Terkibibent Özellikleri – Maddeler Halinde

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Terkibibent Özellikleri – Maddeler Halinde 

Terkibibent nedir, özellikleri nelerdir? Terkibibent özelliklerinin maddeler halinde sıralanması, hakkında bilgi.

TERKİBİBENT

Terkibibent, gazel biçiminde uyaklanmış 5-10 beyitten oluşan şiir parçalarının “vasıta beyti” denilen beyitlerle birbirine bağlanması suretiyle oluşturulmuş bir nazım şeklidir. Terkibibendin genel özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:

Terkibibent Özellikleri – Maddeler Halinde 

1. Terkibibentte gazel biçiminde uyaklanmış her bir bölüme “hâne” ya da “terkiphâne” denir.

2. Bir terkiphâne ile bu terkiphâneden sonra gelen vasıta beytinin birlikte oluşturduğu bölüme “bent” denir. Dolayısıyla terkibibentte ana birim değeri bent, alt birim değeri yani her bir terkiphâneyi oluşturan gazel biçiminde oluşturulmuş şiirlerin birim değeri ise beyittir.

3. Vasıta beyti terkiphâne ile uyaklı değildir. Bu beyit kendi içinde uyaklıdır.

4. Bir terkibibentte bir çeşit bağlantı unsuru olarak görev yapan vasıta beyti her terkiphâneden sonra değişir. Örneğin on bentten oluşan bir terkibibentte birbirinden farklı on vasıta beyti vardır. Bu tür şiirlerde vasıta beyti değişmez, her bentte aynı vasıta beyti kullanılırsa böyle şiirlere “terciibent” denir.

5. Bir terkibibendin her bir terkiphânesi kendi içinde “aa ba ca da …” biçiminde uyaklıdır. Yandaki şekil, her bir terkiphânesi beşer beyitten oluştuğu düşünülen bir terkibibendin ilk iki bendinin uyak düzenini göstermektedir.

Fakat “aa aa aa aa aa bb cc cc cc cc cc d d …jj biçiminde uyaklanmış terkibibentler de vardır.

6. Edebiyatımızda terkibibentler genellikle 5-12 bentten oluşturulmuştur.

7. Terkibibentlerde çoğunlukla dinî, tasavvufî, felsefî düşünceler; talihten, hayattan ve toplumdan şikayet gibi temalar işlenmiştir. Bu temalar terkibibentlere didaktik ve satirik bir hava katmış; bu da terkibibentlerin nazım türü bakımından birer münacât, naat, mehdiye ya da hicviye olarak adlandırılması sonucunu doğurmuştur.

8. Edebiyatımızdaki en ünlü terkibibendi Bağdatlı Rûhî yazmıştır. Bu şiire üç yüzden fala nazire yazılmıştır. Bu nazirelerin en ünlüsü Ziya Paşa’ya aittir. Terkibibent, mersiye yazmak için de uygun bir nazım şeklidir. Terkibibent biçiminde yazılmış en önemli mersiyeler Bâki’nin “Kanuni Mersiyesi” ile Şeyh Gâlib’in “Esrar Dede Mersiyesi”dir.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ