Tiyatronun Öğeleri

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Tiyatronun Öğeleri

Tiyatro Eseri

Sahnede canlandırılmak için yazılan edebi metinlere tiyatro eseri denir. Tiyatro eserinde olaylar oluş halinde gösterilir. Yazar varlığını hissettirmez ve bir anlatıcı bulunmaz.

Tiyatro metnindeki olay örgüsü (dramatik örgü) eserin kişileri tarafından doğrudan doğruya canlandırılır. Bir tiyatro eserinde olay, konu, kişiler, perde ve tablolar vardır. Her tiyatro eseri perde ve sahnelerden oluşur.

Edebiyatımıza Tanzimat’la giren bu tür eserler için tiyatro eseri, temaşa sanatı, piyes, oyun gibi adlar kullanılmıştır.

Genel olarak bir tiyatro eserini olay, kişiler, üslup (biçem) oluşturur.

Olay (Dramatik Örgü)

Tiyatro eserinde olay, genelde yaşamdan alınır ya da gerçeğe benzer; çünkü sahneleme zorluğu, olay örgüsünde çok geniş olaylara, olağanüstülüklere ve dağınıklığa izin vermez.

Olay, çoğunlukla bir savaştan (mücadeleden), yani iki gücün çatışmasından doğar. Çatışan güçler, insanla insan, insanla hayvan, insanla doğa, insanla doğaüstü varlıklar vb. olabilir. Tiyatro eserinde olayların hareket halinde sergilenmesine aksiyon( eylem) denir.

Kişiler (Şahıs Kadrosu)

Tiyatro eserinde dramatik örgüyü var eden, yaşayan ve yaşatan insanlara şahıs kadrosu denir. Şahıs kadrosunda temel unsur insandır ancak dışındaki varlıkların (cin, peri, ejderha, ağaç, ev, hayvanlar…) da insani bir kimlikle şahıs kadrosu içinde yer alması mümkündür.

Tiyatroda kişiler, eylem içinde verilir. Kişiler, aralarında savaşım geçen varlıklardır. Kişiler, temsil ettikleri karakterlere uygun eylemler sergilerler.

Oyun kişisi, ya insanın ortak ve genel özelliklerini simgeleyecek biçimde tip olarak ele alınır. Ya da insanın kişisel özelliklerini yansıtacak şekilde karakter olarak işlenir.

Üslup

Bir sanatçıya, bir çağa veya bir ülkeye özgü teknik, renk, biçimlendirme ve söyleyiş özelliğine üslup denir. Her tiyatro yazarının kendine özgü bir üslubu vardır. Yazar, eserini kendi duyuş, düşünüş ve anlatış özelliklerine göre oluşturur.

Tiyatroda, toplumun çeşitli kesimlerinden kişiler ve olaylar canlandırılır. Fakat kişilerin konuşmalarını ve olayları sahnede olduğu gibi yansıtmak yeterli olmaz. Konuşmaların ve olayların aktarımında yazarın yorumlaması da önemlidir. Yazarın kişiselliği, kullandığı dilin yapısı, anlatılmak istenen konu, eserin yazıldığı zaman, üslubun oluşmasında etkili olan öğelerdir.

Oyuncu

Bir rolü oyunculuk sanatı uyarınca oynayan (sahnede canlandıran) sanatçıya oyuncu denir. Erkek oyuncuya aktör, kadın oyuncuya aktrist denir.

Oyuncular, tiyatro eserindeki olguyu canlandıran öğeler olduğu için tiyatronun olmazsa olmazlarıdır.

Sahne

Tiyatroda oyunun oynandığı, olayın geçtiği yerdir. Sahne, izleyicilerin kolayca görebilmeleri için genellikle yerden belli bir ölçüde yüksek olan; müzik gibi her türlü gösteri yapmaya uygun alandır.

Tiyatro eserinde bir perdelik bölümün dekor bakımından değişik olan küçük kısımlarına da sahne denir.

Seyirci

Tiyatro izleyicisine seyirci denir.

Tiyatroda, diğer sanatlardan farklı olarak seyirciyle oyuncuların aynı ortamda olması etkileşimde canlılığı getirir. Bu nedenle oyuncu ve izleyici arasında sürekli duygu alışverişi vardır. Tiyatroda seyirci ve oyuncu iki temel öğedir, birlikte duyar ve düşünürler.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ