Ova nedir, özellikleri nelerdir?

 DERS KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ! 

Ova nedir, özellikleri nelerdir?

Vadilerle yarılmamış, az eğimli, düz ve geniş topraklara ova denilmektedir. Kaç çeşit ova vardır? Türkiye’deki ovalar hangileridir?

Yeryüzünde birçok coğrafi oluşum milyarlarca yıllık değişimler sonucunda bugünkü halini almıştır. Depremler, akarsular, rüzgarlar bu yeryüzü şekillerinin oluşmasında önemli birer etkendir. Ova da bu değişimler sonucunda meydana gelen bir yeryüzü şeklidir. Genel olarak, vadilerle yarılmamış, az eğimli, düz ve geniş topraklara ova denilir.

Ovalarda akan akarsularda akış hızı fazla değildir. Akarsuların debilerinin arttığı ve dolayısıyla su seviyelerinin yükseldiği zamanlarda, ovalar bu artan su kütlesini taşıyacak derinlikte olmadıklarından yataklarından çıkarak taşkınlara neden olurlar.

Ovalar tarım faaliyetleri için oldukça elverişlidir. Plato, akarsular tarafından yarılmış yüksek düzlüklere verilen addır. Yükseklikleri nedeniyle platolar tarım için verimli yerler değilken, ovalar tarımsal üretim için uygun alanlardır.

Türkiye’de ovaların yüksekliği batıdan doğuya doğru artar. Dağlık ve yüksek bir fiziki yapıya sahip olan ülkemizde ovalar yüzölçümünün ancak yüzde 8′lik bir kısmını kaplar.

Türkiye fiziki haritasında, 0-200 metre arası ovalar koyu yeşil, 200-500 metre arası açık yeşil, 500-1000 metre arası sarı, 1000-1500 metre arası turuncu, 1500 metre üzerindekiler için kahverengi tonları mevcuttur.

Oluşumlarına göre ovalar:

1. Tektonik Ovalar: Fayların oluşturduğu kırılmalar sonucu meydana çöküntü alanlarının zamanla akarsular gibi dış kuvvetlerin etkisiyle dolmasıyla oluşurlar. Etkin bir deprem kuşağında olan Türkiye’de en yaygın görülen ova çeşididir.

Türkiye’deki tektonik ovalar şunlardır:

Marmara Bölgesi: Adapazarı Ovası, Balıkesir Ovası, Bursa Ovası, Mustafa Kemalpaşa Ovası, Ergene Ovası, İnegöl Ovası

Ege Bölgesi: Soma Ovası, Bergama Ovası, Turgutlu Ovası, Salihli Ovası, Akhisar Ovası, Tire Ovası, Torbalı Ovası, Alaşehir Ovası, Söke Ovası, Ödemiş Ovası, Yeni Pazar Ovası ve Koçarlı Ovası

Akdeniz Bölgesi: Amik Ovası ve Kahramanmaraş Ovası

Karadeniz Bölgesi: Bolu Ovası, Düzce Ovası, Tosya Ovası, Sulu Ova, Taş Ova, Merzifon Ovası, Erbaa Ovası, Niksar Ovası, Turhal Ovası, Zile Ovası ve Artova Ovası

Doğu Anadolu Bölgesi: Malatya Ovası, Elazığ Ovası, Varto Ovası, Hınıs Ovası, Karlıova, Iğdır Ovası, Elbistan Ovası, Erzurum Ovası, Erzincan Ovası, Yüksekova, Tercan Ovası, Pasinler Ovası

İç Anadolu Bölgesi: Konya Ovası, Kayseri Ovası, Develi Ovası, Aksaray Ovası, Eskişehir Ovası, Çubuk Ovası

Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Ceylanpınar Ovası, Suruç Ovası, Birecik Ovası, Harran Ovası

2. Delta Ovaları: Akarsuların taşıdığı alüvyonların zamanla denizi doldurmasıyla oluşan ovalardır. Delta ovasının meydana gelmesi için mutlaka akarsu olması, akarsuyun kıyıya bol miktarda alüvyon taşıması ve kıyıda güçlü akıntının olmaması gerekir. Akarsuyun alüvyon taşıyabilmesi için havzasında kolay aşınabilen ve taşınabilen bir yapı olması gerekmektedir.

Türkiye’nin delta ovaları şunlardır:

Ege Bölgesi: Balat Ovası (Büyük Menderes ile), Selçuk- Efes Ovası (Küçük Menderes ile), Menemen Ovası (Gediz ile), Dikili Ovası (Bakırçay ile)

Akdeniz Bölgesi: Çukurova (Seyhan ve Ceyhan ile) ve Silifke Ovası

Çukurova Türkiye’nin ovaları içinde yer alan en büyük delta ovasıdır. Bunun en büyük sebebi Ceyhan Nehri’nden alınan bolca alüvyondur.

Karadeniz Bölgesi: Bafra Ovası (Kızılırmak ile) ve Çarşamba Ovası (Yeşilırmak ile)

3. Karstik Ovalar: Kalkerli arazinin erimesiyle oluşan ovalardır. Karstik ovalar, kalkerli arazinin yaygın olduğu bölgelerde çözülmeye bağlı olarak oluşur. Eriyebilen kayaçlardan oluşan karstik ovalar, daha küçük ve verimsizdir. Karstik alanlar, kireçtaşı, alçıtaşı, dolomit ve kayatuzu gibi kayaçların olduğu arazilerdir. En fazla bulunduğu bölge Akdeniz bölgesidir. Karstik ovalara gölova da denilmektedir.

Türkiye’deki karstik ovalar şunlardır:

Tefenni Ovası, Acıpayam Ovası, Kokuteli Ovası, Muğla Ovası, Kestel Ovası ve Elmalı Ovası 

4. Göllerden Oluşan Ovalar: Göllerin sularının zamanla çekilmesiyle oluşan ovalardır. İç Anadolu bölgesinde yaygın olarak görülen bu ova çeşidinde, suların zamanla çekilmesiyle oluşan çanakların, sel ve akarsuların taşıdığı alüvyal malzeme ile dolması sonucu oluşurlar. Göllerden oluşan ovalara en iyi örnek Tuzgölü Ovası’dır.

5. Lav Kökenli Ovalar: Volkanik hareketler sonucu oluşan ovalardır. Türkiye’de en çok Doğu Anadolu Bölgesinde görülür.

Muradiye Ovası, Malazgirt Ovası ve Çaldıran Ovası lav kökenli ovalara örnektir.

6. Dağ Eteği Ovaları: Dağlık bölgeden taşınan malzemelerin dağın eğiminin az olduğu yerlerde birikmesi sonucu oluşur.

Türkiye’deKİ Dağ Eteği Ovaları şunlardır:

Bursa Ovası, Akşehir Ovası ve İnegöl Ovası

 DERS VE ÇALIŞMA KİTABI CEVAPLARINA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ