Pnömatik Nedir? Pnömatik Çalışma Prensibi

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Pnömatik Nedir? Pnömatik Çalışma Prensibi 

Pnömatik nedir, pnömatik sistemlerin özellikleri nelerdir? Pnömatik çalışma prensibi, pnömatik aletler hakkında bilgi.

Pnömatik Nedir? Pnömatik Çalışma Prensibi

Maden ocakları, yollar, evler, gemi tezgâhları; bunlar pnömatik (yani basınçlı havayla çalışan) aletlerin kullanıldıkları yerlerden sadece birkaç tanesidir. Şu veya bu şekilde basınçlı hava kullanan cihazlar o kadar çeşitlidir ki bunlardan herhangi birini örnek olarak seçmek çok güçtür. Fakat bu cihazların hemen hepsinde üç kısım bulunduğu söylenebilir; bunlar kompresör, basınçlı havayı alete getiren boru ve pnömatik aletin kendisidir.

Pnömatik Nedir? Pnömatik Çalışma Prensibi

Kompresör, benzin veya dizel motoruyla yahut da elektrik motoruyla çalışan bir pompadır. Bir zamanlar, havayı bir piston vasıtasıyla sıkıştıran ileri geri hareketli pompalar kullanmaktaydı. Fakat bunların yerini şimdi döner kanatlı pompalar almıştır. Bu seriden ileride çıkacak bir yazıda hava kompresörleri tafsilatlı olarak anlatılacaktır. Kompresörden çıkan hava bir boruyla alete götürülür. Genelikle kompresör yerinden oynamadığı için, aletin değişik konumlarda kullanılabilmesi maksadıyla kullanılan borunun bükülebilir olmasına ihtiyaç vardır. Bu sebeple boru pürüzlü yüzeylerde çekildiği zaman aşınmayacak ve havayı kaçırmadan içindeki basınca dayanacak şekilde takviye edilmiş olmalıdır.

Her ne kadar basınçlı havayla çalışan birçok aletler varsa da bunlar, gerekli hareketin şekline göre iki gruba ayrılabilir. Pnömatik kazmalar, perçin yapan aletler birer pnömatik çekiçten ibarettir ve ileri geri hareket yapmaları gerekir; halbuki aşındırma ve parlatma için kullanılan çarklar ve burguların dönme hareketi yapması istenir.

Hangi cins pnömatik çekiç olursa olsun, basınçlı havanın kuvvetiyle bir silindir içerisinde ileri geri gidip gelen silindir biçiminde bir pistonun asıl işi gören alete arka arkaya vurması suretiyle çalışır. Alet, içinde bir valf bulunan sap kısmından basınçlı hava deposuna bağlanmıştır. Bu valf silindire giren basınçlı hava miktarını kontrol eder ve bu suretle pistonun çekice vuruş frekansı değiştirilir.

Basınçlı hava bu valften geçtikten sonra supap boşluğundaki supap levhasının konumuna göre iki yoldan gidebilir. Birinci konumda basınçlı hava pistonun sap tarafındaki yüzeyinden iter ve bunu çekice doğru sürer. Piston ileri hareketinin sonuna yaklaşınca silindirdeki basınçlı havanın kaçabileceği bir egzoz deliğini açar. Bu suretle silindirdeki havanın basıncının birdenbire düşmesi supap levhasını ikinci konumuna çeker ve böylece basınçlı hava silindirin öteki ucuna girerek pistonu geriye doğru iter. Piston gene sap tarafına yaklaşınca başka bir egzoz deliği açılır ve pistonun arkasındaki basınçlı hava kaçar. Supap, levhası ilk konumuna döner ve çalışma çevrimi tekrarlanır.

Pnömatik çekiç prensibi, asfalt ve beton yolları kazan pnömatik kazmalarda olduğu kadar, perçin başlarını yuvarlatan ve eski perçinleri kesen çeşitli aletlerde de kullanılmaktadır. Madenlerin kaplamasını çıkarmak ve madenleri ve, taş yapıları temizlemekte kullanılan aletlerde de bu prensipten faydalanılır.

Döner pnömatik burgu

Döner pnömatik aletlerin çoğu döner kanatlı pnömatik motorlarla çevrilir. Bu motorlarda basınçlı hava rotora bağlı kanatlara yahut kepçelere çarpar ve onları döndürür. Rotor, çapı rotordan biraz daha geniş olan bir silindirin içerisine yerleştirilmiştir. Rotor silindirin içine o şekilde konmuştur ki çevresindeki bir nokta silindirin iç yüzeyine ancak değebilir; ayrıca rotorun merkezi silindirin merkezinden biraz uzaktadır (yani rotor dış merkezlidir). Hafif plastik maddeden yapılmış olan kanatlar rotordaki oluklar içerisinde kayabilir ve bu olukların içindeki yaylar kanatları silindirin iç yüzeyine doğru iter. Rotorun silindirin iç yüzeyine ancak değdiği noktanın beri tarafından silindire basınçlı hava girer ve kanatların arasında kalan boşluk bu havayla dolar. Buradaki hava genleşince kanatlar havanın girdiği yerden uzaklaşmaya zorlanır ve böylece dönme hareketi başlar. Kanatların arasında kapalı kalan hava, boşluğun küçülmesinden dolayı, yeniden sıkışmaya başlar başlamaz açılan bir egzoz deliğinden dışarı kaçabilir.

Bu prensibe göre çalışan motorlar şerit testerelerde, tahtaları delen burgularda ve madenlerde delik açan ve vida çeken çeşitli aletlerde kullanılmaktadır. Zımpara taşlarında, döner fırçalarda, motorlu tornavida ve somun anahtarlarında da bunlar kullanılabilir.

Basınçlı hava kaynağı (kompresör) pnömatik aletlerden uzağa konulabildiğinden bu aletler, ekseriya, doğrudan doğruya elektrik motorlarının yahut içten yanmalı motorların kullanılması tehlikeli olan yerlerde kullanılır.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ