Kimyasal Türler Arası Etkileşimlerin Sınıflandırılması

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Kimyasal Türler Arası Etkileşimlerin Sınıflandırılması

Kimyasal Türler Arası Etkileşimler

Kimyasal türler arası etkileşimler kimya dersinin önemli bir konusudur. Evrende bulunan bütün maddeler tanecikli yapıdadır. Maddenin özelliğini gösteren en küçük yapı taşı olan bu tanecikler kimyasal tür olarak adlandırılır.

Kimyasal Türler

Kimyasal türler arası etkileşimleri anlayabilmek için kimyasal türleri anlamak gerekir. Temelde 4 tane kimyasal tür vardır. Kimyasal türler;

Atom Molekül İyon Radikal olarak sınıflandırılır.

Atom Elementlerin tüm özelliklerini taşıyan en küçük yapıtaşına atom denir.

Aynı tür atomlardan oluşan maddelere element denir. Bazı atomlar doğada atomları halinde bulunurken, bazıları bileşikleri halinde bulunur. Örneğin soygazlar doğada atomik halde bulunur. Bazı soygaz atomlarının elektron nokta yapıları (Lewis yapıları) aşağıda verilmiştir.

Molekül En az iki atomun kovalent bağla oluşturdukları atom gruplarına molekül denir.

Aynı tür atomlardan oluşan moleküller, element molekülüdür. Farklı tür atomlardan oluşan moleküller ise bileşik molekülüdür.

Element molekülü: H2, O2, Cl2, Br2, N2, P4,

Bileşik molekülü: H2O, CO2, CH4, NH4, NH3,

İyon Herhangi bir atom elektron kaybettiğinde pozitif yüklenerek katyon iyonunu oluşturur. Eğer atom elektron kazanırsa negatif yüklenir ve anyon iyonu haline gelir. İki çeşit iyon vardır. Tek atomlu ve poli atomlu.

Tek atomlu: Mg+2, F-1, Na+1

Poli atomlu: OH-, NH4, S04-2

Radikal Ortaklanmamış elektron bulunduran taneciklere radikal denir. Radikaller yüksek enerjili ve kararsız ara ürünlerdir. Kararsız oldukları için kimyasal tepkimelere girme istekleri oldukça yüksektir.

Formüllerinin üzerine nokta"." konularak gösterilirler. Serbest radikaller tek atomlu olabildiği gibi birden çok atom içeren atom grupları da olabilirler.

Kimyasal Bağların Oluşum Mekanizması

Kimyasal bağlar kimyasal türler arası etkileşimler aracılığıyla meydana gelirler.

Atomlar arasında kimyasal bağ oluşacağı zaman atom çekirdeğine en uzakta bulunan elektronlar (değerlik elektronları) etkileşir. Bir atomun dış katmanındaki elektronlarına değerlik elektronları denir.

Birbirinden bağımsız iki (farklı ya da aynı) kimyasal tür birbirine yaklaştığında elektron bulutları ve çekirdekleri arasında elektrostatik çekim meydana gelir. Elektrostatik çekim sayesinde çekme ve itme kuvvetleri meydana gelir.

İki atom birbirine yaklaştığında çeşitli İtme ve çekme kuvvetleri oluşur.

Buradaki kuvvetler için;

Pozitif yükler (çekirdekler) birbirini İter.

Negatif yükler (elektronlar) birbirini İter.

Çekirdekler (pozitif yükleri) diğer kimyasal türün elektronlarını çeker.

Kimyasal türler arasında gerçekleşen etkileşimler karşılaştırıldığında çekme kuvvetleri itme kuvvetlerinden çok büyükse güçlü etkileşimler yani kimyasal bağlar oluşur. Çekme kuvvetleri itme kuvvetlerinden biraz büyükse zayıf etkileşimler yani fiziksel bağlar oluşur.

Bağ Enerjisi

İki atomlu bir gaz molekülünü nötral atomlarına ayrıştırmak İçin gereken enerji bağ enerjisi olarak adlandırılır.

O2(g)+ 145 kJ.mol-1 → O(g) + O(g)

H2(g)+ 436 kJ.mol-1 → H(g) + H(g)

O2 molekülünün O atomlarına ayrışması için mol başına 145 kJ lük enerji gerekirken, H2 molekülünü atomlarına ayrıştırmak için mol başına 436 kJ lük enerji vermemiz gerekir. Buna göre, H2 molekülleri 02 moleküllerinden daha kararlıdır.

H2O(s) + 43,9 kJ.mol-1 → H2O(g)

Verilen örneklerden de görüldüğü gibi kimyasal türleri birbirinden ayırmak için enerji gereklidir.

Kimyasal türleri birbirinden ayırmak için gereken enerji 40.kJ.mol-1 veya daha fazla İse bu türler arasındaki etkileşim güçlü etkileşim (kimyasal bağ) olarak kabul edilir. Kimyasal türleri birbirinden ayırmak için 40 kJ.mol-1 den daha az enerji gerekiyorsa türler arasında zayıf etkileşim (fiziksel bağ) meydana gelir.

Bağlar oluştuğunda veya koptuğunda farklı kimlikte yeni kimyasal türler meydana geldiğinde enerji değişimi yüksek olur. Hal değişimi ve çözünme gibi fiziksel bağların rol aldığı değişimlerde İse maddelerin kimliğinde bir değişim olmaz, bu nedenle enerji değişimi daha küçük olur.

Kimyasal Türler Arası Etkileşimlerin Sınıflandırılması

Kimyasal türler arası etkileşimler önce güçlü ve zayıf etkileşimler olarak ikiye ayrılır. Sonra bu etkileşimler de kendi alt başlıkları arasında türlere ayrılır.olur.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ