8.Sınıf TEOG Türkçe Ses Bilgisi

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

8.Sınıf TEOG Türkçe Ses Bilgisi

Bu videomuz da önemi konularımızdan biri olan ve sıkça karşımıza çıkan 8.Sınıf TEOG Türkçe Ses Bilgisi konularını göreceğiz. Önemli konularımızdan biri olduğu için hocamızın uyardığı ve dikkat çektiği yerleri dikkat etmenizi ve not almanızı öneriyoruz.

Konu anlatımlı videomuzu seyrettikten sonra 8.Sınıf Türkçe dersini daha iyi bir şekilde öğrenebilmenize katkı sağlaması için 8.Sınıf Türkçe dersinin tüm konu anlatımı videolarını, ders notlarını, örnek soru çözümlerini ve size yardımcı olacak birçok kaynağı bir araya getirdik. 8.Sınıf Türkçe ana başlığına gitmek için aşağıdaki bağlantıyı tıklamanız yeterli olacaktır. İyi Çalışmalar.

SES BİLGİSİ Bütün dillerde olduğu gibi, dilimizde de sesler ünlü ve ünsüz olmak üzere iki grupta incelenir. Bir sözcükte ünlüler arasında olduğu gibi ünsüzler arasında da bazı özellikler, hatta ünlülerle ünsüzler arasında bazı özellikler vardır. Bunları belli başlıklar altında inceleyelim.

BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU Dilimizde sekiz ünlü vardır. Bunlardan a, ı, o, u kalın, e, i, ö, ü incedir. Bir sözcükte kalın ünlülerden sonra kalın, ince ünlülerden sonra ince ünlülerin gelmesi kuralına büyük ünlü uyumu denir.

Örneğin;

“öğretmen” sözcüğü, bütün ünlüleri ince olduğu için kurala uyar, “asker” sözcüğü “a” kalın “e” ince ünlü olduğundan kurala uymaz.

Büyük Ünlü Uyumuyla İlgili Kurallar :

Büyük ünlü uyumuna uymayan çok az Türkçe sözcük vardır.

Örnek : ana (anne), alma (elma), kangı (hangi), karındaş (kardeş)

Büyük ünlü uymuna aykırı sözcükler genellikle yabancı kökenlidir.

Örnek : Silah, gazete, mevcut, insan

Sözcüklere eklenen ekler de genellikle bu kurala uyar Ancak Türkçe’deki altı ek büyük ünlü uyumuna uymaz.

Örnek : akıl-lı, çimen-ler, çocuk-da, eviniz-de, yürü-yor, bakar-ken, akşam-ki, sabah-leyin, yeşil-imtrak, turunç-gil 

Bileşik sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz.

Örnek : Atakule, Kadıköy

Not: ÖSS sınavlarında bugüne kadar bununla ilgili bir soru çıkmamıştır.

KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMU Bir sözcükte düz ünlüden sonra düz, yuvarlak ünlüden sonra düz – geniş veya dar – yuvarlak ünlülerin gelmesi kuralıdır. Özetle bu kurala göre;

a, ı, e, i ünlüleri birbirinden sonra gelebilir.

o, ö, u, ü ünlülerinden sonra ise u, ü, a, e gelebilir.

Not: Bundan da ÖSS sınavlarında soru çıkmadığından üzerinde fazla durmuyoruz.

ÜNSÜZ BENZEŞMESİ Dilimizde ünsüzler sert ve yumuşak olmak üzere iki gruba ayrılır.

Sert ünlüler “ç, f, t, h, s, k, p, ş” ünsüzleridir. Bunun dışında kalanlar ise yumuşak ünsüzlerdir.

Bir sözcük sert bir ünsüzle bitiyor ve o sözcüğe ünsüzle başlayan bir ek geliyorsa, ekin başındaki ünsüz sertleşir. Buna ünsüz benzeşmesi denir. Elbette bu benzeşme sert ve yumuşak şekli olan seslerde söz konusudur. Bu özelliği dört seste görüyoruz;

Şimdi bu kuralı örneklendirelim:

“Kitap” sözcüğünün sonundaki “p” sesi serttir. Bu sözcüğe biz “-de” hal ekini getirirsek “kitapda” sözü oluşur. Bu durumda ekin başındaki “d” sesi yumuşak olduğundan sözcükte ünsüz benzeşmesine aykırı bir durum görülür. Kurala uyulması için, “d” sesi sertleşmelidir. Bunun serti ise, yukarıda göstermiştik, “t” dir. Dolayısıyla sözcük, “kitapta” olacaktır.

Yukarıdaki sözcüklerde eklerin sözcüğe nasıl uyduğu görülüyor. Birinci gruptaki sözcüklerde ek, yumuşak ünsüzle biten sözcüklere geldiğinde değişmemiş, ancak ikinci gruptaki sert ünsüzlere geldiği zaman sertleşmiştir.

Bu durum sadece çekim eklerinde değil yapım eklerinde de geçerlidir.

Ekler sayılara geldiğinde de aynı durum geçerlidir. Sayının sesleri nasılsa ek de öyle olmalıdır.

11’de

8’den

5’te

3’ten

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ