DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ!
Destanlar ve Genel Özellikleri
Milletlerin hayatlarında büyük yankılar uyandırmış tarihi, toplumsal( savaş, göç, istila) veya doğal (yangın, salgın, hastalık) gibi olayların anlatıldığı, hayal unsurlarıyla süslenmiş uzun manzum eserlerdir.
Destanlar henüz aklın ve bilimin toplum hayatına tam anlamıyla hakim olmadığı ilk çağlarda ortaya çıkmış sözlü edebiyat ürünleridir.
Destanlar ve destansı öyküler, ilkçağlardan beri, dünyanın her yerinde, gelenekleri sonraki kuşaklara aktarmak için kolektif olarak yaratılmış edebi biçimlerdir.
Destanlar, efsanelerden sonra bilinen en eski edebiyat türlerinden biridir. Yunanca “espos” sözcüğünden gelmektedir. Destanlar; mitoloji, efsane, folklor ve tarihi öğeleri içerir. Destanlar zaman ve mekan içinde iradesini elinde tutan kahraman- bilge kişiliklerin efsanevi ve gerçek hayat hikayeleri etrafında oluşmuş uzun, didaktik hikayelerden oluşur.
Destanlar, tarihsel olaylara bağlı olmakla beraber, tarih sayılmayan, Türk edebiyatında ozanların “kopuz” denen saz eşliğinde söyledikleri, toplumun ortak hayat görüşünü yansıtan, edebi eserlerdir.cemalaksoy.org Deprem, bulaşıcı hastalık, kuraklık, kıtlık, yangın gibi tabi afetlerin; göçler, savaşlar ve istilalar gibi önemli olayların toplum vicdanında derin yankılar uyandırması, destanların oluşumunda etkili olmuştur.
Destanların Genel Özellikleri
Destanlar anonimdir, halkın ortak belleğinin ürünüdür, belli bir ulusun özelliklerini yansıtır.
Genellikle manzum, yani şiir şeklindedir. Az olmakla beraber nazım-nesir karışık olan destanlar da vardır. Ancak bazı destanlar, manzum şekilleri unutularak günümüze nesir halinde ulaşmıştır.
Destanlarda olağan ve olağanüstü olaylar iç içedir. Bu olaylar toplumun hafızasında iz b ırakmış önemli olaylardır.
Destan kahramanları olağanüstü özelliklere sahiptir. Destanların büyük çoğunluğunda yarı tanrısal nitelikler taşıyan bir ya da daha fazla kahramandan söz edilir. Kişiler, olaylar, doğal varlıklar hep gerçek yaşamdaki boyutlarından daha büyük, daha zengindir. Destan, bu kahramanın eylemleri üzerine kurulmuştur.
Destanlar, tarihi ve sosyal olaylardan doğar, beslenir. Bu eserlerde genellikle yiğitlik, aşk, dostluk, ölüm ve yurt sevgisi gibi temalar işlenir.
Genellikle birkaç bölümden oluşan destanlarda kahramanların olağanüstü eylemleri coşkulu, törensel bir üslupla anlatılır.
Hemen bütün destanlarda uzun yolculuklar anlatılır. Özellikle sözlü destanlarda uzun anlatı, betimleme ve konuşma bölümleri bulunur.
Destanlarda olay içinde olaya yer verilir.
Törensel söyleyişler ve kamusal duyarlılık hakimdir.
Destansı (Epik) Anlatımın Özellikleri
Olağanüstü olaylar ve kişiler anlatılır.
Destan türünün yiğitçe havası vardır.
Yapıp etmeler yani fiiller ön plandadır.
Tarihi konular ve kahramanlıklar işlenir.
Etkileyici bir özellik taşır.
Sürekli hareket vardır.
Kelimeler yan ve mecaz anlamlarda kullanılabilirler.
Şiir, destan, roman, hikaye, tiyatro destansı anlatımın kullanıldığı türlerdir.
Anlatımda abartıya yer verilebilir.
Sanatlı bir dil kullanılır.