Ülkemizdeki Bor Madeni Rezervi

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Ülkemizdeki Bor Madeni Rezervi 

Türkiye Dünyada bor üretimi yapan ülkeler arasında birinci sıradadır. Ülkemizi sırasıyla ABD, Arjantin, Rusya, Çin, Şili, Bolivya ve Peru takip etmektedir. 2008 yılı itibarıyla 1,91 milyon ton bor oksit (B2O3) olarak gerçekleşen Dünya bor üretiminin % 42’si Türkiye’de, % 35’i ABD’de, geriye kalanı ise diğer ülkelerde yapılmıştır. Ülkemizin yıllık borik asit ihracatı 200 bin ton, diğer borlu ürünlerle birlikte toplam ihracatımız 1,2 milyon ton dolayındadır. Bor ürünleri en fazla ısıya dayanıklı cam sanayinde (borcam), daha sonra seramik, gübre ve deterjan üretiminde kullanılmak-tadır. Bunların yanında metalurji, uzay ve havacılık, enerji ve çimento sektörlerinde de kullanılmaktadır.

Bor ürünlerinin en güncel uygulama alanlarından biri de yakıt pilleridir. Yakıt pillerinin enerji kaynağı hidrojen veya hidrojence zengin hidrokarbonlar ve alkollerdir. Son yıllarda üzerinde yoğun olarak çalışılan alternatif teknolojilerden biri olan yakıt pilleri, yüksek verimde çalışan enerji dönüşüm sistemleridir ve bu sistemde hidrojenin kimyasal enerjisinden doğrudan elektrik enerjisi üretilmektedir. Bir bor bileşiği olan sodyum borhidrür çözeltisi hidrojen üretim biriminden geçirilerek hidrojene dönüştürülmekte ve bu hidrojen düşük sıcaklık yakıt pillerinde kullanılmaktadır. Bu teknoloji hidrojen taşınması ve depolanmasında ağırlık, hacim ve güvenlik bakımından avantajlıdır. Doğrudan sodyum borhidrür yakıt pillerinde ise, hidrojen üretimi ara kademesi olmaksızın sodyum borhidrürden elektrik üretilmektedir. Doğrudan sodyum borhidrür yakıt pili özellikle güç ihtiyacı düşük olan taşınabilir telefon, radyo, küçük televizyon, el süpürgesi vb elektrikli ve elektronik cihazlar ile askeri amaçlı lokal aydınlatma, seyyar telsiz, telefon, elektronik harp cihazları, radyo alıcıları, personel ısıtma, insansız araçlar gibi cihaz ve uygulamalarda öneme sahiptir.

Ülkemizdeki Bor Madeni Rezervi

Yaklaşık % 72’lik bir payla bor mineralleri bakımından dünyadaki en zengin ve kaliteli rezervlere sahip ülke olan Türkiye açısından sodyum borhidrü-rün yakıt pilinde kullanımının önemi bir kat daha artmaktadır. Sodyum borhidrürün diğer hidrojen taşıma ortamlarına göre ağırlıkça % 20 hidrojen depolayabilme avantajının yanında, yanıcı/patlayıcı riskleri de bulunmamaktadır. Ayrıca hidrojenin yarısı hidrürden, diğer yarısı ise sudan geldiği için daha temiz bir enerjidir.

Emet Bor İşletmesi

Türkiye’nin bor mineralleri rezervinin önemli bir bölümü Emet’te bulunmaktadır. Kütahya’nın güneybatısında yer alan maden sahası, il merkezine 100 km. uzaklıktaki Emet ilçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Bu maden, 1956 yılında M.T.A. tarafından bulunmuş ve 1958’de Etibank’a devredilmiştir. Bu sahalar; Hisarcık’a 4 km uzaklıktaki Hamamköy ile Emet’e 3,5 km uzaklıktaki Espey bölgesini içine almaktadır. Hisarcık ve Espey açık işletmelerinden çıkarılan Kolemanit cevheri (2CaO.3B2O3.5H2O) ilk olarak yıkanmakta ve içindeki kilden arındırılmaktadır. Daha sonra Emet’teki fabrikaya nakledilen cevher burada öğütülmekte ve sülfürik asitle muamele edilerek Borik Asit (H3BO3) nihai ürünü elde edilmektedir. Yılda 100.000 ton üretim kapasitesine sahip olan tesis 2004 yılında üretime başlanmıştır. Ayni kapasitedeki II. Borik Asit Fabrikası ise Mayıs 2012’de devreye alınmıştır. İkinci fabrika tamamen yerli olarak tasarlanmış ve kurulmuştur. İşletmenin elektrik ihtiyacı, kendisine ait doğalgazlı elektrik üretim santralinden sağlanmaktadır. Sülfürik asit fabrikası da planlama aşamasındadır.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ