1. TBMM’ye Karşı Çıkan Ayaklanmalar ve Sonuçları

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

1. TBMM’ye Karşı Çıkan Ayaklanmalar ve Sonuçları 

1. Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne karşı çıkan ayaklanmalar, ayaklanmaların nedenleri, ayaklanmalara karşı alınan önlemler ve sonuçları.

TBMM’YE KARŞI ÇIKAN AYAKLANMALAR

AYAKLANMALARIN NEDENLERİ

1. TBMM’ye Karşı Çıkan Ayaklanmalar ve Sonuçları 

♦ Bazı çıkar sahiplerinin halkı kışkırtması

♦ Azınlıkların devlet kurmak istemesi

♦ İstanbul Hükümeti’nin Mustafa Kemal aleyhindeki bildiriyi Anadolu’da halka dağıtması

♦ Düzenli ordu kurulması sırasında bazı Kuvayı milliyecilerin orduya katılmak istememesi

♦ Mustafa Kemal’in idam cezasına çarptırılmış olması

1. İSTANBUL HÜKÜMETİ TARAFINDAN ÇIKARILAN AYAKLANMALAR

Anzavur Ayaklanması: Susurluk, Biga, Gönen, Ulubat bölgesinde başlayan isyanı Çerkez Ethem birlikleri bastırdı. Tekrar isyan eden Ahmet Anzavur’u ikinci kez Ali Fuat Paşa bastırmıştır.

Kuvayı İnzibatiye Ayaklanması: Halifelik ordusu da denilen bu birlikler Geyve bölgesinde ayaklandı. Ancak başarılı olamadı.

Bu ayaklanmaların boğazlara yakın yerlerde çıkarılmasının nedeni Kuvayı Milliye’nin bu bölgelerde teşkilatlanmasını engellemektir.

2. İŞGALCİ DEVLETLER VE İSTANBUL HÜKÜMETİ’NİN KIŞTIRTMASIYLA ÇIKAN AYAKLANMALAR

♦ Bolu, Düzce, Hendek Adapazarı Ayaklanmaları

♦ Yozgat Ayaklanması

♦ Cemil Çeto Ayaklanması

♦ Afyon Ayaklanması

♦ Milli Aşireti Ayaklanması

♦ Şeyh Eşref Ayaklanması

♦ Konya Ayaklanması

♦ Ali Batı Ayaklanması

♦ Koçkiri Ayaklanması

3. AZINLIKLARIN ÇIKARDIĞI AYAKLANMALAR

♦ Doğu Anadolu’daki Ermeni Ayaklanmaları: Kâzım Karabekir tarafından bastırıldı.

♦ Güney Bölgesindeki Ermeni Ayaklanmaları: Adana, Antep, Maraş, Urfa bölgelerinde Fransızların da desteğiyle çıkan ayaklanmalardır.

♦ Doğu Karadeniz’de Rum Ayaklanmaları: TBMM’yi en çok uğraştıran ayaklanma olmuştur.

♦ Batı Anadolu’da Rum Ayaklanması: Düzenli birlikler tarafından bastırıldı.

4. KUVAYI MİLLİYE TARAFTARI OLUP SONRADAN AYAKLANANLAR

♦ Demirci Mehmet Efe Ayaklanması: Düzenli orduya katılmak istememiştir. Denizli, Burdur, Dinar ve Çal çevresinde çıkmıştır. Ayaklanmayı I. inönü Savaşı’ndan önce Refet Bey bastırmıştır (30 Aralık 1920).

♦ Çerkez Ethem Ayaklanması: Düzenli orduya katılmak istememiştir. Kütahya, Gediz ve Demirci çevresinde çıkmıştır. I. İnönü Savaşı’ndan sonra ayaklanma bastırılmıştır (24 Ocak 1921). Çerkez Ethem ve arkadaşları Yunanlara sığınmıştır.

TBMM’NİN AYAKLANMALARA KARŞI ALDIĞI ÖNLEMLER

♦ 29 Nisan 1920’de Hıyanet-i Vataniye Kanunu kabul edildi. Bu kanunu uygulamak amacıyla 11 Eylül 1920’de istiklal Mahkemeleri kuruldu. Üyeleri TBMM içinden seçildi. Ceza yetkisi de bunlara bırakıldı.

♦ İstanbul Hükümeti’nin yayınladığı fetvalara karşılık Ankara müftüsü Rıfat Börekçi’den alınan fetvalarla TBMM’ye karşı gelenlerin vatan haini oldukları ilan edildi.

♦ Otoriteyi sağlamak amacıyla düzenli ordu kuruldu.

♦ İstanbul Hükümeti ile resmi haberleşme kesildi.

TBMM’YE KARŞI ÇIKAN AYAKLANMALARIN SONUÇLARI

♦ Kurtuluş Savaşı’nın uzamasına neden oldu.

♦ İşgallerin genişlemesine ortam hazırladı.

♦ Bu durumdan yararlanmak isteyen Yunan kuvvetlerinin saldırısına, yani I. inönü Savaşı’na neden oldu.

♦ Milli kuvvetlerin birbirine karşı mücadele etmeleri milli kaynakların boşa harcanmasına neden oldu.

♦ Düzenli ordunun kurulmasını hızlandırdı.

♦ Yeni kanunlar çıkmasını ve TBMM’nin teşkilatlanmasını hızlandırdı.

♦ TBMM’nin ayaklanmaları bastırması Anadolu’da otoritesini artırdı.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ