Ametaller

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Ametaller

Ametal, ısıyı ve elektrik akımını hiç iletmez. Oda sıcaklığında katı, sıvı ve gaz halde bulunan ametaller vardır. Örneğin Oksijen, Azot, Hidrojen, Klor gibi elementler saf halde iken oda sıcaklığında gaz halinde bulunur. Brom sıvı bir ametaldir. Karbon, Fosfor, Kükürt, İyot ise oda sıcaklığında katı halde bulunur. Ametallere şekil verilemez. Çünkü katı olanlar kırılgandır, dövülerek işlenemezler. Mattırlar,ışığı yansıtmazlar.Grafit/Fulleren/hariç elektriği ve ısıyı iletmezler. Erime, kaynama noktaları düşüktür. Kendi aralarında kovalent bileşikleri, metallerle de iyonik bileşikleri oluştururlar. 

Genellikle moleküler halde bulunur. Oksijenli bileşiklerinin sulu çözeltileri asit karakterlidir.Son enerji düzeyinde 5,6 ve 7 elektron bulunur. Metaller çözeltilerde katyonları (pozitif yüklü iyonları) oluştururken, ametaller anyon (negatif yüklü iyonları) oluşturma eğilimindedir. Metallerin aksine iyi iletken değillerdir ve elektronegatiflikleri çok yüksektir. Metaller ve ametaller arasında özellikler gösteren bazı yarı iletken elementler, "metaloidler" olarak da adlandırılır. Halojenler ve soygazlar da ametal doğadadır.

AMETALLERİN ÖZELLİKLERİ

AMETALLERİN  ÖZELLİKLERİ

1.Isı ve Elektriği iletmezler ( Grafit hariç ). 

2.Yüzeyleri mattır . 

3.Kırılgandırlar , tel ve levha haline dönüştürülemezler . 

4.Bileşiklerinde hem pozitif hem de negatif değerlikte olabilirler . 

5.Oda koşullarında katı,sıvı veya gaz hallerinde bulunabilirler . 

6.Elektron almaya isteklidirler çünkü son yörüngelerinde 5,6,7 elektron barındırabilirler . 

7.Erime Noktaları,Kaynama Noktaları ve Yoğunlukları düşüktür . 

8.Kendi aralarında kovalent bağlı bileşik oluştururlar . 

9.Metallerle iyonik bağlı bileşik oluştururlar . 

10.Oksijenli bileşikleri asidik özellik gösterir . 

11.Doğada moleküler halde bulunurlar . 

12.1A grubunda sadece hidrojen ametaldir . 

13.Ametaller ve Özellikleri

14.Hidrojen, oksijen, azot, kükürt, klor, brom, iyot, elmas, grafit vb. Elementler ametaldir.

Yorum Yaz

Ametaller, periyodik çizelgenin III A, IV A, V A, VII A ve O gruplarında bulunan ve metal özelliği göstermeyen element. Periyodik çizelgede, düşey gruplarda aşağıya doğru inildikçe metal özelliği artar. Örneğin, IIIA grubunun birinci elementi olan bor, ametaldir; ondan sonra gelen alüminyum tipik metaldir. Benzer durumlar öteki gruplarda da gözlenir. IVA grubunun birinci ve ikinci elementleri olan karbon ve silisyum tipik ametal özelliği gösterirler, üçüncü ve dördüncü elementler olan germanyum ve kalay yarı metal özelliği gösterirler. Buna karşılık sonuncu element olan kurşun bir yarı metal olmakla birlikte özellikleri metallerinkine çok yakındır.

Ametallerin kendilerine özgü ve metallere karşıt özellikleri, elektrik ve ısıyı çok az iletmeleri ya da iletmemeleri, oda sıcaklığında katı, sıvı ve gaz biçiminde bulunmaları, katı olanlarının kırılgan olması, dövme ve çekme yoluyla biçimlendirilemeyişleri, çözeltilerde tek iyon biçiminde bulunmayıp genellikle oksijenle oluşturdukları oksi anyon ve katyonlar biçiminde bulunmalarıdır. Ametalleri metallerden ayıran en önemli özellik, bileşiklerinde eksi değerlik alma eğilimleridir. Metaller bileşiklerinde hiçbir zaman eksi değerlik almadıkları halde yarımetaller bazı bileşiklerinde eksi değerlik alırlar. Ametaller ise eksi değerlikli olmayı yeğlerler.

Oda sıcaklığında gaz halinde bulunan ametaller şunlardır: Hidrojen (H), azot (N), oksijen (O), flor (F), klor (Cl), helyum (He), neon (Ne), argon (Ar), kripton (Kr), ksenon (Xe) ve radon (Rn).

Oda sıcaklığında sıvı biçimde bulunan tek ametal brom (Br)’ dur.

Katı ametaller şunlardır: Bor (B), karbon (C), silisyum (Si), fosfor (P), arsenik (As), antimon (Sb), kükürt (S), selenyum (Se), tellür (Te), polonyum (Po), iyot (I) ve astatin (At).

Asal gazlar dışındaki ametallere, metallere karşıt olarak gaz durumundayken iki ya da daha çok sayıda atomdan oluşmuş moleküller biçiminde bulunurlar. Oysa metal buharları tek atomludur.

Ametaller, birleşme değerlerine göre sınıflandırılır:

1.grup: Tek değerli ametaller : Çok elektronegatiftirler;hidrojenle birleşince kuvvetli asitler verirler. Bunlar birbirlerine çok benzeyen Tuz verenlerdir(halojenler): flor, klor, brom ve iyot .

2.grup: Daha az elektronegatif olan çift değerli ametaller: Oksijen, kükürt, selenyum, tellür .

3.grup: Hidrojenli bileşikleri artık Asit olmayan üç değerli ametaller: Azot, fosfor, arsenik.

4.grup: Dört değerli ametaller: Karbon ve Silisyum . Bunlara aynı birleşme değeri olmamakla beraber, bor da katılabilir. Havadaki nadir gazlar ( helyum, neon, argon, kripton ve ksenon )birleşme

Genellikle ısı ve elektriği iyi iletmezler.Bir kristale elektrik akımı verdiğimizde elektronların, kristaldeki bağ türüne bağlı hareket kazanmaları ile ya iletkenlik oluşur ya da elektronlar elektrik akımı altında hiç hareket edemezler,o zaman da kristallerde yalıtkanlık özelliği meydana gelir. Elektrik akımı iletkenliği değerlik elektronların hareketliliği ile ilgilidir. Ametallerde ise değerlik elektronlarının hareket edebileceği boş değerlik orbitalleri yoktur. Bu tür atomlarda elektronlar atomlarına çok sıkı bağlıdırlar.Bunun için elektrik akımı iletkenliği yoktur. Ama karbonun allotropik bir kristali olan grafit, kara fosfor, gri Arsenik ve gri Antimon gibi maddeler çok az da olsa elektrik akımını iletir.Grafitin elektrik akımını iletmesinin sebebi, grafitte C atomları arasında zayıf pi bağlarının bulunmasıdır.

Bu da elektronların hareketliliğine, dolayısıyla elektrik iletkenliğine sebep olur. Ametaller, genellikle yeni kesildikleri anda bile, metal parıltısı göstermezler ( ama iyot pulları, grafit yada antrasit, özellikle de gri antimon bu özelliğe uymazlar ) Kükürt ve fosfor gibi bazılarında parlaklık varsa da bu parlaklık camınkine benzer. Onun için adına Cam parlaklığı denir. Ametaller, katı ( kükürt ,fosfor ); sıvı ( brom ); gaz ( oksijen, azot )hallerinde bulunurlar. Bu elementlerin pek az ortak özelliği vardır; çoğu gazdır , biri ( brom ) sıvı, geri kalanlar ise katıdır. Ametaller, metallerden fiziki ve mekanik özellikleriyle ayrılırlar.Katı metaller yaprak veya tel haline getirilemez ve dayanıklılıkları düşüktür. Sert ve kırılgandırlar; mekanik özellikleri çok kötüdür.

Ametallerin atomları genellikle küçüktür ve en dış kabuklarında görece olarak daha çok elektron bulunur. Soy gaz atomlarında elektron kabukları bütünüyle dolu olduğundan bu elementler hemen hemen tümüyle eylemsizdir. Öbür ametallerin elektron kabukları da doluya yakındır ve soy gazların kararlı elektron düzenine kavuşabilmeleri için yalnızca birkaç elektron almaları yeterlidir.

Bu nedenle ametallerin atomları,başka atomların elektronlarını belirgin bir biçimde kendilerine çekme eğilimi ( yüksek elektronegatiflik ) gösterirler. Elektronegatifliği daha düşük olan atomların elektronlarını çekerek ya da eş elektronegatiflik düzeyindeki atomlarla elektronlarını paylaşarak kimyasal bileşikler oluştururlar. Ametaller elektrolizde anotta toplanır. Ametaller metallerin tersine, elektron yitirme eğilimi göstermezler; dolayısıyla yükseltgen ya da çok yükseltgendirler. Ametal elementlerden birkaçı hem yerkabuğunun büyük bir bölümünü oluşturur, hem de canlıların var olabilmesi ve gelişmesi için yaşamsal önem taşır.

Bunun için de canlılarda çok miktarlarda bulunurlar. Ametallerin oksitlerinden en az biri suda çözünerek asit oluşturur. Bu okside genellikle asit anhidrit adı verilir. Katı ametallerde genellikle belirli Molekül biçimleri ya da molekül billurları gözlenir.Özellikle oksitlerde ve sülfürlerde ortak bağlı bileşikleri kolayca oluştururlar. Selenyumun ve antimonun oksitlerinde belirsiz zincir biçiminde bir yapı gözlenir. Elmasta karbon atomları arasındaki silikatlarda silisyum ve oksijen atomları arasındaki güçlü ortak bağlar elmasla kuvarsın çok sert olmalarının nedenini açıklar. Ametallerin çevresinde genellikle (8-n) Atom yer alır; n elementleri sınıflandırma çizelgesinde ametallerin yer aldığı sütunun numarası (n=3,4,5,6 ya da 7),yani çevrel elektronların sayısıdır. ( sekizlik kuralı) Böylece Dumas’ın yaptığı gibi ametaller birleşme değeri (ya da değerlik) adı verilen (8-n) teriminin aldığı değerlere göre tanımlanmış dört sınıfa ayrılabilirler; Halojenler tek değerlikli (n=7 ve 8-n=1) , kükürt sütununun elementleri iki değerlikli (n=6), azot sütununda yer alanlar üç değerlikli (n=5), karbon ve silisyum dört değerliklidir. (n=4) Dumas, boru ( genellikle üç değerlikli ) bazı metal özellikleri göstermesi nedeniyle bu ayrımın dışında bırakmıştır. Genellikle erime ve kaynama noktaları düşüktür.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ