Çanakkale Savaşı öncesi ve sonrası! - Ders Kitabı Cevapları

Yeni Yayınlar

Nisan 06, 2017

Çanakkale Savaşı öncesi ve sonrası!

Edit
 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 
Çanakkale Savaşı öncesi ve sonrası!
Çanakkale Savaşı Kara Harekatları’nın bu yıl 100. yıldönümü. Büyük acılara sahne olan Çanakkale Kara Savaşları’nın neden ve sonuçları neler?.. Osmanlı İmparatorluğu 20. yüzyılın başlarında çok zor günler geçiriyordu. Balkanlar’da toprak kayıpları yaşanıyordu. Neyse ki İstanbul ve Anadolu toprakları hala imparatorluk sınırları içindeydi fakat dış güçler bu topraklar üzerinde egemenlik kurmayı kafaya koymuştu. İtilaf Devletleri boğazları ele geçirerek Rusya ile hem ticari yönden hem de askeri yönden rahat bir işleyiş yapmak istemekteydiler. Osmanlı’nın Almanya’dan gerekli desteği göremeyeceğini düşünerek saldırma kararı almışlardı. İngiltere 28 Ocak 1915′te Osmanlı Devleti’ne savaş açtı. Fransa da İngiltere’yle birlikte Osmanlı Devleti’ne saldırıya geçti. Çanakkale Savaşı öncesi Osmanlı Devleti sarsıntıda olduğu için bu savaştan olumsuz bir sonuçla çıkacağı düşünülmekteydi. Bu düşüncenin farkında olan Osmanlı Devleti ise zor da olsa tüm imkansızlıklar içinde gerekli tüm hazırlıkları yaparak savaşa hazırlanmıştır.

Çanakkale savaşıÇanakkale savaşı, 18 Mart 1915 – 9 Ocak 1916 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. 18 Mart 1915′te başlayan ilk saldırı 9 ocak 1916 tarihinde karşı donanmanın ülkeyi tamamen terk etmesi ile son bulmuştur. Aslında İngiliz ve Fransız gemilerinden oluşan bir donanmanın Çanakkale Boğazı’na geniş çaplı ilk saldırısı 1915′in Şubat ayında başladı. En güçlü saldırı ise 18 Mart 1915 günü uygulamaya konuldu. Ancak Birleşik Donanma ağır kayıplara uğradı ve düşman devletleri deniz harekatından vazgeçmek zorunda kaldı. Deniz harekatıyla İstanbul’a ulaşılamayacağını anlayan İtilaf Devletleri bir kara harekatıyla Çanakkale Boğazı’ndaki Osmanlı sahil topçu bataryalarını ele geçirmeyi planladı. Yapılan plan şöyle idi; İngilizler’in 29′uncu Tümeni Seddülbahir’e çıkartma yapacak, onu sıra ile 1′inci Fransız Tümeni ve 2′inci İngiliz Deniz Tümeni takip edecekti. Böylece Alçıtepe’yi ele geçireceklerdi. Anzak birlikleri ise Arıburnu’na çıkarılacak ve bu iki kuvvet Kilitbahir Platosu’nda bir araya gelecekti. Kumkale-Beşige sahillerine gösteri çıkarması yapma görevi ise 1′inci Fransız Tugayına verilmişti. Bu plan çerçevesinde hazırlanan İngiliz ve Fransız kuvvetleri 25 Nisan 1915 şafağında Gelibolu Yarımadası’nın güneyinde beş noktada karaya çıktı.

Çanakkale savaşı
Kumkale Muharebeleri (25-27 Nisan 1915)
Çanakkale Boğazı’nın Anadolu yakasındaki Türk kuvvetlerinin meşgul edilerek bu birliklerin Gelibolu’ya kuvvet kaydırmasını engellemek amacıyla ve Gelibolu Yarımadası’na çıkarma yapacak olan birliklerin harekatına yardım edebilmek için Kumkale’ye aldatma niteliğinde çıkarma yapıldı. Fransız Birlikleri, 25 Nisan 1915′te Kumkale bölgesinde kıyı başını ele geçirdi fakat bölgede bulunan Türk birliklerinin savunması karşısında ilerleyemeyip ve 26-27 Nisan gecesi geri çekildiler.

Seddülbahir Muharebeleri (25 Nisan-9 Ocak 1916)
İtilaf Devletleri, Gelibolu Yarımadası’nın güneyinde bulunan Alçıtepe’yi ele geçirmek için Seddülbahir bölgesinde beş ayrı sahil kesimini çıkarma noktası olarak belirlemişlerdi.

25 Nisan 1915 günü başlatılan taarruzda kendisinden neredeyse dokuz kat daha fazla sayısal üstünlüğe sahip İngiliz-Fransız kuvvetlerini durdurmayı başaran Seddülbahir’i savunan 26. Alayın 3. Taburu, onları ilk hedeflerinden yani Alçıtepe’ye ulaşmalarından alı koymuştur. Seddülbahir bölgesindeki çarpışmalar kanlı ve karşılıklı olarak 13 Temmuz 1915 tarihine kadar sürmüştür. Geçen sürede Birinci, İkinci ve Üçüncü Kirte; Birinci ve İkinci Kerevizdere ve Zığındere Muharebeleri yaşanmıştır. Bütün şiddetiyle devam eden muharebelerde İngilizler yarımadanın güneyinde sadece 5,5 km’lik bir cephe hattını işgal edebilmişlerdir; derinlikte ise İlyasbaba Burnu’ndan ön cephe hattına kadar yaklaşık olarak 6 km ilerleyebilmişlerdir.

25 Nisan 1915 sabahı itibariyle 8,5 ay süren kanlı muharebelere rağmen, 24 saat içinde ele geçirmeyi planladıkları Alçıtepe’ye hiçbir zaman ulaşamamışlardır.

Çanakkale savaşıArıburnu Muharebeleri (25 Nisan 1915-6 Ağustos 1915)
Arıburnu Muharabaleri, 25 Nisan 1915′te gün ağarmadan Avustralya ve Yeni Zelandalılar’dan oluşan Anzak birlikleri ile Büyük ve Küçük Arıburnu bölgelerinde başlamıştır. Bir avuç Türk askerinden oluşan 27. Alay’ın 2′nci Taburu’nun 82′nci bölüğünden bir takım, Anzak kuvvetlerinin düzenini bozmuş ve planlanan hedeflerine ulaşmalarını geciktirmiştir. Fakat 27. Alay’ın sağ tarafında bulunan ve Conkbayırı-Kocaçimen Tepesi’ne hakim arazi tehlikeli bir biçimde boş kalmıştı. 19′ncu Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, tehlikeyi sezerek Arıburnu bölgesine müdahale kararı almış ve Anzak birliklerini geri püskürtmüştür.

Anafartalar ve Conkbayırı Muharebeleri (6 Ağustos-20 Aralık 1915)
3,5 ay boyunca hedeflenen planlara ulaşamayan İtilaf Devletleri, yeni kuvvetlerle Anafartalar sahillerine yeni bir çıkarma yaparak Conkbayırı-Kocaçimen Tepesi’ni ele geçirip Arıburnu bölgesindeki Türk kuvvetlerini kuzeyden kuşatmayı ve sonrasında Anafartalar sahillerine çıkarılan kuvvetler ile Çanakkale Boğazı’na kadar ilerleyerek Türk ordusunun Gelibolu Yarımadası üzerindeki direnişini kırmayı hedefliyorlardı. 6 Ağustos 1915′te 27.000 kişilik İngiliz 9′uncu Kolordusu ilk olarak Bursa Jandarma Taburundan bölgede bulanan iki jandarma, toplam dört Türk taburu ile karşılaştılar. 7 Ağustos akşamına kadar sahilden içeriye ancak 800 km ilerleyebilmişlerdi. Bolayır geçidinde bulunan 7′nci ve 12′nci Tümenler’in de bölgeye sevk edilmesiyle Anafartalar Komutanlığı kuruldu. Albay Mustafa Kemal Anafartalar Komutanlığı’na atandı. Çanakkale savaşı9 Ağustos sabahı Türk taarruzu başlamıştır. Birinci Anafartalar Muharebesi adıyla anılan bu muharebe iki gün sürmüş ve İngilizler’in ilerleme planları suya düşmüştür. 15 Ağustos’ta İngilizler, Anafartalar kuvvetlerini sağ yanından çevreleyip Karakol Dağı’nın doğusundan ilerleyerek Anafartalar Ovası’na hakim yükseltileri ele geçirmeyi ve Türk kuvvetlerinin gerisine sarkmak istemişlerdi. İngilizler Kireçtepe üzerinden taarruza geçmişler fakat bir sonuç alamamışlardı.


21 Ağustos 1915′te tekrar taarruza geçen İngilizler İsmailoğlu ve Yusufçuk tepelerinin güneyinde ilerlediler. İngilizler’in bu ilerleyişi Anafartalar Komutanı Mustafa Kemal’in 11′nci Süvari Alayı’nı taarruza sevk etmesiyle durduruldu. İlerlemeyi sürdürmek isteyen İngilizler, 22 Ağustos sabahı İkinci Anafartalar Muharebesi olarak anılan bu muharebede ağır zararlar vermişlerdir ve mevzilerine geri çekilmek zorunda kalmışlardır. Son olarak 27 Ağustos 1915′te Bombatepe’ye saldırıya geçen İngilizler yine hedeflerine ulaşamadılar. Bölgedeki çarpışmalar İngilizler’in Anafartalar ve Arıburnu bölgelerini tahliye ettiği 20 Aralık 1915′e kadar devam etmiştir.

İtilaf Kuvvetlerinin Gelibolu’yu Tahliye Etmeleri (8 Aralık 1915- 9 Ocak 1916)
Artık ne kuvvet göndermeye ne de Çanakkale’yle uğraşmaya hali kalmayan İtilaf Devletleri kuvvetlerini geri çekmiştir. Modern ve güçlü silahlarla donanmış olarak Boğaz’a saldıran İtilaf Devletleri hem denizde hem de karada manevi gücünü dikkate almayarak küçümsedikleri Türk ordusundan beklemedikleri bir şekilde yenilgi alarak geri çekilmek zorunda kalmışlardır.

Kronolojik Sırada Çanakkale Savaşı, Öncesi ve Sonrası
Çanakkale savaşı28 Haziran 1914 – Saraybosna suikasti. Birinci Dünya Savaşı’nın başlangıcı.
28 Temmuz 1914 – Avusturya-Macaristan, Sırbistan’a savaş ilan eder.
1 Ağustos 1914 – Almanya Rusya’ya harp ilan eder. Türkiye genel seferberlik ilan eder.
2 Ağustos 1914 – Türk-Alman gizli ittifak antlaşmasının yapılması.
3 Ağustos 1914 – Savaşın öncesinde, donanmanın güçlendirilmesi sebebiyle İngiltere’ye sipariş edilerek yapımı tamamlanmış ve son kuruşuna kadar parası ödenmiş olan Sultan Osman ve Reşadiye isimli gemilerimize İngiltere tarafından el konulması.

16 Ağustos 1914 – 16 Ağustos’ta İstanbul’a ulaşan Goeben ve Breslau gemileri Osmanlı Donanması’na katılarak Yavuz Sultan Selim ve Midilli isimlerini aldılar.
27 Eylül 1914 – Çanakkale Boğazı’ndan bütün gemi geçişlerinin yasaklanması.
29 Ekim 1914 – Alman subaylar yönetimindeki Osmanlı Donanması’nın Rus limanlarına ve Rus Donanması’na ateş açması.
1 Kasım 1914 – Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na katılması. Fransa, İngiltere ve Rusya Türkiye’ye savaş açtı.
3 Kasım 1914 – İngiliz-Fransız donanmalarının Çanakkale’nin dış tabyalarını bombalaması.
2 Aralık 1914 – Sarıkamış Harekatı’nın başlaması.
13 Aralık 1914 – Mesudiye Zırhlısı, İngiliz B-11 Denizaltısı’ndan atılan torpidoyla batırıldı.
3 Ocak 1915 – Churchill, Çanakkale’yi abluka altında bulunduran Amiral Garden’dan Çanakkale Boğazı’nın yalnız denizden zorlanmasını mümkün görüp görmediğini sorar.
13 Ocak 1915 – Çanakkale’yi geçme planının Amiral Garden tarafından hazırlanıp 13 Ocak’ta Savaş komitesi tarafından onaylanması.
20 Ocak 1915 – Atatürk’ün kuruluş halinde bulunan 19. Tümen Komutanlığı’na (Tekirdağ) atanması.
2 Şubat 1915 – Atatürk’ün Tekirdağ’a gelişi ve 19. Tümen’i kurma çalışmalarına başlaması.
Çanakkale savaşı19 Şubat 1915 – Müttefik Donanması’nın boğazın dış tabyalarını bombalamaya başlaması.
25 Şubat 1915 – Tekirdağ’daki 19. Tümen Komutanlığı’nın Maydos’a (Eceabat) nakli ve Atatürk’ün 19. Tümen Komutanlığı üzerinden Maydos Bölgesi Komutanı olarak görevini sürdürmesi.
7 – 8 Mart 1915 – 7 Mart’ı 8 Mart’a bağlayan gece Nusret mayın gemisi düşman gemilerinin projektörlerine aldırmadan Anadolu yakasındaki Akyarlar’a mayınlarını bıraktı.
12 Mart 1915 – Hamilton Fransız ve İngiliz Kara Kuvvetleri Başkumandanlığı’na tayin edildi.
16 Mart 1915 – Amiral Carden sinirleri bozulduğu için görevden ayrıldı, yerine Amiral de Robeck atandı.
18 Mart 1915 – Çanakkale deniz zaferlerinin kazanıldığı gün. Fransız ve İngilizler’in Çanakkale’ye yaptıkları deniz saldırısının başarısızlığı.
23 Mart 1915 – Gelibolu/Çanakkale’de 5. Ordu’nun kurulması.
24-26 Mart 1915 – Alman General Liman von Sanders Çanakkale’de V. Ordu komutanı oldu. Sanders’in Gelibolu’ya gelmesi, yeni savunma planı yapması, Atatürk’ün komutanı olduğu 19. Tümeni ordu ihtiyat kuvveti olarak kendine bağlaması.
18 Nisan 1915 – Mustafa Kemal, Çamyayla (Bigali) Köyü’ne gelerek köy evini karargah yaptı.
22 Nisan 1915 – Müttefikler’in Gelibolu’ya çıkarma yapmaları.
25 Nisan 1915 - Arıburnu Zaferi kazanıldı. İtilaf Devletleri’nin, Arıburnu’na asker çıkarmaları üzerine Mustafa Kemal’in tümeniyle düşmanı önleyerek durdurması. İngiliz ve Fransızlar’ın Seddülbahir, Arıburnu ve Kumkale’ye asker çıkarmaları, 9 ay sürecek Çanakkale Kara Savaşları’nın başlaması.
28 Nisan 1915 – Seddülbahir’de “1. Kirte Savaşı” olarak bilinen muharebe.
1 Mayıs 1915- Fransız Joule dnizaltısı mayına çarparak battı.
2 Mayıs 1915 – Van’ın Rus ve Ermeniler tarafından işgali.
6 – 8 Mayıs 1915 – İkinci Kirte muharebesi.
12 Mayıs 1915 – Muavenet-i Milliye torpido botunun İngiliz Goliath zırhlısını torpilleyerek batırması, Çanakkale Savaşı tarihinde önemli bir yer tutar.

Çanakkale savaşı19 Mayıs 1915 – Liman Von Sanders’in 42 bin kişilik bir kuvvetle Arıburnu çıkarma noktasındaki Anzaklar’a yönelik başarısız saldırısı. Türkler 10 bin kayıp vererek geri çekildi. Çanakkale Savaşı’nın en kanlı günlerinden biri yaşanmıştır.

1 Haziran 1915 – Atatürk’ün albaylığa yükselmesi.
4 Haziran 1915 – Seddülbahir’de 3. Kirte Savaşı.
6 Ağustos 1915 – Arıburnu’nda Anzaklar’ın cephenin ortasından büyük taarruzu.
8 Ağustos 1915 – Atatürk’ün Anafartalar Komutanlığı’na getirilmesi.
9 Ağustos 1915 – Birinci Anafartalar Zaferi.
10 Ağustos 1915 – Conkbayırı Zaferi.
15 Ağustos 1915 – Kireçtepe Muharebeleri.
21-22 Ağustos – İkinci Anafartalar Zaferi.
1 Eylül 1915 – Atatürk’e, Anafartalar Komutanlığı’ndaki üstün başarılan sebebiyle “Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası” verilişi.
8 Ocak 1916 – Fransız-İngiliz birliklerinin Gelibolu’dan çekilmeleri.
9 Ocak 1916 – Mustafa Kemal önderliğindeki Türk Ordusu tüm cephelerde savaşı kazanmış ve İttifak Devletleri Gelibolu Yarımadası’ndan tamamen çıkartılmıştır.
14 Ocak 1916 – Mustafa Kemal’in Edirne’de XVI. Kolordu Komutanlığı’na başlaması.
17 Ocak 1916 – Atatürk’e, Anafartalar Komutanlığı’ndaki üstün başarıları sebebiyle “Muharebe Altın Liyakat Madalyası” verilişi.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder