Zeyrek Camii – Pantokrator Manastır Kilisesi Hakkında Bilgi

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Zeyrek Camii – Pantokrator Manastır Kilisesi Hakkında Bilgi 

Zeyrek Camii – Pantokrator Manastır Kilisesi nerededir? Zeyrek Camii – Pantokrator Manastır Kilisesi tarihçesi, özellikleri, hakkında bilgi.

Zeyrek Camii – Pantokrator Manastır Kilisesi

Valens Su Kemerini geçtikten sonra Fatih Ve Süleymaniye’nin arasında, yolun sağ tarafında yüksekçe bir terasın üzerinde bulunur. Yolun kenarından yapının kubbeler görülmektedir.

Zeyrek Camii – Pantokrator Manastır Kilisesi Hakkında Bilgi 

Pantokrator Manastırı; iki kilise ve bir mezar şapelinden oluşmaktadır. Manastır topluluğu Orta Bizans dönemine aittir. Yapı kompleksi 1118-1136 yılları arasında inşa edilmiştir. Manastırın ana kilisesi II. İoannes Komnenos’un ilk eşi İrene tarafından yaptırılmış ve Pantokrator İsa’ya adanmıştır Bu kilise kapalı Yunan haçı planlıdır.

İmparatoriçe ölünce, İmparator İoannes, yapının kuzeyine, Theotokos Elousa (Şefkatli Meryem) adanmış yeni bir kilise yaptırmıştır. Ayrıca imparator, kendisi ve ailesi için bu iki kilise arasına Başmelek Mikhail adına bir mezar şapeli yaptırmıştır. Bu mezar şapeline İmparator İrene, II. İoannes (1143), oğlu I. Manuel (1180), II. Manuel (1425), VIII. İoannes (1448) ve son Bizans İmparatoriçesi Trabzonlu Maria gömülmüştür. İmparatoriçe İrene’ye ait olduğu düşünülen lahit, 1953 yılında bulunarak Ayasofya Müzesine gönderilmiştir.

İmparator II. İoannes Komnenos ve karısı imparatoriçe İrene’nin mozaik portreleri bugün, Ayasofya Müzesinin galeri kısmında görülür. Bu resimlerde İmparator elinde bağış kesesini tutarken, İmparatoriçe de elindeki ruloyu kavrarken gösterilmişlerdir. Ortalarında da Hz. Meryem kucağında çocuk İsa ile tasvir edilmiştir.

Pantokrator Manastırının typikonu yani vakfiyesi bulunmaktadır. Bu typikondan öğrendiğimize göre manastırı 1136 yılının Ekim ayında İmparator II. İoannes Komnenos tamamlamıştır. Manastırın mimarı Nikephoros’tur. Manastırda yaklaşık 80 keşiş yaşıyordu. Manastırın ayrıca elli yataklı bir hastanesi, göz hastanesi, yaşlılar evi ve kütüphanesi bulunuyor. Bu yapılar zaman içinde yıkılmıştır. Yapı topluluğunun etrafındaki buluntular büyük olasılıkla bu manastıra aittir.

Güney kilisenin batısında iç ve dış narteks bulunur. İç narteks üç yapıyı da çevreler. İç ve dış narteks iki yandan dışarı taşkındır. Dış narteks beş bölümlüdür ve üzeri çapraz tonoz ile örtülüdür. Burasının tabanı Prokonnenos mermeri (Marmara Adası mermeri) ile kaplanmış ve kenarı kırmızı mermer bir bordür ile çevrelenmiştir. Üç kapı ile iç nartekse açılır Beş bölümlü iç narteksin üzeri tonozla örtülüdür. Zemini dış narteksi anımsatır.

Güney kilise, kapalı Yunan haçı planlıdır. Orta mekân, dört sütunun taşıdığı kubbe ile haç kolları beşik tonoz, köşe odaları ise kubbemsi tonoz ile örtülmüştür. Kilisenin doğusundaki ana apsis içten yarım yuvarlak dıştan beş cephelidir.

1954’te Bizans Arkeoloji Enstitüsünün yaptığı araştırmalar sırasında ahşap yer döşemesinin altından kilisenin orijinal mermer tabanının bir bölümü ortaya çıkmıştır. Burada Eski Ahit’te adı geçen Sampson’un hayatından alınan bir sahne vardır.

Kuzey kilisenin planı güney kiliseye benzemektedir ancak ondan biraz daha küçüktür. İki yapının ortasında mezar şapeli bulunur. Kiliselerin nartekslerinden bu şapele giriş sağlanır. Tek nefli mezar şapeli doğuda apsis ile sonlanır. Yapmış üzeri iki kubbe ile örtülmüştür.

Latin işgali sırasında manastır Venedikli Katolik rahiplerin eline geçmiştir. İşgal sırasında Latinler Ayasofyadaki Hodegetria Meryem (yol gösterici Meryem) ikonasını (Bu Hz.Meryem ikonası Aziz Luka yaptığına inanılır ve II Theodosios’un eşi Eudokia onu Kudüs’ten getirmişti) bu manastıra taşımışlardı. Ayrıca manastırın tüm Liturjik eserlerini, altın yaldızlı ikonatasisini (İkonatasis; Ortodoks kiliselerinde nef ile koro bölümünün arasındaki ikonaların bulunduğu alan). Venedik San Marco Kilisesine götürmüşlerdi. İsa’nın çarmıha gerildiği gerçek haçın parçası da burada saklanıyordu, o da manastırdan alınarak Fransa’ya taşınmıştır. Yine, bu manastırda korunduğuna inanılan Aziz Demetrios, Aziz Florus ve Aziz Labros’a ait rölikler Latin II. Kralı Baudouin (1228-1261) tarafından Fransa’ya gönderilmiştir.

Yağmalan başka bir kutsal eşya da II. Manuel’in mezarı yanında bulunan Hz. İsa’nın çarmıha gerildikten sonra üzerinde yattığı annesi Meryem’in gözyaşı akıttığı “Yağ Taşı”dır. Bununla ilgili olarak anlatılan hikayeye göre İmparator II. Manuel bu taşı Büyük Saray’daki şapele taşımak için çok emek harcamıştır. Eser Konstantinopolise ulaştıktan sonra Bukoleon Limanından onu almaya gitmiş ve onu şapele sırtında taşıyarak getirmişti. Taş, öldükten sonra mezarının yanına konulmuştur.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ