Dandanakan Savaşı nedir? - Ders Kitabı Cevapları

Yeni Yayınlar

Nisan 04, 2017

Dandanakan Savaşı nedir?

Edit
 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 
Dandanakan Savaşı nedir?
Dandanakan Savaşı nedir, nedenleri, sonuçları nelerdir, Türk tarihi açısından neden önemlidir, hangi devletler arasında kaç yılında meydana gelmiştir? Dandanakan Savaşı, Asya’da hakim bulunan iki Türk Devleti arasında 23 Mayıs 1040 yılında meydana gelmiş, Selçuklu Devletinin vücut bulmasına ve Gazne Devletinin yıkılma sürecine girmesine sebep olmuştur.

840 yılında yıkılan Uygur Devletine tabi olan Oğuz Boyları, ülkelerinin Kırgız istilalarıyla yıkılmasıyla batıya doğru göç etmiş, diğer Türk boylarıyla birleşerek bugünün Irak-İran coğrafyasındaki Cend şehrinde liderleri Selçuk bey idaresinde Selçuklu Beyliğini kurmuştu (960). Selçuk bey’den sonra oğulları Tuğrul bey ve Çağrı bey döneminde büyüyen ve güçlenen Selçuklu beyliği “Türk Dünyası” haline gelen iç Asyada yeni bir Türk Devletinin temellerini attılar.

Dandanakan savaşı
Gazneli Mesut, görevlendirerek Selçukluların üzerine gönderdiği iki ordunun da yenilgiye uğraması üzerine bizzat ordusunun başına geçerek büyük bir savaş hazırlığı içerisine girişti (1040). İki yıl süren bu hazırlık neticesinde çoğunluğu atlı süvarilerden oluşan 100.000 kişilik bir ordu hazırladı. Gazneli ordusu Selçuklu ordusuna nispetle oldukça büyük ve kabalalıktı. Gazneli Mesut, ordusunun başında sefere çıkarak 16 Ocak’da Nişabur şehrine ulaştı.

Savaşı Nişabur üzerinden kurgulamıştı ancak Sarah savaşında ağır tahribata uğrayan ve halkının çevre şehirlere göç eden Nişabur şehri yiyecek ve temiz su sıkıntısı içerisindeydi. Kalabalık ordusunun yiyecek ve içecek ihtiyacını karşılamak amacıyla çevre illerden erzak tedariki yapmaya çalışsa da yeterli olamayınca Merv şehrine ilerlemeye karar verdi. Selçuklular Gazne ordusunu ilerleme esnasında hem vur-kaç taktikleriyle yoruyor ve yavaşlatıyor, hem de erzak tedariği için lojistik hareketlerini baltalıyordu.

Gazne ordusu hem kalabalık olduğu için yavaş ilerliyor, hem de açlık, susuzluk ve yorgunluk nedeniyle zayıf düşüyordu. Nihayet Merv şehrinde konuşlu bulunan Dandanakan kalesi önünde karşı karşıya geldiler. Gazne ordusu Dandanakan kalesine doğru ilerlemekteyken Selçuklu ordusu ilk taarruza başladı. Taarruza rağmen kaleye ilerlemeye devam eden Gazne ordusu, hem Selçuklularla hemde susuzluk, açlık ve yorgunlukla mücadele ediyorlardı. Dandanakan kalesine girerek savunma savaşı yapmak Gazne ordusu için önemli bir avantaj sağlayacaktı ancak Kaleye girmeleri ve kuşatılmaları halinde dışarıyla bağlantıları kesilecek, artan su sıkıntısı katlanılamaz bir hale gelecekti. Bunun üzerine kaleye sığınarak savunma savaşı yapmak yerine ordunun su sıkıntısını gidermek için birkaç kilometre daha güneyde bulunan su kuyularına doğru ilerlemeye karar verdiler.

Selçuklu ordusu Gazneliler üzerindeki taarruzlarını şiddetlendiriyor ve baskısını arttırıyordu. Gazne ordusu ise hem Selçuklulara karşı koymaya çalışıyor hem de su kuyularına doğru ilerlemeye çalışıyorlardı. Bu keşmekeş içerisinde düzeni ve disiplini bozulan Gazne ordusu, Selçukluların planlı ve ısrarlı taarruzları karşısında tutunamayarak, sayıca fazla ve güçlü olmalarına rağmen ağır kayıplar vererek yenik düşmeye başladılar.

Savaşın sonunda ağır yenilgiye uğrayan Gazne ordusu savaş meydanından düzensiz şekilde çekilmeye başladılar. Gazneli Mesut, bu mağlubiyetten sonra otoritesini yitirmiş, askerlerinin saygısını ve bağlılığını kaybetmişti. Kendisine bağlı küçük bir birlik ile Hindistana doğru ilerleyerek hem Selçuklulardan hem de kendi askerlerinden kaçmaya başladı. Bu kaçış hareketiyle Selçuklulardan kaçmayı başarabilmişti ancak kendi askerlerinden kaçamayıp askerleri tarafından öldürüldü.

Selçuklular, Dandanakan Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasıyla Gazne devletini, hazinesini ve ordugahını ele geçirerek Büyük Selçuklu Devletini tarih sahnesine çıkartmış oldular.


Sebepleri
* Gazneliler’in Selçukluları Horasan’dan çıkarmak istemeleri.
* Selçukluların kendilerine yurt arayışı içinde olmaları.

Sonuçları
Gazneliler yenilgiye uğratıldı ve yıkılma sürecine girdi.
Selçuklular büyük bir zafer kazandı. Horasan ve İran toprakları Selçukluların eline geçti.
Büyük Selçuklu Devleti kuruldu (1040).
Tuğrul Bey sultan ilan edildi. Devleti Çağrı Bey ile birlikte yönetti.
Rey şehri alınarak başkent yapıldı.
Selçukluların İslam dünyasındaki otoritesi arttı.

* Abbasi halifesinin, Şii Büveyhoğullarının baskılarına karşı Selçuklulardan yardım istemesi üzerine Tuğrul Bey, Bağdat Seferine çıkarak 1055 Abbasileri Şii Büveyhoğullarının baskısından kurtardı. Böylece Türk-İslamdünyasının koruyuculuğu Selçukluların eline geçti. Bu olaydan sonra İslam Dünyasının dini lideri Abbasiler, siyasi lideri de Selçuklular oldu.

* Bizans üzerine sefere çıkılarak Doğu Anadolu’da başarılı savaşlar yapıldı. Bir çok şehir alındı (Erzurum, Kemah, Malatya, Sivas).

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder