat sisteminin yol açtığı taht kavgaları ve diğeride iki teşkilat anlayışıdır. İkili taşklat anlayışı nedir diye soracak olursanız buradaki sayfamıza bakmaya ne dersiniz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 85
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 85 |
SORU: Türklerde devletin oluşumunda millet faktörüyle ilgili olarak neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP: Devleti oluşturuna unsurlardan biride MİLLET'tir. Millet olmasa devlet olmaz devam edemez. Millet devleti yaşatandır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 87
SORU: Türklerde vatan toprağının önemi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Türkler üzerinde yaşadıkları ülke topraklarına büyük önem verirlerdi; hatta vatan toprağını kutsal sayarlardı. Vatan, siyasi bağımsızlığın en önemli sembolü olarak görüldü. Bu yüzden hükümdarların başlıca görevi, ülke topraklarının bütünlüğünü bağımsızlığını korumaktır.
SORU:İlk Türk devletlerinde ikili teşkilat uygulamasının Türk devletlerine olumlu ve olumsuz etkileri neler olmuştur? Değerlendiriniz.
CEVAP:Olumsuz yanı Devletin kısa sürede yıkılmasına yol açmasıdır.Olumlu yanı ise uyum olduğu zaman taht kavgaları olmamasıdır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 88
SORU: Türklerin savaşlarda atlı birlikler ve hafif silahlar kullanmalarının sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Yarı göçebe yaşam süren türkler daha hızlı ve pratik olduğu için at ve hafif silahlar kullanmışlardır.
SORU:Türklerin savaş taktikleri hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Türkler savaşlarda çok çeşitli taktikler kullanmışlardır. Bunlardan en önemlisi şüphesiz ki Hilal Turan taktiğidir. bunun hakkınd kısaca bilgi verecek olursak :
Türkler savaşlarda da “turan taktiğini” kullanırlardı. Turan taktiğinde ordu üç kısıma ayırılırdı. Merkezdeki kuvvetler ilk olarak düşmana saldırır gibi yapar sonra geri çekilirlerdi. Düşman kuvvetler, çekilen bu birliği takibe başlayınca sağ ve solda pusu kurmuş olan Türk kuvvetleri de aniden dönüp düşmana saldırırlardı. Böylece çembere alınan düşman kuvvetleri yok edilirdi.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 89
SORU: İlk Türklerin konargöçer bir yaşam sürmelerinde hangi faktörler etkili olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP: Orta asyanın iklim koşulları ve Türklerin geçim kaynakları olan hayvancılığın konar gööçer hayata neden olduğu söylenebilir.
SORU: Atın, Türklerin sosyal, iktisadi ve askerî hayatlarındaki önemi hakkında neler söylenebilir? Belirtiniz.
CEVAP: Bu soruyu cevaplanamak için kitabımızda da bulunan aşağıdaki parçayı okuyunuz ki cevap verebilesiniz çünkü son derece güzel bir şekilde anlatılmıştır.
TÜRKLERDE AT
Batı yazarları Hunların atlı tekniklerine hayret etmekten kendilerini alamazlar. Sidonius’a (Zidonyus) göre daha anasının yardımından yeni kurtularak ayakta durabilen bir Hun çocuğunun yanı başında hemen eyerlenmiş bir ata rastlanır. Hun süvarisi, atına yapışmış gibi oturur. At, başka bir kavmi sadece sırtında taşır fakat Hun kavmi at sırtında ikamet eder. At sırtında alışveriş eder, yer, içer hatta hayvanın ince boynuna sarılarak uyuyabilir ve güzel rüyalar görebilirlerdi. At sırtında danışmalarda bulunmak suretiyle mühim kararlar verirlerdi. At üzerinde uzaktaki memleketleri yenmek ve kölelikte tutmak mümkün olmuştur. Hunlar, Avarlar, Köktürkler muazzam imparatorluklarını at üzerinde yaşamak sayesinde ve at sırtında savaş yaparak tesis etmişlerdir.
At üzerinde süratle giderken öne, arkaya, yana aynı emniyetle ok atabilmeleri sayesinde yerleşik kavimlerin ağır hareket kabiliyetlerine sahip köylü orduları üzerinde, aşılması mümkün olmayan bir üstünlük temin etmişlerdir. Hunluların “süratli atlılar” olduklarını itiraf eden Jordanes, Türk atlılarının fırtına gibi görünüp ve uçan kuş sürüleri gibi bir anda kaybolduklarını belirtir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 90
SORU: Türklere ait mezarların bulunmasında tarihe yardımcı hangi bilim dalından faydalanılmıştır? Açıklayınız.
CEVAP:Mezarlar kazı yöntemi ile ortaya çıkarıldıkları için ARKEOLOJİ biliminden faydalanmışladır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 92
Kavimler Göçü’nün Avrupa’daki siyasi, sosyal, kültürel ve dinî sonuçlarını araştırarak aşağıdaki tabloya kısaca yazınız.
1 Siyasi
Avrupa uzun yıllar boyunca karışıklık içinde kalmıştır.
ilk Çağ kapanmış, Orta Çağ başlamıştır.
Roma imparatorluğu 395 yılında Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır, 476 yılında Batı Roma İmparatorluğu yıkılmıştır.
Avrupa’da Feodalite (Derebeylik) rejiminin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.
2 Sosyo-Kültürel
Türk kültürü Avrupa’ya yayılmıştır. (Atın orduda kullanılması, ceket ve pantolon giyilmesi.)
Avrupa’da Hunların etkisi ile özellikle edebiyatta, müzikte ve sanatta canlanmalar görülmüştür.
3 Dini
Germen kavimleri arasında Hristiyanlık yayılmış, kilise ve Papalık güçlenmiş, skolastik düşünce egemen olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 93
Uldız’ın Doğu ve Batı Roma imparatorluklarına karşı farklı siyasi politika izlemesinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
Uldız dönemi Avrupa Hunları aynı anda 3 düşmanla birden mücadele edecek durumda değildir. (Barbar kavimler, Doğu Roma, Batı Roma) Bu sebeple Doğu Roma baskı altında tutulmuş, diğer 2 düşmana karşı ittifak yoluna gidilmiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 94
SORU: Margus Antlaşması’nın siyasi sonuçlarını her iki ülke açısından değerlendiriniz.
CEVAP: Margos Antlaşması'nın sonuçları kısaca şu şekilde özetlenebilir:
1. Atilla tarafından ortaya sunulan şartların Doğu Roma İmparatoru II. Theodosios tarafından aynen kabul edilmesi Türklerin bölgedeki üstünlüğünü ortaya koymuştur.
2. Doğu Roma Devleti bölgede Türklerin hakimiyetini kabul ettiğini yinelemiştir.
3. Romalıların Türklere ödediği vergi miktarı arttırılmış, yapılan antlaşmadan Türkler her koşulda karlı çıkmıştır.
4. Doğu Roma kendisine sığınan Hunları iade etmiştir. Kaçan Hunlar ise vatana ihanet suçundan Atilla tarafından cezalandırılmıştır.
SORU: Avrupa’da Attila hakkında farklı görüşlerin ortaya çıkmasının sebepleri nelerdir? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 95
Avrupa Hun Devleti’nin Avrupa’ya etkilerini aşağıdaki tabloya yazınız.
Siyasi Avrupa kavimlerini uzun süre hakimiyeti altında tutmuşlar ve romayı bile baskı altına almışlardır.
Kültürel Avrupalılar, Türklerden savaş tekniklerini öğrendiler.
Ayrıca pantolon, ceket ve iç çamaşırı giymeyi, at koşumları ve atları eyerlemeyi Türklerden aldılar. Hunlarla yaptıkları mücadeleleri anlatan destanlar meydana getirdiler (Nibelungen Destanı, Hun-Burgant çatışmalarını anlatmaktadır.).
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 96
SORU: Tarih şeridine göre I. Köktürk Devleti hangi devletlerle siyasi ilişkilerde bulunmuştur?
CEVAP:Sevgili Öğrenciler değerli öğretmen arkadaşlarım ve utanmadan sıkılmadan sürekli olarak içeriklerimizi birebir kopyalayan değerli sahte web site sahipleri. tarih şeridine baktığımızda ''Akhun, köktürkler, Sasaniler, Bizans ve Çin ile İslam devleti ile aynı dönemde yaşadığını görürüz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 98
SORU: Çin, neden Türklerin töresini bozmak istemektedir? Açıklayınız ?
CEVAP:Türkler bağımsızlıklarına son derece düşkündür. Örf adet gelenek ve göreneklerine son derece bağlıdır. Eğer türkün töresini yok ederseniz her şeyini alabilirsiniz. Bu günde böyle değilmidir. Topraklar işgal edilmez fakat kültür olarak ele geçirilmeye çalışılır. Devletler ise bu kültür erozyonuna karşı gençleri ve özellikle halkı bilinçlindirmeye çalışır. İşte tarih dersi de bu şuur için çok önemlidir. Çinliler bu töreye bağlılığı bildikleriçin önce türklerin töresini bozmak istemiştir.
SORU:Doğu Köktürk Devleti ile Batı Köktürk Devleti arasında yaşanan iktidar mücadelesi I. Köktürk Devleti’ni siyasi açıdan nasıl etkilemiştir? Açıklayınız. ?
CEVAP:Olumsuz etkilemiştir. Devlet kısa sürede yıklılmış ve çin hakimiyetine girmiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 99
SORU: Kürşat ve arkadaşlarının bağımsızlık mücadelesi, esaret altındaki Türk boylarını nasıl etkilemiş olabilir?
CEVAP:Bu kadar az sayıdaki kişininin bir mücadeleye girişmesi büyük kitlelerin harekete geçmedi açısından etkili olmuştur. Türkler Çin'in her tarafında bağımsızlık mücadelesine başlamışladır.
SORU:Türk tarihinde bağımsızlık mücadelesi vererek devlet kuran başka hangi örnekler vardır? Belirtiniz.
CEVAP:Bunun en büyük örneği 20. yy başlarında Mustafa Kemal ATATÜRK önderliğinde bağımsızlık micadelesi veren Atalarımızdır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 101
KÖKTÜRK KİTABELERİ (ORHUN YAZITLARI)
Orhun Nehri civarında bulunan Köktürk Kitabeleri ile Güney Sibirya’da Talas şehri havzasında bulunan Talas ve Yenisey Yazıtları, Türk dili ve tarihinin en eski örnekleridir. Bu yazıtlar 1893 yılında Danimarkalı dil bilimci Wilhelm Thomsen (Vilhem Tomsen) tarafından okundu. Orhun Yazıtları Tonyukuk, Kül Tigin ve Bilge Kağan adına Yolluğ Tigin tarafından yazıldı.
Bilge Kağan yazıtında Köktürk Devleti’nin kuruluşu ve elli yıllık tutsaklık dönemi şöyle anlatılmaktadır: “Üstte mavi gök , altta yağız yer kılındıkta, ikisi arasında insanoğlu kılınmış. İnsanoğlunun üzerine ecdadım Bumin Kağan, İstemi Kağan oturmuş. Oturarak Türk ilini, töresini tutuvermiş düzene sokuvermiş. Beyleri milleti ahenksiz olduğu için, Çin milleti hilekâr ve sahtekâr olduğu için, küçük kardeş ve büyük kardeşi birbirine düşürdüğü için, bey ve milleti karşılıklı çekiştirdiği için Türk milleti il yaptığı ilini elden çıkarmış, kağan yaptığı kağanının kaybedivermiş. Çin milletine beylik erkek evladını kul kıldı.
Hanımlık kız evladını cariye kıldı. Türk beyleri Türk adını bıraktı. Çinli beyler Çin adını tutarak Çin kağanına itaat etmiş. Elli yıl iş gücü vermiş.” Türk halk kitlesi şöyle demiş: ”İlli millet idim, ilim şimdi hani? Kime illi kazanıyorum der imiş. Kağanlı millet idim, kağanım hani, ne kağana iş gücü veriyorum der imiş. Öyle deyip Çin kağanına düşman olmuş. Ben bir hırsızım. Düşman olup kendini tanzim ve tertip edemediğinden yine tabi olmuş.”
Bilge Kağan, Kül Tigin anıtında da Çin politikası hakkındaki görüşlerini belirtmektedir: “ Çin milletinin sözü tatlı, ipek kumaşı yumuşak imiş. Tatlı sözle, yumuşak ipek kumaşla aldatıp uzak milleti öylece yaklaştırırmış. Yaklaştırıp konduktan sonra kötü şeyleri o zaman düşünürmüş. İyi bilgili insanı, iyi cesur insanı yürütmezmiş. Bir insan yanılsa kabilesi, milleti, akrabasına kadar barındırmazmış. Tatlı sözüne yumuşak ipek kumaşına aldanıp çok çok, Türk milleti öldün; Türk milleti öleceksin! Türk, Oğuz beyleri millet işitin: Üstte gök basmasa, altta yer delinmese Türk milleti, ilini töreni kim bozabilir?” Tanrı buyurduğu için, kendim devletli olduğum için kağan oturdum. Kağan oturup aç, fakir milleti hep toplattım. Fakir milleti zengin kıldım. Az milleti çok kıldım. Yoksa bu sözümde yalan var mı? Türk beyleri, milleti bunu işitin! Türk milletini toplayıp il tutacağını burada vurdum. Dört taraf hep düşman imiş. Ordu sevk ederek dört taraftaki milleti hep almış, hep tabii kılmış. Başlıya baş eğdirmiş, dizliye diz çöktürmüş. Doğuda Kadırkan Ormanı’na kadar batıda Demir Kapı’ya kadar kondurmuş. İkisi arasında vefat etmiş.
Alıntı metni okuyarak soruları cevaplandırınız?
SORU: Orhun Kitabelerinin Türk tarihindeki önemi hakkında neler söylenebilir?
CEVAP:Sevgili takipçimiz Bu sorumuz çok güzel bir yazılı sorusu olabilir. Hem Edebiyat dersinde Hemde Tarih dersinde yazılı sorusu olarak sorulabilir. Bu sebeple bu güzel sorunun cevabının burada çok güzel bir şekilde açıkladık. Şimdi buraya tıklayarak Orhun Abidelerinin Türk Tarihi Açısından Önemi Nedir sorusunun cevabının bulabilirsiniz.
SORU:I. Kökürk Devleti’nin yıkılmasında hangi faktörler etkili olmuştur?
CEVAP: Sevgili Öğrencilerimiz bu sorumuzun cevabını yukarıdaki okuma parçasından özetleyerek verirsek şöyle diyebiliriz. ÇİN ENTRİKASI sonucu ykılmışlardır.
SORU:Çin, Türk devletlerini yıkmak için nasıl bir siyasi politika izlemektedir?
CEVAP:Hükümdarlardan kardeşler arasına fitne sokmak, İpek ve yumuşak sözle Türk halkını birbirine düşürmek,
SORU:Orhun Kitabelerine göre iyi bir hükümdarın özellikleri neler olmalıdır?
CEVAP:Savaşçı olup sınırları genişletmek, halkın ihtiyaçlarını karşılamak, Devleti dirlik ve düzenini sağlamak, adaletle ülkeyi yönetmek
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 102
SORU: İpek Yolu’nun Türk devletleri için önemi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP: İpek yolu Türkler için değil Tüm devletler için öneme sahiptir. Çünkü Ticari hayatın döndüğü bu yollarda ilgili bölümlere sahip olan devletler büyük maddi kazanç elde ediyorlardı. Büyük İpek Yolu, yalnızca malların değil; aynı zamanda ilimde, kültürde ve sanatta ulaşılan fikirlerin ve canlı insanların da neticede bir değiş tokuşudur
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 103
SORU: İlk Türk devletlerinde kadının siyasi, sosyal ve ekonomik hayata etkileri neler olmuştur? Açıklayınız
CEVAP: 1- Türk devletlerinde hatunlar söz (hatunluk hukuku) sahibi idiler. Aralarında devlet siyasetine yön verenler, devlet başkanlığı yapanlar ve naip olarak devleti idare edenler vardı. 585 ve 726 yıllarında Çin elçilerinin kabulünde Köktürk hatunları hazır bulunmuşlardı.
2- Ayrı sarayları ve “buyruk”ları bulunan hatunlar umumiyetle devlet meclislerine katılırlar, bazen elçileri ayrıca kabul ederlerdi. Hatunların gelecek hakanların anneleri olmaları sebebiyle ilk eş ve asil (yani Türk) olmalarına dikkat edilirdi.
3-Kadın yalnız ev içinde değil; tarlada, pazarda da hayat arkadaşının yardımcısıdır. Fiyat kesilmesinde çok zaman kadının sözü geçer. Kadın pazar işlerini yalnız halledebilir.
4-Türk kadınının hukuki hürriyeti de dikkat çekicidir. Karı koca arasında mal ayrılığı prensibi var olup evli kadın, mallar üzerinde arzu ettiği hukuki işlemde bulunabilir. Kadın, baba evi ile ilişkisini kesmemiştir. Boşanma hâlinde yalnız babasının evinden getirdiği malı değil, aynı zamanda evlilik esnasında bu maldan harcanan kısmı da kocasından isteyebilir.
SORU: Yukarıdaki metinde Uygurlar, daha önce kurulan Türk devletlerinden hangi yönleriyle farklılıklar taşımaktadır? Açıklayınız.
CEVAP: 1-Uygurlar yerleşik hayata geçmişlerdir
2- Manihazim ve ,budizm gibi dinleri kabul etmişlerdir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 104
SORU: Günümüzde Sincan Özerk Bölgesi’nde yaşayan Uygur Türklerinin yaşantılarını, sosyal ve kültürel özelliklerini araştırınız. Edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.
CEVAP:
SİNCAN/UYGUR ÖZERK BÖLGESİ ( DOĞU TÜRKİSTAN )
Yüzölçümü: 1 828 418 km2
Nüfusu:30 milyon (Yaklaşık)
Başkenti: Urumçi
Coğrafi Konumu: Sincan Uygur Özerk Bölgesi (Doğu Türkistan), ÇinHalk Cumhuriyeti içerisinde ve ülkenin batı bölgesinde yeralmaktadırlar.
Tarihçe: Uzun tarihi boyunca Doğu Türkistan, İç ve OrtaAsya'da kurulmuş olan Türk devletlerinin ve hanlıklarının merkezi olmuştur.M.Ö. 8-3asırlarda İskitlere; M.Ö. 300- M.S. 93 yıllarında Hunlara; 522-744 dönemindeGöktürk İmparatorluğuna; 744-840 devresinde Uygur devletine; 751-870 Karluk veKarahanlılar İmparatorluğuna ve Saidiye Hanlığına merkez olan (1509-1679) bu Türkyurdu, tarihte daima önemli olmuş ve dikkatleri üzerine çekmiştir. 8. ve 18. asırlararasındaki bin yıllık dönem, Çin İmparatorluğu ile önemli derecede kültürel vesiyasî işbirliğinin gerçekleştirildiği bir barış dönemi olmuştur. Ancak bubarış dönemi, Doğu Türkistan'ın 1759 yılında Çin Mançu İmparatorluğu'nunişgali ile son bulmuştur. 1759'dan bu yana Doğu Türkistan'da 200'den fazla silahlıayaklanma olmuş ve Doğu Türkistan halkı 3 defa hürriyetin tadını tatma fırsatıbulmuştur.1863'te bağımsızlığına kavuşan Doğu Türkistan'da Yakup Hanbaşkanlığında "Doğu Türkistan İslâm Devleti" kurulmuş ve bu devlet;Osmanlılar, İngiltere ve Rusya tarafından resmen tanınmıştır. Ancak bu bağımsızTürk devletinin ömrü kısa sürmüş ve 1876 yılında Çin-Mançu devletince yenidenişgal edilmiş ve 1884'te Sincan "Yeni Toprak" adıyla Çin İmparatorluğunabağlanmıştır.20. asrın başlarında Ortaasya'da oluşan milliyetçilik akımıneticesinde 1933 yılında Kaşgar'da Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti kurulmuştur.Bu Cumhuriyetin ömrü 1937'de sona ermiştir. 1944'de Gulca şehri Çinlilerdentemizlenmiş, "Üç Vilayet İnkılâbı" olarak bilinen bu ayaklanmalarneticesinde Doğu Türkistan Türkleri, Ali Han Töre başkanlığında Doğu TürkistanCumhuriyeti'ni kurmuştur. Bütün Çin'e hakim olan Komünist Çin Kuvvetleri, 1949'daStalin'in de onayı ile Doğu Türkistan'a girerek bu tarihi Türk ülkesini resmen işgaletmiştir.
YönetimBiçimi :Özerk bölge içinde etnik gruplarındağılımına göre 8 Ağustos 1952'de 10 ayrı muhtar bölge tesis edilmiştir. Sincan(Uygur) Özerk Bölgesi bunlardan biri ise de, yönetim hakları, Pekin yönetiminceçiğnenmektedir. Tüm idarede bütün yetkiler Çinlilerdedir. Özerk yönetimorganlarında görevlendirilen etnik unsurların siyasî, ekonomik ve askerî karar verme,denetleme yetkileri Çin Komünist Partisi kontrolü altındadır.
İdari Yapı: Çin Komünist Partisi tarafından bölgeye valigörevlendirilmektedir. Valinin mutlaka Çin Komünist Partisi üyesi olması şartkoşulmaktadır. Doğu Türkistan'da Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nden başka aynıhaklara sahip 7 organ daha vardır.
1- Sincan Askeri Bölge Komutanlığı
2- Sincan Askeri Üretim ve İnşaat Bölge Komutanlığı
3- Sincan Komünist Partisi
4- Sincan Halk Kurultayı Daimi Komitesi
5- Disiplin Kontrol Komitesi
6- Siyasî Danışma Konseyi
7- Sincan Devlet Savunma Güçleri Genel Komutanlığı
Demografik Durum
Çinliler:16 890 000
Uygurlar:12 500 000
Huiler: 600 000
Kazaklar:1 100 000
Mançular:90 000
Kırgızlar:150 000
Dongkianglar:40 000
Tacikler:33 000
Tibetliler:5 000
Özbekler:15 000
Davaniler:5 000
Sarı Uygurlar:11 000
Salar :3 000
Tatarlar:5 000
Ruslar:3 000
Boanlar:300
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 105
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 105 |
SORU: Cumhurbaşkanlığı forsunda yer alan 16 yıldızın neyi temsil etiğini araştırınız.
CEVAP:Cumhurbaşkanlığı forsundaki 16 yıldız, tarihteki 16 büyük Türk imparatorluğunu, ortadaki güneş ise Türkiye Cumhuriyeti'ni simgeler.
Cumhurbaşkanlığı Forsundaki 16 Yıldızın Anlamı
Türkiye Cumhurbaşkanlığı Forsu, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının ikametgahında, ziyareti süresince bulunduğu yerde, bayrak direğine çekilir, gece ve gündüz çekili kalır, makam odasında çalışma masasının sol gerisine konur, içinde bulunduğu arabanın sol önünde, tepesinde ay yıldız bulunan kromajlı direğe çekilir. Cumhurbaşkanının konuşma yaptığı kürsünün ön yüzünde yer alır. Forsun sol üst köşesinde yer alan güneş ve yıldızlar sarı renktedir.
Resmî kaynaklar 16 yıldız için tarihteki 16 büyük Türk imparatorluğunu, ortadaki güneş için ise Türkiye Cumhuriyeti'ni simgelediğini belirtmektedir. Bu Türk imparatorlukları şunlardır:
Büyük Hun İmparatorluğu
Batı Hun İmparatorluğu
Avrupa Hun İmparatorluğu
Ak Hun İmparatorluğu
Göktürk İmparatorluğu
Avar İmparatorluğu
Hazar İmparatorluğu
Uygur Devleti
Karahanlılar
Gazneliler
Büyük Selçuklu İmparatorluğu
Harzemşahlar
Altınordu Devleti
Büyük Timur İmparatorluğu
Babür İmparatorluğu
Osmanlı İmparatorluğu
CEVAP:
HAZAR BARIŞ ÇAĞI: 7. ve 10. yüzyıllara verilen addır. adını hazarlardan alır. doğu avrupa ve kafkaslarda egemenlik kuran hazarları, hz.osman zamanında islam ordusunun kuzeye ilerleyişini durdurmasıyla biliyoruz daha çok. hazarlar sayesinde kafkas ve rus bozkırlarının müslümanlaşması engellenmiştir. hazar barış çağı denme nedeni; ülkede çeşitli dinlere mensup insanların birlikte yaşayabilmesi ve özgürce ticaret yapabilmesiydi. kadın-erkek ayrımı o dönemde gözetilmemekteydi. bu dönem süresince dinsel hoşgörü gelişmiş, halkın çoğunluğu şamanlığa bağlı kalırken kağan ve yönetici sınıfyahudilik, tüccar sınıf ise müslümanlığa geçmiştir. yöneticiler tarafından yahudilik benimsemiş ve resmi din ilan edilmiş olmasına rağmen, kendi dininden olmayanlara karşı bir yaptırım uygulamamışlardır. (osmanlı vergi almıştır mesela ona rağmen hoşgörülü denir.) yahudiliği resmi din olarak kabul etmekle birlikte türk boyları içinde tek tanrılı inanç sistemini benimseyen ilk boy olmuşlardır. barış çağı denmesinin bir diğer nedeni de; davaların görüldüğü hakimler kurulunun 2 müslüman, 2 hristiyan, 2 musevi ve 1 şamanist üyeden oluşması.
MANAS DESTANI : Kırgızların millî destanıdır. Mani dinini yaşayan Karahitaylar ile Müslüman Karahanlılar arasındaki mücadelede Kırgızların durumunu ve Manas adlı kişinin başından geçenleri anlatan destandır.
DEŞT-İ KIPÇAK : Kıpçak Çölü, Kıpçak Bozkırıdemektir. Orta Asya’nın hemen batısından başlayan bu tarihi bölge, Tuna Nehri’ne kadar uzanmaktadır. Kuzeyde İdil bölgesine güneyde ise Kırım’a kadar uzanır.
Kıpçak Türklerinin yaşadığı alana verilen addır. XVIII. Yüzyıla kadar bu adla anıldığı bilinmektedir. Kazak Bozkırları adı ile de anılan bu bölge, Altınorda Devleti’nin kurulmasıyla da Deşt-i Kıpçak ismini genelde korumuştur. Kıpçak (Kuman) Türkleri bu bölgeden farklı alanlara yayılmışlardır. Zamanla bu isim, tarihi bir isim olarak kalmıştır
Bu arada kıçak ülkesinin Haritasınıda ekleyerek doğru dürüst bir cevap vermiş olalım.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 107
SORU: Avarların, Avrupa’da özellikle Slav toplulukları üzerindeki etkileri hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP: Avarlar, Balkanlar ve Orta Avrupa’da Germen ve Slav toplulukları üzerinde devlet yönetimi ve askerlik örgütlenmesinde önemli rol oynadılar. Slavların toplumsal hayata geçmelerini sağladılar. Nitekim bu konuda Suriyeli Pispokos Yohannes “Eskiden ormanlardan çıkmayan Slavlar, Avarlar sayesinde savaşa alışmış; altın, gümüş ve at sürüsü sahibi olmuşlardır.” diyerek Avarların Slavlar üzerindeki etkilerini belirtmiştir. Üzengiyi Avrupalılara tanıtan Avarlar, bugünkü Macarların oluşumunda etkili oldular.
SORU: Tuna Bulgarları zamanla Slavlaşıp millî kimliklerini kaybederken İtil Bulgarları günümüzde varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu iki durumun sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Bunda en büyük sebepe Müslümanlığı seçmeleridir. denilebilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 108
SORU: Hazarlara ait bölgede yapılan arkeolojik kazılarda yan yana cami, kilise ve havra kalıntılarına rastlanmıştır. Bu durum hakkında hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz? Açıklayınız.
CEVAP: Sevgili öğrencilerim ve değerli takipçilerimiz bildiğiniz gibi bu konu daha önce öss sınavların da da çıkmış bir konudur. Bunun en önemli sebebi hazar barış çağı olarak adlandırılan dönemde üç dinin mensuplarının barış içinde yaşamalarıdır.
SORU: Macaristan adının uluslararası literatürde “Hungary” şeklinde yazılmasının sebebi ne olabilir? Açıklayınız.
CEVAP: Macarların Hunlarla yakın akraba olduklarını Macaristan’a Hungary denmesi açıkça belirtiyor.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 109
SORU: Peçenek ve Kıpçak Türklerinin birbirleriye mücadele etmesi Bizans’ın siyasi varlığını nasıl etkilemiş olabilir? Belirtiniz
CEVAP: Bizans için olumlu bir durum olmuştur tabikide. Bizans bu durumdan karşı çıkmış ve rakiplerini birbir egale etmiştir.
SORU: Peçeneklerin Türk tarihi açısından önemi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız
CEVAP:Ruslarla mücadele ettiler, Rusların Karadeniz’e doğru inmelerine engel oldular.
SORU: Günümüzde değişik bölgelerde Kıpçak soyundan gelen Türk boylarının bulunmasında hangi faktörler etkili olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP:Sanırım göç sayesinde dünyanın her yerine dağılmaları etkili olmuş olabilir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 110
SORU: Oğuzların Türk tarihindeki önemleri hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Oğuzlar hakkında yazacaklarımız sevgili öğrenciler buralara sığmayacak kadar çoktur. Fakat Lise seviyesinde kısaca bilgi verecek olursak Oğuzlar Türk tarihi açısından son derece önemlidir. Selçuklulari Osmanlılar gibi devletlerin kurucu boyları oğuzlardır. Bu bile tek başına Oğuzların önemini anlatmak için yeterlidir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 111
SORU: Türgişlerin parayı kullanmaları onların hangi özelliklerinden kaynaklanmaktadır? Belirtiniz.
CEVAP:Ticaretle uğraşmaları ve bir çok uygarlığa komşu olmları ile açıklanabilir.
SORU:Günümüzde Kırgız Türkleri varlıklarını nerede sürdürmektedirler? Belirtiniz.
Aşağıdaki tabloda yer alan Türk devlet ve topluluklarına ait kavramları boş bırakılan kutucuklara “X” işareti koyarak ilişkilendiriniz.
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 111 |
A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. Türklerin ana yurtları Orta Asya’dır, bu bölge coğrafi açıdan sert bir iklime sahiptir.
Bu coğrafi yapı Türklerle ilgili olarak;
I. Konargöçer bir hayat tarzı benimsemeleri,
II. Sert ve dayanıklı bir yapıya sahip olmaları,
III. Uygarlık yönünden son derece geri kalmaları
durumlarından hangisine ya da hangilerine zemin hazırlamıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
2. Hunlarla ilgili yapılan araştırmalarda;
I. İşlemeli halı ve kilimler,
II. Madenî paralar,
III. Tapınak kalıntıları
gibi materyallerden hangisine ya da hangilerine rastlanılması mümkün değildir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
3. Türk devletlerinde hükümdarın başlıca görevleri;
• Halkın huzur ve refahını sağlamak,
• Ülkenin güvenliğini sağlamak,
• Töreye göre ülkeyi yönetmektir.
Bu görevlerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Sosyal devlet anlayışı görülmektedir.
B) Hükümdar, ülkeyi yazısız hukuk kurallarına göre yönetmektedir.
C) Hükümdarın sorumlukları oldukça fazladır.
D) Hükümdar, halkının güvenliğinden sorumludur.
E) Teokratik bir devlet yönetimi söz konusudur.
4. Türk boylarının;
I. Törelere bağlılıklarını sürdürmeleri,
II. Bağımsızlıklarına düşkün olmaları,
III. Ticaretle uğraşmaları
durumlarından hangisi ya da hangileri Türk kültürünün korunmasını sağlayan etkenler olarak gösterilebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I. II e III
5. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesinde kurulan Türk devletlerinin yönetim özelliklerinden biri değildir?
A) Kurultayın yönetimde etkin olması
B) İkili (doğu-batı) teşkilatın uygulanması
C) Devletin hanedanın ortak malı olarak kabul edilmesi
D) Şehir devletlerinin birleşmesiyle merkezî devletlerin kurulması
E) Boy beylerinin birleşmesinden oluşan federal yapıların oluşması
B. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) Asya Hun Devleti’nin ordu sistemi diğer Türk devletlerine örnek olmuştur.
2. (Y) Orhun Kitabeleri I. Köktürk Devleti kağanları için dikilmiştir.
3. (D) Uygurlar Devleti’nin en parlak dönemi Moyen-Çur Kağan dönemidir.
4. (D) Türklerde yazılı olmayan hukuk kurallarına örf denir.
5. (Y) Hazarlar, diğer Türk devletlerinden farklı olarak Mani dinini benimsemişlerdir.
C. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1. KAVİMLER GÖÇÜ sonrasında barbar kavimlerinin Avrupa’ya girmesi ile ROMA ikiye bölünmüştür.
2. Türklerde devlet işlerinin görüşüldüğü meclise KURULTAY, hükümdarın çocuklarına TİGİN denir.
3. İlk düzenli Türk ordusu METEHAN kurmuş, ilk matbaayı ise UYGURLAR kullanmıştır.
4. Türkler yaygın olarak GÖKTANRI inancını benimsemişlerdir.
5.ALTIN ELBİSELİ ADAM Esik Kurganı’ndan çıkarılan en önemli tarihî eserdir.
Ç. Aşağıda verilenleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
1. (B) Pazırık halısı (A) Avrupa Hun Devleti ile Bizans arasında yapılan antlaşma.
2. (E) Fresk (B) Hunlara ait sanat eseri.
3. (C) Balbal (C) Türklerde mezar taşı.
4. (D) Manas (D) Kırgız destanı.
5. (A) Margus Antlaşması (E) Uygur sanatı.
D. Yanda verilen bulmacayı çözünüz.
1. Türk adını siyasi anlamda kullanan ilk devlet (çoğul). KÖKTÜRKLER
2. II. Köktürk Devleti’nin merkezi, kutsal bölge. ÖTÜKEN
3. Türklerin kitleler hâlinde İslamiyeti kabul etmelerinde etkili olan savaş. TALAS
4. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde devlet işlerinin görüşüldüğü meclis. KURULTAY
5. İstanbul’u kuşatan ilk Türk topluluğu. AVAR
6. Yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğu. UYGUR
7. Orta Asya Türk topluluklarında ölülerin eşyaları ile gömüldüğü mezar. KURGAN
8. Kavimler Göçü’nün yaşanmasına neden olan Türk topluluğu. HUN
9. Hükümdarlığın Gök Tanrı tarafından verildiğine inanılan anlayış. KUT
10. Türk tarihinin ve edebiyatının ilk yazılı kaynakları. ORHUN
11. Bir Türk boyu. KARLUK
12. Kırgız destanı. MANAS
13. Museviliği benimseyen Türk devleti. HAZAR
14. Türklerde hükümdarlara verilen bir ünvan. HAKAN
15. Günümüzde varlığını sürdüren Türk topluluğu. KIRGIZ
4. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 116
CEVAP: Hristiyanlık, Mecusilik, Yahudilik, Veda Dini, Göktanrı Dini, Budizm, Taoizm ve Konfüçyüsçülük , Putpereslik, Haniflik gibi dinler bulunmaktadır.
SORU:Hz. Muhammed’in kişisel özelliklerinin islamiyetin yayılmasına katkılarını belirleyiniz.
CEVAP:Peygamber Efendimizin ve Bütün Peygamberlerin zaten belirli özellikleri bulunmaktadır.
Bunlar aşağıdaki gibidir.
1- Sıdk: Doğruluk demektir. Peygamberler son derece doğru insanlardır. Asla yalan söylemezler. Oldu dedikleri
olmuştur, olacak dedikleri zamanı gelince mutlaka olacaktır.
2- Emânet: Güvenilir olmak demektir. Peygamberler her hususta güvenilir kimselerdir, emanete asla hıyanet etmezler.
3- Fetânet: Akıllı ve uyanık olmak demektir. Peygamberler akıllı, uyanık ve yüksek zekâ sahibidirler.
4- İsmet: Günah işlememek demektir. Peygamberler gizli ve açık hiçbir şekilde günah işlemezler.
5- Tebliğ: Bildirmek demektir. Peygamberler Allah'tan aldıkları dinî hükümleri olduğu gibi hiçbir değişiklik olmadan insanlara bildirmişlerdir.
6- Adalet: Peygamberler hiç zulm ve haksızlık yapmazlar. Kimsenin hâtırı için adâletden ayrılmazlar.
Ayrıca bir yerde şunlara da rastladım.
İslamın yayılması ve egemen olmasında, Peygamberimizin güvenilir oluşunun payı büyüktür. Kendisine güven duyulmayan bir insanın, etrafına bu kdar taraftar toplaması mümkün değildir. Hz. Peygamber bu özelliğiyle insanlara model olmuştur.
Hz. Muhammed(sav)’in hoşgörülü de olması İslamiyetin yayılmasında etkilidir. Hz. Muhammed hem kendi döneminin hem de kendisinden sonra yaşayan tüm nesiIIerin sevgisini ve hayranIığını kazanmış kutIu bir insandır. AIIah’ı inkar eden insanIarın biIe Peygamberimiz (sav)’e karşı kaIpIerinde bir sevgi ve muhabbet oIuşmuştur. Bunun en önemIi sebepIerinden biri, O’nun güzeI ahIakı ve insanIara karşı oIan hoşgörüIü yakIaşımıdır.
SORU:
PUTPERESTLiK: Putlara Tapılması ile ilgili inanç
PANAYIR: Tarihi bir terim olarak Arap yarım adasında düzenlenen ticari şenlikler
HANiFLiK: İslam öncesi arap yarımadasında HZ İbrahimin dinine inanaların dini.
SORU: İslamiyetin doğuşu sırasında bölgede var olan devletleri yukarıda verilen harita üzerinde belirleyiniz. Bu devletleri, bir tarih şeridi çizerek gösteriniz.
CEVAP:Bunu Öğrencilerimiz Ödev olarak yapabilirler.
SORU:Metne göre İslamiyet öncesi dünyanın genel durumu hakkın da neler söylenebilir? Belirtiniz.
CEVAP: islamiyetten önce dünyanın hiçbir yerinde huzur ve sükûn yoktu. Romalıların bozuk ahlakı, sefahati her tarafı kaplamıştı. Bizans sükût hâlindeydi. Avrupa ve Asya’daki ülkelerin önemli bir bölümü vahşet ve zulüm içindeydi. Hayır ve faziletin namını anan yoktu. Herkes şer kuvveti ile iş görmekteydi. Hak, kuvvete mahkûmdu, kalplerden merhamet silinmişti, şefkat ve merhamet getiren Hristiyanlık bile eskiden mensuplarının gördüğü acılarının intikamını almak sevdasında idi. Dünyayı ateşe verip kan ve alev içinde insanlar boğulurken ganimet toplamak istiyorlardı. Şehirler yıkılı yor, ülkeler harap oluyor, hastalık ve sefalet dünyayı yıkıp geçiyordu. Fitne ve fesat ka sır ga ları her tarafı kasıp kavuruyordu. Emniyet ve huzur, adalet ve asayiş -beşerin en muhtaç olduğu bu şeyler yeryüzünden kalkmış, barbarlık dünya yüzünü kaplamıştı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 118
SORU: Arap toplumlarının İslamiyet öncesi dönemine “Cahiliye Dönemi” denmiştir. Bu durumun sebeplerini yukarıdaki metinlerden hareketle açıklayınız.
CEVAP:Ever sevgili Arkadaşlar İki bölümden oluşan okuma metninden de anlaşılacağı üzere CAHİLİYE dönemi Denmesinin sebebi İlahi bilgililere karşı bilgisiz olmalarıdır. Allahı bilmemeleridir. Yoksa ikinci parçadan da anlaşılacağı üzere Son derece iyi şiirler yazmakta mahir oladukları görülmektedir. Cahil dendiğinde genel olarak okuma yazma bilmeyenler gelir aklımıza ama bu durum farklıdır bunu unutmayalım.
SORU:İslamiyet öncesi Arap Yarımadası’ndaki sosyal ve ekonomik durum hakkında neler söylenebilir? Belirtiniz.
CEVAP: İslamiyet öncesi Arap Yarımadası, diğer kıtalarda olduğu gibi karışıklık içerisindeydi. Bu bölgenin en önemli bölgeleri Hicaz, Yemen ve Necid idi. Özellikle Yemende halk için tarıma elverişli topraklar bulunuyordu. Necid bölgesinde ise hayvancılıkla uğraşılıyordu. Hicaz bölgesinde ise Mekke, Medine ve Taif şehirleri bulunuyordu, bu bölgelerden önemli ticaret yolları geçmesi onları ekonomik olarak diğer yerlerden üstün kılıyordu.
Yaşayış şekilleri ise kabileler biçimindeydi. Her kabilenin başında şeyh adı verilen reisler bulunurdu. Kabileler aynı kökten gelen ailelerden oluşurdu.
Arap ailelerinde söz sahibi erkekti ve erkeklerde çok eşlilik görülürdü. Kız çocuklarına ise eğer verilmez, hakkı bulunmaz, miras hakkından yararlanamazdı. Kız çocuk babaları, kızlarını diri diri toprağa gömecek kadar vahşet içindeydiler.
Kabileler arası sık sık kan davaları olurdu. Halk köleler ve hürler olarak ikiye ayrılmıştı. Köleler mal gibi alınıp, satılırak ticaret malı olarak kullanılırdı.
Şehirlerde yaşayanlara medeni, çöllerde yaşayanlaera ise bedevi denmekteydi. Bedeviler göçebe olarak yaşarlar ve hayvancılıkla uğraşan kısımdı. Çöl şartlarına dayanıklı deve, koyun, keçi ile beslenirlerdi. Medeniler ise tarım ve ticaretle uğraşırdı. Arap yarımadasındaki en önemli tarım ürünü hurmaydı.
Konuşma ve yazı dili olarak Arapça kullanılırdı. Ticari ve toplumsal hayatın en önemlisi, Mekke civarında kurulan Panayırlardı.
Mekkede yaşayanlar kervan ticareti ile uğraşır, gelen malları Suriye ve Mısır’a taşırlardı. Ticaretle uğraşanlar zenginleşir ve halk tarafından itibarlı olarak kabul edilirdi.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 119
SORU:Arap Yarımadası’nda İslamiyet öncesi büyük medeniyetlere sahip devletlerin kurulamamasında coğrafi konumunun etkisi olabilir mi? Açıklayınız.
CEVAP:Sevgili Arkadaşlar bu konuyu anlatmadan önce derslerde mutlaka öğretmenlerinizin değindiği eski çağ uygarlıklarının nehir kenarlarında ve verimli topraklarda kurulduğu gerçeğini hatırlayınız. Şimdi Bu sorunun cevabı kafanıza da daha da iyi şekillendş değil mi? Arap yarım adası genel olarak çöllerle kaplı olduğu için sanırım bğyğk devletlerin kurulmasının önünde bir engeldir bu durum diyebiliriz.
SORU:Kâbe’nin tarihçesini araştırınız, elde ettiğiniz bilgilerle bir sunum hazırlayarak sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
CEVAP:Sevgili Öğrencilerimiz hazırlayacağınız sunu için sizlere en güzel kaynak Wikipediadır. Google kabe yazdığınızda zaten ilk sırada çıkmaktadır. Resimler konusunda ise google görsellerde aratma yapabilirsiniz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 120
SORU: Yahudiler geleceği bildirilen son peygamberin varlığından neden çekinmiş olabilirler?
CEVAP:Yahudiler kendilerini ayrıcalıklı görüyorlardı. Bu sebeple yeni bir peygamber demek kendi dinleriin ve ayrıcalıklarının elden gitmesi demekti.
SORU:Hz. Muhammed’in günümüze kadar farklı toplum ve dinlerce saygı ile anılmasının sebepleri neler olabilir?
CEVAP:Bu durum elbetteki Hz. Muhammed’in kişilik özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Hz. Peygamber Güvenilir, dürüst, merhametli oluşu, kimsenin vicdani meselelerine karışmaması, özellikle “Veda Hutbesi”nde değindiği hususlar Hz. Muhammed’in farklı toplum ve dinlerce saygı ile anılmasına sebep olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 121
SORU: Aşağıda verilen metinlerde Hz. Muhammed’in kişisel özellikleri ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Bu metinlerin altına Hz. Muhammed’in hoşgörülü olma, güvenilir olma, doğruluk, adalet ve kararlılık gibi özelliklerini ait olduğu metnin altındaki noktalı yerlere yazınız.
CEVAP:
1- hoşgörülü olma
2-güvenilir olma
3-doğruluk
4-kararlılık
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 122
SORU: İslamiyetin savunduğu hangi ilkeler, Mekkeli putperestleri rahatsız etmiş olabilir? Bu durumu Mekkelilerin inanışları ve yaşayışlarını göz önünde bulundurarak arkadaşlarınızla tartışınız.
CEVAP:İslâm’ın doğuş yıllarında Mekke müşriklerinin Peygamberimize ve İslâm’a karşı çıkma nedenlerini, siyer âlimi ve tarihçi M. Asım Köksal, İslâm Tarihi’nde özetle şöyle sıralar:
1- Hz. Muhammed ve İslam, putlara ve putperestliğe yönelik köklü eleştiriler getiriyordu. Oysa putlar, müşriklerin ‘atalar dini’ni temsil ediyor; onların çıkar egemenliğini koruyordu.
2- Mekke bölgenin dinî, ticarî, idarî merkezi idi: Kâbe putlarla doldurulmuştu, panayırlar burada kuruluyordu, kabile reislerinin oluşturduğu Dârü’n-Nedve Mekke’de toplanıyordu. Peygamberimizin (s) İslâm daveti ise, merkeze karşı bir başkaldırı niteliği taşıyordu.
3- İslâmiyet, her tür sınıf ayırımına karşı çıkıyor, insanların eşitliğini savunuyordu; “üstünlük takvâda” diyordu. Mekke’nin ayrıcalıklı sınıfının bu durumu kabul etmesi zordu.
4- Hz. Peygamber’in (s) Haşimoğulları’ndan çıkmasını, diğer bazı kabileler ona iman etmekle Haşimîlerin üstünlüğünü kabul etmek olarak yorumladılar ve reddettiler.
5- Müşrikler, Kur’ân’ın/vahyin, Kureyş’in ulularından birine değil de Hz. Peygamber’e (s) inmesini ona yakıştıramadılar ve kabule yanaşmadılar.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 123
SORU:Hicretin İslam tarihindeki önemi nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP:
HİCRETİN ÖNEMİ
İslami manada Hicret; Allah ve Resulü yolunda, nefsin bütün arzularından feragatin ifadesi olmaktadır. Bir müminin fitne ve küfür beldesinden, dini akide ve amellerine izin verilmemesi sebebiyle, dini yönden emin olabileceği bir yere göçmesidir. Nefsin tamah ettiği, bağlandığı, vatan, yurt, aile, mal, dünya nimetleri ve hatıralarından vazgeçerek, Allah’ın rızasını kazanmak için Allah’ın emirlerini tercih etmek demektir
Hicret, İslam tarihinde önemli bir olaydır. Müslümanlar Medine’ye hicret ederek müşriklerin baskı ve zulümlerinden kurtuldular. İnançlarını özgür şekilde ifade etme imkânına kavuştular. İbadetlerini huzurlu bir şekilde yerine getirmeye başladılar. İslam dini hicretten sonra Medine ve çevresinde hızla yayılmaya başladı.
Hicret, Müslümanları, müşriklerin zulmünden kurtarmış, İslâm'a yayılma imkânı
sağlamış, böylece İslâm inkılâbının başlanğıcı olmuştur. Bu itibârla olaydan 17 yıl sonra, Hz. Ömer'in halifeliği esnâsında, Hz. Peygamber'in hicret ettiği yılın 1 Muharrem'i olan 16 Temmuz 622 tarihi "Hicri-Kamerî Takvim" için "takvim başı" olarak kabul edilmiştir.
Hicretle, 23 yıl süren peygamberlik devrinin 13 yıllık "Mekke Devri" sona ermiş, 10 yıllık "Medine Devri" başlamıştır.
CEVAP:Medine şehir Sözleşmesi’nin yapılma amacı ve verdiği mesajlar hakkında neler söylenebilir?
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 125
SORU: Hudeybiye Antlaflması’nı Müslümanlar ve Mekkeliler açısından değerlendiriniz. Antlaşmanın kimin lehine sonuçlandığını belirtiniz.
CEVAP: Sevgili Öğrencilerimiz Hudeybiye anlaşması görünürde müslümanlar için olumsuz gibi olsada aslında bir çok avantajlar getirmiştir. Bunlardan en önemlisi aşağıda sırlanmıştır. 1. Mekkeliler, Müslümanların siyasî varlığını resmen kabul ettiler. 2. Barış ortamının oluşması İslamiyet'e geçişi hızlandırdı. 3. Mekke'nin fethi kolaylaştı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 126
SORU: islamiyetin kısa sürede evrensel bir din hâline gelmesinde hangi faktörler etkili olmuştur? Bu konu hakkında düşüncelerinizi söyleyiniz.
CEVAP:Bunda bir çok faktör etkili olsada dersimiz açısından şunları söyleyebiliriz. İslamın hoşgmrü dini olması, İslamın Tüm insanlığa gelmesi ve sahabelerin islamı geniş alanlar ayaymasıdır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 127
Defterinize veya bir dosya kâğıdına Hz. Muhammed’in hayatıyla ilgili bir tarih şeridi yaparak (571-632) tarihleri arasında meydana gelen önemli olayları bu tarih şeridi üzerinde gösteriniz.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 128
SORU :Veda Hutbesi’nde insanlara yönelik ne tür haklardan bahsedilmiştir?
Yaşama hakkından
SORU :Veda Hutbesi’nde verilen mesajları günümüz insan hak ve hürriyetleri açısından değerlendiriniz.
CEVAP :Veda Hutbesi'nde yer alan haklar, hem hukukî hem de dinî mahiyette haklardır. Bu haklar, İslâm hukuku açısından bir hukuk kuralı olmasının yanında, İslâm dini açısından da din kuralıdır. Dolayısıyla İslâm'a göre bir insan hakkını çiğnemek hem bir suç, hem de günahtır. Meselâ, bir kadına işkence yapmak hem suç, hem de günah olmaktadır. Batı hukukunda ise, insan hakları ihlâlleri suç olsa da günah değildir.
Veda Hutbesi, İlâhî kaynağa dayanmakta ve Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) tarafından beyan edilmektedi
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 129
SORU: Halifelik kurumu nasıl ortaya çıkmıştır? Tespit ediniz.
CEVAP:Peygamber efendimizin vefatından sonra islam devletinin başına geçen yöneticilere halife denilmiştir. Medine islam devleti için HZ. Ebubekir ile başlayan ve Hz Ali ile son bulan Hulfai raşidin dönemi mevcuttur. Daha sonra Abbasiler ve Emeviler ile halifelik devm etmiştir.
SORU: Dört Halife Dönemi’ne “Cumhuriyet Dönemi” denilmesinin sebebi neler olabilir? Bilgi edininiz.
CEVAP:Bu dönemde Halifelere bir nevi seçim yolu olan biat yoluyla seçildikleri için cumhuriyet dönemi denişlmiştir.
• DİVANÜLCÜND: Askeri işlerin görüşüldüğü meclis.
• İKTA SİSTEMİ: İslam Devleti’nde Hz Ömer zamanında uygulanmaya başlanan tarım vergilerinin hazineye aktarılmadan askeri işlere harcandığı sistem.
• BEYTÜLMAL: Devlet hazinesi
• HALİFE: Hz. Muhammed’in peygamberlik görevi hariç dini, siyasi, askeri ve hukuki bütün görevlerini yerine getiren vekildir.
SORU:Günümüzdeki cumhuriyet yönetimi ile Dört Halife Dönemi arasındaki benzerlik ve farklıklar nelerdir? Açıklayınız
CEVAP:
Benzerlikler: Halkın istediği yöneticiyi seçme hakkı.
Farklılıklar: Günümüzde demokratik yönetimler biraz daha farklar arz etmektedir. Örneğin dört halide döneminde sadece halife seçilirken günümüzde Muhtar, Millet vekilleri ve Cumhurbaşkanı bile seçimle iş başına gelmişlerdir. Günümüzdeki eçimler daha modern bir ortamda yapılmaktadır. Dört halide döneminde ise BİAT metodu kullanılmkatadır.
SORU:Hz. Ebu Bekir’in yapmış olduğu faaliyetlerin islamiyete katkıları hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız..
CEVAP:Bu sorunun cevabını HZ. Ebubekir'in yaptığı faaliyetleri kısaca özetleyerek vermek en doğrusu olacaktır.
Hz Ebubekir zamanın birlik ve beraberlik sağlanmaya yönelik faaliyetlerde bulunulmuştur. Zekat vermeyenlerle mücadele edilmiştir. Aynı zamanda sahte peygamberlerlede mücadele edilerek dinin özünü korumasına yardımcı olunmuştur. Ayrıca Yaptığı en önemli faaliyet Kuranı kerimin Kitap haline getirilmesidir. bu sayede Kuran Korum altına alınmıştır
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 130
SORU: Suriye, iran ve Mısır’ın fethedilmesinin islam tarihindeki önemi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Bu bölgelerin fethedilmesi ile islamiyet değişik bölgelere ve daha çok alanlara ve insanlara yayılmıştır. Suriyenin Fethi ile Bizansa karşı, İranının fethi ile Sasanilere karşı başarılar elde edilmiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 131
SORU: Hz. Ömer’in uygulamalarını göz önünde bulundurarak onun kişisel özellikleri ile ilgili hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz? Açıklayınız.
CEVAP: Hz Ömer deyince pek çoğumuzun aklına adalet gelir değil mi? Bu uygulamalardan da çıkabilecek en önemli sonuç adaletli olmasıdır. Bunun yanında sorumluluk sahibi ve alçak gönüllü olması sayılabilir.
SORU:“Adalet mülkün temelidir.” ifadesi sizde ne gibi duygular uyandırmaktadır? Belirtiniz.
CEVAP:Mülk devlet manasına gelir. DEvletin temeli esası adalettir. Adalet olmazsa devlet devam edemez demektir
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 132
SORU: Hz. Osman’ın Kur’an-ı Kerim’i çoğaltarak önemli islam şehirlerine göndermesinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Kur’an-ı Kerim’i çoğaltan halife Hz. Osman’dır. Kur’an-ı Kerim’in çoğaltılmasının temel sebebi İslamın geniş coğrafyalara yayılmasıdır. Özellikle Mısır, Suriye ve Irak’a yayıldığında bu bölgelerde Araplar yaşamaktaydı. Lakin bu bölgelerde konuşulan Arapça ile Arap Yarımadası’nda konuşulan Arapça arasında lehçe farklılıkları bulunmaktaydı. Bu durum Kur’an-ı Kerim’in farklı okunmasına veya yorumlanmasına sebep olabilirdi. Hz. Osman döneminde Kur’an-ı Kerim, Hz. Ebu Bekir döneminde yazılan nüshadan 7 adet çoğaltıldı. Bir nüshası Hz. Osman’da kaldı. Bu nüshaya “İmam Mushaf” denildi. Diğer nüshalar Mekke, Basra, Kufe, Bahreyn ve Yemen gibi çeşitli merkezlere gönderildi. Böylece lehçe farklılıklarından oluşabilecek kargaşaların da önüne geçilmiş oldu.
SORU:Hz. Osman’ın şehit edilmesi Müslümanları nasıl etkilemiş olabilir? Belirtiniz. Açıklayınız.
Hz Osmanın öldürülmesi İslam devletinde pek çok soruna neden olmuştur. Yerine geçen Hz Ali'nin bir çok kişiden biat almış olsa da Hz osmanın katilleri meslesi toplumu karıştırmıştır. Emevi Haşimi Mücadelesi baş göstermiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 133
SORU: Hz. Ali döneminde yaşanan olaylar islam dünyasını nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız.
CEVAP:Tabikide olumsuz etkilemiştir. Örneğin Hariciler , Ali taraftarları ve Muaviye taraftarları olmak üzere islam dünyası 3ayrılmıştır
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 133 |
SORU: Mevali sorunu hakkında bir araştırma yaparak bu sorunun Emevi Devleti’ne etkilerini belirleyiniz.
CEVAP:Mevali Arap olmayan müslümanlara verilmiş bir addır. Buda emeviler için Olumsuz olmuştur İranlılar ve Türkler emevilere düşman olmuşlardır.
SORU:Abbasiler Dönemi’nde “islam Rönesansı”nın yaşanmasının nedenleri hakkında bilgi edininiz.
Çünkü bu dönemde bilimsel çalışmalar son derece yoğun şekilde yapılmıştır.
• BEYTÜLHİKME : Abbasiler döneminde kurulan bilim merkezleri
• SAMARRA : Türkler için oluşturulmuş şehirler
• MEVALİ :Azadlı köle. Emeviler döneminde Arap olmayan müslümanlara verilen isim.
• AVASIM : Abbasiler döneminde Bizans’a karşı Türklerin yerleştildiği Güney Anadolu’da ki tampon bölge. ( Adana, Osmaniye, Kahramanmaraş)
SORU: Halifelik makamının saltanata dönüştürülmesi islam dünyasını nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.
Olumsuz etkisi olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 136
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 137
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 137 |
SORU: Endülüs’teki bilimsel faaliyetler Avrupa’yı nasıl etkilemiştir?
CEVAP: Rönesans'a kapı açılmıştır.
SORU: Farklı bölgelerde halifelerin bulunması islam dünyasını siyasi açıdan nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız
CEVAP:Siyasi bölünmüşlüğe neden olmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 139
SORU: O dönemde Hristiyan dünyasındaki dinsel hoşgörü hakkında neler söylenebilir?
CEVAP:O dönemde Hristiyan dünyasında dinsel hoşgörüden söz etmek mümkün değildir. Bunu en güzel örneği de Beni Ahmer Devleti’nin yıkılması sonrası İspanya’da ki müslüman ve Yahudilere yapılan eziyetlerdir. Bununla da yetinmemişler birçok İslam eserini yakıp yıkmışlardır.
SORU: İslam medeniyetinin Avrupa medeniyetine olan katkılarını, öğrendiklerinizden hareketle aşağıda verilen örnekteki gibi yazınız.
CEVAP:
• Avrupalılar, Müslümanların etkisiyle Romen rakamları yerine Arap rakamlarını kullandılar. Başta (0)olmak üzere birçok matematik kavramını Müslümanlardan öğrendiler.
•Avrupalılar Müslümanlardan kağıt yapım tekniğini öğrendiler.
• Müslümanların astronomiye dair yazdıkları eserler, başta İspanya’da olmak üzere Arapça’dan Latinceye tercüme edilmişlerdir.
• Toledo’lu İbrahim ez-Zerkalî’nin gezegenlerin hareketlerini gösteren ve “Toledo Tablosu” diye anılan tablosu epey süre Avrupa’da kullanıldı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 140
SORU: Abbasilerin islam dünyasına hangi yönde katkıları olmuştur?
CEVAP:Abbasilerin Siyasi ve Bilimsel olarak iki türlü katkıları bulunmaktadır. Emevilerin islam dünyasında ayrılığa neden olan MEVALi politikasını terk etmişlerdir. böylelikle eşitlik getirilmişti.
Bir diğer katkıları ise bilimsel alanlarda yapılmış çalışmalardır. Beytül Hikme denilen bilim evleri açmışlar ve tercime faaliyetlerine ağırık vermişlerdir.
SORU: Abbasiler bilimsel faaliyetleri geliştirmek amacıyla neler yapmışlardır?
CEVAP:Betül Hikme açılmış tercüme faaliyetlerinde bulunulmuştur.
SORU: Tarih şeridine göre Abbasiler ile aynı dönemde yaşayan devletleri tespit ediniz.
CEVAP:Büyük Selçuklu Devleti, Bizans, Endülüs Emevileri, Hazarlar, Gazneliler,
SORU: Abbasilerin Türkler için Samarra ve Avasım şehirleri kurdurmasının sebepleri neler olabilir?
CEVAP:Türklerin ırklarının karışmasını engellemek ve bizans sınırında güvenliği sağlamak için
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 141
Dört Halife Dönemi:
İDARİ:
• Ülke yönetim birimlerine ayrılarak bu yerlere merkezden valiler atandı.
• Düzenli ordular kuruldu.
• Askerî ve mali işlerin görüşülüp yürütülmesi için divan teşkilatı oluşturuldu.
• Adli işlerin yürütülmesi amacıyla kadılık makamı kuruldu.
• ilk devlet hazinesi “beytülmal (devlet hazinesi )” gerçekleştirildi.
• Fethedilen bölgelerde egemenliği sağlamak amacıyla ordugâhlar (ordu şehirleri) oluşturuldu.
• Vergilerin toplanması belli bir sistem dâhilinde yapıldı (Müslümanlardan öşür ve zekât, gayrimüslimlerden haraç ve cizye vergisi alındı.).
• Fethedilen toprakların verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla ikta sistemine geçildi
BİLİMSEL:
Emeviler:
İDARİ: Ülke Eyaletlere bölündü, Saltanat sistemi getirildi
BİLİMSEL:
Abbasiler :
İDARİ: Vezirlik makamı kuruldu
BİLİMSEL: Bilim adamları desteklenmiş, Beytü’l Hikme açılmış, tercüme odaları açılarak Antikite dönemine ait eserler Arapçaya çevrilmiş, sonrasında da özgün eserler ortaya çıkmıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 142
SORU: İslam medeniyetinin oluşumunda Türk-islam bilginlerinin katkıları neler olmuştur? Araştırınız.
CEVAP:Türk islam bilginleri sadece dibi bilimlerde değil beşeri bilimlerde de yaptıkları çalışmalarda İslam alemine ve tüm dünyaya katkıda bulunmuşlardır. Astronmi , Matematik, Felsefe vs alanlarda katkıları olmuştur. Örneğin İBNİ SİNA hakkında küçük bir araştırma yaparsanız bunların neler olduğunu sadece bir örnekle rahatlıkla görebilirsiniz.
SORU:İbni Sina’nın dünya uygarlığına katkıları hakkında araştırma yapınız
CEVAP:Yukarıdaki soruda da söylediğimiz gibi bu bilim adamlarında en önemlisi İNBİ SİNAdır. Felsefe ve tıp bilimleriyle ilgilenmiştir. Farabi’nin öğretilerinden yararlanmıştır. Kendisinden önce söz konusu edilmeyen bazı hastalıklar ve onların tedavileri hakkında bilgi vermiştir. Batı’da “Aviccenna” (Tıbbın Hükümdarı) olarak adlandırılmıştır. Yüz yirmi civarında kitabı vardır. Tıptaki otoritesi XVIII. yüzyıllara kadar devam etmiştir. Eserlerinin bir çoğu Avrupa’da yüzyıllarca okutulmuştur. “El Kanun Fi’t-Tıp” (Tıbbın Kanunları) en önemli eseridir.
• RASATHANE :Astronomi gözlemler yapmak için kurulmuş kuleler, Çalışma alanlar,
• USTURLAP : Bir çeşit pusula
• CEBİR : Matematik
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 144
SORU: Bu devletlerin ibn-i Sina ile ilgili pul bastırmalarının sebepleri neler olabilir?
CEVAP: Yalnız islam alemini değil tüm dünyayı ilgilendiren alanlarda hizmet etmesi
SORU:Pullarda ibn-i Sina’nın hangi özelliği ön plana çıkmaktadır?
CEVAP: Tıp
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 145-146
A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. islamiyet öncesinde kabileler kutsal saydıkları Kâbe’yi ziyarete gelirlerdi. Burada kurulan panayırlarda alışveriş yaparlar, spor karşılaşmaları ve eğlenceler düzenlerlerdi.
Buna göre;
I. Arap kabileleri arasında sık sık sorunlar yaşanmaktadır.
II. Kabileler arasında tek tanrılı dinsel anlayış yoktur.
III. Arap Yarımadası’nda feodal bir yapı görülmektedir. yargılarından hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve III
E) I, II ve III
2. I. Müslümanlar, Mekkelilerin baskısından kurtulmuşlardır.
II. ilk islam devletinin temelleri atılmıştır.
III. islamiyet Arap Yarımadası’nın dışında yayılmıştır.
Yukarıda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri Müslümanların Mekke’den Medine’ye göçleri (hicret) sonucunda ortaya çıkan gelişmeler arasında gösterilebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I, II ve III
3. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Hz. Muhammed dönemine ait değildir?
A) Müslümanlığın Arap Yarımadası’nda yayılması
B) Kur’an-ı Kerim’in kitap hâline getirilmesi
C) ilk islam hukukunun ortaya çıkması
D) Bizans’la savaşılması
E) ilk islam devletinin kurulması
4. Aşağıdakilerden hangisi Emeviler Dönemi’nde gerçekleşen olaylar arasında gösterilemez?
A) istanbul’un kuşatılması
B) ispanya’nın fethi
C) Köprü Savaşı
D) Kerbela Olayı
E) Mevali sorunu
5. Dört Halife Dönemi’nde meydana gelen;
I. Bizans’la Yermük Savaşı’nın yapılması,
II. ilk islam donanması ile Kıbrıs’ın Venediklilerden alınması,
III. Hz. Ali taraftarları ile Muaviye taraftarları arasında Sıffin Savaşı’nın yapılması gelişmelerden hangisi ya da hangileri fetih hareketleri arasında gösterilemez?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
B. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) islamiyetin doğduğu dönemde Avrupa’daki siyasi yapıya feodolite hâkimdi.
2. (D) islam Devleti, Hicret’ten sonra Medine’de kurulmuştur.
3. (Y) Uhud Savaşı, Müslümanlar ile Mekkeli müşrikler arasında yapılan ilk savaştır.
4. (D) ilk islam donanması Hz. Osman zamanında kuruldu.
5. (Y) Müslümanlar arasında meydana gelen ilk iç savaş Sıffin Savaşı’dır.
C. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.HENDEK Müslümanların son savunma savaşıdır.
2. Mekkeliler, islam Devleti’nin varlığını ilk kez HUDEYBİYE Antlaşması ile tanımak zorunda kaldılar.
3. Kur’an-ı Kerim kitap hâline halife HZ. EBUBEKİR döneminde getirildi, halife HZ. OSMAN zamanında çoğaltıldı.
4. islam Devleti’nde halife HZ. ÖMER zamanında malî alanda BEYTUL MAL kuruldu.
5. Abbasiler Türkler için SAMARRA adı verilen ordugâh şehirleri ve Bizans sınır bölgelerine AVASIM denilen şehirler inşa ettirdiler.
Ç. Aşağıda verilenleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
1. (E) Ukaz (A) ispanya.
2. (D) Muhacir (B) Müslümanlarla Frankların yaptığı savaş.
3. (C) şam (C) Emeviler.
4. (B) Puvatya (D) Medine’ye göç edenler.
5. (A) Tarık Bin Ziyad (E) Panayır.
D. Yanda verilen bulmacayı çözünüz.
1. Müslümanların ilk zaferi.
2. Müslümanların Mekke’den Medine’ye göçü.
3. Medine’nin yerli halkı.
4. islamiyetten önce Arap Yarımadası’nda kurulmuşolan bir uygarlık.
5. islamiyetin beş şartından biri.
6. Halifeliği saltanat hâline dönüştüren devlet.
7. ilk halife.
8. Hz. Muhammed döneminde Müslümanlarınkaybettiği savaş.
9. Abbasiler Dönemi’nde Türkler için kurulmuşşehir.
10. 4. halife.
11. islamiyet öncesi döneme verilen genel ad.
12. Muaviye’nin oğlu.
13. fiam ticaret yollarının ele geçirilmesini sağlayan savaş sonrası ele geçirilen kale.
14. Hakem Olayı’nın yaşandığı halife dönemi.
15. Hz. Muhammed’in mezarının bulunduğu şehir.
5. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 148
SORU: Türklerin inançları ile İslam inançları arasındaki benzerlikleri belirleyiniz.
• Gök Tanrı’ya inanılırdı.• Tek Allah inancı vardır.
• Türk töresince hırsızlık, yalancılık, adaletsizlik yasaktı.• İslam’a göre hırsızlık, yalan söylemek günah sayılır. Güzel ahlak övülür.
• Öldükten sonraki hayata inanılırdı.• “Yapılan her iyilik ve kötülüğün karşılığı öldükten sonra görülür (cennet ve cehennem).” inancı hâkimdi.
• Temizliğe önem verilirdi.• “Temizlik imandandır.” ilkesi vardır.
• Farklı inanışlara hoşgörülü davranılırdı.• İslamiyet hoşgörü dinidir.
• Din adamlarının herhangi bir üstünlüğü bulunmazdı.• Din adamlarına ayrıcalık tanıyan ruhban sınıfı yoktur.
• En önemli değerlerinden biri vatan sevgisiydi.• Vatan sevgisi kutsaldır.
• Cihan hâkimiyeti ülküsü vardır.• Cihat ve gaza anlayışı vardır. İslam’ın yayılması için çalışılır.
SORU:MAVERAÜNNEHİR: Seyhun ve Ceyhun nehirleri arasında kalan bölgeye Maveraunnehr denilir.
ALPLİK: Türklerde Yiğitlik ve kahramanlık yapan kişi anlamaına gelmektedir.
SORU:Yukarıdaki metinden hareketle Türklerin İslamiyet öncesi ve sonrası kültürel değişimi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Metne göre yoktur olduğu iddia edilse de aslında yepyeni bir din olarak islamın kabulu belli başlı konularda değişiliklik gösterecek kurllara sahiptir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 149
SORU: Yukarıdaki tabloda yapılan karşılaştırmaya göre Türklerin İslam’ı benimsemelerinin sebepleri hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Yukarıda verilen tabloda göktanrı inancının İslam dinine benzerlikleri ön plana çıkarılmıştır. Buda Türklerin İslamı kabul etmesini kolaylaştırmıştır.
SORU:Talas Savaşı’nın sonuçlarından hareketle savaşların milletler arasındaki kültürel ilişkilere olan etkisi hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
CEVAP:Kültür yayılmasının bir diğer sebebi olarak savaşlar gösterilebilir. Savaşlar sayesinde topluluklar birbirlerinin kültürlerini öğrenme şansı bulmaktadırlar.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 150
Gazneli Mahmut’un Hindistan’a 17 sefer düzenlemesi sonucunda İslamiyet Hindistan’da yayıldı.
DÜŞÜNCE: İslam Hindistanda yayılmıştır.
Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan Malazgirt Zaferi’yle Anadolu kapılarını Türklere açtı.
DÜŞÜNCE: Türkler kendilerine yeni bir yurt bulmuşlar ve islamı anadoluda yaymışlardır.
Müslüman olan Türkler Bizans ve Haçlı saldırılarına karşı İslam dünyasını korudular.
DÜŞÜNCE: İslamı dış tehditlere karşı korumuşlar ve Türk islam Dünyasının lideri olmuşlardır.
Farabi, Biruni, İbn-i Sina gibi Türk bilim insanları çeşitli dallarda sayısız eserler yazdılar.
DÜŞÜNCE: Bilimsel ve sanatsal çalışmalar sayesinde bilim adamaları islama hizmet etmişlerdir.
Türkler birçok medrese, cami, külliye gibi eserler inşa ettiler. Dünyanın ilk üniversitesi olarak kabul edilen Nizamiye Medresesini kurdular.
DÜŞÜNCE:
Türkler mimari, madencilik, dokumacılık, minyatür vb. alanlarda eserler verdiler.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 151
SORU: Tolunoğulları yaptıkları hizmetler ile Mısır üzerinde netür etkiler bırakmış olabilirler? Açıklayınız.
CEVAP:Tolunoğulları çağı kısa sürmesine rağmen Mısır'ın altın çağı olarak kabul edilir. Çok fazla sayıda mimari Eser brakamasalarda yaşadıkları dönemde bir çok hizmet vermişlerdir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 152
SORU:Tolunoğulları ve İhşidiler devletlerinin siyasi açıdan uzun ömürlü olamamalarının bu devletlerin demografik yapısıyla ilgisi var mıdır? Açıklayınız.
CEVAP:Sevgili Öğrenciler yukarıdaki sorunun cevabı evettir. Zira Mısırda halk afrika kökenli ve Arpalrdan oluşmaktadır. Bu sebeple yöneticiler Türk olan bu devletler zor zamanlarda halktan yeterl destek bulamamışlar ve kısa sürede yıkılmışladır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 153
SORU: Bağdat, Balasagun, Kaşgar, Gazne, Buhara, Semerkant şehirlerini harita üzerinde bulunuz. Bu şehirlerin günümüzde hangi devletlerin sınırları içerisinde olduğunu tespit ediniz.
CEVAP: Bağdat günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Irak , Balasagun günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Kırgızistan , Kaşgar günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Çin, Gazne günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Afganistan, Buhara günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Özbekistan, Semerkant günümüzde hangi ülke sınırları içerisindedir; — Özbekistan
SORU: Karahanlılar ve Gaznelilerin Türk tarihi açısından önemini belirleyiniz.
CEVAP:Karahanlılar İlk Türk islam devletlerindendir. Ve Türk islm tarihine ait ilk eserleri vermiş. Türk islam kültrünün temellerini atmıştır.
Orta Asya’da kurulan ilk Türk İslam devletidir.
Türkçeyi resmi dil ilan eden ilk Türk devletidir.
Türk-İslam tarihinin ilk edebi eserleri bu dönemde yazılmıştır. (Divan-ı Lügat’it Türk, Atabet’ül Hakayık)
İkili devlet teşkilatını kullanan son Türk devletidir.
İkiye bölünerek yıkılan son Türk devletidir.
Türk tarihinde ilk defa kervansarayı (ribat) kurmuşlardır.
Türk tarihinde ilk defa medrese (Satuk Buğra Han tarafından Semerkant’ta) kurmuşlardır.
Dünya tarihinde ilk defa medreselere (üniversitelere) özerklik tanımışlar.
Fakir öğrencilere burs vermişlerdir.
İlk Türk İslam sentezini gerçekleştirmişlerdir. (Bazı yönlerden Türk devleti bazı yönlerden İslam devleti özellikleri taşırlar.)
SORU:-Malazgirt Savaşı’nın Türk dünyası açısından önemi
CEVAP1- Anadolu’nun kapışarı Türklere açıldı.
2- Anadolu’da ilk Türk devletleri kurulmaya başladı.
3- Türklerin İslam dünyasındaki prestiji arttı.
Malazgirt Savaşı’nın İslam dünyası açısından önemi
1- İslam dünyası üzerindeki Bizans tehdidi ortadan kalktı.
2- İslamiyet Anadolu’ya yayıldı
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 155
Yukarıda verilen görsellerden Türklerin İslamiyeti kabulünden sonra mimari anlayışındaki değişim hakkında neler söylenebilir? İslamiyet, Türk şehirleri üzerinde ne tür değişimlere yol açmıştır? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 156
Günümüzde Türk dilinin geliştirilmesi ve yabancı etkilerden arındırılması amacıyla neler yapılmalıdır? Arkadaşlarınızla tartışınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 157
Yusuf Has Hacip’e göre bir hükümdarda bulunması gereken özellikler neler olmalıdır? Söyleyiniz.
Doğru sözlü, alçak gönüllü, güvenilir, bin düşünüp bir konuşan, adil olmalıdır. Halkını korumalı ve etrafında bilge insanlar bulundurmalıdır.
Yukarıda verilen bilgilerden ve Türk Dili ve Edebiyatı dersinde öğrendiğiniz bilgilerden yararlanarak tablodaki boşlukları doldurunuz.
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 157 |
Hükümdar: Özü, sözü doğru ve yaradılışı seçkin olmalıdır. Bilgili, akıllı, halka iyi davranan, cömert, gözü tok ve gönlü zengin olmalıdır. En önemlisi adil olmalıdır.
Vezir: İşine yürekten bağlı, bilgili, dürüst ve adil olmalıdır.
Komutan: Çok çevik, sert, tecrübeli, tam ve pek yürekli, cömert, cesur, alçak gönüllü, sofrası açık ve soğuk kanlı olmalıdır. Mal ve mülkte gözü olmamalı, askerleriyle iyi geçinmelidir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 159
SORU: Gazneli Mahmut’un halifeden sultan unvanını alması, Gaznelilere siyasi bakımdan ne tür kazanımlar sağlamış olabilir? Söyleyiniz.
Siyasi açıdan ön plana çıkmışlardır.
SORU:Gazneli Mahmut’un Hindistan seferlerinin siyasi, dinî ve ekonomik sonuçlarının neler olabileceğini tabloda boş bırakılan yerlere yazınız.
İslamiyet Hindistan’a yayıldı. Bugünki Pakistan ve Bangladeş’in temelleri atıldı. Gazneli Mahmut’un İslam dünyasında ki şöhreti arttı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 160
Dandanakan Savaşı’nın sonuçlarını Gazneliler Devleti açısından değerlendiriniz.
Dandanakan savaşında Selçuklular Kurulurken Gazneliler yıklış sürecine girmişleridir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 161
Selçuk Bey Oğuz Türkleri üzerinde nasıl bir etki bırakmıştır? Açıklayınız.
Ben Büyük Selçuklu Devleti’ni kuran Oğuzların atasıyım. Oğuzların Kınık boyundan geliyorum. Babam Dukak Bey, Oğuz Yabgu Devleti’nde subaşılık (ordu komutanlığı) görevinde bulunuyordu. Onun ölümünden sonra aynı görevi ben üstlendim. Ancak Oğuz yabgusu ile anlaşamadım. Benimle beraber hareket eden Türkmenlerle birlikte 961 yılında Cent şehrine geldim. İslamiyeti kabul
ederek Müslüman Samanoğulları Devleti ile dostluk ilişkileri kurdum. Samanoğullarının dostluğuna güvenerek Oğuz yabgusuna vergi ödemeyi reddettim.
Daha sonra da yabgunun üzerime gönderdiği kuvvetleri yenerek burada bağımsız bir beylik kurdum. Böylece Müslüman Oğuz boyları arasındaki şöhretimi ve siyasi gücümü artırdım. Bölgede dağınık hâlde yaşayan göçebe Türkmen boylarını da etrafında toplamaya başladım.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 162
Çağrı Bey’in Anadolu Seferi’nin Türk tarihi bakımından önemiyle ilgili neler söylenebilir?
Bu dönemde yapılan akınlar ilk akınlardır ve Anadoluyu yakından tanıma imkanı bulmuşladır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 163
SORU: Yukarıda verilen bilgilerden yararlanarak XI. yüzyıl başlarında Anadolu, İran, Irak ve Orta Asya’nın siyasi durumunu noktalı yerlere yazınız.
CEVAP:Anadolu Bizans egemenliğinde bir bölgedir, fakat merkezi otorite zayıftır, Bölgesel olarak derebeyleri hakimdir. Ekonomi çok kötü durumda halk sefalet içindedir. Irak: Abbasi Devleti’nin merkezi otoritesi zayıflayınca emirlikler kurulmuş. Büveyhoğulları halifeyi baskı altına almıştır. Tevaifi Mülük devletleri ortaya çıkmıştır.Orta Asyada ise En güçlü devlet Karahanlılardır. Gazneliler ise bir diğer güçlü devlet olarak göze çarpmaktadır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 164
TUĞRUL BEY’İN VERDİĞİ DERS
Tuğrul Bey kurultayda yaptığı konuşmada, Türklerin yönetim anlayışı gereği kurdukları devlet üzerinde Selçuklu ailesinden gelen herkesin hakkı bulunduğunu belirtti. Aralarındaki dayanışmanın ve birliğin korunmasının çok önemli olduğunu vurguladı. Daha sonra da yanında taşıdığı oklardan birini kardeşlerinden birine vererek kırmasını istedi. Kardeşi, aldığı oku kolayca kırdı. Tuğrul Bey ok sayısını önce ikiye, sonra üçe çıkararak aynı işlemi birkaç defa tekrarlattı. Sayı arttıkça oklar daha zor kırılıyordu. Bunun üzerine Tuğrul
Bey, bu örnekten alınması gereken dersi şu sözlerle ifade etti:
“İşte biz bu oklar gibiyiz. Eğer birbirimizden ayrılacak olursak tek tek kolayca kırılırız. Düşman bir hamlede hakkımızdan gelebilir. Fakat birlikte kuvvetli oluruz. Hem düşman bize saldırmaya cesaret edemez hem de saldırdığı takdirde kolayca yenemeyeceği gibi karşımızda da bozguna uğrar.”
SORU: Yukarıdaki metinde anlatılmak istenen düşünce nedir? Bu düşünce hangi atasözleri ile özetlenebilir? Açıklayınız
Birlikten kuvvet doğar.
Bir elin nesi var iki elin sesi var.
yalnız taş duvar olmaz.
SORU:Tuğrul Bey’e Abbasi halifesinin unvanlar vermesini Büyük Selçuklu Devleti’nin siyasi ve askerî gücü bakımından değerlendiriniz.
Böylelikle Selçuklular İslam dünyasının siyasi lideri olmuşlardır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 165
SORU: Alp Arslan’ın fethedilen yerleri fetheden komutana vermesinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
Fethedilen yerleri fetheden komutana verilmesi bir politikanın gereğidir ki başarılı olmuştur. Böylelikle komutanlar hem vatan sevgisi hemde toprak kazanmak için saldırmışlardır.
SORU: 1. Yukarıdaki konuşmalardan hareketle Malazgirt Savaşı’nın Türkler ve Bizanslılar açısından önemini belirtiniz.
Türkler açısından Anadolu’nun kapılarının açıldığı, Bizans açısından Anadolu’nun ellerinden çıktığı savaştır.
SORU: 2. Bizans İmparatorluğu’nun ve Selçuklu Devleti’nin Malazgirt Savaşı’ndaki asıl amaçları nelerdir?
Sevgili takipçilerimiz Selçukluların amacı Anadolu’yu ele geçirmektir.Bizans’ın amacı Anadolu üzerindeki Türk tehdidine kesin olarak son vermek.
SORU: 3. Konuşma metninden iki hükümdarın kişisel özellikleri ile ilgili ne tür çıkarımlarda bulunabiliriz?
Alparslan kendine güvenen ama alçak gönüllü ve cesur bir hükümdardır. Romen diyojen ise gururlu ve hırslıdır
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 167
Malazgirt Savaşı’nın sonuçlarını ilgili başlıkların altına yazınız.Anadolu’nun kapıları Türklere açılmıştır.
Anadolu topraklarına Türk göçü hızlanmıştır.
Bizans’ın İslam Dünyası üzerindeki baskısı sona ermiştir.
Anadolu’daki Türk ilerleyişi ile baş edemeyen Bizans kışkırtması Haçlı Seferleri’nin sebeplerinden biri olmuştur.
1071 tarihi Türkiye Tarihi’nin başlangıcı kabul edilmiştir.
Alparslan tarafından görevlendirilen komutanların Anadolu’ya yaptıkları akınlar sonrasında Mengücek, Saltuklu, Danişment, Artuklu ve Çaka Beyliği gibi ilk Anadolu’da ilk Türk beylikleri kurulmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 168
SORU: Bâtinilik faaliyetlerinin Büyük Selçuklu Devleti’ne ne tür zararları olmuştur? Açıklayınız.
CEVAP: Nizamül-Mülk olmak üzere pek çok Selçuklu devlet adamına suikast düzenleyerek devlete büyük zarar verdiler.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 169
SORU: Yukarıdaki haritadan yararlanarak Büyük Selçuklu Devleti’nin hâkim olduğu bölgelerde günümüzde hangi devletlerin kurulduğunu belirleyiniz.
CEVAP:Ürdün, Türkiye Cumhuriyeti, Suriye,, Lübnan, İsrail, Filistin, Suudi Arabistan, Kuveyt, Irak, Azerbaycan, İran, Türkmenistan, Kazakistan, Afganistan.
SORU:Yukarıda verilen devlet ve atabeyliklerin ortaya çıkmasında hangi faktörler etkili olmuştur? Belirtiniz.
CEVAP:– Türk veraset anlayışı – Devletin merkezi otoritesinin kaybolması. – Atabeylik sistemi
SORU:Selçuklulardaki atabeylik sisteminin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir? Açıklayınız.
CEVAP:Olumlu Yönleri:Melikler atabeyler sayesinde “il” yönetmeyi, halk ile ilişkileri öğrenirler. Devletin başına
Olumsuz Yönleri: Bazı atabeyler, melikleri taht için kışkırtmışlar, bazıları da meliklerin sahip oldukları toprakları ele geçirerek bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 170
SORU: Yukarıdaki metne göre hükümdarın görevlerini sosyal devlet anlayışı doğrultusunda değerlendiriniz.
Sosyal devlet anlayışına göre devlet halkın temel ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır. Bunun en temelide halkın karnının doymasıdır. Metinde de bunun üzerinde durulmuştur.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 171
SORU: İslamiyet öncesi ve sonrasında Türklerde devlet anlayışını süreklilik ve değişiklilik açısından değerlendiriniz.
CEVAP:İslamiyet öncesi ve sonrasında Türklerde devlet anlayışını süreklilik göstermektedir. Hakimiyetin kaynağı, ülkenin hanedan ailesinin ortak malı oluşu aynen devam eder. Cihan hakimiyeti fikrinin yerini cihat almış ve hükümdar ünvanlarında ufak-tefek değişiklikler olmuştur. Osmanlıda Selçukluda gelşerek değişmiştir.
SORU:Haciplerin Türk-İslam devletlerindeki önemleri hakkında neler söylenebilir? Belirtiniz.
CEVAP:Hacipler halk ile Hükümdar arasındaki bağlantıyı sağladığı için günümüzdeki danışmanlar gibidir.
SORU:Aşağıdaki tabloda Türk-İslam kaynaklarına ait alıntılar vardır. Bu alıntılardan yola çıkarak Türk-İslam devletlerinde İslamiyet öncesi Türklere ait hangi özelliklerin devam ettiğini karşılarına yazınız.
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 171 |
Divan üyelerinin görevlerine bakarak günümüzde hangi bakanlıkların bu görevleri üstlendiğini belirleyiniz.
Divan-ı İstifa — Maliye Bakanlığı.
Divan-ı Arz — Milli Savunma Bakanlığı.
Divan-ı İşraf — Maliye Bakanlığı ve Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanlığı.
Divan-ı İnşa — Bir bakanlık söyleyemeyiz.
Niyabet-i Saltanat — Bir bakanlık söyleyemeyiz.
Divan-ı Mezalim — Anayasa Mahkemesi.
Divan-ı Berit — Denizcilik ve Ulaştırma Bakanlığı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 173
SORU: İkta sistemi devlete idari, askerî ve ekonomik olarak neler kazandırmıştır? Açıklayınız.
CEVAP:İkta Sisteminin İdari Faydaları: Devletin otorite ülkenin her yerine ulaşmış, güvenlik sağlanmıştır. Ayrıca vergi toplamak kolaylaşmıştır.
İkta Sisteminin Askeri Faydaları: Devlet hazineden para harcamadan asker ve komutan bakar.
İkta Sisteminin Ekonomik Faydaları: Üretimin devamlılığı sağlanır. İkta sistemi ile göçebelerin tarıma yönledirilmesi sağlanmıştır.
SORU:İlk Türk devletlerinde ki ordu teşkilatı ile Türk-İslam devletlerin de ki ordu teşkilatlanması arasındaki benzerlik ve farklılıkları tespit ediniz.
CEVAP:İlk Türk devletlerinde ki ordu teşkilatı ile Türk-İslam devletlerin de ki ordu teşkilatlanması arasındaki benzerlikler: Hafif süvariler, savaş araçları (özellikle ok) ordu düzeni (onlu sistem) savaş taktiği (kurt kapanı) disiplinli oluşu.
lk Türk devletlerinde ki ordu teşkilatı ile Türk-İslam devletlerin de ki ordu teşkilatlanması arasındaki farklılıklar: Türk olmayan unusrların orduda görev alması (gulaman-ı saray ile başlayıp kapıkulu ile devam eden süreç) askerlerin maaş almaya başlaması, ikta askerlerinin ortaya çıkışı
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 175
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 175 |
SORU: Yukarıdaki metne göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Nizamiye Medreselerinin kurulma amaçları nelerdir?
CEVAP: Devletin Yetişmiş eleman ihtiyacını karşılamak ve Batinilerin dini tahribatlarına karşı islamın ilimleri öğretmek.
SORU: Nizamiye Medreselerinde nasıl bir eğitim sistemi uygulanmaktadır?
CEVAP: Karşılık münazalar şeklinde ve öğrenci öğretmen merkezli dini ilimler ve pozitif bilimler okutulurdu.
SORU: Nizamiye Medreseleri Büyük Selçuklu Devleti’ne neler kazandırmıştır?
CEVAP: Büyük Selçuklu Devleti Nizamiye Medreseleri sayesinde din ve devlet adamı ihtiyacını karşılamıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 179-180
A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. C 2. A 3. C 4. D 5. D
B. Aşağıdaki cümlelerin başına, verilen bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. D 2. Y 3. D 4. D 5. Y
C. Aşağıdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
1. Alp Arslan, Nizamiye 2. has, ikta, mülk, vakıf
3. 1040, Dandanakan 4. örfi, şeri
5. Şehname, Gazne, Sultan Mahmut’a
Ç. Aşağıda verilenleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
E, A, D, C, B
D. Yanda verilen bulmacayı çözünüz.
6. Ünite
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 182
1. Büyük Selçuklu Dönemi’nde Anadolu’ya yapılan akınların Anadolu’nun Türkleşmesine etkilerini belirleyiniz.
Yapılan fetihlerle ele geçirilen yerlere Türkler yerleştirilmiştir. Tabiki böylelikle fetihler genişledikçe Türk nüfusu artmış ve Anadolu Türkleşmesi sürmüştür.
2. Bulunduğunuz çevrede Anadolu’da kurulan ilk Türk beylik ve devletlerine ait eserleri tespit ediniz.
Bu konuda her öğrencimiz kendi bulunduğu şehre göre cevap verecektir. Eğer hangi şehirde hangi eserlerin bulunduğunu bilemiyorsanız yorum bölümünden bizlere yazarak sizlere yardımcı olmamızı sağlayabilirsiniz.
• MAMUR: Eksiksiz, kusursuz, istenilen düzeyde.
• İMAR: Bayındırlık
• KÜMBET: Anıt mezar
Anadolu’da-kurulan-ilk-Türk-beylikleri-haritası
Anadolunun hemen hemen her kısımında Türklerin fethettiği yerleri bulmak mümkündür.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 185
Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da kurulmuş olan Türkmen beyliklerinin genel özelliklerini aşağıda verilen örnekten hareketle yazınız.
Anadolu’da İslamiyet’in yayılmasında etkili olmuşlardır.
Anadolu’daki Türk fetih hareketleri hızlandırıldı.
Anadolu’da Bizans, Gürcü ve Ermenilerin gücü kırıldı.
Haçlılara karşı Anadolu korundu.
Feth edilen şehirlerin ve köylerin isimleri Türkçeleştirildi.
Anadolu’da ki küçük yerleşim birimleri büyük Türk şehirleri haline dönüştü.
Yoğun Türkmen göçü ile Anadolu’daki Türk nüfusu arttı.
Anadolu’da kalıcı kültür ve sanat eserleri bırakıldı.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 186
1. Türklerin fethinden önce Anadolu’nun sosyal ve siyasi yapısını tespit ediniz.
Türklerden Önce Anadolu’nun Durumu konumuza tıklayarak ilk 4 maddeyi soruya cevap olarak alabilirsiniz.
2. Kudüs’ün Müslümanlar, Hristiyanlar ve Yahudilerce kutsal kabul edilmesinin nedenleri hakında bilgi edininiz.
Kudüs, hangi semavi dinler için kutsaldır? Neden? konumuza tıklayarak sorunun cevabına ulaşabilirsiniz.
• KERVANSARAY: Ticaret yolları üzerinde tüccarların konakladığı (kervanların) mimari yapı.
• TASAVVUF: Kalbi saflaştırmak, kötülüklerden arındırmak
• DERVİŞ: Dünyadan vazgeçip, kendini Allah yoluna adamış kişi.
• AHİLİK: Esnaf dayanışma örgütü.
• VAKIF: Hayır kurumu.
Türklerin gayrimüslimlere yaklaşımları hakkında neler söylenebilir?
İslamın özünde zorlama yoktur. Yaradılan “Yaradan”dan ötürü sevilir. Gayrımüslimler zorlanmamış ve onlara şevkatle yaklaşılmıştır.
Yukarıdaki tarih şeridine göre Türkiye Selçuklu Devleti’nin siyasi ilişkilerde bulunabileceği devletleri tespit ediniz.
Doğu Roma İmparatorluğu, Harzemşahlar, İlhanlılar, İlk Anadolu Beylikleri, Karamanoğulları, Eyyubiler, Memlukler.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 187
Selçuklu hanedanı arasında yapılan mücadelelerin sebepleri neler olabilir? Düşüncelerinizi belirtiniz
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 188
I. Kılıç Arslan, Çaka Bey’i öldürtmek yerine ona destek vermiş olsaydı nasıl bir sonuca ulaşırdı? Açıklayınız.
Bu Bizans için çok kötü olurdu.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 189
Haçlı Seferlerinin insanlık tarihinin en karanlık devirlerini oluşturmasının sebepleri neler olabilir?
Haçlı Seferlerinin insanlık tarihinin en karanlık devirlerini oluşturmasının sebebi için Haçlıların Kudüs’ü alışlarına bakmak yeterlidir. Kudüs’te yaşanan katliam sadece müslümanlar tarafından değil, haçlılar tarafından da aktarılmıştır. İşte bir haçlının yazdıkları“Ama bütün bunlar, Süleyman Tapınağı’nda yapılanların yanında hafif kalıyordu. Orada ne mi oldu? Eğer size gerçekleri söylersem, buna inanmakta zorlanabilirsiniz. En azından şunu söyleyeyim ki, Süleyman Tapınağı’nda akan kanların yüksekliği, adamlarımızın ayak bileklerinin boyunu aşıyordu.”
Kudüs’te 70.000 müslüman ve yahudinin katledildiği belirtilmektedir. Bu insanlık tarihinin en karanlık devri olması için yeterli değil midir?
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 190
Yukarıda Avrupalıların ve Müslümanların gözüyle Haçlı Seferleri anlatılmaktadır. Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 192
İstanbul’un yağmalanması Hristiyan dünyasını nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız.
Haçlı Seferleri arasında amacından sapan tek haçlı seferi olan 4. Haçlı Seferi ile ilgili bir soru ile devam ediyoruz. 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay Yayınları Sayfa 192 Cevapları İstanbul’un yağmalanması Hristiyan dünyasını nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız. Hristiyan dünyasının 2 büyük mezhebi Katolik ve Ortdoksların arasındaki uçurumun daha da artmasına sebep olmuştur. Katoliklerin İstanbul’da yaptıkları Ortodoksların içine o kadar işlemiştir ki ...
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 193
Miryokefalon Savafl›’n›n Türk tarihindeki önemi hakk›nda neler söylenebilir? Açıklayınız.
Miryokefalon Savaşının Türk Tarihindeki Önemi Nedir Kısaca
Bizans İmparatоrluğu, Türklеri Anаdolu’dаn atamaуaсağını anlamıştır.
Mirуokefalon zaferi ile Anadolu’nun kesin bir Türk yurdu оlduğu anlaşılmıştır.
Avrupalılar bu savaştan sonrа Anadolu’ya “Türkiyе” deneye başladılar.
Anadolu’da Hаçlı savaşlarıуla Bizans’ın eline gеçеn üstünlük tеkrar Türklеrіn eline gеçmiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 194
Miryokefalon Savaşı’nın siyasi, ekonomik ve sosyal sonuçlarını Türkiye Selçuklu Devleti ve Bizans açısından aşağıdaki tabloya yazınız.
Türkiye Selçuklularının benimsediği veraset anlayışının sonuçları hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız
I. Gıyasettin Keyhüsrev’in yapmış olduğu faaliyetlerin devlete kazanımları neler olmuştur?
Türkmenlerin Sinop’a yerleştirilmesinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 195
Antalya ve Alanya’nın fethedilmesi Türkiye Selçuklu Devleti’ne ne gibi faydalar sa€lam›flt›r?
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 196
Aşağıda Alaattin Keykubat döneminde yapılan faaliyetlerden bazıları verilmiştir. Bu faaliyetlerin amacının neler olabileceğini tabloya yazınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 197
Hükümdarların ülkeyi çocukları arasında paylaştırmaları ne gibi sonuçlar ortaya çıkarmaktadır? Belirtiniz.
Türkiye Selçuklularında devlet, feodal yapılanmayı önlemek için ne gibi tedbirler almıştır? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 198
Sizce Anadolu’nun önemli şehirlerinin Türkiye Selçuklu Devleti hâkimiyetine girmesinden sonra bu şehirlerde ne gibi sosyal ve kültürel değişiklikler yaşanmıştır? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 193
Miryokefalon Savafl›’n›n Türk tarihindeki önemi hakk›nda neler söylenebilir? Açıklayınız.
Miryokefalon Savaşının Türk Tarihindeki Önemi Nedir Kısaca
Bizans İmparatоrluğu, Türklеri Anаdolu’dаn atamaуaсağını anlamıştır.
Mirуokefalon zaferi ile Anadolu’nun kesin bir Türk yurdu оlduğu anlaşılmıştır.
Avrupalılar bu savaştan sonrа Anadolu’ya “Türkiyе” deneye başladılar.
Anadolu’da Hаçlı savaşlarıуla Bizans’ın eline gеçеn üstünlük tеkrar Türklеrіn eline gеçmiştir.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 194
Miryokefalon Savaşı’nın siyasi, ekonomik ve sosyal sonuçlarını Türkiye Selçuklu Devleti ve Bizans açısından aşağıdaki tabloya yazınız.
Türkiye Selçuklularının benimsediği veraset anlayışının sonuçları hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız
I. Gıyasettin Keyhüsrev’in yapmış olduğu faaliyetlerin devlete kazanımları neler olmuştur?
Türkmenlerin Sinop’a yerleştirilmesinin sebepleri neler olabilir? Açıklayınız
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 195
Antalya ve Alanya’nın fethedilmesi Türkiye Selçuklu Devleti’ne ne gibi faydalar sa€lam›flt›r?
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 196
Aşağıda Alaattin Keykubat döneminde yapılan faaliyetlerden bazıları verilmiştir. Bu faaliyetlerin amacının neler olabileceğini tabloya yazınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 197
Hükümdarların ülkeyi çocukları arasında paylaştırmaları ne gibi sonuçlar ortaya çıkarmaktadır? Belirtiniz.
Türkiye Selçuklularında devlet, feodal yapılanmayı önlemek için ne gibi tedbirler almıştır? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 198
Sizce Anadolu’nun önemli şehirlerinin Türkiye Selçuklu Devleti hâkimiyetine girmesinden sonra bu şehirlerde ne gibi sosyal ve kültürel değişiklikler yaşanmıştır? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 199
Türklerin, Ermenilere karşı tutumları hakkında neler söylenebilir? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 200
Devletin kadılara, aldıkları kararlarda baskı yapmamasının sebepleri neler olabilir? Açıklayınız.
Türkiye Selçuklu Devleti’nde mahkemeler hangi konularda insanlara yardımcı oluyordu? Bu konuları aşağıdaki kutucuklara yazınız.
Anadolu Bacıları bulundukları bölgelere ne tür katkılar yapmışlardır? Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 202
Mevlâna, Yunus Emre, Ahmet Yesevi ve Hacı Bektaş-ı Veli insanları hangi yönlerden etkilemişlerdir? Açıklayınız.
Türkiye Selçukluları, Moğol baskısı nedeniyle Orta Asya'dan kaçan Türkmenleri Anadolu'ya yerleştirdiler. Gelenler arasında mutasavvıflar (tarikat önderleri) da bulunmaktaydı. Bu mutasavvıflar arasında yer alan Mevlana Celaleddin Rumi, Yunus Emre, Muhyiddin Arabi, Sadrettin Konevi Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında önemli rol oynamıştır.
Mutasavvıfların, yerleştikleri bölgelerde sosyal, kültürel ve dini alanlarda faaliyetlerde bulunmaları sonucunda Anadolu'da Mevlevilik, Nakşibendilik, Kadirilik, Bektaşilik, Rufailik gibi tarikatlar ortaya çıkmıştır.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 203
1. Türkiye Selçuklu hükümdarları ticareti geliştirmek amacıyla nasıl bir politika izlemişlerdir? Belirtiniz.
1- Önemli liman şehirleri fethedildi. (Antalya, Suğdak, Sinop ve Alaiye) Feth edilen şehirlerde özellikle Türk tüccarlar desteklendi.
2- Yollar, hanlar ve kervansaraylar yapıldı. Tüccarlara kervansaraylarda ücretsiz barınma ve konaklama imkanı tanındı.
3- Yabancı tüccarlar için gümrük vergileri düşürüldü.
4- Tüccarların mallarına devlet güvencesi getirildi. (Selçuklu ülkesinde herhangi bir sebeple zarara uğrayan tüccarların zararı devlet tarafından karşılanırdı. -Sigorta sistemi-)
5- Yabancı devletlerle ticaret antlaşmaları yapıldı.
6- Tersaneler kurularak donanma oluşturuldu ve deniz ticaretinin gelişmesi sağlandı.
2. Türkiye Selçuklu hükümdarlarının izlemiş oldukları politikalar devlete ne gibi kazanımlar sağlamıştır?
Açıklayınız.
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 204
Selçuklu Devleti’nin ticaret yolları ile ilgili haritadan ve yukarıdaki metinden yola çıkarak kervansarayların Türkiye Selçuklu Devleti’ne katkılarıyla ilgili neler söylenebilir? Açıklayınız
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 205
Darüşşifaların halk sağlığına ne gibi katkıları olmuştur? Açıklayınız.
Darülşifalar bugunku adiyla hastanelerdir
Ve hasta insanlari tedavi amaciyla acilmistir.
Halk sagligina etkileri bircok hastaliga sifa bulunmus insanlar bu hastaliklardan sifa bulmuslardir
9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 207
 |
| 9. Sınıf Tarih Dersi Ekoyay yayınları Cevapları Sayfa 207 |
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları Sayfa 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26 ,27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40 ,41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60,61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100 ve diğer sayfalarına buradan göz atabilirsiniz. |
| 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları |
9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları
Paylaşılan kendi cevaplarınız ile karşılaştırmanız için yayınlanmaktadır. Sizlere önerimiz cevapları sadece kontrol amaçlı kullanmanızdır, aktarılan bilgileri öğrenmeniz bakımından sizler için çok önemlidir. Değerli öğrenciler 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Ekoyay Yayınları tüm sayfalar olarak sayfamızda sizler için yayınlanmaya başladı. Değerli öğrenciler, önce kendiniz ders kitabı etkinliklerini yapın, kendiniz tamamen bitirdikten sonra çözümlerinizi buradaki çözümlerle karşılaştırın. Bu vesilesiyle daha etkili bir öğrenme sağlanmış olacaktır.
Ziyaretçi sayısı gün geçtikçe artan Sınıf Evrakları Com; kullanıcıların bilgisayar, tablet, veya telefon üzerinden ders ve ödevlerle ilgili yaşadıkları sorunlara kolayca çözüm bulmalarına yardımcı olmayı amaç etmiş ve bu sorunları en açıklayıcı ve anlaşılır bir dille takipçilerine sunan bir sitedir. Kullanıcılar sitemizdeki yararlı bilgilerden yararlandıkça tekrardan sitemizi ziyaret etmektedirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder