Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatında İlk Tiyatro Örnekleri ve Yazarları
→ Metne dayalı ilk tiyatro eseri Şinasi nin ‘’ Şair Evlenmesi ‘’ adlı komedisidir. Fransa’da bulundukları yıllarda tiyatro sanatının tanıyan ve tiyatronun etki gücünü gören Tanzimat sanatçıları bu türü ülkeye taşımanın gerekliliğine inanmışlardır. Şinasi orta oyunu tiplerinden de yaralanarak ilk yerli tiyatro sayılan Şair Evlenmesi’nin (1860) yazmış; bir töre komedisi olan bu eserinde görmeden evlenmenin (görücü usulü) mahzurlarını anlatmıştır.
→ Tanzimat dönemi edebiyatının en verimli tiyatro yazarından biri Namık Kemal’dir. Vatan ve kahramanlık temalarının güçlü bir dille işlediği ‘’ Vatan Yahut Silistre (1873) ‘’ oyunu , uzun zaman aşılamayacak bir sahne ve seyirci rekoru kırmıştır. Tarihi bir tiyatro olan ‘’ Celaleddin Harzemşah (1875) ‘’ , birer aşk dramı olan ‘’ Zavallı Çocuk (1873)’’ , ‘’ Akif Bey (1874) ‘’ , ‘’Gülnihal (1875) ‘’ ve yazarın ölümünden çok sonra yayımlanan ‘’ Kara Bela ‘’ (1910) ‘’ ile Namık Kemal ‘’ in bütün tiyatroları ‘’ onun yazı hayatının birkaç yılı içine sıkışmış eserlerdir. Aşk dramları da dahil olmak üzere bütün tiyatroların ortak özelliği ‘’ vatanseverlik fedakarlık, ahlak ‘’ gibi büyük insani değerlerin aşk duygusu ile çatışması ve üstünlüğüdür. Namık kemal’ in tiyatroları bu yönüyle klasik Fransız tiyatrolarını düşündürdüğü gibi, kahramanların aşırı duygusallık ifade eden diyalogları da romantizmden kaynaklanmaktadır.
→ Ahmet Mithat Efendi de yayımlanmış yedi tiyatrosuyla önemli oyun yazarları arasındadır. Başta romanları olmak üzere tiyatrolarında da topluma faydalı olmayı, eğlendirerek öğretmeyi hedef alan Ahmet Mithat ‘’Eyvah (1871) ‘’ adlı oyununda iki kadınla evli olan erkeği psikolojik bölünmesini dramatize ederek çok eşliliği eleştirir. ‘’ Açıkbaş (1874) ‘’, alafranga yaşamaya özentili bir ihtiyarın kendisinden çok genç bir kızla evlenmesini eleştiren bir komedidir.
DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ!
→ Recaziade Mahmut Ekrem ‘in tiyatro ile ilgili çalışmaları Namık Kemal’den önce başlar. ‘’ Afife Anjelik (1869) ‘’ ve ‘’ Vuslat Yahut Süreksiz Sevinç (1875) ‘’ basit birer romantik aşk dramıdır “” Çok Bilen Çok Yanılır ‘’ ise konusu halk hikayelerinden çıkarılmış bir töre komedisidir.
→ Bütün Tanzimat döneminin eser sayısı bakımından en verimli yazarı Abdül Hak Hamit Tarhan’dır. Basılmamış iki tiyatrosuyla birilikte 25 oyunu olan Hamit’in bu eserlerinin hemen hepsi trajedi türüne girer. Tiyatrolarında bazıları tamamen manzum, bazıları mensur bir kısmı da nazım – nesir karışıktır.İlk yayınladığı üç tiyatrosu, ‘’ Macerayı Aşk (1873) ‘’, ‘’ Sabr ü Sebat (1875)’’ ve ‘’ İçli Kız (1875)’’ kendi döneminin duygusal dramlarının etkisi ile yazılmıştır. Oyun metni ve tiyatro tekniği açısından eleştirilere uğramış olan, genelde sahneye aktarılması mümkün olmayan (oynanmak için değil okumak için yazılan) ve oldukça ağır ve külfetli bir dil kullandığı eserleri, bu kusurların dışında Türk tiyatro edebiyatına epey de zenginlik kazandırmıştır.
→ Bir devlet adamı, diplomat ver yazar olan Ahmet Vefik Paşa, Moliere’den yaptığı çevirilerle tanınmıştır. Victor Hugo ve Voltaire’nin eserleri tercüme ettirmiş, Bursa valisi iken yaptırdığı tiyatro binasında, kendi çevirdiği ve uyarladığı piyesleri oynatmış; halka tiyatro zevkini aşılamaya çalışmıştır. Bunun için Ahmet Vefik Paşa , Türk tiyatrosunun kurucusu sayılmaktadır.
→ Ali Bey ; İstanbul’da doğmuş , küçük yaşta Fransızcayı öğrenmiş ve çeşitli devlet hizmetlerinde bulunmuş en son Duyun-u Umumiye İdaresinde müfettiş ve direktör olmuştur. Ölünceye kadar aynı görevde kalmış, bu nedenle ‘’ direktör’’ lakabıyla anılmıştır. Mizah alanındaki yeteneği ile Tanzimattan sonraki Türk tiyatrosunun gelişmesinde katkısı olmuştur. Onun Teodor Kasap tarafından çıkarılan ve Tanzimat sonrası dönemin ilk mizah mecmuası sayılan ‘’ Diyojen’’ de yayımlana yazıları, mizah edebiyatının o dönemdeki en güzel örneklerindedir. Gedikaşa’da kurulan ‘ Osmanlı tiyatrosunda Namık Kemal ve Güllü Agop ile görev alarak Türk tiyatrosunun gelişmesine katkı sağlamıştır. Ahmet Vefik Paşa’nın izinden giden Ali Bey; Moliere’den, ‘’ Ayyar Hamza ‘’ piyesini “Letafet ‘’ operetini uyarlamıştır. Ali Bey , Ahmet Vefik Paşa’dan farklı olarak halk söyleyişlerine yaklaşmış, deyimlerden yararlanmıştır.
Ziyaretçi sayısı gün geçtikçe artan Sınıf Evrakları Com; kullanıcıların bilgisayar, tablet, veya telefon üzerinden ders ve ödevlerle ilgili yaşadıkları sorunlara kolayca çözüm bulmalarına yardımcı olmayı amaç etmiş ve bu sorunları en açıklayıcı ve anlaşılır bir dille takipçilerine sunan bir sitedir. Kullanıcılar sitemizdeki yararlı bilgilerden yararlandıkça tekrardan sitemizi ziyaret etmektedirler.