Kromozomlarda Ayrılmama Olayı Nedir?

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Kromozomlarda Ayrılmama Olayı Nedir? 

Biyolojide ayrılmama olayı nedir? Kromozomlarda ayrılmama neden ve nasıl gerçekleşir, örnekleri, kısaca konu anlatımı.

AYRILMAMA OLAYI

Bridges adındaki bilim adamı, eşeye bağlı kalıtımın keşfinden kısa bir zaman sonra gametler meydana gelirken geçirdikleri mayoz bölünme sırasında homolog kromozomların her zaman birbirinden ayrılmadıklarını gösterdi.

Mayoz bölünme sırasında görülen bu olay ayrılmama olarak bilinir. Bu olay ilk defa Drosophila’da (sirke sineği) gözlenmiştir. Drosophila’da göz rengi eşeye bağlı bir karakterdir ve X kromomozomu üzerinde bulunur. Drospohila’da al göz geni resesiftir. Bridges, al gözlü dişi sineklerle normal gözlü erkekleri çiftleştirmiştir.

Sonuçta normal gözlü dişilerle al gözlü erkekler meydana gelmiş ancak iki bin sinekte bir ya normal gözlü erkek veya al gözlü dişiye rastlanmıştır. Bunun mümkün olamayacağı düşünüldü. Yapılan yüzlerce çaprazlamada aynı sonuçlar alındı. Al gözlü çıkan dişi için al gözlülük geninin birisi anneden gelmiş, ancak diğer al gözlülük geninin nereden gelmiş olacağı merak konusu olmuştur. Çünkü al gözlülük geni resesiftir ve iki alel olmadıkça dişinin fenotipinde kendini gösteremez. O halde annede her biri al göz genini taşıyan 2X kromozomunun mayoz bölünmede bazen ayrılmadıkları varsayılarak bu değişiklik açıklanabilir. Bunu çaprazlama yaparak gösterelim:

2X kromozomunun normal mayozda ayrılamayışı daha sonra insanlarda ve diğer canlılarda da gözlenmiştir. Ayrılamama olayı genlerin kromozomlar üzerinde fiziksel birimler olarak bulunduğunu açıklar. Ayrılmama olayı insanlarda en çok 13-18 -21 ve 22. çift kromozomlarda rastlanır. Dişilerde 21. çift kromozomlarda ayrılmama olayı sonucu iki çeşit gamet meydana gelir. (22-24 kromozomlu) Eğer 22 kromozomlu yumurta döllenmez fakat 24 kromozomlu yumurta döllenirse 47 kromozomlu birey oluşabilir. Bu bireyler mongol, bu bozukluk da mongolizm (Down sendromu = geri zekalılık) olarak bilinir. Bu hastaların anatomik yapılan bozuk, zekaları geridir.

Vücut kromozomlarından 13-18 ve 22. çift kromozomlarda görülen ayrılmama sonucu bazı genetik bozukluklara rastlanır. Bu çocuklar genellikle çok erken yaşlarda ölür.

Dişilerde mayoz sırasında XX kromozomları birbirinden ayrılmazsa (22+ XX) ve (22+ 0) yumurtalar meydana gelir, bunlar normal erkek spermleriyle birleşebilir.

İnsanda X kromozomlarının ayrılmaması sonucunda çok seyrek de olsa yukarıdaki bireyler meydana gelir.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ