Yerçekimi (Gravitasyon) Dalgaları Nedir?

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Yerçekimi (Gravitasyon) Dalgaları Nedir? 

Yerçekimi, gravitasyon dalgaları nedir, nasıl keşfedildi? Yerçekimi dalgalarının özellikleri, Albert Einstein’ın bu konudaki çalışmaları.

Yerçekimi (Gravitasyon) Dalgaları

Yerçekimi dalgası uzaydaki görünmez (inanılmaz derecede hızlı) dalgalanma halidir.

Yerçekimi (Gravitasyon) Dalgaları Nedir? 

Yerçekimi dalgalarını uzun zamandır biliyoruz. 100 yıldan fazla bir süre önce, Albert Einstein adlı büyük bir bilim adamı yerçekimi ve yer hakkında birçok fikir üretti.

Einstein, iki cismin -örneğin gezegenler ya da yıldızlar- birbirlerinin yörüngesinde dönerken özel bir şeyin olacağını öngördü. Bu tür hareketin uzayda dalgalanmalara neden olabileceğini düşünüyordu. Bu dalgalar, taş atılınca gölün yüzeyindeki dalgalar gibi yayılırdı. Bilim adamları, bu dalgalanmaya yerçekimi dalgaları adını veriyor.

Yerçekimi dalgaları görünmez. Ancak inanılmaz derecede hızlıdırlar. Işık hızıyla (saniyede 186.000 mil) yol alırlar.

Yerçekimi dalgaları nasıl oluşur?

En güçlü yerçekimi dalgaları, cisimler çok yüksek hızda hareket ettiğinde oluşurlar. Yerçekimi dalgasına neden olabilecek olaylara bazı örnekler şunlardır:

Bir yıldız asimetrik patlarsa (süpernova denir)

İki büyük yıldız birbirinin yörüngesine girince

İki kara delik birbirine doğru yuvarlanıp birleştiğinde

Ancak yerçekimi dalgaları yaratan bu nesneler çok uzaktadır. Bazen bu olaylar yalnızca küçük, zayıf yerçekimi dalgalarına neden olur. Dalgalar, Dünya’ya ulaştıklarında çok zayıflar. Bu, yerçekimi dalgalarının fark edilmesini zorlaştırır.

Yerçekimi dalgalarının var olduğunu nereden bileceğiz?

2015’te bilim insanları ilk kez yerçekimi dalgaları tespit ettiler. Bunun için LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) adlı çok hassas bir alet kullandılar. Bu ilk yerçekimi dalgaları, iki kara delik birbiriyle birleştiğinde meydana geldi. Çarpışma 1.3 milyar yıl önce meydana geldi. Ancak, dalgalar 2015’e de tespit edilebildi.

LIGO iki gözlemevinden oluşur: bir tanesi Louisiana’da diğeri Washington’dadır. Her gözlemevinde uzunluğu 4 kilometreden fazla olan iki “kol” vardır. Resmini aşağıda görebilirsiniz.

Einstein haklıydı!

Yerçekimi dalgalarının ilk tespiti bilimde çok önemli bir olaydı. Bundan önce, evren hakkında bildiklerimizin hemen hepsi ışık dalgalarını inceleyerek elde edilmişti. Şimdi, yerçekimi dalgalarını inceleyerek, evreni öğrenmenin yeni bir yolu önümüze açılmış oldu.

Yerçekimi dalgaları, evrenimiz hakkında birçok yeni şey öğrenmemize yardımcı olur. Ayrıca yerçekiminin kendisi hakkında daha fazla bilgi edinebiliriz!

Yerçekimi dalgaları nasıl tespit edilir?

Yerçekimi dalgası Dünyanın yakınından geçtiğinde uzayı sıkıştırır ve uzatır. LIGO bu sıkma ve gerdirmeyi algılayabilir. Her LIGO gözlemevinde, her biri 4 kilometre uzunluğunda iki “kol” vardır. Geçen bir yerçekimi dalgası kolların uzunluğunun hafifçe değişmesine neden olur. Gözlemevi, bu küçücük değişiklikleri algılamak için lazerler, aynalar ve son derece hassas aletler kullanır.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ