Elementlerin Özelliklerine Göre Sınıflandırılması

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Elementlerin Özelliklerine Göre Sınıflandırılması

ELEMENTLER VE SINIFLANDIRILMASI

A. ELEMENTLER: Element, aynı cins atomlardan meydana gelen saf maddelere denir. 110’u aşkın element vardır. Bunlardan yaklaşık 80 tanesi doğada bulunmaktadır. Diğerleri ise insan eliyle yapay olarak üretilmiştir.

Elementlerin özellikleri:

1.Saf ve homojendirler.

2.En küçük yapı taşları atomdur.

3.Kimyasal ve fiziksel yollarla daha küçük parçalara ayrılamaz.

4.Sembollerle gösterilirler.

B. ELEMENTLERİN SINIFLANDIRILMASI: Eski çağlarda insanlar dört temel elementin varlığına inanıyorlardı. Bunlar hava, su, toprak ve ateş. Altın, gümüş, kalay, bakır, kurşun, cıva gibi maddelerin varlığı bilinse de bunlar element olarak kabul edilmiyordu. Fakat bilim ilerledikçe insanlar yeni elementler keşfetti. Keşfedilen element sayısı arttıkça da bunların benzer ve farklı özellikleri olduğu görüldü. Bu yüzden bilim insanları elementleri sınıflandırma ihtiyacı duydular.

C.PERİYODİK TABLO: Elementlerin sınıflandırıldığı tabloya periyodik tablo denir.

Periyodik tablonun tarihi:

ARİSTO (MÖ 359) : Maddenin hava, su, ateş ve toprak olarak dört gruptan oluştuğunu savundu.

JOHANN DÖBEREİNER (1780-1849) : Elementleri benzer özelliklerine göre üçer üçer sınıflandırdı.

ALEXANDRE BEGUGER DE CHANCOURTOİS (1820-1886) : Bazı iyonları dikey sıralarda sarmal olarak düzenlemiştir.

JOHN NEWLANDS (1837-1898) : Bilinen 62 elementi atom ağırlıklarına göre sıralamıştır.

DİMİTRİ MENDELEYEV VE LOTHAR MEYER (1830-1907) : Elementleri artan atom ağırlıklarına göre sıraladılar. 17 grup ve 7 periyot oluşturmuşlardır.

HENRİ MOSELEY (1817-1915) : Soy gazları keşfetmiştir.

GLENN SEABORG (1912-1999) : Lantanit ve aktinitleri yerleştirerek son şeklini vermiştir.

Periyodik cetvel; yatay ve düşey sıralardan oluşmuştur. Periyodik cetveldeki yatay sıralara periyot denir. Toplam 7 periyot bulunur. Periyodik cetveldeki düşey sıralara ise grup denir. Toplam 17 grup bulunur. Aynı grupta olan elementler sertlik, parlaklık, iletkenlik, elektron alma veya verme yatkınlıkları bakımından birbirine benzerdir.

C.YAYGIN ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ

Element Simge Element Simge

hidrojen HGümüş Ag

helyum He Sodyum Na

lityum Li Aliminyum Al

berilyum Be Magnezyum Mg

bor B Kalay Sn

karbon C Potasyum K

azot N Kalsiyum Ca

oksijen O Demir Fe

flor F Cıva Hg

altın Au Kükürt S

D. BAZI ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ

Hidrojen: Isıyı ve elektriği iletmez. Oda sıcaklığında gaz halindedir.

Helyum: Isıyı ve elektriği iletmez. Oda sıcaklığında gaz halindedir ve kararlıdır.

Lityum: Oda sıcaklığında katı ve yumuşaktır. Isıyı ve elektriği iletir.

Berilyum: Oda sıcaklığında katı ve yumuşaktır. Isıyı ve elektriği iletir.

Oksijen: Oda sıcaklığında gaz haldedir. Isıyı ve elektriği iletmez.

Neon: Oda sıcalığında gaz halindedir. Kararlı bir elementtir.

Sodyum: Oda sıaklığında katı olup kaygan ve yumuşaktır. Isıyı ve elektriği iletir.

Magnezyum: Oda sıcaklığında katıdır. Isıyı ve elektriği iletir.

Alüminyum: Oda sıcaklığında katıdır. Isıyı ve elektriği iletir.

Potasyum: Oda sıcaklığında katı ve yumuşaktır. Isıyı ve elektriği iletir.

Fosfor: Oda sıcaklığında katıdır. Isıyı ve elektriği iletmez.

ELEMENTLERİN SINIFLANDIRILMASI

BU KONUDA BİLMENİZ GEREKENLER

Geçmişten günümüze periyodik sistemin oluşturulma sürecini araştırır ve sunar.

Periyodik sistemde, grup ve periyotların nasıl oluşturulduğunu açıklar.

Periyodik sistemdeki ilk 18 elementin “elektron-katman ilişkisi” temelinde elektron dağılımını yapar ve periyodik cetveldeki yerini bulur.

Elementleri metal, ametal ve soygaz olarak sınıflandırarak özelliklerini karşılaştırır.

PERİYODİK TABLO

Doğada var olan elementlerin belli özelliklerine göre sıralandığı ve benzer özellikteki elementlerin aynı bölgede bulunduğu çizelgeye periyodik tablo denir.

Element Sınıflandırılmasının Tarihsel Gelişimi

ARİSTO (M.Ö 350) : Maddenin hava, su, ateş ve toprak olarak dört gruptan oluştuğunu savundu.

Johann DÖBEREİNER (1780-1849): Elementleri benzer özelliklere göre üçer üçer sınıflandırdı.

Alexander Beguger de CHANCOURTOİS (1820-1886) : Benzer özellik gösteren elementleri ve bazı iyonları dikey sıralarda sarmal olarak düzenlemiştir. Elementlerin özelliklerinin yedi elementte bir tekrarlandığını fark etmiştir.

John NEWLANDS (1837-1898) : Bilinen 62 elementi atom ağırlıklarına göre sıralamıştır. İlk 8 elementten sonra benzer fiziksel ve kimyasal özelliklerin tekrarlandığını fark etmiştir.

Dimitri MENDELEYEV ve Lothar MEYER( 1830-1907) : Aynı dönemde ayrı arı habersiz yaptıkları çalışmalarla elementleri artan atom ağırlıklarına göre sıralamışlardır. Bilinen elementlerle bugünküne yakın bir tablo oluşturmuştur. Bilinmeyen bazı elementlerin özelliklerini tahmin etmiş ve yerlerini boş bırakmıştır.17 grup ve 7 periyot oluşturmuştur.

Henri MOSELEY (1817-1915) : Periyodik sisteme son şeklini vermiştir. Soy gazları keşfetmiştir. Elementleri, atomların proton sayılarına göre sıralamıştır.

Glenn SEABORG (1912-1999) : Lantanit ve aktinitleri yerleştirerek son şekli vermiştir. Elementlerin sembolleriyle gösterildiği ve özellikleri hakkında bilgi veren cetveldir.

Periyot (Yörünge – Katman ) ve özellikleri

Periyotlar cetvelindeki yatay sıralardır

Elementler atom numarası en küçükten en büyüğe doğru ( soldan – sağa ) sıralanırlar.

NOT Periyot numarası yörünge – katman sayısını (enerji seviyesini) gösterir ve 7 periyot bulunur.

Periyodik tabloda soldan sağa gidildikçe

1-Atom numarası artar 

2-Kütle numarası artar 

3-Metalik özellik azalır 

4-Ametalik özellik artar 

5-Elektron verme özelliği azalır 

6-Elektron alma özelliği artar

7-Atom çapı küçülür.

Periyodik Cetvelde Gruplar ve özellikleri

Periyotlar cetvelindeki düşey sıralardır.

18 tane grup vardır: 8 tane A grubu ve 8 tane B grubu ( 8B grubu 3 gruptan oluşur )

NOT Aynı grupta olan elementler benzer özellikler gösterirler.

NOT

1A Grubu alkali metaller

2A Grubu toprak alkali metaller

3A Grubu metaller

7A Grubu halojenler

8A Grubu soy gazlar

Özel grup adlarını kodlayacak olursak ATaMHaS kelimesini elde ederiz.

1A 2A 3A grubunda metaller

4A 5A 6A 7A grubunda ametaller 

8A grubunda soy gazlar

Periyodik tabloda yukarıdan aşağıya inildikçe

1-Atom numarası artar 

2-Kütle numarası artar 

3-Metalik özellik artar 

4-Ametalik özellik azalır 

5-Elektron verme isteği artar 

6-Elektron alma isteği azalır

7-Atom çapı büyür

Her grup ve periyot boyunca elementlerin özellikleri genellikle sistematik bir biçimde değişiklik gösterirler.

Metaller

1- Katıdırlar ( Cıva = Hg hariç )

2- Yüzeyleri parlaktır

3- Isı ve elektriği iyi iletirler

4- Tel ve levha haline gelebilirler

5- Tek atomludurlar (atomik yapılıdırlar )

6- Kendi aralarında bileşik yapmazlar!

7- Kendi aralarında alaşım yaparlar

8- Elektron verme özelliğindedirler ( katyon: +)

9- Ametallerle iyonik bileşik yaparlar

10- Canlıların yapısında çok az bulunur

11- Erime-kaynama noktaları yüksektir

12- 1A,2A,3A grubunda bulunurlar

14- Periyodik tablonun sol tarafında bulunurlar.

15- Genellikle dayanıklı ağır, parlak maddeler olarak tanımlanır.

16- Üzerine vurulduğunda çınlama sesi duyulur.

NOT Bir elementin ismi –yum ekiyle bitiyorsa o element metaldir. (Helyum hariç)

Ametaller

1 – Katı, sıvı, gaz halindedirler

2 – Yüzeyleri mattır

3 – Isı ve elektriği iyi iletmezler

4 – Tel ve levha haline gelemezler

5 – İki ve daha fazla atomludurlar(molekül yapılı)

6 – Kendi aralarında bileşik yaparlar

7 – Elektron alma özelliğindedirler (Anyon: – )

8 – Canlıların yapısında bolca bulunurlar

9 – Erime-kaynama noktaları düşüktür

10 – 4A,5A,6A,7A grubunda bulunur

11- Periyodik tablonun sağ tarafında bulunurlar.

Ametaller bileşiklerinde elektron Alarak Anyon olurlar.

Yarı metaller

Hem metallerin hem de ametallerin özelliklerini bir arada taşıyan elementlere denir.

Yarı metaller bazı fiziksel özellikleri ve görünüşleri yönünden metallere, kimyasal özellikleri bakımından daha çok ametallere benzerler.

1 – Parlak veya mat olabilirler

2 – Elektrik ve ısıyı ametallerden daha iyi metallerden daha az iletirler.

3 – İşlenebilirler (tel ve levha haline getirilebilirler )

4 – Kırılgan değildirler.

Yarı metaller; elektronik devre elemanlarında, değişik alanlarda (mikroskop mercekleri, projektörlerde) kullanılır.

Soy gazlar

1- Doğada gaz halinde bulunurlar

2- Kararlı yapıdadırlar

3- Bileşik oluşturmazlar

4- Tek atomludurlar

5- Erime kaynama noktaları düşüktür 

6- Periyodik tabloda 8A grubunda yer alırlar 

Bir Elementin Periyodik Tablodaki Yerinin Bulunması

Bize bir element ve o elemente ait atom numarası verildiğinde kolayca elementin periyodik tablodaki yerinin bulabiliriz.

Al13 elementini inceleyelim. 7. Sınıfta öğrendiğimiz 2)8)8) kuralını uygulayacak olursak;

Al13 : 2)8)3) şeklinde elektron dizilimini açmış oluruz. Elektron dizilimine baktığımız zaman Al elementinin 3 katmanı (yörünge) olduğunu görürüz ki bu Al elementinin 3. Periyotta olduğu anlamına gelir. Son katmanda 3 elektron vardır ve bu da 3A grubunda olduğunu gösterir.

Yani Al elementi 3. Periyot 3A grubundadır.

Örnek: Aşağıdaki örnekleri inceleyelim.

Li3 : 2) 1) 2. periyot 1A grubu

K19 : 2) 8) 8) 1) 4. periyot 1A grubu

Ne10 : 2) 8) 2. periyot 8A grubu

NOT He2 elementinin elektron dizilimi yapıldığında 1. Periyot 2A grubundaymış gibi olur fakat aslında He2 8A grubunda bulunan bir soy gazdır.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ