SINIF ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE EĞİTİM MÜFETTİŞLERİNİN DERS DENETİM YETERLİKLERİ

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE EĞİTİM MÜFETTİŞLERİNİN DERS DENETİM YETERLİKLERİ

Özet

Bu araştırmada sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre eğitim müfettişlerinin ders denetim yeterlikleri

araştırılmıştır. Veriler Murat Demir (2009) tarafından geliştirilen “İlköğretim Müfettişlerinin Ders Teftişlerinin Öğretmenler Tarafından Değerlendirilmesi Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın evrenini Denizli ili merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. Denizli ili merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerine ulaşmak mümkün olmadığından oranlı küme örnekleme yoluyla 408 sınıf öğretmeni örneklem olarak alınmıştır. Verilerin çözümlenmesinde “SPSS For Windows 11.0” paket programı kullanılmıştır. Ölçme aracının iç tutarlılığı Cronbach's Alpha güvenirlik katsayısı kullanılarak hesaplanmıştır. Uygulama sonucunda elde edilen Cronbach's Alpha güvenirlik katsayısı r= 0, 83’dir. “Ders denetiminde eğitim müfettişlerinin yeterlikleri” boyutunda ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin anketteki görüşleri “Katılıyorum” şeklindedir. Eğitim müfettişlerinin ders denetimindeki yeterlikleri konusunda ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin görüşleri “cinsiyet”, “yaş”, “mesleki kıdem”, “en son mezun olunan okul” ve “son üç yıldaki teftiş puanlarının ortalaması” değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

Denetim, belirlenen amaçlara ulaşabilmek için her örgütte uygulanması gereken bir yönetim sürecidir. Eğitim alanında yapılan denetimin öncelikli amacı öğretmenlerin mesleki olarak yetişmelerine katkıda bulunmak, onlara rehberlik etmek ve bunun sonucunda eğitimdeki başarı düzeyinin artmasını sağlamaktır. Bu durumda müfettişlerin üstlendikleri rol ve görevlerdeki yeterliklerinin artırılmasının öğretmenlerin geliştirilmesini olumlu yönde etkileyeceği söylenebilir. Her örgüt gibi eğitim örgütleri de denetime ihtiyaç duyar ve denetim örgütsel etkililik için vazgeçilmez bir süreçtir. Eğitim sisteminin etkililiğini, denetim belirler. Denetim alt sistemi, eğitim sisteminin en önemli öğelerindendir. Çünkü eğitimin amaçlarına ne derece ulaşıldığının en ussal yolu, denetim yapılarak toplanan verilerin bir değerlendirmesini yapmaktır. Denetim stemi, eğitim sistemi içinde amaçlara ulaşılabilirlik derecesini belirleme, eksiklikleri tamamlama ve yanlışları giderme işlevlerini yerine getirerek ilgililere yön verir. Etkili bir denetim alt yapısı, okulun asıl etkinliği olan öğrenme ve öğretme sürecini iyileştirme amacını taşır (Gökçe, 1994; Sarpkaya, 2004; Sarı, 2005; Özgözcü, 2008; Beycioğlu & Dönmez, 2009; Yılmaz, 2009). Zamanımızda bilimsel gelişmelerden her alanda olduğu gibi eğitimin temel sistemi olan denetim sistemi de etkilenmektedir. Bu nedenle ilköğretim kurumlarında görevli öğretmenlerin ve

denetmenlerin değişime katkısı yüksek seviyede olmalıdır. Eğitim müfettişleri eğitim sistemindeki yeniliklerin yerleşmesinde ve eğitimdeki aksaklıkların giderilmesinde önemli yere sahiptir. Bu yüzdende eğitim müfettişlerinden çağdaş, teftiş, yönetim ve liderlik anlayışının gerektirdiği unsurlara sahip olması beklenir.

DERS DENETİMİ

 Ders denetimi, "öğretmenlerin kendi aralarındaki yeterliğini, çalışmasını, uyguladıkları yöntemleri, bunları uygulamadaki yeterliğini ve öğrencilerin yetişme düzeylerini inceleyip değerlendirmeyi” amaçlayan denetim türüdür. Ders denetimi yalnızca var olan durumun tespit edilmesini değil, varsa eksiklerin giderilmesinde veya mevcut durumun geliştirilmesinde  öğretmenlere rehberlik edilmesini de kapsar. Ayrıca, öğretmenin değerlendirilmesi yalnızca girilen dersteki performansına göre değil aynı zamanda yıllık programla günlük planların örtüşüp örtüşmediği, sorduğu soruların düzeyi, verdiği ödevler, yanlışları düzeltmede dikkati ve buna benzer birçok ders içi ve ders dışı faaliyetlere göre de yapılır (Taymaz, 2002). Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişleri Başkanlıkları Rehberlik ve Teftiş Yönergesine (2001) göre ders denetimi öğretmenlerin aşağıdaki hususlar gözlenerek değerlendirilmelerini kapsamaktadır: 

(1) Dersliğin eğitim öğretime hazırlık durumu, 

(2)Eğitim-öğretim durumu ve 

(3) Yönetim-çevre ilişkileri ve mesleki gelişimi

EĞİTİM MÜFETTİŞİNİN YETERLİKLERİ

Eğitim müfettişleri, görevlerini yerine getirebilmesi için bir takım yeterliklere sahip olması gerekir. Bu yeterlikler üç grupta toplanabilir. Uzman olarak teknik, insan öğesi ağırlıkta olan bir sistemde insancıl, sorunlara çözüm bulan ve değerlendiren birey olarak karar yeterlikleridir (Taymaz,2002: 41). 

a) Teknik Yeterlikler: Göreve ilişkin etkinlik alanlarındaki teknik bilgi, beceri ve tutumları kapsar. Teknik yeterlik içinde göreve yönelik kullanılacak yöntem, teknik ve süreçler vardır. 

b) İnsancıl Yeterlikler: Birey veya grupları anlama, moral yükseltme, güdüleme becerileri olarak kabul edilebilir. Birlikte çaba oluşturma, inanç ve tutumları, bunların kullanılış yöntemlerini belirleme, bireysel farklılıkları dikkate alma, insan ilişkilerine yönelik özellikler olarak sayılabilir. 

c) Karar Yeterlikleri: Yapılacak olan çalışmaları planlara sorunlara çözüm bulma, amaçlara ulaşma derecesini saptamak üzere yargıya varma sürecidir. Karar yeterliği yalnız karar verilmesine kadar olan aşamayı değil, kararın uygulanması ve değerlendirilmesini de kapsar. Gündüz’ün (2010) “İlköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin ilköğretim müfettişlerine iliş kin tutumlarının incelenmesi” başlıklı araştırmasına göre ilköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenler “Müfettişler eğitim öğretimden çok, evraklarla ilgilenirler” maddesine ( X =3.57) aritmetik ortalama ile “katılıyorum” demişlerdir. 

SONUÇ VE ÖNERİLER

“Eğitim müfettişlerinin ders denetim yeterlilikleri” boyutunda Denizli merke zindeki ilköğretimokullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin anketteki görüşleri “Katılıyorum” şeklind olması sınıf öğretmenlerine göre, eğitim müfettişlerinin ders denetimi yeterliliklerinin olduğunu göstermektedir. Bunun nedeninin Eğitim müfettişlerinin sınıf öğretmenliği alanındaki  gelişmeleri yakından takip etmesi ve teorik bilgi bakımından yeterli olması olarak gösterilebilir. Ayrıca eğitim müfettişlerinin büyük bir çoğunluğunun branş olarak sınıf öğretmenliği mezunu olduğu görülmektedir. Eğitim müfettişlerinin denetimler esnasında sınıf öğretmenlerince yeterli görülmesinin nedeni eğitim müfettişlerinin çoğunun branş olarak sınıf öğretmenliği mezunu olması olarak açıklanabilir. Ayrıca Denizli ili merkezindeki ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenleri Eğitim Müfettişlerinin Ders Denetim Yeterlilikleri boyutunda en yüksek katılım puanını “Görevinin geniş yetkiler sağladığını

öğretmene hissettirir.” maddesine vermişlerdir. Denizli ili merkezindeki sınıf öğretmenleri eğitim müfettişlerinin ders denetimleri esnasındaki kendilerine karşı otoriter bir tavır gösterdiklerini düşünüyor olabilirler. Eğitim müfettişlerinin önceden öğretmenlerin birinci sicil amiri olmaları bu davranışlarının nedeni olabilir. Eğitim müfettişlerinin ders denetim yeterlilikleri konusunda ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin görüşleri 

(1) cinsiyet, 

(2) yaş, 

(3) mesleki kıdem,

(4) en son mezun olduğu okul ve 

(5) son üç yıllık teftiş puanı ortalaması değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği

bulunmuştur.Araştırmanın bulgularına göre şunlar önerilebilir:

(1) İlköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenleri “eğitim müfettişlerinin ders denetim yeterlilikleri” boyutunda en yüksek katılım puanını “Görevinin geniş yetkiler sağladığını öğretme nehissettirir” ( X = 3.03) maddeine vermişlerdir. Ders denetiminde eğitim müfettişleri öğretmenlere otoriter tavır yerine demokratik ve katılımcı tavır göstermeye özen gösterebilir. 

(2) İlköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenleri eğitim müfettişlerinin ders denetim yeterlilikleri boyutunda anket maddelerinden “Sınıfta uyguladığınız rehberlik ilke ve etkinliklerini değerlendirmelerde dikkate almaz” ve “Ders zamanını etkili kullanıp kullanmamanızı değerlendirmede dikkate almaz” ( X =2.24) maddelerine en az katılım puanını vermişlerdir. Eğitim müfettişleri öğretmenleri değerlendirirken ders içi “rehberlik ilke ve etkinlikleri” ve “zamanı etkili kullanması” konularındaki performansını göz  önünde bulundurabilir. 

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ