Bohr Atom Modeli

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Bohr Atom Modeli

Bohr atom modeli nedir?

Bohr atom modeli nedir? Kimya 

1913 yılında Neils Bohr (Nils Bor), atom modelini, hidrojen atomunun yayınma spektrumunu inceleyerek ve Planck'ın kuantum teorisinden yararlanarak daha da geliştirmiştir.

Bohr, atom modeline göre:

Elektronlar, çekirdek etrafında dairesel yörüngelerde hareket ederler. Atomun en kararlı ve en düşük enerjili haline temel hal denir. Bir atomdaki elektronlar çekirdekten belirli uzaklıkta ve kararlı hallerde hareket ederler. Bu kararlı hallerin belirli enerjileri vardır.

Elektronlar, çekirdekten itibaren belirli enerjiye sahip olan dairesel yörüngelerde bulunurlar. Elektronların bulunduğu bu yörüngelere enerji düzeyi denir. Atomun enerji düzeyi çekirdeğe en yakın olandan başlamak suretiyle 1, 2, 3, 4,… sayıları veya K, L, M, N,… harfleri ile gösterilir.

Elektron kararlı hallerden birinde bulunurken atom ışık yayamaz. Ancak elektronlar, yüksek enerji düzeyinden düşük enerji düzeyine geçerken, ışık yayar. Bu ışığın enerjisi, iki enerji düzeyi arasındaki enerji farkına eşittir.

Işık enerjisi (E)= h. V bağıntısı ile hesaplanır. (V = Frekans, h= Planck sabiti)

Bohr atom modeli, hidrojen atomunun ve yapısında tek elektron bulunduran atomların davranışını çok iyi açıklamıştır. Fakat çok elektronlu atomların davranışını açıklamakta yeterli olamamıştır.

Atom hakkında bilgimiz zamanla gelişmiştir. Birçok kimyacı atom modelleri ortaya koyarak kimya bilimine aşamalı olarak katkı sağlamıitır. Bugün atom modelleri içerisinde Bohr atom modeli önemli bir yere sahiptir. Çünkü modern atom teorisine en yakın atomu Bohr ifade etmiştir.

Bohr atom modelinde çekirdekte bulunan artı yüklü parçacıkların etfarında dönen negatif yüklerin olduğunu ortaya koymuştur. Bu atom hakkında bilgimize önemli bir katkı sağlamıştır. Bohr atom modeli daha önce önemli bir model ortaya koyan Rutherford'un ortaya koyduğu sistem üzerine geliştirilmiştir. Bu nedenle bazı bilimciler Bohr atom modelinin Bohr ile Rutherford'un ortak modeli olduğunu savunmaktadırlar.

Modern atom teorisi kuantum mekaniği üzerine kuruludur. Bu açıdan Bohr atom teorisinin içerdiği hatalar mevcuttur. Ancak yine de bu model çok önemlidir. Çünkü daha sonra bulunacak olan bulguları kullanmadan atomu tanımamıza büyük oranda katkı sağlamıştır.

Bohr atom modeli hakkında bilgi sahibi olmak için atom ve yapısı konusunu bilmemiz gerekir. Ondan önceki modelleri ve genel olarak da atomu anlamadan Bohr'un atom modelini tam anlamak mümkün değildir.

Önceki atom modelerin farklı olarak Bohr atom modeli spektral emisyon için Rydberg formülünü açıklamıştır.

Bohr Atom Modelinin Ortaya Koyduğu Temeller

Bohr atom modeli nedir anlayabilmek için Bohr modelinin atom ile ilgili ortaya koyduğu temelleri bilmek gerekir. Bohr atom modeli kısaca aşağıdakileri ortaya koymuştur.

Elektronlar çekirdeğin etrafında bir dizi enerjiye sahip yörüngelerde bulunur.

Yörüngenin enerjisi boyutuyla alakalıdır. En düşük enerji en küçük yörüngede yer alır.

Elektron bir yörüngeden diğerine geçerken radyasyon yayar ya da radyasyon soğurur.

Yukarıdaki üç madde Bohr atom modeli hakkında kısaca bilgi sahibi olmamızı yarayan temel maddelerdir. Niels Bohr yukarıdaki üç maddeyi ortaya koyarak modern atom teorisine katkıta bulunmuştur.

Bohr Atom Modelinin Sahip Olduğu Eksiklikler

Bohr atom modeli gerçeğe bizi yaklaştıran modellerden biridir. Ancak bu modelin bazı sorunları vardır. Bohr modelinin soruları kısaca şöyle özetleyebiliriz:

Heisenberg belirsizlik ilkesi bu modelde ihmal edilmiştir. Çünkü elektronları yörüngeleri ve çapları bilinen bir varlık olarak kabul etmiştir.

En düşük enerji seviyesi ile ilgili durumu yanlış ortaya koymuştur.

Çok elektrona sahip daha büyük atomlarla ilgili açıklama yapamıştır.

Dalga ve parçacık ikiliği hesaba katılmamıştır. (De Broglie dalga teorisi)

Bohr atom modeli yukarıdaki maddelerde sorun yaşamıştır. Bohr atom modeli 1915 yılında ortaya konduğunda atom ile ilgili bilgimiz daha sınırlı olduğu için bunları test etme imkanı sahip değildik. Bohr atom modei varsayımları yukarıdaki noktalarda tıkanmıştır.

Hidrojenin Bohr Modeli

Bohr modelinin en basit örneği hidrojen ile açıklanır. 1 elektronu olan hidrojende Z = 1'dir. Hidrojen elektron aldığında negatif yükle yüklenir. Geniş bir yörüngede dolaşan - yükler küçük bir çekirdeğin etrafındadır. Elektron orbital (yörünge) değiştirdiği anda elektromanyetik enerji açığa çıkar ya da soğrulur.

Elektronlar sadece belirli yörüngelerde bulunabilirler. Elektronların bulunma ihtimali olan yörüngelerin yarıçapları n2 ile büyür. n baş kuantum sayısı demektir. Örneğin 3 → 2 geçişi Balmer serisi içindeki ilk çizgiye denk gelir. Hidrojende Z = 1 olduğu için bu geçiş kırmızı ışık üretir.

Bohr'un atom modelindeki enerji olayları oldukça karışıktır. Enerji ve dalga boyu arasındaki ilişki bilinirse Bohr modeli formülleri daha kolay anlaşılır.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ