Karbon Zinciri Nedir? Hakkında Bilgi

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Karbon Zinciri Nedir? Hakkında Bilgi 

Karbon zinciri nedir? Karbon zincirleri nelerdir, nasıl oluşur, özellikeri nelerdir? Karbon zincirleri hakkında bilgi.

KARBON ZİNCİRLERİ

Motorla uğraşanlar şu ya da bu benzin türünün ötekinden farklı olduğunu iddia eden reklamları bazen şüpheyle karşılarlar, ama bir benzin türü ötekinden gerçekten farklı olabilir. 

Karbon Zinciri Nedir? Hakkında Bilgi 

Çünkü benzin aslında bir karışımdır. Yüzdeleri dikkatle hesaplanarak karıştırılmış aynı maddelerden birbirinden farklı iş gören değişik yakıtlar elde edilebilir. Benzinin en büyük kısmı olan bu maddeler hidrokarbonların parafin serisi adı verilen sınıfında bulunur. Hidrokarbonlar karbonla hidrojenden meydana gelen bileşiklerdir. Sıvı yakıt yakan sobalarda kullanılan «parafin yağı» yani gazyağı, tıpta kullanılan «sıvı parafin» ya da «tıbbî parafin», mum ya da mumlu kâğıt yapımında kullanılan «kalın parafin» aynı serinin çak tanınan üyeleridir. «Parafin» kelimesi «ilgisi az» anlamına gelir. Parafinlere, yanma olayları dışında kalan kimyasal reaksiyonlara çok güç girdikleri için verilen bu ad çok uygundur.

Bütün bu maddeler yalnız karbon ve hidrojenden yapılmışlardır. Teorik olarak bu maddeler karbon ve hidrojenden yapılabilir, ama çok pahalıya mal olur. Çünkü basit ve tek bir reaksiyonla elde edilemez. Parafinlerin asıl kaynağı jeolojik çağlarda büyük basınçlar altında oluşmuş ham petrol ve yer gazıdır. Bu hammaddelerden vazelin, makine yağı, mazot, gazyağı ve bütan gibi petrol gazlan elde edilir. Parafin grubunun en basit maddesi renksiz bir gaz olan metandır (bataklıklardan kabarcıklar halinde çıkar, «bataklık gazı» da denir). Ayrıca kömür madeni kuyularında havayla karışarak tehlikeli, patlayıcı bir madde olan grizu adıyla da bilinir. En küçük metan parçacığı, yani metan molekülü, bir atom karbon, dört atom hidrojenden meydana gelmiştir. Karbon atomunun dış yörüngesindeki dört elektron öbür atomlarla ortaklık yaparak birleşir (atomlar birleşerek molekül meydana getirirken dış elektronlarını ortak kullanarak birbirine bağlanır). Karbonun bağlanmamış elektronları hidrojen ve öbür karbon atomlarının elektronlarıyle bağlanma eğilimini gösterir. Böylece karbon atomunun dört bağı hidrojenle doldurulursa metan molekülü ortaya çıkar. Eğer bağlardan’biri başka bir karbon atomuyla doldurulursa hidrojen ya da öbür karbon atomlarıyle birleşmesi için 6 tane bağ açıkta kalır. Böyle bağlanmış iki karbon atomu 6 atom hidrojenle birleşirse bir molekül etan meydana gelir.

Etan da metan gibi renksiz ve kokusuz bir gazdır. Parafin grubunun ikinci üyesidir. Parafin grubunda birbirini izleyen iki üye arasında bir karbon ve iki hidrojen kadar fark vardır. Bundan ötürü, propan adı verilen üçüncü üyenin her molekülünde üç karbon atomu bulunur. Karbonlar sıralanarak  hidrojenle doldurulan 8 bağı açık bırakırlar. Dördüncü üyeye bütan denii. Dört karbon ve açık bağları dolduran 10 hidrojen, atomundan meydana gelir. Propan ve bütan normal sıcaklıkta gazdır. Bununla beraber bütan basınç altında kolayca sıvılaştırılabilir.

Parafin grubundaki herhangi bir modelde karbon atomları bir zincir meydana getirir. Karbon atomu dıştaki elektronlarından birini önündeki, diğerini arkasındaki atomla ortak kullanarak bir bağ yapar. Ortak kullanılan elektronlar her iki atomun çevresinde dolanarak bunları sıkı sıkıya birbirine bağlar. Karbonun dış yörüngesinde, ortak kullandığı dört elektron vardır. Bunların ikisi diğer karbon atomlarının birer elektronuyla, geri kalan ikisi de birer hidrojen atomuyla birleşir (hidrojen atomunun zaten tek elektronu vardır). Bir karbon atomuna düz bir zincirde iki hidrojen atomu bağlandığına göre hidrojen atomları sayısının karbon atomlarının iki ‘katı olması gerekir. Gerçekte hidrojen atomlarının sayısı karbon atomlarının iki katından iki tane daha fazladır. Çünkü bir zincirin her iki ucundaki karbon atomunun üç hidrojen atomuyla birleşmesi gerekir, yoksa bir elektronu açıkta kalır. Böylece pentan adı verilen parafinin bir molekülünde zincirdeki beş karbon atomuna karşılık 12 tane (2×5 + 2 = 12) de hidrojen atomu bulunur. Eğer zincir 5 ile 17 karbon atomu uzunluğundaysa o bileşik normal sıcaklıkta sıvıdır. Hexan gibi 6, heptan gibi 7, oktan gibi 8 karbon atomlu sıvı parafinler benzinde bulunur. Bütün bunlar renksizdir ve kolay buharlaşıp çabuk tutuşurlar. Parafin serisi üyelerinin kaynama noktaları karbon zincirinin uzunluğuna göre değişir. Kısa zincirliler (dört ya da daha az karbonlu) düşük derecelerde kaynar ve normal olarak gaz halinde bulunurlar. Çok uzun zincirliler (17 ya da daha çok karbonlu) normal olarak katıdır ve yüksek derecede kaynar. Parafinlerir kimyasal özellikleri birbirine benzemekle beraber kaynama noktaları ayrıdır. Bunun için «ayrımsal damıtma» ile birbirinden ayrılabilirler. Bu metot benzinin ham petrolden elde edilmesinde kullanılır. Ham petrol ısıtılarak, buharı damıtma kulesine gönderilir. Buhar yukarı doğru çıkarken soğur ve yoğunlaşır. Kaynama noktaları yüksek olan maddeler en önce yoğunlaşarak damıtma kulesindeki raflarda sıvı birikintileri meydana getirir. Kaynama noktası düşük olanlarsa (motor yakıtı olan parafinler de dahil) kulenin tepesinde buhar halinde toplanırlar. Sonra bir soğutucuya gönderilerek yoğunlaşır, sıvı haline gelirler. Böylece ham petroldeki diğer maddelerden ayrılmış olurlar.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ