Türkiyenin Matematik Konumu ve Sonuçları

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Türkiyenin Matematik Konumu ve Sonuçları

Türkiyenin matematik konumuna bakıldığında 36 – 42 kuzey paralelleri arasında yer aldığını görmekteyiz. Konum itibariyle Türkiyenin matematik konumu Yengeç Dönencesinin kuzeyi, Kuzey Yarım Kürenin orta kuşağında yer almaktadır. Şimdi bu konuma bağlı olarak ülkemizde ne gibi sonuçlar ortaya çıkıyor onları inceleyelim.

1) Türkiye Kuzey Yarım Küre’de Bulunduğu için:

– Kuzeyden gelen hava kütleleri hava sıcaklığını azaltırken, güneyden gelen hava kütleleri sıcaklığı arttırmaktadır.

Türkiyenin Matematik Konumu ve Sonuçları

– Deniz turizmine elverişli olan süre Türkiye’nin güneyinden kuzeyine doğru azalmaktadır.

– Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarının Yaz ayları, Aralık, Ocak ve Şubat aylarının Kış ayları olması Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de olduğunun kanıtıdır.

Güney Yarım Küre ile Kuzey Yarım Küre arasında Yaz – Kış aylarının farklı olmasının sebebi 23° 27′ lik eksen eğikliğine bağlıdır.

– Dağların güneye bakan yamaçları kuzeye bakan yamaçlarından daha sıcaktır. Bu sebeple güneye bakan yamaçlarında kalıcı kar sınır, orman üst sınırı ve tarım üst sınırı kuzeye bakan yamaçlara göre daha yüksektir.

Karadeniz’de denizellik nedeniyle özel konumdan dolayı kuzeye bakan yamaçlarında orman ve tarım üst sınırı daha yüksektir.

– İki meridyen arası mesafe kuzeyden güneye doğru artmaktadır. Ayrıca kuzeyden güneye doğru gece – gündüz süre farkı azalır.

Sadece Kuzey Yarım Küre için bu böyledir. Güney yarım Küre’de tersidir. Ayrıca bu dünyanın geoid bir şekle sahip olmasından kaynaklanır.

– 21 Mart ve 23 Eylül tarihinde Dünya’nın her yerinde gece gündüz eşitliği yani ekinoks yaşanır.

Buradan çıkarmamız gereken şu olmalıdır: 21 Marttan ve 23 Eylüle kadar Türkiye’de gündüzler geceden daha uzun, 23 Eylülden 21 Marta kadar olan tarihte ise geceler gündüzden daha uzundur.

– 23° 27′ lik eksen eğikliğine bağlı olarak 21 Haziran ve 21 Aralık tarihlerinde Kuzey Yarım Küre’de belirli olaylar yaşanmaktadır. Kpss genel kültür coğrafya konusu içinde bu eksen eğikliğine önem vermektedir. Bunları inceleyelim.

21 Haziran tarihinde:

En uzun gündüz süresi yaşanır.

Güneş ışınları yıl içinde en büyük açıyla Kuzey Yarım Küre’ye düşer.

Gölge boylarının Kuzey Yarım Küre’de en kısa olduğu tarihtir.

21 Aralık Tarihinde:

En uzun gece süresi yaşanır.

Güneş ışınları yıl içinde en küçük açıyla Kuzey Yarım Küre’ye düşer.

Gölge boylarının Kuzey Yarım Küre’de en uzun olduğu tarihtir.

– Türkiyenin matematik konumuna baktığımızda güneyinden kuzeyine doğru gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı düşmektedir. Buna bağlı olarak güneyden kuzeye doğru ;

Sıcaklık azalır.

Buharlaşma azaldığı için denizlerde tuzluluk oranı azalır.

Tarım ve orman üst sınırı azalır. Kalıcı kar üst sınırı artar.

– Türkiyenin matematik konumu dahilinde güneyden kuzeye doğru değişen diğer faktörler:

Çizgisel Hız azalır.

* Çizgisel Hız: Dünya dönerken birim zamanda alınan yola çizgisel hız denmektedir.

Gurup ve Tan süreleri çizgisel hıza bağlı olarak güneyden kuzeye doğru uzar.

Güneşin doğduğu vakte tan, battığı vakte ise gurup denmektedir.

Yer çekimi artar.

2) Türkiye Kuzey Yarım Küre’nin Orta Kuşağında Bulunduğu İçin:

– Bir yıl için dört mevsim belirgin olarak yaşanmaktadır.

– Türkiye’nin Akdeniz ikliminde yer alması Orta Kuşakta bulunmasına bağlıdır.

– Batı Rüzgarları kuşağında yer alır.

– Çoğunlukla cephesel yağışlar görülür ki bunun sebebi Orta Kuşakta farklı karakterdeki hava kütlelerinin sıkça karşılaşmasıdır.

– Türkiyenin matematik konumuna bağlı olarak Orta Kuşakta bulunduğu için kalıcı kar sınırı genelde 2500 ile 3000 metrenin üstündedir.

3) Türkiye Yengeç Dönencesinin Kuzeyinde Kaldığı İçin:

– Güneş ışınlarını hiçbir zaman dik açıyla alamaz. Buna bağlı olarak cisimlerin gölge boyları hiçbir zaman sıfır olamaz.

– Cisimlerin Gölge yönü bu yüzden öğle vakti kuzeyi gösterir.

4) Türkiye 26 – 45 Doğu Meridyenleri Arasında Olduğu İçin:

– 2. ve 3. saat diliminde yer alır.

Dünya’da 24 saat 15 derecelik dilimlere ayrıldığı için 2. saat dilimi 30 ° doğu meridyenine (İzmit), 3. saat dilimi de 45° doğu meridyenine (Iğdır) denk gelmektedir.

– Başlangıç meridyeninin doğusunda bulunur.

– Türkiyenin matematik konumuna bağlı olarak doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır.

45° – 26° =19°

19X4= 76 dakika

– Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla kış aylarında 30 doğu boylamı olan İzmit’in, yaz aylarında da 46 doğu boylamı olan Iğdır’ın yerel saati ulusal saat olarak kullanılır.

Bu bilgiye bağlı olarak kış aylarında İzmit’e uzak olan yerlerde, yaz aylarında da Iğdır’a uzak olan yerlerde yerel saat ile ortak saat arasındaki fark fazla olmaktadır.

Türkiye’de Ulusal yani ortak saat kullanmamızın sebebi doğusu ile batısı arasında çok fazla fark olmamasıdır. Yani meridyen sayısına bakıldığında geniş bir ülke olmadığımız için birden fazla saat kullanılmasına gerek yoktur.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ