Enflasyon türleri nelerdir?

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Enflasyon türleri nelerdir?

EFLASYON TÜRLERİ

A-Kaynağına göre;

Talep Enflasyonu: Ekonomideki toplam arzın toplam talebi karşılayamaması sonucu ortaya çıkar. Ürünün fiyatının artması, aynı ürün için daha fazla para harcamamızı gerektirir. Bunun için ise ya daha az tasarruf yapmamızla ya da gelirimizin artmasıyla mümkün olabilir. Fiyatlarla beraber gelirler ve harcamalar da artarsa, enflasyon artar. 

Çünkü ellerinde daha fazla para olunca tüketicilerin mal ve hizmetlere olan talebi artar ve satın almak istedikleri mal için daha fazla fiyat verebilirler. Para arzının artırılması ile tüketicilerin ellerindeki para artar ve tüketim talebi artar fakat, üretimin de hemen artması o kadar kolay değildir. 

Enflasyon türleri nelerdir?

Para arzının artmasıyla artan talebi karşılamak için firmalar ilk aşamada kapasitelerini artırma yoluna giderler; bu amaçla fazladan işçi alınması, fazla mesai yapılması, yeni makineler alınması firmaların maliyetlerini artırır. 

Artan maliyeti karşılamak için firmalar fiyatlarını artırırlarsa, enflasyona sebep olurlar. Para arzının artmasıyla başlangıçta azalan işsizlik ve artan kârlarla ekonomide canlanma başlar, ancak bu olumlu etkiler kısa süre sonra yerini artan enflasyona ve olumsuz etkilerine bırakır.

Maliyet Enflasyonu: Üretim aşamasında kullanılan her türlü girdilerin fiyatlarının artması ile ortaya çıkan enflasyondur. 

İşçi ücretlerindeki sürekli artışların, firmaların vergi yükünün artmasının, hammadde fiyatlarındaki artışların üretim maliyetlerini artırarak fiyatlar genel seviyesini yükseltmesi maliyet enflasyonuna yol açan etkenlerdendir.

İthal Edilen Enflasyon: Dış ekonomiden milli ekonomiye yansıyan fiyat artışlarına ithal enflasyon denir. Enflasyon geçişi için temel şart, dış ticaret bağımlılığıdır.

Yapısal Enflasyon: Yapısal enflasyon ekonominin pazar yapısı ile açıklanır. Enflasyon fiyat artışları olduğuna göre, pazarlardaki anormal fiyat oluşumları da fiyatlar genel düzeyinin yükselmesine yol açar. Fiyat, arz-talep dengesiyle değil, piyasaya hâkim işletmelerce belirlenmektedir. İşletme amaçları yanında arz talep ilişkileri ikinci derece önemdedirler. Bu tür piyasalarda işletmelerin fiyat belirlemeleri enflasyona neden olmaktadır ki, buna da yapısal enflasyon denir.

OKUMALI: Aktif düzenleyici hesaplar nelerdir?

Açık Enflasyon: Ekonomilerde çeşitli yetersizliklerden kaynaklanan fiyat artışları üzerinde, otoritelerin herhangi bir kontrol mekanizması kurmaması veya işletmemesi nedeniyle ortaya çıkan bir enflasyon türüdür. Fiyatlar arz talep mekanizmasıyla piyasa şartları içinde hiçbir yönetsel etkileşim söz konusu olmaksızın oluşmaktadır.

Açık enflasyonda, fiyat yükselişleri aralık kümülatif bir hal alınış ve enflasyon yayılma seyrine girmiştir. Halk fiyatların yükseleceğini ve bunun devamlı olacağı kanaatindedir.

Açık enflasyonda paranın değeri, görülebilir bir şekilde ve kontrolsüz olarak düşer. Paranın değerinin düşmesinin açık baskısı kendisini yükselen fiyatlarda hissettirir. Fiyatların sürekli yükseleceği beklentisi, tüketicilerin aşırı talepleri nedeniyle işletmelerin malları satmayım stoklamalarına neden olur. Malların arzının azlığı ve dolaşım hızının artmasıyla para değer kaybetme süreci içine girer ve satın alma gücündeki azalma enflasyonu hızlandırır.

Gizli Enflasyon: Buna baskı altında tutulan enflasyon da denilmektedir. Bu tip enflasyonlara bilhassa İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki devrede rastlanmıştır. Burada enflasyon alınan tedbirlerle baskı altında tutulur.

Gizli enflasyonlarda şiddetli fiyat artışları ve genel dengesizlik yoktur. Fakat hala talep fazlası vardır. Bu fazla, likit varlıklar ve alacaklar halinde birikmektedir. Burada fiyatların dondurulması, bütçe fazlası oluşturma ve kambiyo kontrolleri ile enflasyon baskı altına girmiştir.

HIZINA GÖRE:

Ilımlı Enflasyon: Bu enflasyon çeşidine; rahvan enflasyon, sürünen enflasyon veya sinsi enflasyon adları da verilmektedir. Ilımlı enflasyon, fiyat artışlarının oldukça düşük oranlarda olması halinde söz konusudur. Ilımlı enflasyon oranı yıllık olarak tek rakamlı, yani %10’un altında kalan bir enflasyon oranını ifade etmektedir. Ilımlı enflasyonda göreli fiyatlar çizgilerinden çok da ayrılmazlar.

Aşırı Enflasyon: Bu enflasyon çeşidine, yüksek enflasyon da denilmektedir. Aşırı enflasyonda, fiyat artışları iki veya üç rakamlıdır. Bazı iktisatçılara göre %10’la %1000 arası aşırı enflasyon iken bazılarına göre %10’la %200 arası aşırı enflasyondur.

OKUMALI: Nazım hesapları nedir?

Hiperenflasyon: Bu enflasyon türünde fiyat artışları o kadar büyük ve süratlidir ki fiyat artışları gün aşırı ve hatta aynı gün içinde bile yaşanabilir.

Genelde fiyat artışları aylık %50’ye ulaştığı zaman hiperenflasyon söz konusudur. Bu ölçüdeki bir enflasyon dolaşımdaki parayı tahrip etmekte, yabancı paraların ya da yabancı parayla mevduat hesaplarının yerli paranın yerini almasına neden olmaktadır.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ