DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ!
Yüklem Nedir? Nasıl Bulunur?
Cümlenin ögelerinden yüklem nedir, cümle içinde yüklem nasıl bulunur? Cümlenin ögeleri yüklem konu anlatımı, örnekleri.
YÜKLEM
Cümlenin en temel öğesidir. Cümledeki işi, oluşu, hareketi ya da durumu bizzat yüklenen, ifade eden sözcük ve sözcük gruplarına yüklem denir. Yüklem genellikle sonda bulunur; fakat başta veya ortada da gelebilir. Cümlede yargı bildiren sözcük veya sözcük grubu yüklem olduğuna göre yüklemsiz bir cümle düşünmek mümkün değildir. Cümlenin diğer öğeleri yüklemin tamamlayıcı unsurlarıdır. Diğer öğeleri bulmak için sorulacak soruların tamamı yükleme yöneliktir.
> Kitap okumalısın.
> Bize misafirler gelecek.
> Arkadaşım beni çok üzdü.
> Yıllardır onunla mektuplaşıvoruz.
Yukarıdaki ifadelerde olduğu gibi koyu yazılı sözcükler cümledeki temel yargıyı bildiren yüklemlerdir. Bu yüklemler kip ve şahıs ekleriyle çekimlenmiş fiillerden oluşmuştur.
> Bugün hava sıcaktı.
> Bu soruları çözen benim.
> Bu ev çok güzelmiş.
> Ev çok eskiydi.
Yukarıdaki koyu yazılan yüklemler ise ek fiille çekimlenmiş isim ve isim soylu sözcüklerdir.
> Gidiyorum gurbeti gönlümde duya duya.
cümlesinde “gidiyorum” sözcüğü yargı bildiren yani yüklem olan sözcüktür. Cümlenin sonunda değil başında gelmiştir.
Görüldüğü gibi bir cümlenin yüklemi ya çekimli bir fiil ya da ek fiille çekimlenmiş isim ve isim soylu sözcüklerden oluşmaktadır.
UYARI
Türkçede deyimler, tamlamalar ve diğer sözcük grupları bir cümlenin herhangi bir öğesi olabilir. Bu durumda hiçbir zaman deyimler, tamlamalar ve sözcük grupları bölünüp parçalanamaz. Bu kurala dikkat edilmezse cümleyi öğelerine ayırmada yanlışlık yapılabilir.
Örnek Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tamlaması yüklem görevindedir?
A) O, kırmızı kanatlı bir kuştu.
B) İstekleri, hiç bitmeyen bir mutluluktu.
C) Onları arayan yakın akrabasıydı.
D) Mutlulukları sağlayan, anne sevgisiydi.
Çözüm :
Cevap seçeneklerini incelediğimizde A’da yüklem “kırmızı kanatlı bir kuştu.” sözcük grubudur ve bir sıfat tamlamasıdır. B’de yüklem “hiç bitmeyen bir mutluluktu” sözcük grubudur ve bir sıfat tamlamasıdır. C’de yüklem “yakın akrabasıydı” sözcük grubudur ve bu da sıfat tamlaması şeklindedir. Ancak D’deki “anne sevgisiydi” yüklemi belirtisiz isim tamlamasıdır.
Cevap D
Örnek Soru
Hangi cümlenin yüklemi sıfat tamlamasıdır?
A) Şiir okuyan çocuk, Ali’nin kardeşidir.
B) Karşıdaki geniş meydan, top sahasıdır.
C) Bindiğimiz araç, çift katlı otobüstü.
D) Köhne evleri saray gibi gösteren, akşam güneşiydi.
Çözüm :
Cevap seçeneklerini incelediğimizde A seçeneğinde yüklem “Ali’nin kardeşidir.” sözcük grubudur ve belirtili isim tamlamasıdır.
B seçeneğinde yüklem “top sahasıdır” sözcük grubudur ve belirtisiz isim tamlamasıdır. D seçeneğinde yüklem “akşam güneşiydi” sözcük grubudur ve belirtisiz isim tamlamasıdır. C seçeneğindeki yüklem ise “çift katlı otobüstü” sözcük grubudur ve sıfat tamlamasıdır.
Cevap C
> Dün kardeşi hasta olmuş.
cümlesinde yardımcı fiille kurulmuş birleşik fiil yüklem görevinde kullanılmıştır.
> Abim karnemi görünce küplere bindi.
cümlesinde “küplere binmek” deyimi görülen geçmiş zaman kipiyle çekimlenerek yüklem görevinde kullanılmıştır.
> Ayşe çalışkan bir öğrenciymiş.
cümlesinde sıfat tamlaması ek fiilin geniş zamanıyla çekimlenerek yüklem görevinde kullanılmıştır.
> Bu elbise Hülya’ya göredir.
cümlesinde “göre” edatı “Hülya” ismiyle birlikte ek fiilin geniş zamanıyla çekimlenerek yüklem görevinde kullanılmıştır.
> Bu sonuç öğrencinin başarısıydı.
cümlesinde isim tamlaması ek fiilin görülen geçmiş zamanıyla çekimlenerek yüklem görevinde kullanılmıştır.
Ziyaretçi sayısı gün geçtikçe artan Sınıf Evrakları Com; kullanıcıların bilgisayar, tablet, veya telefon üzerinden ders ve ödevlerle ilgili yaşadıkları sorunlara kolayca çözüm bulmalarına yardımcı olmayı amaç etmiş ve bu sorunları en açıklayıcı ve anlaşılır bir dille takipçilerine sunan bir sitedir. Kullanıcılar sitemizdeki yararlı bilgilerden yararlandıkça tekrardan sitemizi ziyaret etmektedirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder