yerkurenin yapisi ders notlari

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

YERKÜRENİN YAPISI

Yeryuvarlağı, iç içe kürelerden meydana gelmiştir. Bunlara geosfer adı verilir. Geosferlerin yoğunlukları ve bileşimleri birbirinden farklıdır.

A. YERKABUĞU

Litosfer ya da taşküre olarak da adlandırılır. Yerkürenin en hafif ve en ince tabakasıdır. Yeryüzünden itibaren ortalama 33 km derinliğe kadar uzanır. Yerkabuğu, bileşimleri ve yoğunlukları birbirinden farklı iki tabakadan oluşur.

Yerküre, çeşitli kayalardan oluşmuş katı bir kabukla çevrilidir. Buna yerkabuğu denir.

Yerkabuğunun ortalama kalınlığı karalarda 35-40 km ,denizlerde ise 8-10 km dir.

Yerkabuğu yoğunluğu ve kalınlığı farklı iki tabakadan oluşur. Bunlar;

a)Sial (Granitik Kabuk): Üzerinde yaşadığımız katmandır. Silisyum ve alüminyum bileşikleri fazla olduğu için bu isim verilmiştir.

Kalınlığı karalarda fazla, denizlerde azdır. Granit , kalker  ve kumtaşı gibi hafif olan taşlardan oluşur.  

b)Sima (Bazaltik Kabuk): Bu katman henüz katılaşmamış taşlardan oluşur. Yoğunluğu daha fazla olan bazalt türü taşlardan oluşur.

Silisyum ve magnezyum bileşikleri fazla olduğu için bu isim verilmiştir. Kalınlığı karalarda az , deniz diplerinde fazladır.

YER YUVARLAĞININ İÇ YAPISI  

Yerin iç yapısıyla ilgili en geçerli bilgiler deprem dalgaları ile elde edilir. Ayrıca volkanizma ile çıkan malzemelerin ve  taşların incelenmesiyle de gerekli bilgiler elde edilir. Yerin içi birbirinden farklı üç ana bölümden oluşur. Küre şeklindeki katmanlara Geosfer denir

B.MANTO: Yer kabuğunun altındadır ve malzemeler koyu eriyik haldedir. Yer hacminin en büyük bölümüdür (%80).İç kuvvetler enerjisini bu katmandan alır. 50 km den başlayıp 2883 km' ye kadar devam eder. Manto Dünya kütlesinin yüzde 67 oluşturur. yoğunluğu 3,3 gr/cm küptür. yoğunluk derinliklere inildikçe artar. manto ikiye ayrılır;

a) Alt Manto: 700 ila 2883 km ler arasında yer alır. yoğunluğu 4,5-5,5 gr/cm küp arasında değişim gösterir. Alt manto katı halde bulunur.

b) Üst Manto: 50 ila 700 km derinlikleri arasında yer alır. yoğunluğu 3-4 gr/cm küp arasında değişir. En önemli bölümü dış kısmını oluşturan Astenosferdir. Astenosfer yerkabuğunun altındaki kısımdır. En akışkan bölümdür. 

C. ÇEKİRDEK: Yoğunluğu ve kalınlığı en fazla olan katmandır. Basınç ve yoğunluktan dolayı katı haldedir. 2890 km den başlayıp 6370 km kadar devam eder. Dünya toplam kütlesinin yüzde 32,2 dir. Sıcaklığının 4500-5000 santigrat derece olduğu düşünülmektedir. Demir ve nikel fazla olduğu için buraya  NİFE denilmektedir. Yoğunluğu fazla olduğundan barisfer de denilmektedir.

Çekirdek ikiye ayrılır;

a)İç Çekirdek: Dünyanın en merkezdeki kısmıdır. Yoğunluğu 13.6 gr/cm küptür.Yüksek basınçtan dolayı katı haldedir.

b)Dış Çekirdek: Çekirdeğin dış kısmıdır. 2890-5140 km arasında yer alır. yoğunluğu 10 gr/cm küptür. İç Çekirdeğe göre daha akışkandır.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ