SINIF ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİNDEKİ YETERLİKLERİ

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİNDEKİ YETERLİKLERİ

Bu çalışmada; ilköğretim okullarındaki sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi hakkında yeterli bilgi ve donanıma sahip olup olmadığı, kendi algılarına göre ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ışığında ortaya çıkan sonuçlar bu bölümde yorumlanmıştır. Araştırmada görüşülen öğretmenlerin çoğu kaynaştırma ile ilgili herhangi bir eğitim almamıştır. Oysa ki her sınıf öğretmeninin kaynaştırma eğitimi ve özel eğitim konusunda bilgi sahibi olması gerekmektedir. Bu yüzden öğretmen yetiştiren eğitim fakültelerindeözel eğitim dersi olması faydalı olabilir. Hatta öğretmenlik staj uygulamasının,

öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitiminde de deneyim kazanmalarına olanak sağlayacak içerikte düzenlenmesi faydalı olabilir. Araştırmaya katıln öğretmenlerden hiçbirinin kaynaştırma eğitimi konusunda kendilerini geliştirmek ve eksiklerini gidermek için hizmetiçi eğitim kurslarına katılmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bir başka deyişle görüşülen sınıf öğretmenleri eğitim almadıklarını belirtmelerine ve bu konuda yeterli olmadıklarını düşünmelerine rağmen hiçbir öğretmen kaynaştırma eğitimi konusunda bir hizmetiçi eğitim kursuna katılmamıştır. Bu bağlamda sınıf öğretmenlerinin bu alandaki eksiklerini gidermek amacıyla, okul yöneticilerinin ve ilköğretim denetçilerinin öğretmenleri hizmetiçi eğitim kursu almaya yönlendirmesi öğretmenlerin hizmetiçi eğitim kurslarına katılmasında etkili olabilir.

Araştırmaya katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğunun kaynaştırma eğitimi konusunda bilgilenmek için kitap, dergi, makale, vb okumadığı sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir ifadeyle sınıf öğretmenlerinin çoğunluğunun kaynaştırma eğitiminde eksiklerini tamamlamak ve kendini geliştirmek adına çabasının olmadığı söylenebilir. Araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğunun kaynaştırma eğitimi konusunda konferans, seminer veya projelere katılmadığı görülmüştür. Bu araş-

tırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin çoğunluğunun kaynaştırma eğitimi yeterliklerini geliştirmek adına hiçbir faaliyette bulunmadığı söylenebilir.

Çoğunluğunun kaynaştırma eğitiminde bilgi sahibi olmadıkları ortaya çıkan sı- nıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi hakkında sahip oldukları bilgilerin kayna- ğının ne olduğu sorulduğunda bazı ortak görüşler ortaya çıkmıştır. Bunlar; Rehberlik Araştırma Merkezinden gelen uzmanlardan edinilen, kişisel çabalarla sahip olunan, çok az bir oranda da olsa üniversite öğrenimiyle kazanılan ve mesleki deneyimlerle edinilen bilgilerdir. Fakat bu görüşler araştırmaya katılan öğretmenlerin çok azı- na aittir. Yani büyük çoğunluk, kaynaştırma eğitimi konusunda yeterli bilgiye sahip olmadığını belirtmiştir. Araştırmaya katılan bütün sınıf öğretmenleri aldıkları üniversite eğitiminin eksik olduğunu düşünmektedirler. Araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin tamamının aldığı eğitimi “kaynaştırma eğitimi” yönünden eksik görmesi büyük bir soruna işaret ediyor olabilir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin 7’sinin kaynaştırma eğitimlerindeki eksiklerini gidermek için çalışmalar yaptığı ortaya çıkmıştır. Fakat bu yanıtlar araştırmaya katı- lan öğretmenlerin çok az bir bölümüne aittir. Büyük çoğunluğu ise, eksiklerini gidermek için hiçbir şey yapmadıklarını belirtmişlerdir. Sonuç olarak araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin çoğunluğunun gerek üniversite öğrenimlerinde, gerekse üniversite öğrenimi sonrasında kaynaştırma eğitimi yeterliklerini geliştirmek için herhangi bir çalışma yapmadıkları söylenebilir. Bu sonuç Sarı ve Bozgeyikli’nin (2003), öğretmen adaylarının kaynaştırma öğrencilerine yönelik tutumlarının olumsuz olduğu bulgusuyla tutarlıdır. Öğretmenlerin kaynaştırma eğitimindeki yeterliklerini geliştirme yönünde çaba sarf etmemelerinin nedenlerinden biri, kaynaştırma öğrencilerine yö- nelik olumsuz tutumları olabilir. Ancak Ertunç (2008), araştırmasında anket uygulanan beden eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamaları ile ilgili bilgilerinin yetersiz olmasına rağmen kaynaştırma öğrencilerine bakış açılarının olumlu olduğu sonucuna ulaşmıştır. Araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin, büyük bir çoğunluğu kendini kaynaş- tırma eğitiminde yeterli görmemektedir. 

Daha önce yapılan bazı araştırmalar da (İzci, 2005 ve Temel, 2000) bu sonuçları destekler niteliktedir. Örneğin İzci (2005) görev yapmakta olan sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi konusundaki bilgi ve beceri eksiklikleri olmasının, kaynaştırma eğitiminde istenilen verimin elde edilememesinin nedenlerinden biri olduğu sonucuna ulaşmıştır. Başka bir araştırmada Sarı ve Bozgeyikli ise (2003) özel eğitim dersi almayan öğretmen adaylarının, normal sınıflarında engelli öğrenci olmasından mutlu olmadıklarını veya olamayacaklarını vurgulamış; aynı şekilde özel eğitime muhtaç öğrencilerin bu öğretmenlerin sınıflarında bulunmasının hem özel eğitime muhtaç öğrenciler hem de diğer öğrenciler açısından sorunlu olacağını belirtmiştir. Ayrıca bu sorunların giderilmesi için sınıf öğretmenlerinin eğitim fakültelerinden yeterli donanıma sahip bir şekilde mezun olmaları gerektiğini, derslerin uygulamalı olmasını ve görev yapmakta olan öğretmenlerin ise hizmetiçi eğitim kurslarına yönlendirilmelerini ve bu kurslara gönüllü öğretmenlerin alınmasını vurgulamışlardır. Çuhadar (2006) ise kaynaştırma eğitimi yapılan okullarda özellikle 352 Emine BABAOĞLA, Şahika YILMAZ ... Mayıs 2010 Cilt:18 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi rehber öğretmen eksiğinin giderilmesi, tüm okullara rehber öğretmen atanmasının uygun olmadığı durumlarda da eğitim bölgeleri bazında merkez okullarda görev yapan rehber öğretmenlerin sayılarının arttırılarak bu alanda hizmet verebilecek hale getirilmelerinin sağlanması gerektiğini önermektedir. Bu konuda Nizamoğlu (2006) ise öğ- retmenlerin aynı sınıfta farklı öğrenci gruplarıyla ayrı ayrı çalışma yapmanın mümkün olmadığı düşüncelerine sahip olduklarını, ayrıca özel gereksinimli öğrenci için herhangi bir çaba içerisinde bulunmadıkları sonucuna ulaşmıştır.

 Kaynaştırma eğitiminde uygun bir programın hazırlanmasının yanı sıra, eğitimcinin de bu programı uygulayabilmesi, programı desteklemesi önemlidir. Sınıf içinde öğretmen devamlı olarak, gruptaki her çocuğun dikkatini kontrol etmeli, gerektiği anda müdahale edebilmelidir (Karadeniz, 2002). Temel (2000) de araştırmasında, öğ- retmenlerin kaynaştırma eğitimi konusunda yaşadıkları sorunun temel nedeninin kaynaştırma eğitimindeki bilgi eksikliği olduğu sonucuna ulaşmıştır. Bu eksikliği gidermek için Sarı ve Bozgeyikli (2003) öğretmen yetiştiren fakülte ve yüksek okullardaki programlarda öğretmenlik sertifikası dersleri içerisinde en az bir dönemlik de olsa ‘Özel Eğitime Giriş’ dersinin zorunlu dersler arasında yer alması gerekliliğini önermişlerdir. Ayrıca her öğretmen adayı mesleğe başladıktan sonra düzenli olarak özel eğitimle ilgili hizmet içi eğitimden geçebilir ve her öğretmen adayı mesleğe başlamadan önce özel eğitime muhtaç çocukların eğitildiği kurumlarda eğitsel etkinliklere katılabilir ve en az birkaç saatlik öğretim etkinliklerinde uygulama amaçlı bulunabilir (Sarı ve Bozgeyikli, 2003). 

Ayrıca Temel (2000)’e göre “Özel Eğitime Muhtaç Çocukların Eğitimi” dersini alan öğretmenler ile almayanlar arasında kaynaştırma eğitimi hakkında genel görüşler farklılaşmasa da, kaynaştırma süreci sırasında yapılması gerekenler konusunda ders alan grup kendilerini daha yeterli görmektedirler. Battal (2007) ise yaptığı araştırmada sınıf öğretmenlerinin ve branş öğretmenlerinin kaynaş- tırma eğitimine muhtaç öğrencileri tanıma, eğitim uygulama ve değerlendirme alanlarında yeterli oldukları sonucuna ulaşmıştır. Fakat öğretmenlerin bazı ilkeleri bilmedi- ğini gözlemlemiş ve bunu da kaynaştırma eğitimi konusunda yeterli eğitim almış olmamalarına bağlamıştır. Kaynaştırma eğitiminin başarılı bir şekilde uygulanmasına okul yönetiminin de destek vermesi için yasal yönden okul yöneticilerine rol ve sorumluluk verilmelidir. Bunun yanı sıra özel eğitime muhtaç çocuklara yönelik olumlu toplumsal tutum oluş- turulmasıyla ilgili tüm devlet kurumları, gönüllü kuruluşlar ve medyanın işbirliğini geliştirici önlemler yöneticilerin işbirliği ile alınabilir (Sarı ve Bozgeyikli, 2003). Çalışma verilerinin yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanması nedeniyle az sayı- da sınıf öğretmeninin görüşünün alınması bu araştırmanın sınırlılıklarındandır. Bu nedenle araştırma bulgularının genellenebilirliği düşüktür. 

Alanyazın incelendiğinde kaynaştırmaya yönelik öğretmen görüşlerinin belirlendiği çeşitli araştırmalar (Batu, 2000; Çuhadar, 2006; Temel, 2000; Yıkmış, 2006) olmasına karşılık, sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterliklerinin belir- Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimindeki Yeterlikleri ... 353 May 2010 Vol:18 No:2 Kastamonu Education Journal lendiği çalışmaların az sayıda olduğu görülmüştür. Bu nedenle bu alanda çalışmaların yapılması alana katkı sağlayabilir. Hatta öğretmen yeterliklerinin sadece öğretmenlerin kendi algılarına göre değil, yönetici ve ilköğretim denetçisi görüşlerine göre araş- tırılması veri çeşitliliği sağlaması açısından alana daha fazla katkı getirebilir

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ