Emmy Noether kimdir? - Ders Kitabı Cevapları

Yeni Yayınlar

Nisan 06, 2017

Emmy Noether kimdir?

Edit
 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 
Emmy Noether kimdir?
Google ünlü matematikçi Emmy Noether için bir Doodle yaptı. Peki, Emmy Noether kimdir? Noether’in matematiğe katkıları neler?.. Max ve İda Noetherler’in ilk çocuğu olarak Almanya Bavyera’nın Erlangen kentinde 23 Mart 1882 günü doğan Amalie Emmy Noether, Yahudi bir aileden gelmektedir. Çok ünlü bir cebirsel geometri profesörü olan babası, 1874 yıllarında Heidelberg ve 1875 ile 1921 yılları arasında Erlangen üniversitelerinde dersler vermiştir. Cebirsel fonksiyonların gelişmesinde büyük payı olduğu için çeşitli kavramlara, özellikle cebirsel geometrideki birçok teoreme onun adı verildi. Emmy’nin matematiğe ilgisi babası Max ile başladı. Kısa bir sürede çok iyi ve sağlam bir matematik kültürü kazanan Emmy’nin çocukluk ve genç kızlık yılları aile yuvasında çok mutlu geçti. Baba Max zamanının büyük bir kısmını kızı Emmy’ye ayırıyordu. Babasının verdiği bilgileri çok hızlı bir şekilde algılayan Emmy konular üzerinde bağımsız olarak da düşünebiliyordu.

Bir kadının üniversiteye devam etmesi ve orada okuması oldukça yadırganan bir olayken tüm engellemelere, zorluklara ve üniversite çevresinin önyargılarına karşın, zeki Emmy Noether üniversiteyi bitirdi. Üstelik de 1907 yılında matematikte ünlü bir çalışmayla doktorasını tamamladı.

Zamanın üniversiteleri bayanlara karşı oldukça tutucuydu. Noether iş bulmak için çok uğraştı. Sonunda zamanın yöneticileri Götingen’de ücretsiz ders vermesi koşuluyla 1922 yılında Emmy’e şeref profesörlüğü vermeye razı oldular. Kısa bir süre sonra şimdi “Noether Teoremi” olarak kabul edilen, korunma yasalarının türevlenebilir fiziksel bir sistemin simetrisiyle ilişkili olduğunu gösteren teoremi kanıtlayarak yeteneklerini gösterdi.

1930 yılından sonra Almanya’da büyük ölçüde Yahudi katliamları, sürgünleri ve kampları yapılıyordu. Doğuştan Yahudi olan Emmy Noether ve diğer Yahudi arkadaşları 1933 yılında Götingen Üniversitesi’nden atıldılar. Bu, Emmy ve arkadaşları için bir yıkım oldu. Bu sırada Amerika Birleşik Devletleri Emmy’yi ülkeye davet etti. Noether, 1933 yılında Amerika’ya gitti. Yaşamının son iki yılını Bryn Mawr Koleji’nde ve Princeton Üniversitesi’nde dersler vererek geçirdi. Daha çok çalışmalar yapabilecek bir yaştayken, 1935 yılında Amerika’da öldü.

Emmy Noether ve Noetherian Halkaları
Matematikte çok sayıda çalışması olan Emmy Noether’nün cebire kazandırdığı ve kendi adıyla anılan Noetherian halkaları, 1920 ile 1930 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Fakat, o zamanlar Emmy’nin bu halkalarının değeri pek anlaşılamadı. Cebirde uzman bir matematikçi olan Emmy’nin topolojinin gelişmesinde de derin izleri vardır.


Emmy’nin yaptığı çalışmaların değeri daha sonra anlaşılmıştır. Bu konuda ünlü matematikçi Aleksandroff şöyle diyor “Emmy Noether bize, basit ve genel bir yolla düşünmeyi öğretti. O karışık cebirsel işlemler yaparak değil de, ideallerle bu düşünmeyi cebire soktu. Karışık ve çok özel koşullar taşıyan, kolayca anlaşılamayan şeyleri budayarak cebirde keşifler için yeni bir yol açtı. İşte bunlar kendi adını verdiği Noether halkalarıydı”.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder