Dikkat eksikliği nedir?

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Dikkat eksikliği nedir?

Özellikle okul çağındaki çocukların sıkıntısı olarak karşımıza çıkan dikkat eksikliği nedir?.. Tedavisi mümkün mü? Dikkat eksikliğinin ne olduğunu açıklamadan önce dikkat nedir, öğrenelim mi? Dikkat, duyguları ve düşünceyi bir konu üzerinde toplama halidir. Çeşitli durumlara en iyi şekilde uyabilmek için gerekli zihin şartlarını hazırlayan bir davranıştır. Bir insanın belli bir anda herhangi bir durumdan haberdar olması konuya dikkat ettiğini gösterir. Mesela, bir arkadaşımızla konuşurken dikkatimiz onun söylediği sözlere çevrilmiştir. Kulağımıza gelen başka sesler bizim için bir şey ifade etmez. Aynı şekilde, radyo dinlerken dikkatimizi oraya veririz, o sırada odaya giren bir kimsenin pek farkında olmayız.

Dikkatin bazı özellikleri vardır, bunların başında zihnin, bir seçim yaparak, birçokları arasından yalnız bir konuyu öne alması gelir. Zihnin seçtiği konu iç hayatımızla ilgili olabilir. Buna ‘içebakış‘ denir. Dikkatimiz dış dünyaya çevrilirse buna ‘dış gözlem‘ denir. Dış gözlem bizi birçok olaya karşı, hazırlıklı bulundurur. Dikkatin organizmadaki etkilerini de, bu özellikler arasına katmak gerekir. Alın kırışması, kaşların çatılması, vücudun hareketsiz kalması, soluğun azalması, kan dolaşımının artması, göz ve kulağın dikkat konusuna çevrilmesi bu etkilerin başında gelir. İyi ama, dikkati bir noktaya toplamak bu kadar güç olduğuna göre, otomobil kullanmak, elle veya makineyle yazı yazmak gibi, birçok yönden dikkat isteyen işleri nasıl yapabiliyoruz?

Burada, dikkatle alışkanlığı birbirine karıştırmamak gerekir. Yüzme, otomobil kullanma vs. gibi önceleri büyük dikkat isteyen işler zamanla alışkanlık haline gelir. Yazı makinesinde yazarken tuşlara basmak için ayrıca dikkat etmeye gerek kalmaz. Otomobilin çeşitli pedallarını, düğmelerini kullanırken artık dikkat istemez. Dikkat alışkanlıkla ters orantılıdır; alışkanlık azken dikkat artar, alışkanlık arttıkça dikkat azalır. Alışkanlık dikkati azalttığı gibi yorgunluğu da azaltır. Ancak, alışılan bir konuda herhangi bir aksaklık olunca dikkat hemen kendisini gösterir, o yana yönelerek zihni bunun sebebini bulmaya sevkeder. Devamlı olarak dikkat isteyen şeyleri alışkanlık haline getirmek çok faydalıdır. Bu sayede birçok lüzumsuz yorgunluktan kurtulabiliriz.

Dikkatin başlıca iki çeşidi vardır :

Kendiliğinden Dikkat: Herhangi bir ilgiye dayanan dikkattir. Çocuklar oyuncak, masal gibi şeylerle ilgilenir, buna dikkat ederler, yetişkin insanlar daha çok zevk aldıkları şeye ilgi duyarlar. Ayrıca, uyarıcı şeyler de kendiliğinden dikkati çeker: Ani bir gürültü, parlak renkler gibi…

İradeli Dikkat: İnsanın dikkatini kendi karar verdiği bir konuya yöneltmesidir. İradeli dikkatin suni olarak beslenmeye ihtiyacı vardır; çünkü bu, zahmetten kaçmaya karşı açılmış bir savaştır. Bugün dünyanın ulaştığı medeniyet iradeli dikkat sayesinde mümkün olmuştur.

Dikkatin belli bir konu üzerine toplanamamasına ‘dikkatsizlik‘ denir. Çeşitli sebepleri vardır. Organik sebeplerin başında beyindeki bozukluklar, iç salgı bezlerinin iyi çalışmaması gelir. Sosyal sebepler arasında okulun, ailenin, toplumun etkileri vardır.

İyi eğitim ve görenekler iyi alışkanlıklar doğurur, dikkatin gelişmesini sağlar. Eğitimin en önemli amaçlarından biri iradeli dikkatin gelişmesini sağlamak olmalıdır.

Dikkatin süresi ne kadardır? Aynı zamanda birden fazla konuya dikkat edebilir miyiz? Yapılan araştırmalarda bu sorulara karşılık aranmış, birçok denemeler yapılmıştır. Bunlara göre herhangi bir eşyaya olan dikkat ancak beş, on saniye sürer. Gene yapılan denemeler iki şeye birden aynı anda dikkat edilemiyeceğini göstermiştir.

Dikkat, beş duyunun eksiksiz çalışmasıyla oluşurken; dikkat eksikliği görme ve işitme duyularının en az birinin az çalışmasından kaynaklanabilir.

Uzmanlara göre dikkat eksikliği sorunun yoğunluğuna bağlı olarak; hafif, orta ve ağır düzeyde görülebilir. Hafif düzeyde dikkat eksikliğinin, ilköğretim çağındaki birçok çocukta mevcut olduğunu, özellikle uzun süreli sınavlarda basit hatalar yapabildiklerini, dersler sıkıcı olduğunda ilginin koptuğunu, bunun dışında büyük bir sorun yaşamadıklarını belirten uzmanlar, bu seviyedeki birine, ilaç tedavisine gerek kalmadan, bir takım dikkat arttırıcı yöntemler uygulanarak bu sorunun giderilebildiğini belirtiyorlar.

Orta düzey dikkat eksikliği olan çocuklar uzun süreli ve çok konulu sınavlarda hatalar yaparken, normal derslerde de sorunlar yaşayabiliyor. Sınavlarda zor soruları cevaplandırırken, basit soruları yanlış yaparak kendileri dahil herkesi şaşırtabiliyorlar.  Dikkat eksikliğini yoğun yaşayanlar ise, beş dakika bile dersin başında oturamıyor, en ufak uyaranla dikkati dağılıyor, sınavdan en önce çıkıyor, bir ders süresini sıkılmadan tamamlayamadıkları için sürekli konuşuyor, sınıfta ders esnasında gezinerek genelde düzeni bozuyorlar. Ders çalıştıramayan ve bilgisayar başından kalkmayan çocuklarından şikayetçi olan aileler, genellikle ileri düzeyde dikkat sorunu ile karşı karşıya kalıyor. Dikkat eksikliğinin görme ve işitme duyularının en az birinin az çalışmasından kaynaklandığını belirten uzmanlara göre sorunun tespitinden sonra görsel ve işitşel algı eğitimleri ile ilaç kullanmadan çözümlenebiliniyor.

Çocuklarının okul başarısı için kaygılanan anne babalar, dikkat eksikliği sorunu ile karşılaşınca en çok ilaç kullanımı konusunda endişe yaşıyor. Endişelerinin başlıca sebebi, ilaçların ileriki dönemlerde beyine zarar vermesi ve bağımlılık yapması korkusundan kaynaklanıyor. İlaç kullanılması gerektiği zaman ilaç kullanılabilir, ihtiyaç olmayan durumlarda ise kesinlikle kullanılmaması gerekir. İlaç dozunu azaltmak için farklı yöntemlerden faydalanılmalıdır. Bu yöntemler dikkatin seviyesine göre değişmektedir.

Dikkat eksikliğinin seviyesine göre ilaçsız tedavi edilebildiğini vurgulayan uzmanlar, sorunun görsel ve işitsel olarak hangi yönde olduğunu bilmenin iyileşmeyi kolaylaştırdığını belirtiyor. İşitsel dikkat eksikliğinin yoğun olduğu durumlarda Berard işitsel algı yöntemi, görsel algı eksikliğinde ise Nörofeedback görsel algı yöntemi çok etkili oluyor.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ