Bitkilerde Eşeyli Üreme Nedir ?

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Bitkilerde Eşeyli Üreme Nedir ? 

Bütün bitki ve çiçeklerde olduğu gibi üreme şeklide onların yaşam şeklini belirler. Türü bakımından,yapısı bakımında ve yaşı bakımından üreme sağlığı değişken olabilir. Bu nedenle üreme çeşitlerinde bitki ve çiçeklerin rolü ve yaşam şeklide farklı olabilir. Buna önce çiçeklerden başlayarak örnek vermek istiyoruz.Çiçekli bitkilerde döllenmeyle birlikte tohumun oluşmasını sağlayan üreme tipine eşeyli üreme denilmektedir. Eşeyli üreme sonucunda oluşan tohum uygun koşulları bulmakta, çimlenerek yeni bitkileri oluşturmaktadır.

Bitkilerde eşeyli üremede görev alan polen ve yumurtalar erkek ve dişi organlarda, erkek ve dişi organlar ise bitkinin türüne göre aynı çiçekte, farklı çiçekte ya da farklı bitkilerde olabilmektedir. Eşeyli üremede görev alan polen erkek organda, yumurta ise dişi organda üretilmektedir. Ardından bu iki üreme yani eşey hücresi dişicikte buluşarak döllenmekte, döllenme sonucunda embriyo tohumu, gelişen yumurtalık ise meyveyi oluşturmaktadır.

Bitkilerde Eşeyli Üreme Nedir ? 

Erkek Organda Polen Üretimi Dişicikte bulunan yumurta hücrelerinin döllenmesini sağlayan polen erkek organda üretilmektedir. Bunun için erkek organın başçık adı verilen tepe kısmında bulunan polen ana hücresi mayoz bölünme geçirerek 4 adet haploid kromozomlu mikrospor hücrelerini oluşturmaktadır. Mayoz bölünmenin ardından mikrospor hücrelerinin her bir çekirdeği ikişer çekirdekli gruplar oluşturacak şekilde mitoz bölünme geçirmektedir. Bölünmelerin sonunda birbirinden renk ve biçim olarak farklı 4 adet polen oluşmaktadır.

Polenler sadece renk ve biçim bakımından değil aynı zamanda içinde barındırdıkları çekirdeğin türü bakımından da farklıdır. Bu çekirdeklerden vejetatif çekirdek olarak adlandırılanlar tozlaşma sonrasında polen tüpü denilen organın oluşmasında görev alırken, generatif türdeki çekirdekler bir kez daha mitoz bölünme geçirerek 2 adet sperm çekirdeğini oluşturmaktadır. Dişi Organlarda Yumurtanın Oluşumu Dişi organda gerçekleşen yumurta üretimi için ilk olarak dişi organda yer alan yumurta ana hücresi mayoz bölünmeye uğramaktadır.

Mayozun ardından 1 adet büyük makrospor ana hücresi, 3 âdeti de küçük kutup hücreleri oluşmaktadır. Meydana gelen kutup hücreleri bir süre sonra ölmekte, makrospor ana hücresi ise 3 kez üst üste mitoz bölünme geçirerek 8 adet n kromozomlu çekirdek meydana gelmektedir. Bu çekirdeklerden 6 tanesi 3’ü bir kutupta üçü de diğer kutupta olmak üzere yerleşmekte ortada 2 çekirdek birleşerek polar çekirdeği oluşturmaktadır. Döllenme sırasında spermlerden biri kutuplarda yer alan çekirdeklerden birisiyle birleşerek embriyoyu, diğeri ise polar çekirdekle birleşerek bitkiye besin sağlayan endosperm dokusunu meydana getirmektedir. Endosperm tohumun çimlenmesi ve yeni bitki oluşumu sırasında gerekli olan besini sağlamaktadır.

Tohum ve Meyve Oluşumu Bitkilerde eşeyli üreme ilk olarak tozlaşma ile başlamakta, döllenme ile devam edip tohum ardından da meyve oluşmaktadır. Tohumlar uygun ortamı bulduklarında çimlenerek yeni bitkileri oluşturmaktadır. Döllenmenin ardından yapısında besin, embriyo ve tohum kabuğu bulunan tohum taslağı meydana gelmekte, gelişmenin ilerleyen evrelerinde yumurtalığın gelişmesi sonucunda meyve halini almaktadır. Oluşan meyve yalancı ya da gerçek meyve olarak adlandırılmaktadır. Domates, üzüm gibi bitkilerde sadece yumurtalığın gelişmesinden meyve oluştuğu için buna gerçek meyve denilmektedir. Öte yandan, meyve oluşumuna taç ve çanak yaprakların, yumurtalığın ve çiçek tablasının katıldığı meyve oluşumuna ise yalancı meyve denilmektedir. Yalancı meyveler elma, armut gibi bitkilerde görülmektedir.

Meyveler en önemli görevi,tohumların daha uzak yerlere taşınmasını sağlamalarıdır. Ayrıca meyveler tohumun gelişmesi sayesinde kendilerini koruma altına alırlar. Bu sürede fazla su kaybı yaşamazlar. hastalıklarla mücadele etmeye başlarlar. Her türlü,böceklerden ve diğer zararlı etkilerden kendilerini bu görev sayesinde korurlar. Meyvelerin tohum taşıma özelliği sayesinde,onların yapısına uygun şekiller sağlanmıştır. Bunlar türlerine göre değişim göstermektedir. Çengelli,kanatlı, tüylü,etli,yüzeyli ve yapışkan olarak değişik şekillerle işlerini yapı şekillerine göre daha çabuk ve pratik yaparlar ve bu konuda zorluk yaşamazlar. Ayrıca meyvelerin tohumları rüzgarın ve havanın etkisi ile çoğalıp,gelişebilir,değişim yaşam şekline ve hava çeşidine göre fark gösterir.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ