Klasik Koşullanmayı Ortadan Kaldırma Yöntemleri - Ders Kitabı Cevapları

Yeni Yayınlar

Mayıs 01, 2018

Klasik Koşullanmayı Ortadan Kaldırma Yöntemleri

Edit
 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Klasik Koşullanmayı Ortadan Kaldırma Yöntemleri 

Klasik koşullanmayı ortadan kaldırma yöntemleri nelerdir? Maddeler halinde açıklaması, hakkında bilgi.


Klasik Koşullanmayı Ortadan Kaldırma Yöntemleri
1. Sistematik Duyarsızlaştırma
Sistematik duyarsızlaştırma yönteminin temelinde John Watson ve Rayner’in yapmış oldukları bir çalışma yer almaktadır. (Albert-fare olayı)

Yapılan kademeli etkinlikler neticesinde organizmanın belli bir uyaranla sürekli karşılaşması sonucunda giderek o uyarana tepkide bulunmamasıdır, (korkuların, fobilerin yavaş yavaş ortadan kaldırılmasını sağlayan tekniktir.)

Sistematik duyarsızlaştırma, davranışsal bir tedavi yöntemi olup, fobilerin, korkuya neden olan uyarıcıların, artan düzeylerde, gevşeme ile eşleştirilmesi sayesinde fobilerin ortadan kalkmasını amaçlamaktadır. Başlıca üç aşamayı içerir; Bunlardan ilki, hastaya gevşeme eğitimi verilmesidir, ikincisi, yoğun korkuya neden olan hayali görüntüler hiyerarşisi yaratmadır.

Örneğin, köpek fobisi olan bir kişi öncelikle uzakta bir ağaca bağlanmış sevimli bir köpeği zihninde canlandırabilir. Hiyerarşinin son basamağında yanında duran ve havlayan bir köpeği hayal edebilir. Sonuncusu hiyerarşideki her bir görüntüyü gevşeme ile eşleştirmedir. Bu aşamada hiyerarşideki en az korkulu görüntüden başlayarak, kişiden yaklaşık 10-30 saniye süreyle görüntüyü hayal etmesi ve ardından kısa süreli bir gevşeme sağlaması istenir. Bu süreç ilk görüntü artık kaygıya neden olmayıncaya kadar tekrarlanır ve diğer görüntüye geçilir. Hiyerarşideki en son görüntüye gelindiğinde kişinin koşullu korkusunun çoğu yok edilmiş olur ve çok az korkusu kalmış olacaktır. Son görüntüye yönelik bu korku tepkisi de yok edildiğinde, kişi artık gerçek yaşamda fobik uyarıcıyla karşılaştığında anlamlı olarak daha az kaygı yaşayacaktır.

ÖRNEK

Köpek korkusu olan birine önce köpek resmi, sonra oyuncak köpek ardından gerçek köpek gösterilmek suretiyle köpek korkusu karşısında duyarsız hale getirilmeye çalışılır.

Sistematik duyarsızlaştırmadaki temel felsefe şudur; “korku öğrenilebiliyorsa korkmama da öğrenilebilir.”

2. Karşıt Koşullama (Bastırma) (Tersine şartlanma)
Belli bir tepkiye neden olan koşulsuz bir uyarıcının, karşıt (zıt) bir tepkiye neden olan bir uyarıcıyla yer değiştirmesi esasına dayanmaktadır. Karşıt koşullanma organizmada ortaya çıkan tepkinin tersinin ortaya çıkarma sürecidir. Karşıt koşullamada organizma göstermiş olduğu tepkinin ziftini ortaya koyar.

Örneğin: önceki yıllarda matematik dersindeki başarısızlıkları ve matematik öğretmeninin sert davranmasından dolayı matematik dersine karşı olumsuz tutum geliştiren bir öğrencinin yeni matematik öğretmeninin ilgisi sonrası bu derse karşı olumlu bir tutum geliştirmeye başlaması karşıt koşullanmadır.

ÖRNEK

Wolpe, yaptığı bir deneyde odaya koyduğu kedilere elektrik şoku verir. Bu çalışmada kedilerin kendilerine şok verilen odada yemek yemeği reddettiklerini gözlemlemiştir. Wolpe bu korkuyu yok etmek için orijinal şok odasından biraz farklı bir odada kedileri beşlemeye başlamıştır. Daha sonra kedilerin beslendikleri odalar şok odasından giderek daha çok benzetilmeye çalışılır. Sonuçta kedilerin şok odasından da yemek yemeye başladıkları gözlemlenmiştir. Bu adımlarla, araştırmaya katılan on iki kedinin tümünde koşullu korku tepkisi yok edilmiştir.

Wolpe’nin çalışmasında, deney odası şokla bağlantısının kurulmasından dolayı bir korku tepkisine neden olmuştur. Ardından yiyecekle bağlantılı hale geldikten sonra olumlu bir duygusal tepkiye neden olmuştur. Wolpe, karşıt koşullamanın temelinde yatan sürecin karşılıklı engelleme olduğunu ileri sürmüştür. Bu durumda birbiriyle zıt olan belli tepkilerden biri diğerinin ortaya çıkmasını engellemektedir. ifade edilen örnekte, yiyeceğin neden olduğu olumlu duygusal tepki, kedinin kaygısını engeller, çünkü iki tepki birbirine ters düşmektedir.

ÖRNEK

• Et (ödül) yerine elektrik şokunun (ceza) verilmesi. Bir nevi ödül yerine cezanın verilmesidir. Böylece organizmada korku koşullaması meydana gelir.

• Karşıt koşullanmaya “En büyük aşklar kavgayla başlar” sözündeki anlamı verebiliriz.

• Acı şurup içip şuruptan nefret eden bir çocuk için daha sonra şurubu tatlandırarak verirsek çocuk şurubu severek içer.

DİKKAT
Karşıt koşullama ile karşıt tepki geliştirme birbiriyle karıştırılsa da isim benzerliğinden başka bir benzerlik söz konusu değildir. Karşıt koşullama klasik koşullama sürecini ortadan kaldırmak için kullanılır. Karşıt tepki geliştirme ise bir savunma mekanizmasıdır.

3. Davranışın sönmesini bekleme
Koşullu uyarıcıdan sonra koşulsuz uyarıcı verilmezse bir süre sonra koşullu tepkinin ortadan kalktığı yani sönmenin başladığı görülür.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder