Yağış türleri ve oluşum biçimleri

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Yağış türleri ve oluşum biçimleri

Hava kütlelerinin soğuk bir hava tabakası ile karşılaşarak içindeki su buharının yoğunlaşması ve sıvı ya da katı şekilde yeryüzüne inmesine yağış denilir.

Yağışın oluşabilmesi için en önemli şart su buharı yani nemdir.

Atmosferdeki yoğunlaşma sonucu meydana gelen su damlacıkları başlangıçta çok küçüktür. Bu su damlacıklarının toplanmasıyla bulutlar oluşur. Fakat bütün bulutlar yağış getirmez. Yağış oluşabilmesi için damlaların birleşmesi ve büyümesi gerekir. Bu sırada havanın soğuması da önemli bir etkendir.

Yağış türleri

1. Çiğ: Özellikle bahar aylarında daha sık görülür. Havadaki su buharının soğuk zeminler üzerinde, su tanecikleri şeklinde yoğunlaşmasına çiğ denilmektedir.

2. Kırağı: Sıklıkla sonbahar ve kış aylarında yaşanır. Kırağı oluşabilmesi için havanın sıfır derecenin altına düşmesi gerekir. Havadaki su buharının soğuk cisimler üzerinde kristaller şeklinde yoğunlaşmasıyla oluşur.

3. Kırç: Kışın görülen bir yağış türüdür. Havadaki su buharı çok soğumuş haldeki ağaç dalları, tel, saçak, vb. cisimler üzerinde yoğunlaşarak buz tabakası haline gelir. Kırağıdan farkı, kristallerin buz tabakası oluşturmasıdır.

4. Yağmur: Çok soğuk havalar dışında her mevsim görülebilir. Bulutu oluşturan su taneciklerinin büyümesiyle oluşan su damlalarıdır. Yoğunlaşmanın devam etmesi ile ağırlığı artan su damlaları yağış şeklinde yere düşer.

5. Kar: Su buharının, yükseklerde sıfır derecenin altında yoğunlaşmasıyla oluşan buz kristallerinin yere düşmesine kar denilmektedir.

6. Dolu: Dolu ani sıcaklık düşüşlerinde meydana gelen bir yağış türüdür. Hava sıcaklığının birden bire azalması sonucu yağmur damlaları donar ve buz parçacıkları halinde düşer.

Oluşumlarına göre yağışlar

1. Yamaç Yağışları (Orografik Yağışlar)

Nemli hava kütlesinin bir engebeye çarparak yükselmesi ve soğuyarak yoğunlaşması sonucu meydana gelen yağışlardır. Yamaç yağışları en fazla 500 ile 1000 metre arasında yağış bırakırlar. Daha yükseklerde nem azaldığı için yağış olmaz.

Orografik yağışlar dünyada en çok Güneydoğu Asya’da görülür. Ülkemizde ise Torosların güneybatı yamaçları ile Karadeniz Dağları ile Yıldız Dağları’nın kuzeye bakan yamaçlarında orografik yağışlar oluşur.

2. Konveksiyonel Yağışlar (Yükselim Yağışları)

Yerdeki sıcak hava kütlesinin konvektif yükselmesiyle meydana gelen genellikle sağanak şeklindeki yağışlardır. Güneşli ve rüzgarsız günlerde ısınan hava yükselerek soğur. Belli bir yükseltiden sonra nemin yoğunlaşması ile yağış meydana gelir.

Türkiye’de konveksiyonel yağışlar halk arasında “kırkikindi” olarak bilinir. Kırkikindiler daha çok ilkbaharda görülür.

Dünya’da konveksiyonel yağışlara en çok ekvatoral kuşakta rastlanır.

3. Cephe Yağışları (Frontal Yağışlar)karkristalleri090516

Dünya’daki yağışların çoğunluğu cephe yağışlarıdır. Soğuk ve sıcak havanın karşılaşması ile oluşur. Ülkemizde kış mevsiminde görülen yağışların çoğunluğu cephe yağışıdır.

Dünya’da ise orta kuşakta cephe yağışları görülür.

Yağışların yeryüzüne dağılımı

Dünyanın her yeri aynı miktarda ve şekilde yağış almaz. Yağışların oluşumunda ve miktarında genel hava dolaşımı, kara ve denizlerin dağılışı, yeryüzü şekilleri önemli etkenlerdir.

Dünyanın en çok yağış alan bölgesi ekvatoral kuşak, muson ve orta kuşak karalarının batı kıyılarıdır.

Buna karşılık en kurak bölgeler, orta kuşak karalarının iç kısımları, çevrelerine göre alçakta kalmış yerler ve kutup çevreleridir.

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ