Paralellerin ( Enlemin ) Özellikleri ve Sonuçları

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Paralellerin ( Enlemin ) Özellikleri ve Sonuçları

Merhaba arkadaşlar bu dersimizde Paralellerin özellikleri ve paralellere (enleme) bağlı olarak ortaya çıkan olaylar ve sonuçlarını inceleyeceğiz.

Merhaba arkadaşlar bu dersimizde Paralellerin özellikleri ve paralellere (enleme) bağlı olarak ortaya çıkan olaylar ve sonuçlarını inceleyeceğiz.

Paralel ve Enlem Aynı Şey mi ?

Paralel ve Enlem genelde aynı anlamda kullanılsa da aynı şey değildir.

Enlem dünya üzerindeki bir noktanın ekvatora olan açısal uzaklığıdır ve Derece, Dakika, Saniye cinsinden ifade edilir.

Paralel ise Dünya üzerinde aynı enleme sahip noktaların birleştirilmesi ile elde edilen varsayımsal çembere verilen isimdir.

Paralellerin Özellikleri

Başlangıç paraleli ekvatordur. 40.076 km uzunluğu vardır. En uzun paralel dairesidir.

Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin çevre uzunlukları azalır.

Nedeni dünyanın yuvarlak olmasıdır.

Paraleller bir derece aralıklarla çizilirler.

90 tane KYK ‘de, 90 tane GYK ‘de olmak üzere toplam 180 tane paralel dairesi bulunur.

Ardışık iki paralel dairesinin arası dünyanın her yerinde 111 km ‘dir.

Enlemin (Paralellerin) Etkileri 

Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe enleme bağlı olarak aşağıdaki olaylar gerçekleşir;

Güneş ışınlarının düşme açısı daralır.

Bu durumun nedeni Dünya’nın küresel şekle sahip olmasıdır.

Sıcaklı azalır.

Denizlerdeki buharlaşma azalır.

Denizlerin tuzluluk oranı azalır.

Güneş ışınlarının atmosferde aldığı yol uzar ve Güneş ışınlarının atmosferdeki tutulma oranı artar.

Gölge boyu uzar.

Bu durumun nedeni Dünya’nın yuvarlak olmasıdır.

Gece ile gündüz arasındaki zaman fark artar.

Bu durumun nedeni eksen eğikliğidir.

Dünyanın çizgisel hızı azalır.

Bu durumun nedeni enlemlerin çevre uzunluklarının azalmasıdır.

Gurup ve Tan süreleri uzar (Alacakaranlık süreleri).

Yerçekimi artar.

Bitki örtüsü ekvatordan kutuplara doğru, geniş, karışık ve iğne yapraklı ağaçlar şeklinde kuşaklar oluşturur.

Bu durumunun nedeni enleme bağlı sıcaklık değişimidir.

Orman üst sınırı alçalır (Azalır).

Yerleşme üst sınırı alçalır (Azalır).

Tarımın üst sınırı alçalır (Azalır).

Kalıcı kar alt sınırı alçalır ( Azalır). Orman, yerleşme, Tarım ve kalıcı kar alt sınırlarının azalmasının nedeni Enleme bağlı sıcaklığın azalmasıdır.

Ekvatora yakın olan enlemlere alçak enlemler, kutuplara yakın olan enlemlere ise yüksek enlemler, ekvator ve kutuplar arasında kalan enlemlere ise orta enlemler denir.

Aynı Enlem Üzerinde Bulunan Merkezlerin Ortak Özellikleri

Aynı enlem üzerinde bulunan tüm merkezlerin bazı özellikleri aynı olur.Örnek olarak 38 Kuzey paraleli üzerinde olan A ve B merkezlerinin aynı özelliklerini inceleyelim

Güneş ışınlarının yıl boyunca geliş açısı

Güneşin ufuktaki yükseltisi

Gece ile Gündüz arasındaki zaman farkı

Gece ve gündüz süreleri

Gölge boyu

Çizgisel hız

Yer çekimleri A ve B merkezlerinde ortaktır.

Aynı Enlem Üzerinde Bulunan Merkezlerin Farklı Özellikleri

Aynı enlem üzerinde bulunan merkezlerin aynı özellikleri olduğu gibi farklı olan özellikleride bulunur. Bunlardan sorularda en çok çıkanları maddeler halinde sıralayalım;

Sıcaklıkları

İklim özellikleri

Bitki örtüleri

Bu duruma Türkiye’den örnek vermemiz gerekirse 38 derece kuzey paralelinde yer alan İzmir ve Van illerimizin güneş ışınlarını alma açıları aynı olsa da özel konumlarının farklı olması yüzünden sıcaklıkları, iklimleri dolayısıyla bitki örtülerinde farklılıklar oluşacaktır.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ